docPrawo zdrowia psychicznego - Instytut Praw Pacjenta i Edukacji
download 
Reklamacja Transkrypt
Prawo zdrowia psychicznego - Instytut Praw Pacjenta i Edukacji
Prawo zdrowia psychicznego Justyna Drelicharz Prawa pacjenta w ustawodawstwie polskim Konstytucja Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty Ustawa o zawodach pielęgniarki i połoŜnej Ustawa o izbach lekarskich Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (1982) Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii Prawo farmaceutyczne Kodeks cywilny Kodeks karny, Kodeks karny wykonawczy Karta Praw Pacjenta zbiór przepisów wynikających z obowiązujących aktów prawnych „Przewodnik po prawach pacjenta” Komunikat Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11 grudnia 1998 r. w sprawie przekazania do publicznej informacji Karty Praw Pacjenta Nowa Karta Praw Pacjenta (rozbudowana) Konstytucyjne podstawy praw pacjenta Prawo do godności Prawo do ochrony zdrowia Prawo do prywatności Prawo do ochrony Ŝycia Prawo do ochrony zdrowia elementy Jest uprawnieniem przysługującym kaŜdej jednostce, z tego tylko powodu, Ŝe jest istotą ludzką . Jego źródłem jest przyrodzona i niezbywalna godność człowieka Jest prawem o wymiarze uniwersalnym – przysługujące kaŜdemu w równym stopniu, a jednostka nie moŜe się tego prawa zrzec, nikt teŜ nie moŜe jej tego prawa odebrać, a więc jest to prawo o charakterze niezbywalnym Zdrowie psychiczne jest fundamentalnym dobrem osobistym człowieka, a ochrona praw osób z zaburzeniami psychicznymi naleŜy do obowiązków państwa Osobami z zaburzeniami psychicznymi są: Chorzy psychicznie (osoby wykazujące zaburzenia psychotyczne); Osoby upośledzone umysłowo; Osoby wykazujące inne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych, a osoby te wymagają świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki niezbędnych do Ŝycia w środowisku rodzinnym i społecznym. Def. Prawo zdrowia psychicznego jest szczególną dziedziną prawa, która regulowana jest głównie przez ustawę o ochronie zdrowia psychicznego, akty wykonawcze do tejŜe ustawy, a takŜe inne uregulowania prawne dotyczące standardów opieki psychiatrycznej. Prawa pacjenta - stanowią integralną część szeroko rozumianych praw człowieka. Ich rozwój jest ściśle związany z rozwojem praw człowieka (Balicki, M.). 2 kategorie praw pacjenta: - Prawa o charakterze zbiorowym – odnoszą się do społecznych zobowiązań podjętych przez organy państwa lub inne publiczne bądź prywatne organizacje dot. zapewnienia obywatelom odpowiedniego dostępu do opieki zdrowotnej - Prawa o charakterze indywidualnym – w przeciwieństwie do zbiorowych łatwiej ująć w kategoriach absolutnych i powoływać się na nie przez indywidualnego pacjenta lub w jego imieniu; dot. takich kwestii jak: nienaruszalność osoby, autonomia, prywatność, przekonania religijne. (Balicki, M. ) Ćwiczenie 1 - praca w małych grupach Instrukcja: Przedstaw schematycznie prawa pacjenta (forma dowolna: rysunek, grafika, mapa, symbole…) Prawa pacjenta Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej Art. 19. 1. Pacjent ma prawo do: 1) świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom wiedzy medycznej, a w sytuacji ograniczonych moŜliwości udzielenia odpowiednich świadczeń do korzystania z rzetelnej, opartej na kryteriach medycznych procedury ustalającej kolejność dostępu do tych świadczeń, 2) informacji o swoim stanie zdrowia, 3) wyraŜenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub ich odmowy, po uzyskaniu odpowiedniej informacji, 4) intymności i poszanowania godności w czasie udzielania świadczeń zdrowotnych, 5) umierania w spokoju i godności. Prawa pacjenta Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej Art. 19. 3. W zakładach opieki zdrowotnej przeznaczonych dla osób wymagających całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych pacjent ma równieŜ prawo do: 1) dodatkowej opieki pielęgnacyjnej sprawowanej przez osobę bliską lub inną osobę wskazaną przez siebie, (moŜliwe ograniczenia: ze względu na: zagroŜenie epidemiologiczne, warunki przebywania innych chorych osób) 2) kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z osobami z zewnątrz, 3) opieki duszpasterskiej. Prawa pacjenta Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej Art. 20. 1. Szpital zapewnia przyjętemu pacjentowi: 1) świadczenia zdrowotne, 2) środki farmaceutyczne i materiały medyczne, 3) pomieszczenie i wyŜywienie odpowiednie do stanu zdrowia. 2. W razie pogorszenia się stanu zdrowia chorego powodującego zagroŜenie Ŝycia lub w razie jego śmierci, szpital jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić wskazaną przez chorego osobę lub instytucję, przedstawiciela ustawowego albo opiekuna faktycznego. Prawa pacjenta Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej Art. 18a. 1. Organizację i porządek procesu udzielania świadczeń zdrowotnych w zakładzie opieki zdrowotnej określa regulamin porządkowy zakładu opieki zdrowotnej. 1a. Regulamin porządkowy zakładu opieki zdrowotnej powinien określać w szczególności: 1)… 2)… 3) … 4) prawa i obowiązki pacjenta, 5) .... 2. Postanowienia regulaminu, o którym mowa w ust. 1, nie mogą naruszać praw pacjenta określonych i wynikających z przepisów ustawy oraz przepisów odrębnych. Prawa pacjenta Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej Art. 19. 6. Kierownik zakładu opieki zdrowotnej zapewnia dostępność informacji o prawach pacjenta Prawa pacjenta hospitalizowanego – ustawa o ochronie zdrowia psychicznego Prawo do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej oraz do bezpłatnych produktów leczniczych, wyrobów medycznych i środków pomocniczych Leczenia w sposób najmniej uciąŜliwy (z uwzględnieniem interesów i dóbr osobistych) Prawo do informacji Porozumiewania się bez ograniczeń z rodziną i innymi osobami Niekontrolowania korespondencji Pomocy w ochronie praw Uzyskania zgody na okresowe przebywanie poza szpitalem bez wypisywania z zakładu (tzw. przepustka),- jeŜeli nie zagraŜa to Ŝyciu pacjenta albo Ŝyciu i zdrowiu innych osób Zapoznania się z planowanym postępowaniem leczniczym Prawa pacjenta hospitalizowanego – ustawa o ochronie zdrowia psychicznego Prawo do złoŜenia wniosku do sądu opiekuńczego miejsca siedziby szpitala psychiatrycznego o ustanowienie kuratora (pomoc do prowadzenia wszystkich spraw albo spraw określonego rodzaju) Zachowania w tajemnicy przez osoby wykonujące czynności wynikające z ustawy o ochronie zdrowia psychicznego wszystkiego, o czym powezmą wiadomość w zawiązku z wykonywaniem powyŜszych czynności (z wyjątkiem określonych w w/w ustawie sytuacji, gdy osoby te są zwolnione zachowania tajemnicy) Nieutrwalania oświadczeń obejmujących przyznanie się do popełnienia czynu zabronionego OGRANICZENIA PRAW PACJENTA W jakich okolicznościach i przez kogo prawa pacjenta mogą być ograniczone? Których praw nigdy nie moŜna ograniczyć? Podmioty gwarantujące ochronę zdrowia psychicznego: Obligatoryjnie – organy administracji rządowej i samorządowej oraz instytucje do tego powołane; Fakultatywnie – stowarzyszenia i inne organizacje społeczne, fundacje, samorządy zawodowe, kościoły i inne związki wyznaniowe oraz grupy samopomocy pacjentów i ich rodzin, a takŜe inne osoby fizyczne i prawne Formy ochrony zdrowia psychicznego: Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym Wielostronna i powszechnie dostępna opieka zdrowotna oraz inne formy opieki i pomocy niezbędne do Ŝycia w środowisku rodzinnym i społecznym Kształtowanie właściwych postaw społecznych wobec osób z zaburzeniami psychicznymi (m.in.. zrozumienia, tolerancji, Ŝyczliwości), a takŜe przeciwdziałanie ich dyskryminacji. Zgoda pacjenta to swobodnie wyraŜona zgoda osoby z zaburzeniami psychicznymi, która – niezaleŜnie od stanu jej zdrowia psychicznego – jest rzeczywiście zdolna do zrozumienia przekazywanej w dostępny sposób informacji, dot.: celu przyjęcia do szpitala psychiatrycznego, stanu zdrowia, proponowanych czynnościach diagnostycznych i leczniczych dających się przewidzieć skutkach tych działań lub ich zaniechania Przymus w psychiatrii Badanie przymusowe (art.. 21 uoozp) Przymusowa hospitalizacja Przymus bezpośredni (art.. 18) Ćwiczenie 2 Przymusowe badanie Praca z aktem prawnym „WskaŜ: dopuszczalność procedury oraz prawa pacjenta, związane z przymusowym badaniem” Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego ZGODA – (art.. 22 uoozp) Przesłanki: pisemna zgoda pacjenta, waŜne skierowanie do szpitala (14 dni), zatwierdzone po osobistym zbadaniu pacjenta- wskazania do przyjęcia (lekarz). BRAK ZGODY – (art.. 23, 24, 28, 29 uoozp) Tryb nagły, tryb wnioskowy BRAK MOśLIWOŚCI WYRAśENIA ZGODY – (art.. 22 ust.2 uoozp) Przesłanki: zgoda Sądu opiekuńczego Odmowa przyjęcia do szpitala § 20.2 rozporządzenia MZ w sprawie rodzajów DM w ZOZ oraz sposobu jej przetwarzania W przypadku odmowy przyjęcia do szpitala pacjent otrzymuje pisemną informacje o rozpoznaniu choroby, wynikach przeprowadzonych badań, przyczynie odmowy przyjęcia do szpitala, zastosowanym postępowaniu lekarskim oraz ewentualnych zaleceniach. Przymusowa hospitalizacja „Konieczność ochrony zarówno pacjenta, jak i społeczeństwa przed skutkami choroby psychicznej” Podawanie nieprawdziwych informacji Art..53 uoozp Kto podaje lekarzowi lub organowi właściwemu do wykonywania niniejszej ustawy informacje o występujących u innej osoby objawach zaburzeń psychicznych, wiedząc, Ŝe te informacje są nieprawdziwe, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Procedura sądowa Procedura sądowa: przyjęcie bez zgody w trybie nagłym (art. 23 uoozp) Przesłanki: 1.osoba chora psychicznie 2.dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, Ŝe z powodu choroby zagraŜa bezpośrednio własnemu Ŝyciu albo zdrowiu i Ŝyciu innych osób 3.brak zgody Lp. Gdzie? Co? Kto? Kiedy? 1. Izba przyjęć Przyjęcie do Szpitala - Osobiste zbadanie osoby - Informacja o przysługujących osobie prawach - Informacja o przyczynach przyjęcia do szpitala bez zgody Lekarz wyznaczony do tej czynności (dyŜurny Izby przyjęć) po zasięgnięciu w miarę moŜliwości opinii drugiego lekarza lub psychologa. 2. Oddział Zatwierdzenie przyjęcia Ordynator/ lekarz kierujący oddziałem W ciągu 48 godz. od chwili przyjęcia 3. Oddział Zawiadomienie Sądu Opiekuńczego (Sąd opiekuńczy miejsca siedziby szpitala) Kierownik Szpitala W ciągu 72 godz. od chwili przyjęcia 4. Oddział Wysłuchanie pacjenta/ ew. zarządzenie wypisu i umorzenie postępowania (w razie stwierdzenia, Ŝe pobyt pacjenta w szpitalu jest oczywiście bezzasadny) Sędzia wizytujący Nie później niŜ w terminie 48 godz. od otrzymania zawiadomienia 5. Sąd Opiekuńczy lub Szpital (w przypadkach uzasadnionych interesem osoby, której postępowanie dotyczy bezpośrednio) Rozprawa Sąd opiekuńczy w składzie jednego Sędziego Nie później niŜ w terminie 14 dni od dnia wpływu wniosku lub otrzymania zawiadomienia Wypis ze szpitala gdy: Sąd wydał postanowienie o braku podstaw do przyjęcia. Szpital Niezwłocznie ! wypisanie osoby następuje po doręczeniu mu postanowienia. Ćwiczenie 3 – praca z aktem prawnym Bazując na przedłoŜonym fragmencie aktu prawnego, opisz (w sposób przystępny, zrozumiały) zawartą tam procedurę przyjęcia Forma: ulotka informacyjna Grupa 1 art.. 23 uoozp Grupa 2 art.. 24 uoozp Grupa 3 art. 29 uoozp Grupa 4 art.. 22 ust.2 uoozp Przymus bezpośredni Przymus bezpośredni – cel Ochrona osoby z zaburzeniami psychicznymi przed bezpośrednim zagroŜeniem zdrowia lub Ŝycia własnego lub innych osób Swoista technika terapeutyczna z określonymi wskazaniami , przeciwwskazaniami i niepoŜądanymi następstwami (np.: unieruchomienie w ostrych stanach pobudzenia psychoruchowego, gdy inne metody nie zdąŜyły zadziałać lub okazały się nieskuteczne, albo izolacja w przypadku konieczności ograniczenia nadmiernej stymulacji zewnętrznej) Niedopuszczalny w celach niemedycznych !!! Przymus bezpośredni – podstawa prawna Art.. 18 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. Nr 111, poz. 535 z późn. zm.) 1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 23 sierpnia 1995 r. w sprawie sposobu stosowania przymusu bezpośredniego (Dz. U. Nr 103, poz. 514); Przymus bezpośredni Art. 18 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego a takŜe: Art.. 21 (przeprowadzenie badania bez zgody), Art.. 23, 24, 28, 30 (przy wykonywaniu czynności) Art.. 32, 40, 46 (przy wykonywaniu postanowień sądowych, przy „zapobieganiu ucieczkom”), 34 (konieczność „dokonania niezbędnych czynności leczniczych”), 1. a) Przesłanka: zamach przeciwko Ŝyciu lub zdrowiu własnemu lub innej osoby b) Forma Przytrzymanie Przymusowe podanie leku Unieruchomienie izolacja 2. a) Przesłanka: zamach przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu b) Forma Przytrzymanie Przymusowe podanie leku Unieruchomienie izolacja 3. a) Przesłanka: powaŜne zakłócanie lub uniemoŜliwianie funkcjonowania ZOZ’u b) Forma: Przytrzymanie Przymusowe podanie leku Ćwiczenie 4 przymus bezpośredni Wypis ze szpitala Pacjenci leczeni za zgodą: Art. 36.1. osoba przebywająca w szpitalu psychiatrycznym moŜe złoŜyć w szpitalu, w dowolnej formie, wniosek o nakazanie wypisania jej ze szpitala, co odnotowuje się w dokumentacji medycznej „Prawo do złoŜenia w dowolnej formie wniosku o nakazanie wypisania ze szpitala psychiatrycznego” Pacjenci leczeni bez zgody: Art.. 35.1. o wypisaniu ze szpitala psychiatrycznego osoby przebywającej w tym szpitalu bez jej zgody postanawia ordynator (lekarz kierujący oddziałem), jeŜeli uzna, Ŝe ustały przewidziane w niniejszej ustawie przyczyny przyjęcia i pobytu tej osoby w szpitalu psychiatrycznym „Prawo do złoŜenia w dowolnej formie, wniosku o nakazanie wypisania ze szpitala psychiatrycznego, nie wcześniej niŜ po upływie 30 dni od uprawomocnienia się postanowienia sądu opiekuńczego w przedmiocie przyjęcia do szpitala lub dalszego leczenia bez Twojej zgody”. O wypisie postanawia ordynator (lekarz kierujący oddziałem), jeŜeli uzna, iŜ ustały przewidziane w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego przyczyny przyjęcia i pobytu w szpitalu psychiatrycznym W razie odmowy wypisania: „Prawo do wystąpienia do sądu opiekuńczego, w którego okręgu znajduje się szpital psychiatryczny o nakazanie wypisania ze szpitala psychiatrycznego. Wniosek naleŜy złoŜyć w terminie 7 dni (liczone od powiadomienia pacjenta o odmowie wypisania)” Tajemnica psychiatryczna Prawo do zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem uzyskanych przez personel medyczny w związku z wykonywaniem zawodu z uwzględnieniem wyjątków przewidzianych w przepisach prawa art. 40 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty; art. 21 ustawy o zawodach pielęgniarki i połoŜnej; art. 29 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej. Dokumentacja medyczna Dokumentacja medyczna art. 18 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej; § 52 rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej, sposobu jej prowadzenia oraz szczegółowych warunków jej udostępniania Dokumentacja medyczna Powstawanie, Przetwarzanie Archiwizacja Zniszczenie prowadzenie Postać dokumentacji medycznej Pisemna lub elektroniczna Dokumentacja medyczna Zakres przedmiotowy Zakres podmiotowy Dokumentacja medyczna a prawa pacjenta Prawo do dostępu do dokumentacji medycznej na wniosek pacjenta, jego przedstawiciela ustawowego lub osoby przez niego upowaŜnionej, a w razie śmierci osoby przez pacjenta upowaŜnionej do uzyskania dokumentacji w przypadku jego zgonu w formie m.in.: wglądu w zakładzie opieki zdrowotnej lub poprzez odpłatne sporządzenie jej wyciągów, odpisów, kopii. ♦ art. 18 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej; § 52 rozporządzenia w sprawie dokumentacji medycznej). Prawo do ochrony danych zawartych w dokumentacji medycznej oraz innych związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych ♦art. 18 ust. 2 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej; § 52 ust. 2 rozporządzenia w sprawie dokumentacji medycznej). Dokumentacja medyczna - rodzaje: Indywidualna (wewnętrzna i zewnętrzna) Odnosi się do poszczególnych pacjentów korzystających ze świadczeń zdrowotnych zakładu i jest prowadzona na formularzach lub drukach Wewnętrzna – przeznaczona na potrzeby zakładu (np.. Historia zdrowia i choroby oraz historia choroby) Zewnętrzna – przeznaczona na potrzeby pacjenta (skierowania, zaświadczenia, orzeczenia, opinie, karty informacyjne z leczenia szpitalnego) Zbiorcza Odnosi się do ogółu pacjentów korzystających ze świadczeń zdrowotnych zakładu lub określonych grup tych pacjentów i jest prowadzona w formie ksiąg, rejestrów, formularzy, kartotek Zawartość dokumentacji medycznej 1. Dane identyfikujące zakład 2. Dane identyfikujące jednostkę organizacyjną zakładu 3. Dane identyfikujące pacjenta 4. Dane identyfikujące lekarza, pielęgniarkę, połoŜną udzielających świadczeń zdrowotnych oraz lekarza kierującego na badanie lub leczenie 5. Datę dokonania wpisu 6. Istotne informacje dot. Stanu zdrowia i choroby oraz procesu diagnostycznego, leczniczego, pielęgnacyjnego uzyskane w toku badania lub konsultacji, w szczególności: Opis czynności wykonywanych przez lekarza, pielęgniarkę, połoŜną Rozpoznanie choroby, problemu zdrowotnego lub urazu Zalecenia Informacje o wydanych orzeczeniach lub zaświadczeniach lekarskich 7. Informacje dot. udzielonych świadczeń zdrowotnych oraz inne informacje wynikające z odrębnych przepisów Obowiązki świadczeniodawcy w zakresie prowadzenia dokumentacji „Prawidłowe prowadzenie” dokumentacji medycznej: - bieŜące -czytelne (DM winna zawierać wyłącznie informacje potrzebne do postępowania lekarskiego) Zabezpieczenie przed ujawnieniem Wpisy – własny podpis, pieczątka, parafka Podmioty uprawnione: Pacjent Przedstawiciel ustawowy Osoba upowaŜniona przez pacjenta ZOZ MZ Sąd Prokurator Policja CBA Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności zawodowej NFZ ZUS Zespół ds. orzekania o stopniu niepełnosprawności Rejestry usług medycznych Szkole wyŜszej/ jednostce badawczo – rozwojowej (cele naukowe, anonimowo) Formy udostępniania dokumentacji Wgląd na miejscu w szpitalu Sporządzanie wyciągów, odpisów lub kopii Wydanie oryginału za pokwitowaniem odbioru i z zastrzeŜeniem zwrotu po wykorzystaniu jeśli uprawniony organ lub podmiot Ŝąda udostępnienia oryginałów dokumentacji Okres przechowywania 20 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano ostatniego wpisu, z wyjątkiem: - DM w przypadku zgonu pacjenta na skutek uszkodzenia ciała lub zatrucia, która jest przechowywana przez okres 30 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpił zgon Zdjęć rentgenowskich przechowywanych poza DM pacjenta, które są przechowywane przez okres 10 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym wykonano zdjęcie Skierowań na badania lub zleceń lekarza, które są przechowywane przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zrealizowano świadczenie będące przedmiotem skierowania lub zlecenia - - Opłaty za udostępnienie Pobierane za sporządzenie kopii, odpisów lub wyciągów Ich wysokość ustala kierownik ZOZu w regulaminie porządkowym Maksymalna wysokość opłaty nie moŜe przekroczyć stawek określonych w ustawie o ZOZ OCHRONA PRAW PACJENTA Naruszenie praw pacjenta Postępowanie skargowe Rady Społeczne SPZOZ (okresowa analiza skarg i wniosków) Biuro Praw Pacjenta MZ Rzecznik Praw Pacjenta Szpitali Psychiatrycznych Rzecznik NFZ Rzecznik Praw Obywatelskich Sądy lekarskie Sądy powszechne Sąd opiekuńczy Sąd penitencjarny Dyrekcja placówki Rzecznik Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego Ochrona praw pacjenta w szpitalu psychiatrycznym; Instytucje: Rzecznik Praw Pacjenta NFZ Rzecznik Praw Obywatelskich Biuro Praw Pacjenta Przy Ministrze Zdrowia ŚRODKI ZABEZPIECZAJĄCE ŚRODKI ZABEZPIECZAJĄCE Istota zabezpieczenie społeczeństwa przed niebezpieczeństwem ze strony osób naruszających prawo karne. Nie mają na celu wymierzenia sprawiedliwości za popełniony czyn, ani nie zawierają elementu potępienia czynu i jego sprawcy. Przed orzeczeniem środka zabezpieczającego sąd wysłuchuje lekarzy psychiatrów oraz psychologa, co do oceny stanu zdrowia psychicznego sprawcy. Biegli mogą stwierdzić: - niepoczytalność, - ograniczoną niepoczytalność albo - uzaleŜnienie od alkoholu lub innego środka odurzającego. Niepoczytalność Art. 31. § 1. Nie popełnia przestępstwa, kto, z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych, nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem. § 2. JeŜeli w czasie popełnienia przestępstwa zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona, sąd moŜe zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary. § 3. Przepisów § 1 i 2 nie stosuje się, gdy sprawca wprawił się w stan nietrzeźwości lub odurzenia powodujący wyłączenie lub ograniczenie poczytalności, które przewidywał albo mógł przewidzieć. Środki zabezpieczające Kodeks karny przewiduje dwa rodzaje środków zabezpieczających: 1. Środki izolacyjno- lecznicze (art. 93- 98 k.k ) 2. Środki o charakterze administracyjnym (art.99-100 k.k) Środki izolacyjno- lecznicze związane z umieszczeniem sprawcy w zakładzie zamkniętym (psychiatrycznym czy teŜ leczenia odwykowego) moŜna stosować tylko wówczas, gdy jest to niezbędne, a więc gdy inny sposób postępowania w stosunku do sprawcy czynu zabronionego okazał się nieskuteczny- art.93 k.k Cel - zapobieŜenie ponownemu popełnieniu przez sprawcę czynu zabronionego i to tylko takiego czynu, który związany byłby z jego chorobą psychiczną, upośledzeniem umysłowym lub uzaleŜnieniem od alkoholu czy teŜ innego środka odurzającego. CZAS POBYTU Czas pobytu w zakładzie nie jest z góry określony. W toku wykonania tego środka zabezpieczającego, kiedy ustąpi przyczyna jego stosowania, jaką jest niebezpieczeństwo groŜące ze strony sprawcy, sąd orzeka niezwłoczne zwolnienie. Sąd jest informowany nie rzadziej niŜ co 6 miesięcy przez kierownika zakładu zamkniętego, w którym wykonuje się środek zabezpieczający, o stanie zdrowia sprawcy o postępach w leczeniu lub terapii. Kierownik zawiadamia sąd bezzwłocznie, jeŜeli uzna, Ŝe w związku ze zmianą stanu zdrowia sprawcy jego dalsze pozostawanie w zakładzie nie jest konieczne (art.203 k.k.w.) CZAS POBYTU Czasu pobytu w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego nie określa się z góry; nie moŜe on trwać krócej niŜ 3 miesiące i dłuŜej niŜ 2 lata. O zwolnieniu z zakładu rozstrzyga sąd na podstawie wyników leczenia, po zapoznaniu się z opinią prowadzącego leczenie. MIEJSCE poczytalność ograniczona Art. 95. § 1. Skazując sprawcę na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestępstwo popełnione w stanie ograniczonej poczytalności określonej w art. 31 § 2, sąd moŜe orzec umieszczenie sprawcy w zakładzie karnym, w którym stosuje się szczególne środki lecznicze lub rehabilitacyjne. Dziękuję za uwagę.
