Prawo międzynarodowe publiczne

Dr Patrycja Grzebyk
Wykład z prawa międzynarodowego publicznego
2015/2016
Zjazd I
Prawo międzynarodowe publiczne - zagadnienia wstępne
pojęcie, nazwa, systematyka i podstawa obowiązywania prawa międzynarodowego; prawo
międzynarodowe publiczne a prawo międzynarodowe prywatne, podstawowe zasady prawa
międzynarodowego, prawo międzynarodowe publiczne a prawo wewnętrzne, zasadnicze etapy
rozwoju prawa międzynarodowego publicznego
Źródła prawa międzynarodowego publicznego
pojęcie źródeł prawa międzynarodowego, podstawowe źródła prawa międzynarodowego :
umowa międzynarodowa, zwyczaj międzynarodowy, „ogólne zasady prawa uznane przez narody
cywilizowane”, orzecznictwo sądów, doktryna prawa, uchwały organów organizacji
międzynarodowych, akty jednostronne państw, soft law, zagadnienie kodyfikacji prawa
międzynarodowego.
Zjazd II
Prawo traktatowe
zasady prawa traktatowego, przygotowywanie projektu, parafowanie, podpisanie, ratyfikacja,
zatwierdzenie, wejście w życie, rejestracja, typowe klauzule, moc obowiązująca, zastrzeżenia i ich
rodzaje (skutki), traktaty a państwa trzecie, ius cogens, nieważność traktatów, wygaśnięcie traktatów,
wypowiedzenie i zawieszenie stosowania umowy międzynarodowej, przestrzeganie i wykładnia
umów, sukcesja, orzecznictwo MTS dot. źródeł pm.
Zjazd III
Podmioty prawa międzynarodowego publicznego
pojęcie podmiotowości w prawie międzynarodowym, zdolność prawnomiędzynarodowa i
zdolność do czynności prawno międzynarodowych, państwo w prawie międzynarodowym –
trzyelementowa definicja państwa: władza najwyższa, terytorium, ludność; suwerenność,
podstawowe prawa i immunitet państwa, uznanie międzynarodowe, powstawanie, tożsamość i
upadek państw, rodzaje państw; inne niż państwa podmioty prawa międzynarodowego, problem
podmiotowości osób fizycznych i prawnych.)
Organy państwa w stosunkach międzynarodowych
prawo dyplomatyczne – źródła, służba dyplomatyczna, stanowienie stosunków dyplomatycznych,
funkcje misji dyplomatycznej, członkowie misji dyplomatycznej i zagadnienie procedencji,
przywileje i immunitety dyplomatyczne; prawo konsularne – służba konsularna, źródła prawa
konsularnego; funkcje konsularne, przywileje i immunitety konsularne
Zjazd IV
Terytorium w prawie międzynarodowym publicznym
rodzaje terytoriów, integralność terytorialna, zwierzchnictwo terytorialne i jego ograniczenia,
zmiany terytorialne, nabycie i utrata terytorium państwowego, cesja terytorialna, granice państw,
status prawny obszarów podbiegunowych, zagadnienia międzynarodowego prawa morza,
kategorie obszarów morskich, przestrzeń powietrzna i przestrzeń kosmiczna, prawo lotnicze i
kosmiczne, Spory terytorialne w orzecznictwie Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości
Zjazd V
Ludność w prawie międzynarodowym publicznym
nabycie i utrata obywatelstwa, podwójne lub wielorakie obywatelstwa, apatrydzi, uchodźcy, azyl
terytorialny, ekstradycja i wydalanie cudzoziemców,
Ochrona praw człowieka
katalog praw człowieka, międzynarodowa kontrola przestrzegania praw człowieka, postępowanie
przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka.
Dr Patrycja Grzebyk
Wykład z prawa międzynarodowego publicznego
2015/2016
Zjazd VI
Organizacje międzynarodowe. Organizacja Narodów Zjednoczonych
organizacje międzyrządowe i pozarządowe, klasyfikacja, funkcje, organy i struktura organizacji
międzynarodowych, Organizacja Narodów Zjednoczonych, członkostwo, cele i zasady, struktura
organizacyjna ONZ, kompetencje głównych organów, reforma ONZ, organizacje
wyspecjalizowane.
Rozwiązywanie sporów międzynarodowych
środki pokojowego załatwiania sporów międzynarodowych - dyplomatyczne i sądowe,
rokowania, dobre usługi, mediacja, komisje badań, koncyliacja, arbitraż międzynarodowy i stałe
sądy międzynarodowe; Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości - skład, funkcje i
kompetencje, jurysdykcja.
Zjazd VII
Użycie siły (ius ad bellum, ius contra bellum, ius post bellum)
kształtowanie się prawa przeciwwojennego, zakaz użycia siły, podstawowe definicje (agresji,
zagrożenia dla pokoju), wyjątki od zakazu użycia siły, prawo powojenne, odpowiedzialność za
ochronę, rozbrojenie i ograniczanie zbrojeń.
Zjazd VIII Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych (ius in bello)
pojęcie konfliktu zbrojnego, zakres terytorialny, osobowy, czasowy MPH, zasady MPH, osoby
chronione, metody i środki walki, okupacja wojenna, specyfika ochrony poszczególnych kategorii
osób.
Zjazd IX
Odpowiedzialność w prawie międzynarodowym publicznym – odpowiedzialność
jednostki
Zbrodnie międzynarodowe, odpowiedzialność jednostki – zasady międzynarodowego prawa
karnego, jurysdykcja karna, trybunały karne, główne postanowienia statutu Międzynarodowego
Trybunału Karnego
Zjazd X Odpowiedzialność w prawie międzynarodowym publicznym – odpowiedzialność
państwa
odpowiedzialność państwa - źródła odpowiedzialności, odpowiedzialność za czyny zakazane,
odpowiedzialność nie wynikająca z naruszenia prawa międzynarodowego, formy ponoszenia
odpowiedzialności, środki odwetu;
Podręczniki:
Bierzanek R., Symonides J., Prawo międzynarodowe publiczne.
Czapliński W., Wyrozumska A., Prawo międzynarodowe publiczne, Zagadnienia
systemowe.
Góralczyk W., Sawicki S., Prawo międzynarodowe publiczne w zarysie.
Frankowska M. , Prawo traktatów.
Kamiński T., Myszona-Kostrzewa K., Prawo międzynarodowe publiczne w pytaniach i odpowiedziach
Shaw M.N., Prawo międzynarodowe.
Wybory źródeł:
Bieleń S. (oprac.), Prawo w stosunkach międzynarodowych. Wybór dokumentów.
Flemming M., Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych. Zbiór dokumentów,
uzupełn. i red. M. Gąska, E. Mikos-Skuza.
Przyborowska-Klimczak A., Prawo międzynarodowe publiczne. Zbiór przepisów.