Nowoczesna edukacja - Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

2010-05-28
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Nowoczesna edukacja
Jacek Górnikiewicz
Uniwersytet w Białymstoku
27 maja 2010 r.
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Nowoczesna edukacja
– dwie perspektywy
nauczycielskie
1
2010-05-28
Nowe trendy w cyfrowym
wspomaganiu edukacji
– perspektywa
cyfrowego imigranta
wg Lechosława Hojnackiego
KWESTIE WARTE UWZGLĘDNIENIA
• Przekazywanie informacji
• Eksponowanie i konstruowanie
wiedzy
• Szkoła jedna - różnych pokoleń
• Przeobrażenia mediów
• Przeobrażenia społeczne za
sprawa nowych mediów
• Przeobrażony świat kultury
• O nową edukację dla nowych
pokoleń w starej szkole
2
2010-05-28
Przekazywanie informacji - inne
• Przekaz informacji, zawiadywanie nią –
inne sposoby, inna możliwości, inna
świadomość
• Koniec epoki Gutenberga? / c. b. d. o.
• Od tekstów do multimediów
• Od drukowanych materiałów do
wirtualnych plików (pdf)
• Konwergencja mediów w jednej
mega/Sieci
Przekazywanie informacji / wiedzy
• Młody człowiek a wirtualne społeczności
• Uczeń i koleżanki/koledzy w murach swojej
szkoły oraz w sieciowych sesjach
• W stronę personalizacji / indywidualizacji tworzenia produktów na miarę dzieł
• Wspólna twórczość uczniów i nauczycieli
• Zasadność jednostronnie
zdeterminowanego przekazu uczniowie >
nauczyciele
3
2010-05-28
Szkoła jedna - różnych pokoleń
• Pokolenie Y – młodzi ludzie epoki cyfrowej,
od urodzenia z PC, regularnie przemiennie
w świecie fizycznym oraz wirtualnym
• Pokoleń dwu słabe przystawania do siebie
– cyfrowych tubylców i cyfrowych
imigrantów
• Inwersja pedagogiczna
• --------------------------------------------------• Stan ważności XIX-wiecznego modelu
szkoły. Jaki jest? Jaki będzie?
Mega-sieć mediów lat 2010+
• Sieć: globalna, powszechna,
szerokopasmowa, multimedialna
• Komunikacja w Sieci: każdego z każdym,
skądkolwiek-wszędzie, kiedykolwiek-zawsze
• Środki komunikacji w Sieci:
telefonia (mobilna w Internecie, komunikatory,
VOIP);
telewizja (media strumieniowe, satelitarna,
VOD),
książka (e-book, a-book)
4
2010-05-28
Sieć komórek…
• Komórki – stan 30-letniej dorosłości
(od 1973, Motorola pionierem)
• W obrębie globu 4 miliardów sztuk
– i szybko rośnie
• Używa jej około 60% Ziemian
• Najpowszechniejsze medium
komunikacyjne w dziejach
ludzkości
• W Polsce 1,2 komórki na osobę
Cyfrowe zapiski czytać, ale i pisać
• Polacy spędzają w Internecie
ponad 10 razy więcej niż na lekturze książek
• Jest to czas nie tylko intensywnego czytania, ale
i pisania☺
• …inaczej niż podczas czytania książek,
czasopism itp.
• ----------------------------------------• W 2008 roku Polacy wysłali 46 miliardów SMS
5
2010-05-28
Akronimy pomocne w emocjonalnym
komunikowaniu się przez Internet
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
AAMOF / a matter o fact
AFK / away from keyb.
A/S/S/C / age/sex/check
BAC / by another
chance
BBL / be back later
BFN / bye for now
<BG> / :-)) big grin
BRB / be right back
BTW / by the way
DH /Dear Husband
• FAAK / falling asleep at
k
• F2F / face to face
• FYI / for your information
• <G> / grin
• GTMA / great minds
think alike
• ISO / in search on
• ITA / I totally agree
• J/K / just kidding
• LSHMSH / laughing so
hard my side hurtsg
Akronimy pomocne w emocjonalnym
komunikowaniu się przez Internet
• LTNS / long time no see
• MYOB / mind your own
business
• NRN / no reply
necessary
• OIC / oh! I see!
• OTON / on another
hand...
• POV / point of view
• ROTFL / rolling on the
floor laughing
• ROTFLMAO / rolling on
the floor laughing my ass
off
• WPYS / who pulled your
string?
• WTG / way to go
• TTFN / ta-ta for you
• TTYL / talk to you later
• WB / write back
• WBS / write back soon
• ..._... / save our souls
• SS /so sorry
6
2010-05-28
Krótki kurs flirtowania :-) w Internecie ;-)
wg S. Lagin & B. Lagowski / obie kobiety :-(
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
:-< zaskoczony
:-o zaskoczony
:-O naprawdę
:-D śmieję się
:-/ zażenowany
:-8 gada za dużo
:-< cięty język
:-, głupi uśmiech
:-# cenzura
:-x tajemnica
:-i popalam
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
<:-o dureń
@:-) mam kręcone włosy
B-) noszę okulary
:-B mam nadwagę
@->->- róża
:-* całus
:-x pocałunek następny
(\o/) anioł
P-) pirat
}:> diabeł
Informacja drukiem- spadek popytu
• Biblioteka Narodowa- Polacy coraz mniej
czytają, zwłaszcza młodzież
• Stefan Chwin (Max Lars), powieściopisarz,
filolog, prof. UG w 2009: młodzież
nienawidzi siedzenia długo w bezruchu w
jednym miejscu – cywilizacja człowieka w
ruchu
• Gazeta Wyborcza = 10,17% spadek
sprzedaży obecnego nakładu
7
2010-05-28
Kres świata papieru?
• Dramatycznie rośnie liczna komórek i
komputerów w Sieci
• Dramatycznie rozrastają się zasoby WWW
• 1,5 miliarda ludzi komunikuj się ze sobą przez
Internet
• 60% ludzi (ok. 4 miliardy) komunikuje się ze
sobą przez komórkę
• Szybko spada czytelnictwo książek i gazet
• Spada nakład i liczba gazet
Multimedia?..
• Dziś powszechnie respektowane po stronie
oferowanych usług i produktów: tekst +
obraz, oraz głos
• Inne zmysły brane pod uwagę: dotyk,
kierunek, położenie, poczucie równowagi
• Wprowadzane: trójwymiarowość,
rozszerzona rzeczywistość
•
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
• Uwaga: do pięciu zmysłów od 2000+ lat
powtarzanych za Arystotelesem można
dopisać drugie tyle…
8
2010-05-28
Zmysły inne, mało popularne
w potoczności
•
•
•
•
•
•
•
Nocycepcja odczuwanie bólu
Zmysł równowagi
Propriocepcja położenie ciała
Poczucie czasu
Termorecepcja odczuwanie ciepła/zimna
Magnetorecepcja zmysł orientacji szczątkowo
Zmysły wewnętrzne zapewniają krztuszenie
się wymioty, zmianę oddechu, wypróżnienie
się itp.
9
2010-05-28
Świat multimediów –
w przemianach
W co wchodzą młodzi
cyfrowi tubylcy:
• Blog / blogosfera kilka
lat temu symbolem
Internetu społecznego
• Web 2.0
• Twitter
• BLIP
W co zwolna
wchodzą cyfrowi
imigranci:
E-poczta
Tablice
interaktywne
LMS
(Bardzo Lubię Informować Przyjaciół)[1] to serwis
społecznościowy, wzorowany na amerykańskim
Twitterze, łączący prowadzenie mikrobloga z
komunikowaniem się w kręgu znajomych. Założony w
maju 2007 w Warszawie, przez Marcina Jagodzińskiego i
Zbigniewa Sobieckiego, 11 czerwca 2007 Blip został
przejęty przez spółkę Gadu-Gadu S.A
Blip pozwala na równoczesne prowadzenie mikrobloga,
czat z innymi oraz nawiązywanie nowych znajomości.
Użytkownicy mogą dzielić się krótkimi (do 160 znaków)
informacjami, dołączając lub wysyłając zdjęcia, wideo
(m. in. z YouTube), dźwiękowe, za pośrednictwem
komputera lub telefonu komórkowego.
Można wysyłać także wiadomości publiczne
(poprzedzone znakiem ">") oraz prywatne (poprzedzone
znakami ">>"
10
2010-05-28
Świat cyfrowych tubylców
a szkoła
• W świecie dorosłego pokolenia Y połowa
mieszkańców będzie miała
wykształcenie wyższe
• Połowa zatrudnionych będzie w sektorze
wiedzy: przysparzania jej, adaptowania,
wykorzystania i przekazywania
• Wszyscy ludzie będą korygować wiedzę
przez całe życie (LLLP), z użyciem
taniego i powszechnego Internetu
Z prezentacji L. Hojnackiego, Nowe tredny
w edukacji, 2009
11
2010-05-28
Z prezentacji L. Hojnackiego, Nowe tredny
w edukacji, 2009
‘Internetowa powódź po cichu
zalewa szkołę’
• A szkoła? To muzeum kredy i gąbki. Szkoła udaje, że
Internet nie istnieje.
• Niektórzy nauczyciele nie mają nawet adresu
pocztowego. Ja też jestem digital imigrant.
• Uczniowie żyją w awatarze. Potem wyrywają się z tego
awatara i przychodzą do szkoły. I co na nich czeka?
• Ja – nauczyciel z kredą przy tablicy. Bo pracuję w
muzeum kredowego Realu.
• Jak ja mam im z tą kredą kaganek oświaty ponieść?
- nauczyciel biologii z Leszna Grzegorz Lorek
Aleksandra Pezda, Koniec epoki kredy GW, 2010-05-17,
12
2010-05-28
Świat cyfrowych tubylców
a świat przyszłej szkoły
Szkoła tradycyjna:
• nauczyciele są od
nauczania i
pouczania
• kolektywizacja
uczenia się
• Inteligencja
indywidualna
Szkoła nowa:
• nauczyciele razem z
uczniami wspólne
uczenie się
• hiperindywidualizacja
uczenia się
• inteligencja
kolektywna
Świat cyfrowych tubylców – okazje
w nim dla cyfrowych imigrantów
• przez rekomendowane miejsca w Sieci grupy
dyskusyjne, strony WWW itp.
• przez osobiście przygotowane zasoby
składowane w różnych miejscach Sieci
• przez popularne komunikatory
• Przez współudział w używaniu tablic
interaktywnych w klasie
• Przez sieciowe platformy LMS (Learning
Management Systems)
13
2010-05-28
14
2010-05-28
Świat cyfrowych tubylców: 9 zasad
W wyborze Ireny
pracy z nimi w szkole (1-5)
Adamek
• jednoczesnego wykorzystania tekstu i obrazu
(Multimedia) = jak w filmie
• sąsiedztwa przestrzennego (Spatial Contiquity) =
obok siebie
• sąsiedztwa czasowego (Temporal Contiquity) =
prezentacja symultaniczna, sekwencje obrazów i
słów
• spójności (Coherency) = eliminacja treściowej ‘waty’
• modalności (Modality) = lepsze obraz + słowa niż
obraz + tekst
15
2010-05-28
Uczymy się:
•
•
•
•
•
•
10% z tego, co czytamy
20% z tego, co słyszymy
30% z tego, co widzimy
50% z tego, co widzimy i słyszymy
70% z tego, co mówimy
90% z tego, co mówimy i robimy
Za Vernon A. Magnesen, (Dryden, Voss, s. 100)
16
2010-05-28
(Dryden, Voss, s. 120)
•
•
•
•
•
•
•
•
Wiele rodzajów inteligencji,
przynajmniej osiem
Kinestetyczna = chirurdzy, sportowcy, tancerze
Językowa
Matematyczno-logiczna
Wizualno-przestrzenna = architekci, piloci, malarze,
nawigatorzy
Muzyczna = kompozytorzy, dyrygenci
Przyrodnicza = życie zgodne z naturą = Indianie,
ekologowie
Interpersonalna = handlarze, negocjatorzy, terapeuci
Intrapersonalna = mędrcy, eremici, rycerze Jedi
– za Howardem Gardnerem z Uniwersytetu Harvarda
Świat cyfrowych tubylców: 9 zasad
Ireny
pracy z nimi w szkole (6-9) W wyborzeAdamek
• różnic indywidualnych (Individual Differences) = jak
najlepsze wykorzystanie wiedzy zastanej; im jej
więcej, tym prostszy przekaz
• bezpośredniej kontroli (Learner Control) = im
bardziej złożony przekaz, tym ważniejsza kontrola
tempa, animacji itp..
• praktycznego podejścia (Practice) = zadbać o
dobrą interakcję; im bardziej złożony przekaz, tym
ważniejsza
• personalizacji (Personalization) = zadbanie
motywację i warunki do samodzielnego uczenia się
17
2010-05-28
Świat jutra cyfrowych tubylców –
pospołu uczniów i nauczycieli
• Uczeń częściowo
korzysta z informacji
pozyskanych w szkole
(dziś = 50%)
• Uczeń samodzielnie
tworzy swoje archiwa i
portfolio historii
osobistego rozwoju
• Jest kreatywny i
odpowiedzialny
• Umie zawiadywać
skutecznie pozyskiwaną
informacją
• Umie działać zespołowo
i podejmować decyzje
• Nauczyciel jest kreatywny i
odpowiedzialny
• Umie zawiadywać skutecznie
pozyskiwaną informacją
• Umie działać zespołowo i
podejmować decyzje
• Umie uczyć się wespół z
uczniami
• Jest wrażliwy na ich różnice
indywidualne
• Wspiera ich osobowe
dojrzewanie
O miejsce nauczyciela w
umaszynowionej edukacji
– perspektywa
gwarantowania ludzkiego rozwoju
wg Cezarego Hendryka
18
2010-05-28
Kwestie warte namysłu
• Na co szkole belfer w świecie
doskonałych maszyn?
• Technopol a edukacja jutra
• Dezintermediacja w szkole
• Komputer w szkole panem
• Komputer jak/o człowiek?
• Mowa końcowa na rzecz
nauczyciela
Na co szkole belfer = wielogłos
• Komputer w szkole jako narzędzie (tool),
uczeń (totee) i nauczyciel (tutor) wg Roberta
Taylora
• Człowiek jako cyberantropos – poza
wartościami, zakompleksiony byt biol. Chętnie
spostrzegający siebie w kategorii sztucznych
mózgów, za Henri Lefebvre (1901-1991)
• Mózg człowieka najbardziej złożonym
obiektem w fizycznym świecie, Gerald M.
Endelman, USA, (noblista z 1972 roku,
biochemik)
19
2010-05-28
Technopol a edukacja
• Technopol – deifikacja techniki w świecie
ludzi, Neil Postman, The Principles of
Scientific Management z 1911 roku
• Ludzkie myślenie skażone subiektywizmem
i nieścisłością > a co niewymierne, ma
wartości
• Kultura szuka uzasadnień i dyrektyw po
stronie techniki
• Postęp techniki – najwyższe osiągnięcie
ludzkości,
• ‘remedium na wszystkie zło’
Komputer nauczycielem
• W 1920 roku = Drum-Tutor Sidneya Pressey’a,
do przysparzania wiedzy na niskim
mechanicznym poziomie
• Obecnie = brokery e-kursów. Automaty do
opracowania + realizacji programów
kształcenia na miarę możliwości
(technicznych), preferowanego stylu myślenia,
temperamentu i oczekiwań
• Diagnozowanie ucznia – poprzez
kwestionariusze wypełniane przez uczącego
się, potem analizowane przez e-brokery
20
2010-05-28
Technopol a edukacja, c.d.
• Ekspertów wiary, że ICT i jej wynalazki rokują
szkole szybkie wyzbywanie się różnych
kłopotów
Trzy możliwe obszary wsparcia szkoły:
techniczne protezowanie tradycyjnych form i
metod nauczania;
tworzenie nowego kontekstu dla procesów
nauczania/uczenia się;
maszyny w roli nauczyciela bezpośredniego
kontaktu z uczniem
Technopol a edukacja, krytycznie
• Udział ICT ograniczany do refleksji nad metodami
i środkami dydaktycznymi, a nie nad celami; nad
kształtowaniem cech instrumentalnych, a nie
kierunkowych
• Zredukowanie pedagogiki do perspektywy
cybernetycznej; może być uczenie się osobowe i
a/personalne
• Nauczanie/uczenie się: krótsze, bardziej
pragmatyczne, bardziej trwale, tańsze, mniej
obciążone działaniem czynników wywołujących
skutki uboczne
21
2010-05-28
Dezintermediacja
• Na rynku- wykluczenie pośrednika z łańcucha
dostaw; skasowanie; pozbycie się go
• W komunikacji – wykluczenie lub osłabienie
szkodliwego udziału medium/pośrednika
między nadawcą a odbiorcą
• W szkole wynalazki ICT miałyby osłabiać
wadliwe oddziaływanie nauczycieli na uczniów
• Nauczyciele – nierzadko barierą między
informacją a wiedzą
• Derrick de Kerchove: jakieś godziny kontaktu między
nauczycielami i uczniami są konieczne
Komputer nauczycielem
• W 1920 roku = Drum-Tutor Sidneya
Pressey’a, do przysparzania wiedzy na
niskim mechanicznym poziomie
• Obecnie = brokery e-kursów. Automaty do
opracowania + realizacji programów
kształcenia na miarę możliwości
(technicznych), preferowanego stylu
myślenia, temperamentu i oczekiwań
• W Internecie = platformy LMS zapewniające
kompleksowe usługi edukacyjne, komercyjne
i darmowe (Open Sources)
22
2010-05-28
Człowiek jak/by maszyna?
• XVI w. Gomez Pereira, hiszpański lekarz
• XVII w. Kartezjusz (1596-1650); zachowania
zwierząt jak aktywność zegarów
• XVIII w. Le Mattrie. Człowiek-maszyna (1748)
• XX w.; mózg ludzki jak/o superkomputer
Zgodnie z wiarą, że procesy poznawcze są
tożsame z obliczeniami
• XXI w. Daniel Dennet z Tuft University, nawet
doświadczenie różniące nas od maszyn jest
iluzją; totalitaryzm cybernetyczny
Komputer osobą? Jak bardzo jest ‘ludzki’?
• Test Alana Turinga z 1950 r, Computing
Machinery and Intelligence. Identyfikacja
‘myślącego komputera’ na bazie imitation game
• Chiński Pokój
Pokój. Johna Searle’a filozofa z USA art..
Minds, Brains and Programs z 1980 r. Mniemać
błędnie, że komputer może myśleć w języku
chińskim
• Twierdzenie Kurta Godla
Godla, logika i mat. z Austrii.
Umysł ludzki jest wolny od pętli algorytmów,
świadomy, o nieskończonej różnorodności myśli
• Równanie mediów (media equation). Byron
Reeves i Clifford Nass Media i ludzie
23
2010-05-28
Komputer osobą? Równanie mediów
• Eksperyment w dwu grupach pracujących z
komputerami; osób rozpoznanych jako
dominujący i ulegli
• Zaprogramowana ‘osobowość’ czynnych
komputerów: dominujących i ustępujących
• wyrażanie się + pewność swych sadów i decyzji
+ sytuowanie się wobec osoby partnera
przed/po + imiona różne (Max vs Linus)
• Ludzka lepsza ocena komputerów przy
zgodności profilów osobowości, przypisywanie
maszynom ludzkich cech
Uwagi końcowe
• Komputer w szkole zapewnią znacznie tańsze
kształcenie (wg School’s Out Lewisa
Perelmana)
• Komputery zapewnią szybsze uczenie się
• Wszystko zależy od celu – czasem lepszy
samolot, czasem parowiec
• Być może rejs statkiem zapewnią sobie tylko
najbogatsi i może najlepiej rokujący
• Nauczyciel już nie jako źródło wiedzy, a jako
przewodnik po świecie wartości
24
2010-05-28
Uwagi końcowe, c. d.
• Nauczyciel w szkole: doradca, opiekun,
innowator, animator, moderator, moralista,
etyk, badacz, pionier, kreator itd..
• Nauczyciel w szkole – funkcje kiedyś ważne nie do ogarnięcia obecnie, podobnie jak mało
przenikliwa jest obecnie przyszłość
• Pytanie o trzy programy multimedialne,
multimedialne które
zainspirowały do rozwoju osobistego, oraz o
trzech nauczycieli mających taki wpływ na
nasze życie? (Clifford Stoll)
25
2010-05-28
Uwagi końcowe - nauczyciel nie do obejścia
• Dialog ucznia z komputerem nadużyciem –
brak interakcji związanej z autentycznym
spotkaniem dwu umysłów świadomych siebie i
partnera, oraz wobec siebie wielorako
zaangażowanych
• Specyficzne cechy ludzkiego umysłu – poza
możliwościami maszyny: wolna wola,
sumienie, miłość, empatia, współczucie i
litość, intuicja, itd..
• Ludzkich umysłów wyjątkowe: odwaga vs
strach, miłość vs nienawiść, radość vs smutek
• i bodaj kilkaset innych
Uwagi końcowe – czy maszyny będzie
kiedyś na to stać?
Ludzkich umysłów grawitowanie ku przestrzeni
transcedentalnej życia:
• Cnoty jasne ‘anielskie’: pobożność, bojaźń
Boża, cnotliwość, skromność, wiara, nadzieja,
miłość (jak u św. Pawła), wierność,
cierpliwość, wyrozumiałość, wyrzeczenia,
altruizm
• Cnoty mroczne ‘demoniczne’: pycha,
zazdrość, żądza, kłamliwość, mściwość
• Cokolwiek jeszcze z ludzkich cech: depresja,
skłonności samobójcze, rozpacz, wstyd,
poczucie winy
26
2010-05-28
Idea edukacji nowoczesnej
a stan wiedzy o ludziach i ich świecie
+ stan używania tej wiedzy
w szkole
Ja i świat
mego życia
Ciało
Przyroda
mózg
Pole psych.
Psychika Jednostka Twórca
Dusza
umysł
Inni ludzie
uczeń
Kultura
l/user
Świat
duchowy
święty
…wiele można zmienić na lepsze,
a niekoniecznie ICT jest remedium;
wiele szans zapewnia sam człowiek:
- jego ciało, rozum i serce
Ja i świat
mego życia
Ciało
Przyroda
mózg
Pole psych.
Inni ludzie
Kultura
Świat
duchowy
Psychika Jednostka Twórca
Dusza
umysł
uczeń
l/user
święty
27
2010-05-28
Literatura
• Dryden G., Voss J., Rewolucja w uczeniu, Warszawa 2003
• Garfinkel S., Database Nation. The Death of Privacy in the
21th Century, Sebastopol 2001
• Hendryk C., O próbie uwolnienia edukacji od nauczyciela,
[w:] E. Perzycka (red.), Pedagogika informacyjna –
przestrzenie edukacji medialnej, Szczecin 2009, s. 131-140
• Hojnacki L., Nowe trendy w cyfrowym wspomaganiu
edukacji, 2009, prezentacja w pdf
• Rabin S., Lagowski B., Flirt w Internecie, Warszawa 2001
• Rylke H., Pokolenie zmian – czego boją się dorośli?,
Warszawa 1999
• Siemieniecki B., Technologia informacyjna w polskiej szkole
– stan i zadania, Toruń 2003
Dziękuję za łaskawą uwagę,
na inne uwagi ;;-) chętnie
odpowiem
pod adresem:
[email protected]
http://fakty.interia.pl/prasa_przewodnik_katolicki/news/co-powie-ryba,1342331
28