kolor tła wodoodporna

METODYKA POSZUKIWAŃ ZLÓŻ ROPY
NAFTOWEJ I GAZU ZIEMNEGO
Prowadzący:
Mgr inż. Bartosz Papiernik
Konspekt opracowali w postaci prezentacji PowerPoint
B.Papiernik i M. Hajto na podstawie materiałów opracowanych
przez J. Kuśmierka, B.Papiernika, G. Przystasia i M. Hajtę
Metodyka Poszukiwań Złóż Ropy
Naftowej i Gazu Ziemnego
Projekt i dokumentacja geologiczna wiercenia
I.
Podstawy prawne realizacji zadania,
II.
Dane lokalizacyjne (Xmin/max, Ymin/max),
III. Dane geologiczne:
-
planowana głębokość,
-
przewidywany profil,
-
przewidywane poziomy (ropne, gazowe, wodne),
-
zakres rdzeniowania,
-
zakres badań laboratoryjnych,
-
planowane próby złożowe.
3
I.
Projekt prac geofizycznych (zakres pomiarów geofizyki
otworowej),
II.
Dane techniczno-wiertnicze (sposób otwarcia złoża:
rurowanie, perforacja, itp..),
III. Zasadność wykonania wiercenia.
Metodyka Poszukiwań Złóż Ropy
Naftowej i Gazu Ziemnego
Proces rdzeniowania
Proces rdzeniowania ma na celu uzyskanie i wydobycie
rdzeni wiertniczych, które stanowią zwykle fragment
przewiercanego profilu geologicznego.
Zakres rdzeniowania zależy od typu wiercenia:
3.
Dla otw. badawczych waha się od kilku metrów, do 50% profilu.
4.
Dla otw. poszukiwawczych wynosi od 5 do 15% długości wiercenia.
Najczęściej stosuje się aparaty do rdzeniowania o długości 9m, lub ich
wielokrotności: 18m, itd..
4
Lokalizacja interwałów rdzeniowania powinna być taka
aby otrzymać możliwie dobre dokumentacje:
2.
głębokości zalegania granic stratygraficznych lub horyzontów
przewodnich, regionalnych niezgodności stratygraficznych i dyslokacji
tektonicznych,
3.
parametrów skał zbiornikowych,
4.
parametrów potencjalnych skał macierzystych,
Pozostałe części profilu rdzeniuje się w odstępach, co:
f)
400, 200, 100m,
g) rzadziej co 50, czy 25m (dla kontroli litologii i budowy strukturalnej, a
także korelacji z profilowaniami geofizycznymi.
W przypadku niezgodności faktycznego profilu z projektem wiercenia,
obowiązkiem geologa jest korygowanie głębokości poboru rdzenia (np..
na podstawie analizy próbek okruchowych)
Czynności towarzyszące rdzeniowaniu:
Czynności dozoru geologicznego związane z poborem rdzenia:
c)
Przygotowanie miejsca pracy,
d) Sprawdzenie czystości podłogi w szybie urządzenia wiertniczego,
e)
Przygotowanie palety do rozłożenia pobranych rdzeni
/skrzynka o dł. od 9-18m./,
f)
Zabezpieczenie odpowiedniej ilości skrzynek na rdzenie
Dodatkowo koniecznym jest przygotowanie następujących narzędzi i
materiałów pomocniczych:
taśmę mierniczą, młotek geologiczny, czyste i suche szmaty, wodoodporne
pisaki (czerwony, niebieski, czarny), materiały do zabezpieczenia rdzeni,
notatnik oraz arkusz protokołu pobrania rdzeni.
1. Pobieranie rdzeni wiertniczych
Istnieje wiele sposobów pobierania rdzeni wiertniczych:
c)
wielokrotne wykorzystanie - rura stalowa (pochwa aparatu rdzeniowego),
Aparat rdzeniowy z koronką diamentową
a)
jednorazowo – rura wykonana z: aluminium, tworzywo sztuczne, itp..
metody specjalne:
c)
rdzeniowanie boczne – aparaty zawieszone na kablu geofizycznym,
d) rdzeniowanie zorientowane,
e)
rdzeniowanie z zachowaniem rzeczywistych warunków złożowych.
Podczas wiercenia istnieje wiele czynników związanych z
technologią wiercenia, metodami rdzeniowania, jak i
wykształceniem litologicznym badanej serii osadów,
mających istotny wpływ na jakość uzyskanych rdzeni.
Należą do nich, m.in.: filtrat płuczki wiertniczej, rozprężanie
i ekspulsja płynów złożowych
2. Wyciąganie rdzenia z aparatu rdzeniowego
/za poprawne wybicie rdzenia, wypełnienie arkusza poboru rdzenia,
rejestrację objawów węglowodorów oraz opis rdzenia odpowiada –
geolog dozoru/
C. Sposoby wyciągania rdzenia z aparatu rdzeniowego:
1) metoda hydrauliczna – rdzeń wydobywany jest z pochwy aparatu
rdzeniowego ułożonego w pozycji poziomej, za pomocą tłoka, przy
wykorzystaniu ciśnienia zewnętrznego (rys.);
2) metoda ręczna (stosowana w wyjątkowych sytuacjach) – wyciąganie
rdzenia odbywa się w pozycji pionowej, rdzeń powinien wysunąć się
samoczynnie, pod wpływem siły ciężkości.
Rdzeń wydobywany jest w porządku spąg-strop !
Wyciąganie rdzenia z aparatu rdzeniowego:
a)
b)
metoda hydrauliczna, b)
metoda ręczna
a)
3. Rozłożenie rdzenia, jego pomiar i oznaczenie
Rdzeń powinien być rozłożony w odpowiednim pojemniku (skrzynce), z
zachowaniem następujących zasad:
c)
Porządek ułożenia: spąg strop,
d) Zachowanie właściwej kolejności poszczególnych fragmentów rdzenia,
e)
Zachowanie orientacji poszczególnych fragmentów rdzenia względem
siebie i osi otworu.
4. Pomiar i oznaczenie
g) Pomiar należy wykonywać w kierunku od stropu do spągu,
h) Stwierdzone niedobory należy odnosić do spągu rdzenia,
i)
W każdym etapie, począwszy od wybijania rdzeni, należy rejestrować
objawy węglowodorów.
Uwagi:
2.
Zwracać szczególną uwagę na fragmenty pokruszone lub słabo
skonsolidowane, aby były położone w e właściwej sekwencji,
3.
Geolog dozoru decyduje czy należy myć rdzeń po wyciągnięciu z rury
rdzeniowej. Rdzeń pokryty osadem płuczkowym uniemożliwia
dokładniejsze obserwacje strukturalne i teksturalne. Nie usunięta płuczka
może negatywnie oddziaływać na niektóre skały: iłowce, tufy, bentonity,
wapienie margliste, itp.)
5. Znakowanie rdzenia
Prowadzi się w celu udokumentowania oryginalnego następstwa sekwencji
poszczególnych jego fragmentów i jednoznacznej identyfikacji
poszczególnych interwałów rdzeni, zgodnie z normą API – RP 40:
3) Za pomocą 2-ch wodoodpornych pisaków kreślimy dwie linie równolegle,
wzdłuż rdzenia (czerwony i 2-gi inny (nie biały),
4) Linię czerwoną kreśli się po prawej stronie, patrząc na rdzeń w kierunku
spąg-strop. Drugą linię, innym kolorem, kreślimy po jego prawej stronie
(zasada RED-RIGHT),
5) Aby zachować właściwą sekwencję całego rdzenia znaczymy go czerwoną
linią wokół jego spągu i stropu,
6) Białym kolorem znaczymy każdy odcinek o dł. 0.5m., poczynając od
stropu rdzenia,
7) Czerwonym kolorem znaczymy strzałki w kierunku od stropu do spągu,
8) Po zabezpieczeniu wybranych fragmentów rdzeni (prób) cały rdzeń
umieszczamy w uprzednio przygotowanych skrzyniach.
7) Przenieść rdzenie do magazynu rdzeni na wiertni, w celu przeprowadzenia
dalszych, szczegółowych badań (opis rdzenia)
Uwaga:
Rdzenie wiertnicze należy rozkładać w skrzyniach, w kolejności od
stropu, do spągu (w celu ułatwienia korelacji z innymi pomiarami, np.
geofizyką wiertniczą).
4. Opisywanie skrzynek wiertniczych
/schemat opisu skrzynek/
W Zakładach Poszukiwawczych przyjmuje się następujący sposób
zabezpieczenia napisów na skrzynkach:
7) Prawy bok skrzynki pomalować na kolor biały (farba olejna),
8) Wykonać opis skrzynki wodoodpornym pisakiem kol. czarnego,
9) Zabezpieczyć lakierem bezbarwnym
Zasady opisu skrzynki rdzeniowej
7. Opis litologiczny rdzeni wiertniczych
Przed przystąpieniem do opisu rdzeni należy zlokalizować opisywany
fragment rdzenia na podstawie metryki umieszczonej na skrzynce:
-
nazwa wiercenia,
-
interwał głębokości,
-
nr skrzynki w interwale,
-
kolejny numer interwału rdzeniowanego (R),
-
kolejny nr skrzynki (S),
- opis bocznej krawędzi skrzynki (nazwa wiercenia, interwał
rdzeniowany, nr skrzynki)
Kryteria merytoryczne opisu litologicznego rdzeni
3) Poprawna identyfikacja stratygrafii przewierconych kompleksów na
podstawie opisów makroskopowych oraz badań mikrofaunistycznych i
petrograficznych,
4) Korelacja ustaleń litostratygraficznych z pomiarami i obserwacjami
tektonicznymi (np.: luka sekwencji w profilu warstw, powtórzenie
sekwencji, itp.),
5) Korelacja danych geologicznych z obserwacjami objawów HC i
interpretacją pomiarów geofizyki wiertniczej,
6) Poprawna interpretacja kierunków i kątów zapadania warstw, na podstawie
pomiarów upadomierzem, wykresów krzywizny otworów oraz korelacji z
profilami sąsiednich wierceń, przekrojami i mapami geologicznymi.
Schemat makroskopowego opisu rdzenia wiertniczego
2) Typ skał wg uznanych klasyfikacji,
3) Barwa (kolor),
4) Wielkość ziaren, stopień obtoczenia, wysortowanie,
5) Typ spoiwa,
6) Fauna, flora, minerały akcesoryczne,
7) Struktury sedymentacyjne i tektoniczne,
8) Własności zbiornikowe, luminescencja.
Do opisu skał węglanowych zaleca się stosowanie nazw:
- A, B, C (wapienie i dolomity mikrytowe),
- D (wapienie i dolomity ziarnowe),
- E (wapienie i dolomity organogeniczne),
- F (wapienie i dolomity krystaliczne)
Szczegółowy podział na A, B, C jest możliwy na podstawie opisu płytek cienkich.
Uwaga:
Jeżeli na wiertni pracuje laboratorium polowe wyposażone w urządzenia do
pomiaru porowatości i przepuszczalności, geolog dozoru może zlecić wykonanie
takich badań.
8. Pobór i opis prób okruchowych
Uwagi ogólne:
W procesie wiercenia następuje mechaniczne rozdrabnianie skał przez
świder, w wyniku czego powstaje okruchowy materiał skalny.
Materiał ten, zmieszany z płuczką, wynoszony jest na powierzchnię.
Zwierciny zostają oddzielone od płuczki na powierzchni, przy użyciu
zestawów sit.
Uzyskane okruchy skalne stanowią doskonały materiał analityczny,
uzupełniający opis litologiczny przewiercanego profilu, szczególnie w
interwałach, w których nie przeprowadzano rdzeniowania.
Do prawidłowego opisu litologii przewiercanych utworów konieczna jest
znajomość rozmiaru oczek siatek sit użytych w systemie oczyszczania.
Sposób pobierania próbek okruchowych:
a) częstotliwość pobierania próbek:
Próbki okruchowe pobieramy w trakcie wiercenia w określonych
interwałach, zgodnie z wcześniej założonym planem poboru próbek
okruchowych – podanym w projekcie geologiczno-technicznym danego
otworu. Zwykle są to interwały 5 lub 10 metrowe.
Interwał poboru próbek okruchowych należy zagęścić do 1, 2 m., w
następujących przypadkach:
-
dowiercanie do stropów spodziewanych zmian litostratygraficznych
(zwłaszcza wtedy, gdy miąższości osadów są niewielkie lub zbliżone
do do ustalonego, podstawowego interwału poboru próbek),
-
dowiercanie do poziomów skał zbiornikowych,
-
znaczące zmiany postępu wiercenia (wzrost, spadek postępu),
-
w razie wątpliwości co do jakości i miejsca pochodzenia prób
okruchowych,
-
przy wzroście wskazań tła gazowego (rejestrowanego w sp. ciągły)
Zasady opisu skrzynki na materiał okruchowy
b) Określanie czasu wynoszenia próbki na powierzchnię
Pobierając próbkę z określonej głębokości należy uwzględnić czas jej
wynoszenia na powierzchnię.
Wzór określa prędkość przepływu płuczki w przestrzeni anularnej, na
zewnątrz obciążników i rur płuczkowych.
przestrzeń anularna – przestrzeń pomiędzy ścianą otworu lub rurami
okładzinowymi, a rurami płuczkowymi lub obciążnikami.
V obc =
1. 973525∗LPM
2
D −D
2
obc
V rpl =
1 . 973525∗LPM
2
D −D
2
rpl
gdzie:
- średnica otworu [m]
- średnica zewnętrzna obciążników [m]
- średnica zewnętrzna rur płuczkowych [m]
- wydatek pomp [l/min]
D
Dobc
Drpl
LPM
V rpl
- prędkość wynoszenia płuczki na zewnątrz rur płuczkowych
V obc
- prędkość wynoszenia płuczki na zewnątrz obciążników
Znając prędkość przepływu płuczki możemy wyliczyć czas wynoszenia na
zewnątrz obciążników i rur płuczkowych. Suma tych czasów daje nam
opóźnienie, czyli czas potrzebny do wyniesienia zwiercin na powierzchnię
wyrażony w minutach.
- czas wynoszenia na zewnątrz obciążników
t obc =
V obc
L obc
- czas wynoszenia na zewnątrz rur płuczkowych
t rpl=

V rpl
L rpl
gdzie:
Lobc - długość zestawu obciążników [m]
Lrpl - długość rur płuczkowych [m]
Twynoszenia = tobc + trpl
1) Przygotowanie próbek okruchowych do badań podstawowych
Analizę próbek okruchowych przeprowadza się w dwóch etapach, tzn.:
-
przed usunięciem płuczki z materiału pobranego z sit (próbka nie przemyta),
-
po przepłukaniu próbki w wodzie (próbka przemyta)
5) Zasady opisu próbek okruchowych
Ocenę pobranego materiału skalnego (zwiercin) przeprowadza się pod kątem:
-
procentowego udziału poszczególnych składników mineralnych,
-
charakterystyki litologicznej,
-
objawów węglowodorów,
-
korelacji z głębokością zarejestrowanych objawów gazowych w odniesieniu
do wydzielonych litotypów skał w profilu wiercenia
Wynik: charakterystyka profilu litologicznego osadów wzdłuż całego otworu
wiertniczego (wpisany w karę otworu bądź
inny formularz
dokumentacyjny)
10a) Ocena makroskopowa
Na podstawie wstępnej, makroskopowej oceny próbki możemy określić:
- litologię pobranej próbki,
- strukturę skały,
- teksturę skały,
- wskazać przedziały głębokościowe występowania zmian strukturalnych i
teksturalnych,
- wytypować próbki do analizy mikroskopowej
Makroskopowa ocena pozwala na śledzenie zmian sedymentacyjnych w skałach
osadowych oraz korelację objawów węglowodorowych z miejscem
występowania oraz typem skały zbiornikowej w profilu wiercenia.
W praktyce przyjmuje się zasadę, że opis makroskopowy pobranej próbki należy
porównać do próbek z ostatnich 50m wiercenia. Pozwala to na ciągłe śledzenie
zmian litologicznych, strukturalnych i teksturalnych profilu.
10b) Ocena mikroskopowa
Wstępnej, mikroskopowej oceny próbek okruchowych dokonuje się przy użyciu
binokularu - przy małym powiększeniu. Umożliwia to obserwację całej
reprezentatywnej próbki. Sposób ten eliminuje możliwość popełnienia błędu
przy ocenie składu mineralnego i procentowego udziału poszczególnych
składników w próbce.
Uwaga: utwory węglanowe poddaje się powtórnej analizie po zbadaniu reakcji z
10% roztworem kwasu solnego.
Analiza mikroskopowa obejmuje ocenę następujących parametrów:
1) typ skały – nazwa zgodnie z obowiązującą nomenklaturą składa się z dwóch
członów: pierwsza to rodzaj skały, druga to charakterystyka
związana ze strukturą, teksturą, bądź składem mineralnym, np.:
piaskowiec drobnoziarnisty, wapień numulitowy, itp.,
2) barwa skały – barwa skały jest efektem mieszania się kolorów jej
poszczególnych składników (minerałów i szkieletu),
3) tekstura – jest funkcją rozmiaru ziaren i kryształów, obtoczenia i
wysortowania składników.
•
•
rozmiar ziaren i kryształów: ważny wskaźnik dla oceny porowatości i
przepuszczalności skały oraz dla oceny środowiska sedymentacyjnego
osadów. Rozmiar ziaren ustalamy pod mikroskopem (dla ułatwienia
możemy korzystać z szablonu. Na podstawie odpowiedniej tabeli
definiujemy ziarnistość skały.
obrobienie ziaren: świadczy o charakterze sedymentacji, transporcie
materiału, a także o porowatości i przepuszczalności skały.
Stopień obtoczenia określają dwa parametry: obtoczenie i kulistość.
skala obtoczenia:
0.1
ostro krawędziste
0.3
kanciaste
0.5
słabo zaokrąglone
0.7
zaokrąglone
0.9
dobrze zaokrąglone
Przy ocenie kulistości porównujemy rzeczywisty kształt ziarna do kształtu
kuli. W praktyce wyraża się to stosunkiem najkrótszej osi ziarna do osi
najdłuższej.
skala kulistości:
0.3-0.5 niska
0.5-0.7 średnia do dobrej
0.7-0.9 dobra
>0.9
•
bardzo dobra
wysortowanie: jest miarą rozkładu ziaren o różnym rozmiarze w badanej
próbce. Stopiień wysortowania ocenia się pod mikroskopem, przy
niewielkim powiększeniu, tak aby objąć możliwie duży obszar próbki.
Wynik obserwacji należy odnieść do tabeli:
skala wysortowania:
•
dobre
ok. 90% ziaren o wym. 1 lub 2 klas
słabe
ok. 90% ziaren o wym. 3 lub 4 klas
bardzo słabe
ok. 90% ziaren o wym. 5 lub więcej klas
spoiwo i matriks skały: spoiwo to subsrancja cementująca skałę, powstająca
w wyniku przemian fizykochemicznych wokół ziaren i na powierzchniach
ich kontaktu. Matriks to masa wypełniająca przestrzenie międzyziarnowe i
zarazem spajająca skałę. Zbudowana jest głównie z materiałów
pochodzenia terygenicznego o rozmiarach ziaren <0.03 mm. Należy ocenić
% udział matriksu, gdyż na tej podstawie (klas. Pettyjohne’a) wydziela się:
arenity, waki, mułowce.
•
detrytus roślinny i skamieniałości organiczne: fragmenty organiczne i szczątki
detrytusu są bardzo ważnym wskaźnikiem dla określenia środowiska
sedymentacji i litostratygrafii. Próbki ze stwierdzonymi szczątkami organicznymi
należy typować do dalszych badań biostratygraficznych.
•
struktury sedymentacyjne: trudne lub wręcz niemożliwe w przypadku próbek
okruchowych. Obserwację struktur synsedymentacyjnych przeprowadza się
zwykle na rdzeniach.
•
porowatość i przepuszczalność: bardzo ważna w przypadku stwierdzenia
objawów HC. Pomiary w/w. parametrów wykonujemy w war. laboratoryjnych.
W warunkach polowych możemy dokonać szacunkowej oceny porowatości wg
skali:
0-5%
śladowa
5-10%
słaba
10-20%
dobra
>20%
bardzo dobra
Uwagi:
Typowe problemy podczas interpretacji próbek okruchowych:
•
rodzaj zwiercin powstających w trakcie wiercenia - mączka skalna, iły, piasek,
zwierciny powstałe podczas zastosowania wierteł PDC (twarde skały), duże
kawałki jednorodnego materiału (utwory zlepieńcowate, brekcja) – możliwość
pomyłki z materiałem pochodzącym ze ścian odwiertu.
•
materiał z obsypywania się ścian odwiertu - większe rozmiary, kształt graniasty
lub łuseczkowy, słabe obtoczenie krawędzi. Pojawiają się w sytuacjach tj.:
wyciąganie i zapuszczanie przewodu, zmiana parametrów płuczki, zmiana
zestawu przewodów,
•
zwierciny z recyrkulacji - ilość uzależniona od sprawności systemu
oczyszczania płuczki (małe rozmiary, dobre obtoczenie) – zwykle
powtarzają
się w procesie wiercenia,
•
komponenty płuczki – szczególnie istotne w sytuacjach likwidujących zaniki
płuczki: mika, celofan, trociny i inne (kłopoty z oczyszczeniem próbek),
•
cement – przy przewiercaniu korka cementowego, możliwość pomyłkowej
interpretacji, jako mułowce i iłowce. zapobieganie – test z fennoloftaleiną kolor
(buraczkowy wskazuje na obecność cementu).
1) Obserwacje i badania objawów HC w czasie wiercenia
istota bezpośrednich objawów bituminów:
-
przewiercanie skał wypełnionych wodą, ropą lub gazem,
-
obieg płuczki wiertniczej.
skala objawów:
- ilości śladowe - przy właściwie prowadzonym wierceniu (m.in.
odpowiednia
płuczka) obecność objawów związana wyłącznie z
nasyceniem obecnym w
zwiercinach /możliwa do kalkulacji/. Dopływ
większej ilości medium ze
złoża niemożliwy, gdyż ciśnienie słupa płuczki
jest zwykle większe niż
ciśnienie złożowe.
od czego zależy intensywność objawów ?
-
naturalne warunki złoża (ciśnienie, temp, itp.),
-
szybkość przewiercania danego poziomu,
-
wydajność pomp płuczkowych.
Kalkulacja ilości medium przedostającego się do płuczki
2
Π∗d ∗h∗P
V =Π∗r ∗h∗P=
4
2
V – ilość medium w płuczce,
d – średnica otworu,
h – miąższość w-wy nasyconej ropą,
P – współczynnik porowatości
+ przykład s. 17
1) Objawy HC na próbkach okruchowych i rdzeniach
wiertniczych
W próbkach okruchowych i w rdzeniach pozostają pewne ilości medium
(gazu ziemnego, ropy naftowej i wody), które nie wydzieliły się jeszcze pod
wpływem zmian ciśnienia i temperatury podczas wydobywania się na
powierzchnię.
Wniosek: Badania należy wykonać niezwłocznie po pozyskaniu materiału na
wiertni !
Typowe rodzaje objawów:
-
brunatne zabarwienie, tłusta powierzchnia rdzenia, zapach bituminów,
-
w przypadku objawów gazowych (banieczki gazu na rdzeniu /gorąca woda/),
-
rdzeń ocieka ropą,
Objawy mogą być nasilone w miejscach spękania powierzchni rdzenia.
1) Pozostałe badania i obserwacje w trakcie wiercenia
1.
Obserwacje i badania płuczki wiertniczej
Zmiana własności płuczki wiertniczej podczas wiercenia spowodowana jest
głównie warunkami geologicznymi.
Dokładne badanie zmian własności płuczki i skrupulatne śledzenie objawów
pozwala rozpoznać warunki geologiczne i może przyczynić się do odkrycia
złoża.
Parametry płuczki rejestrowane pod kątem złożowym:
a)
objawy ropy naftowej w płuczce,
b)
zgazowanie płuczki,
c)
zmiany zasolenia i ciężaru płuczki,
d)
zmiany lepkości i filtracji płuczki,
d) zmiany objętości płuczki w systemie – ubytek: świadczy o obecności
skały porowej o małym ciśnieniu złożowym, lub horyzont szczelinowy;
przyrost: świadczy o nawierceniu hor. o dużym ciśnieniu złożowym.
1) Badania bituminów i wód złożowych
a) wody złożowe – mają na celu określenie ogólnej mineralizacji (g/l),
składu chemicznego (jonowego). Umożliwiaj określenie typu
genetycznego oraz stopnia metamorfizmu wód złożowych. próba musi
mieć obj. min. 1 litr. Wykonywane są także badania wody związanej
w przestrzeni kapilarnej (aparat Zaksa).
b) bituminy w stanie stałym – badana poprzez ekstrakcję
chloroformem,
w aparacie Soxkleta, lub badania luminescencji pod
lampą Wooda.
c) węglowodory gazowe – obecność w zgazowanej płuczce. Pomiar
poprzez odgazowanie objętości płuczki, lub rejestracja w sposób ciągły
(Geoservice, rejestrator gazowy). Zawartość HC gazowych oznaczana
w próbie o obj. 1 litra (C3+, H2S, H, Co2, N)
1) Zakres badań laboratoryjnych na materiale rdzeniowym
a) pomiary parametrów zbiornikowych – porowatość,
przepuszczalność, geometria przestrzeni skalnych (por),
b) badania dodatkowe – szlify do badań mikroskopowych, analiza
granulometryczna, gęstość skały, zaw. węgla organicznego (Corg).
c) badania mikrofaunistyczne – umożliwiają określenie: wieku,
środowiska depozycji, itp.
1) Pobór próbek
Uwagi ogólne:
-
Sposób pobrania i reprezentatywność próbek do badań laboratoryjnych
warunkuje wiarygodność wyników badań laboratoryjnych i wpływa na jakość
oceny ropogazonośności.
-
Próbki pobiera geolog nadzoru, bądź w badaniach specjalistycznych –
wykonujący te badania.
-
Prace muszą być przeprowadzone sprawnie, z zachowaniem reguł poboru i
inwentaryzacji próbek.
próbki do badań mikrofaunistycznych – pobieramy z partii ilastych, marglistych,
węglanowych (na podst. rozeznania makroskopowego). Próbki nie mniejsze, niż
0.5 kg.
próbki do bad. fizyko-chemicznych – pobieramy jedną próbkę o dł. 10-15 cm., na
każdy metr rdzenia. Próbkę pobieramy ze skały potencjalnie zbiornikowej. W
strefach złożowych pobieramy 3 próbki na 1 metr rdzenia.
Każda próbka winna zawierać metrykę oraz opis na zewnątrz torebki
(miejscowość, nr odwiertu, głębokość pobrania, datę pobrania, typ
zleconych badań, nazwisko pobierającego).
1) Dokumentacja geologiczna w terenie – przedstawienie
wyników badań geologicznych
a) Geolog dozoru prowadzi dziennik geologa,
b) karta otworu w skali 1:2000,
c)
teczka otworu:
•
opis rdzeni i prób okruchowych,
•
notatki dot. objawów,
•
sprawozdania laboratorium polowego,
•
sprawozadania miesięczne,
•
wykaz rdzeni,
•
wykaz wysłanych rdzeni i innych prób do badań,
•
komplet wykonanych pomiarów geofizycznych, z ananiesioną
stratygrafią, rdzeniami, objawmi, itp..
1) Obowiązki geologa na wiertni
1) obecność podczas:
a) rdzeniowania,
b) dowiercania serii złożowych,
c)
pomiarów geofizycznych,
d) rurowania otworu i cementowania,
e)
opróbowania poziomów w trakcie wiercenia,
f)
udostępniania poziomów przez perforację rur i opróbowanie złoża,
g) pomiarów wydajności w otworach,
h) likwidacji poziomów,
2) Rozłożenie, pomiar, opis rdzeni i opis skrzynek:
3) Pobór i opis próbek okruchowych i opis skrzynek z
próbami okruchowymi
1) Transport rdzeni do magazynu podręcznego przy
Zakładach Poszukiwawczych
2) Przechowywanie próbek okruchowych i rdzeni na wiertni –
za organizację magazynu rdzeni odpowiedzialny jest Kierownik
wiertni, a Geolog Dozoru odpowiada za wyposażenie magazynu w:
kwas, młotek, lupę, itp..
3) Obserwacja zawartości HC w rdzeniach, próbach
okruchowych i płuczce
4) Pobór próbek z rdzeni i pobór płuczki
5) pobór próbek HC i wód złożowych w trakcie badania RPZ
(próby złożowe) i testów złożowych.