Zagadnienia dla studentów IV roku Oddziału Analityki Medycznej

Zagadnienia dla studentów IV roku Oddziału Analityki Medycznej obowi zuj ce na
egzaminie z toksykologii
1. Kierunki rozwoju toksykologii i zakres działania
- toksykologia teoretyczna: ogólna, szczegółowa, do wiadczalna
- toksykologia praktyczna: kliniczna, s dowo-lekarska
2. Trucizna, zatrucia, przebieg zatru i ich przyczyny
3. Rodzaje dawek:
- dawka progowa
- dawka terapeutyczna
- dawka toksyczna
- dawka miertelna
4. DL50; DL100; stopnie toksyczno ci
5. Czynniki warunkuj ce toksyczno :
- fizykochemiczne: rozpuszczalno , współczynniki podziału (olej:woda; woda:powietrze;
olej:powietrze), dysocjacja, budowa chemiczna a toksyczno , wi zania, izomeria
przestrzenna, grupy funkcyjne
- czynniki biologiczne: wiek, płe , hormony
- czynniki genetyczne: niedobory genetyczne, idiosynkrazja
- czynniki osobnicze, choroby
- czynniki rodowiskowe
6. Losy trucizn w ustroju
- transport przez błony komórkowe
- wchłanianie przez: skór , układ oddechowy, z przewodu pokarmowego
- rozmieszczenie: przenikanie przez bariery wewn trzustojowe, wi zanie z białkami,
kumulacja
- przemiany biochemiczne: mikrosomalne reakcje oksydacyjno-redukcyjne (hydroksylacja,
epoksydacja, dealkilacja, oksydatywna dezaminacja, N-oksydacja, N-hydroksylacja, Soksydacja, desulfuracja, redukcja zwi zków nitrowych i azowych, jednoelektronowe reakcje
utleniania i redukcji), reakcje sprz gania z kwasem glukuronowym, siarkowym, metylacja,
acetylacja, aminokwasami, glutationem
7. Mechanizmy działania toksycznego
- działanie ogólnoustrojowe: wybiórcze (nefrotoksyczne, hepatotoksyczne, kardiotoksyczne,
neurotoksyczne), embriotoksyczne, teratogenne, mutagenne, karcinogenne
- działanie receptorowe
- działanie pozareceptorowe
8. Podstawy leczenia zatru . Ogólna klasyfikacja odtrutek.
- odtrutki przeprowadzaj ce trucizn w zwi zki nierozpuszczalne lub chelatowe
- reaktywatory: oksydazy cytochromowej w zatruciu cyjankami, cholinoesterazy w zatruciu
zawi zkami fosforoorganicznymi, zwi zki redukuj ce w zatruciu zwi zkami
methemoglobinotwórczymi
- odtrutki blokuj ce przemian metaboliczn trucizn: alkohol etylowy w zatruciu glikolem
etylenowym i metanolem
- odtrutki działaj ce przez blokowanie receptorów: naloksan w zatruciu morfin ,
benzylopenicylina potasowa w zatruciu muchomorem sromotnikowym
- odtrutki działaj ce na zasadzie antagonizmu farmakologicznego (alfa-metionina,
acetylocysteina), zatrucia paracetamolem
- odtrutki działaj ce w zespole cholinolitycznym (fizostygmina w zatruciu atropin ,
hioscyjamin , w zatruciach grzybami)
- odtrutki nieswoiste (mleko, białko jaj kurzych, parafina ciekła, w giel aktywowany)
9. Interakcje toksykologiczne - problematyka działania ł cznego
- antagonizm
- synergizm
- przykłady praktycznego wykorzystania zjawiska interakcji (działania korzystne i
niekorzystne)
10. Ocena wielko ci nara enia - zastosowanie markerów w toksykologii, monitoring
- rodowiskowy
- biologiczny skutków zdrowotnych
- biomarkery dawki wewn trznej i efektywnej
- biomarkery wra liwo ci
11. Analiza toksykologiczna
- ogólne cele i zadania
- materiał do bada
- metody izolacji trucizn z materiału biologicznego
- metody wykrywania i identyfikacji zwi zków toksycznych w materiale biologicznym
- interpretacja wyników
- bł dy w analizie toksykologicznej
12. Zatrucia lekami
- działaj cymi depresyjnie na OUN (barbiturany, pochodne benzodiazepiny, pochodne
fenotiazyny
- pobudzaj cymi OUN (amfetamina, strychnina, kofeina, aminofilina)
- pobudzaj cymi układ przywspółczulny (acetylocholina, muskaryna, pilokarpina)
- przeciwbólowymi i przeiwgor czkowymi (pochodne mrfiny, syntetyczne leki narkotyczne,
nienarkotyczne leki przeciwbólowe (salicylany, paracetamol, fenacetyna)
- przeciwkrzepliwymi (heparyna)
- glikozydami nasercowymi (naparstnica)
- cytostatycznymi i immunosupresyjnymi
13. Zatrucia gazami
- azot, wodór, metan
- dwutlenek w gla, tlenek w gla, cyjanowodów i cyjanki, arsenowodór, siarkowodór
- tlenki azotu, chlor, amoniak, formaldehyd
14. Zatrucia metalami i niemetalami
- ołów, rt , chrom, mangan, kadm
- elazo, cynk, mied
- fluor, brom, złoto, bizmut
15. Zatrucia alkoholami
- alkohol etylowy
- alkohol metylowy
- glikol etylenowy
16. Zatrucia substancjami r cymi
- kwas solny, kwas azotowy, kwas siarkowy
- fenol, lizol, krezol, nadtlenek wodoru
17. Zatrucia rodkami ochrony roslin
- karbaminiany i zwi zki fosforoorganiczne
ad pkt. 12-17
Zastosowanie, objawy zatrucia i mechanizm toksycznego działania, diagnostyka, leczenie
zatru .
Ponadto na egzamin obwi zuj zagadnienia z wicze oraz fakultetów.