pobierz - BIP MC

Rozwój kompetencji cyfrowych w działaniach jednostek
samorządu terytorialnego oraz możliwe obszary i narzędzia
współpracy z administracja rządową.
Analiza
przygotowana dla Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji
Opracował - Jacek Wojnarowski
Warszawa, październik 2014
1
Spis treści
str.
Wstęp
3
Strategie rozwoju województw i RPO
4
Memorandum o współpracy na rzecz podnoszenia
13
umiejętności cyfrowych
Sieć regionalnych Liderów Cyfryzacji
21
Regionalne i Lokalne Agendy Cyfrowe
21
Regionalne przeglądy/konkursy inicjatyw w zakresie
21
podnoszenia umiejętności cyfrowych
Wspólne kampanie świadomościowe
21
informacyjno-edukacyjne
2
Wstęp
Poszukiwanie efektywnych metod zmniejszenia ciągle licznej grupy obywateli naszego kraju
niekorzystających z internetu oraz podwyższenia przez nich już posiadanych umiejętności skłania do
poszukiwania sprawdzonych modeli i partnerów do współpracy w tym wielkim wyzwaniu. Kluczowym
partnerem w tym zadaniu jest administracja samorządowa wszystkich szczebli i podległe im
jednostki. Zwłaszcza w sytuacji, gdy około 40% środków z nowego budżetu UE będzie wydawane
poprzez Regionalne Programy Operacyjne(RPO).
W kończącym się budżecie (do końca 2015) w samym tylko w działaniu 8.3 POIG zakontraktowano
astronomiczną kwotę 1 151 455 570 zł1 na projekty realizowane przez samorządy. Jest ono wyraźnie
sprofilowane na ograniczania wykluczenia cyfrowego będącego pochodna wykluczenia społecznego,
marginalizacji czy też po prostu ubóstwa. Jednak wypłaty na rzecz beneficjentów według stanu na 5
października 2014 roku stanowiły zaledwie 43,38% całkowitej kwoty alokacji2. Pomimo braku
dostępnych ewaluacji działania 8.3 tylko na podstawie tych wskaźników, a także licznych modyfikacji
uszczegółowienia, można przypuszczać, że pomyślna realizacja tego działania jest zagrożona.
W toku prac przygotowawczych nowych programów operacyjnych nie udało się zharmonizować w
wystarczającym stopniu działań podejmowanych z poziomu krajowego z działaniami w RPO.
Podobna sytuacja, pomimo prób podejmowanych przez MAiC i MRR miała miejsce w latach 20132014 przy opracowywaniu i zatwierdzaniu strategii rozwoju województw, które były podstawą do
formułowania RPO.
Z tego względu celowe jest rozważenie niekonwencjonalnych, miękkich działań, które mogą
skutecznie wpłynąć na podniesienie świadomości regionalnych i lokalnych decydentów odnośnie
wagi umiejętności cyfrowych dla modernizacji kraju.
1
Społeczeństwo informacyjne w liczbach 2014, MAiC https://mac.gov.pl/file/spoleczenstwoinformacyjnewliczbach2014srodeklekkipdf
2
Portal Funduszy Europejskich - http://www.poig.gov.pl/AnalizyRaportyPodsumowania/Strony/default.aspx
3
Strategie rozwoju województw i RPO
Analiza strategii rozwoju województw na lata 2015-2022 prowadzona w latach 2012 i 2013 wykazała,
że w dwa spośród nich śląskie i pomorskie w znacznym stopniu uwzględniły w swoich planach
tematykę społeczeństwa informacyjnego. W większości pozostałych przypadków „społeczeństwo
informacyjne” było rozumiane jako tworzenie infrastruktury sieciowej, tworzenie nowych usług z
zakresu e-administracji, wspieranie procesów zarządzania i administrowania – słowem sprzyjanie
podaży usług. Perspektywa użytkownika (obywatela) i jego korzyści była nieobecna, a kwestia
umiejętności cyfrowych (de facto warunkujących popyt) była także nieobecna. Strategia
województwa śląskiego przewidywała katalog zadań dla wyspecjalizowanej jednostki jaką jest Śląskie
Centrum Społeczeństwa Informacyjnego3. Uwzględniała przy tym szkolenia dla użytkowników, choć w
niezbyt szerokim zakresie.
Natomiast strategia województwa pomorskiego stawiała kwestie umiejętności cyfrowych na równi ze
wzrostem czytelnictwa (jedyne województwo w Polsce), a uwzględnianie wymiaru cyfrowego
traktowała jako zasadę horyzontalną do stosowania we wszystkich działaniach. Odwołania do
wymiary cyfrowego są w syntetyczny sposób przedstawione na kilku slajdach poniżej.
Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020
Załącznik nr 1 do Uchwały nr 458/XXII/12
Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 24 września
2012 roku
w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Województwa
Pomorskiego 2020
3
www.e-slask.pl
4
5
W strategii tej warto zwrócić uwagę na slajd 2 i na dostrzeżony trend nr. 3, który dobitnie
identyfikuje bieżące wyzwanie cyfrowe oraz na slajd 3 i zasadę 10 nadającą horyzontalny charakter
kwestiom cyfrowym. Na dalszych slajdach są przywołane te priorytetowe zadania i ich efekty, które
można z powodzeniem osiągnąć wykorzystując narzędzia cyfrowe w bibliotekach publicznych.
6
Strategia województwa śląskiego jest zobrazowana na kilku slajdach. Zwraca uwagę wskazanie kilku
konkretnych przedsięwzięć dotyczących powszechnego podnoszenia umiejętności cyfrowych,
edukacji nauczycieli czy tez rozwoju SEKAP-u będącego prekursorem E-PUAP-u.
7
Na powyższym slajdzie zwraca uwagę wybór info-kiosków dokonany w 2009 roku, który obecnie z
perspektywy 5 lat stał się zupełnie anachroniczny wobec ekspansji urządzeń mobilnych, zwłaszcza
smartfonów.
Kolejny slajd pochodzący z raportu przygotowywanego dr Rafała Żelaznego z Uniwersytetu
Ekonomicznego w Katowicach na sesję podsumowująca realizację Strategii w województwie śląskim.
Wnioski zasadniczo powtarzalne dla całego kraju.
Modyfikacja strategii rozwoju województw w celu silniejszego zaakcentowania problemu
umiejętności cyfrowych jest praktycznie możliwa podczas ich śródokresowego przeglądu.
Wymagałaby to bardzo ścisłej współpracy z regionami zainicjowanej przez MAiC najprawdopodobniej
w ramach istniejących organizacji samorządowych. Partnerem dla tego działania mogłoby zostać
Szerokie Porozumienie na rzecz umiejętności cyfrowych.
Natomiast istnieją możliwości kształtowania RPO choćby odwołując się do dobrych przykładów z
kończącego się okresu programowania. W województwie warmińsko-mazurskim zrealizowano
projekt pod hasłem poprawy dostępu do internetu. Projekt otrzymał nagrodę Ministra Rozwoju
Regionalnego za najbardziej nowatorskie przedsięwzięcie w tym zakresie w roku 2013.
8
****
Informacje o projekcie
Realizacja projektu wynika z potrzeby stworzenia możliwości nabycia nowych umiejętności przez
mieszkańców gmin, na terenie których projekt będzie wdrażany, poprzez ułatwienie im dostępu do
Internetu oraz technologii ICT. Stworzenie możliwości nabycia umiejętności posługiwania się
komputerem oraz Internetem, poznanie możliwości jakie daje wykorzystanie technologii
informacyjnych i komunikacyjnych w życiu codziennym, a także łatwy dostęp do tych technologii,
pozwoli osobom do których adresowany jest projekt na pełniejszy udział w życiu społeczeństwa
opartego na wiedzy, co skutkować będzie zwiększeniem potencjału rozwojowego regionu.
Projekt „Rozbudowa infrastruktury szerokopasmowego dostępu do Internetu i sieci PIAP-ów w
Województwie Warmińsko-Mazurskim" znajduje się na Indykatywnym Wykazie Indywidualnych
Projektów Kluczowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa WarmińskoMazurskiego (RPO WiM) na lata 2007-2013. Projekt współfinansowany jest ze środków Unii
Europejskiej. Budżet projektu wynosi 20 821 625,00 PLN.
Projekt „Rozbudowa infrastruktury szerokopasmowego dostępu do Internetu i sieci PIAP-ów w
Województwie Warmińsko-Mazurskim" realizowany jest w ramach VII Osi priorytetowej
Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2007-2013 –
Społeczeństwo Informacyjne, działanie 7.1 Tworzenie infrastruktury Społeczeństwa Informacyjnego.
Projekt swoim zasięgiem obejmuje obszar całego województwa warmińsko-mazurskiego.
Produkty projektu dostarczone zostaną do 292 miejscowości i zainstalowane będą łącznie w 535
lokalizacjach.
Rozbudowa infrastruktury szerokopasmowego dostępu do Internetu i sieci PIAP-ów odbywała się
będzie w sposób skoordynowany, jako wspólne działania podejmowane przez Samorząd
Województwa oraz samorządy gminne i powiatowe. Lokalizacje PIAP-ów wskazane przez samorządy
gminne, najlepiej znające zapotrzebowanie swoich społeczności lokalnych, odpowiadają tym
oczekiwaniom. Dzięki takiemu podejściu do realizacji projektu, PIAP-y zostaną uruchomione w
miejscowościach, w których są one potrzebne i będą przez lokalną społeczność w pełni
wykorzystywane. W miastach powiatowych, które są większymi skupiskami ludności niż miejscowości
gminne, powstaną telecentra będące PIAP-em oferującym większe możliwości skorzystania z
nowoczesnych narzędzi komunikacyjnych. Lokalizacje będą zróżnicowane pod względem
funkcjonalnym. Telecentra zlokalizowane w miejscowościach powiatowych, wyposażone będą w
urządzenia pozwalające na prowadzenie połączeń wideokonferencyjnych. PIAP-y zlokalizowane poza
miejscowościami powiatowymi, nie będą posiadały takich możliwości, oferowały będą dostęp do
komputerów podłączonych do Internetu. Jako medium transmisji danych będą wykorzystywane
istniejące łącza operatorów telekomunikacyjnych.
CELE PROJEKTU
Głównym celem projektu jest zwiększenie dostępu do sieci Internet i wykorzystania technik
informatycznych w gospodarce i sferze społecznej Warmii i Mazur. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez
realizację do końca 2011 roku u partnerów projektu następujących celów szczegółowych:
9





Rozbudowy Data Center (Centrum Zarządzania Siecią) w Olsztynie,
Budowy bezpiecznej infrastruktury sieciowej zabezpieczającej punkty dostępu do sieci
Internetu PIAP, infomaty oraz telecentra, poprzez budowę bezpiecznych kanałów
komunikacyjnych,
Uruchomienia 640 PIAP-ów w tym 290 infomatów,
Utworzenia 33 telecentrów,
Rozbudowy dostępu do sieci szerokopasmowej o 290 hot-spotów.
Realizacja celu projektu spowoduje upowszechnienie wykorzystania Internetu oraz narzędzi
komunikacyjnych w życiu codziennym mieszkańców województwa warmińsko-mazurskiego, a dzięki
temu przyczyni się do:



Zwiększenia poziomu zatrudnienia na obszarach objętych projektem,
Zwiększenia atrakcyjności inwestycyjnej województwa,
Podniesienia jakości życia mieszkańców Warmii i Mazur.
****
Zwraca uwagę, że i w tym przypadku ulęgnięto modzie na infomaty, choć mała przydatność tego
rozwiązania została zrekompensowana partnerstwem z Wojewódzką Biblioteką Publiczną w
Olsztynie, w wyniku którego ogromna większość placówek bibliotecznych zyskała szerokopasmowy
dostęp do sieci i wysokiej jakości sprzęt komputerowy dla użytkowników. Spowodowało to niemal
lawinowy wzrost zainteresowania podnoszeniem umiejętności i udziałem w zajęciach, których skalę
obrazuje meldunek dotyczący tylko biblioteki w stolicy województwa:
Olsztyn – Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna
W szkoleniach związanych z nauką posługiwania się komputerem i internetem uczestniczyło
nie mniej niż 1506 osób w 2012 roku. Tylko w formach sformalizowanych. Nieformalnych
zajęć typu jeden na jeden nie rejestruje się.
****
Przy tej okazji warto wskazać na przykłady kształtowania kompetencji cyfrowych z kilku
wybranych bibliotek wojewódzkich:
Gdańsk - Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna
W warsztatach komputerowych organizowanych przez bibliotekę główną i liczne filie wzięło
udział: 2012 rok - 1161 osób, I półrocze 2013 – 899 osób.
Wrocław – Wojewódzka Biblioteka Publiczna
Nie mniej niż 3699 osób brało udział w bardzo zróżnicowanych zajęciach wskazujących na
potencjał i kreatywność bibliotek wojewódzkich w tym zakresie np. edukacja medialna dla
dzieci, Komputer+ /dla zaawansowanych/, - Internetowy e-Klub Seniora /podstawowy/, 10
nauka języka angielskiego z wykorzystaniem technik komputerowych, - zajęcia dla dzieci
rozwijające kreatywność i zdolności artystyczne z wykorzystaniem nowych technologii,
/”Biblioteka i architektura’ – cyfrowe projektowanie architektoniczne, „Biblioteka –
Światoteka” fotografia i obróbka cyfrowa obrazu, dla dzieci i młodzieży zagrożonej
wykluczeniem społecznym.
Oraz działania metodyczne: Kursy, warsztaty dla bibliotekarzy i studentów
bibliotekoznawstwa, w których elementy edukacji komputerowej odgrywają rolę dominującą.
Kraków – Wojewódzka Biblioteka Publiczna
WBP w Krakowie prowadzi kursy komputerowe dla 50+ od 2007r, dotychczas zostało
przeszkolonych 1516 osób. Szkolenia najpierw były prowadzone przez pracowników
Biblioteki, teraz także przez stażystów i wolontariuszy.
Zwraca uwagę rozmaitość kursów oferowanych przez bibliotekę, co znowu wskazuje na
potencjał o kreatywność jej pracowników. Kolejka oczekujących – obecnie ok. 30 osób na
kurs podstawowy























Podstawy komputera –
Podstawy Internetu
Internet praktyczny
Facebook
Drzewo genealogiczne
e-kartki
Windows Live Movie Maker
Power Point
Planuj swój domowy budżet,
Blog – twoja historia
Telewizja w Internecie
Podróżujmy z S@S
e-Kultura
Rozwijam swoją pasję,
Podstawy edycji tekstów w programie Word
Załatw formalności, zrób zakupy – internetowo,
Tworzenie prezentacji w Prezi
Przygotowanie prezentacji w Prezi
Galeria fotografii usługi Windows Live
Kurs "Angielski 123"
e-Learning
Podstawy Internetu, zajęcia uzupełniające
e-Stylizacja 50+
Uzupełnieniem kursów, które odbywają się stacjonarnie dla seniorów, jest uruchomiona w
2012 roku platforma e-learningowa: kursy.rajska.info.
11
Kursanci mają możliwość skorzystania ze szkoleń z następujących tematów:













Usługi Google,
Planuj swój domowy budżet,
Tworzenie prezentacji w Prezi,
E-kultura,
Picasa,
Telewizja w Internecie,
Word – edycja tekstów,
Rozwijam swoją pasję,
E-administracja – załatw interesy, zrób zakupy internetowo,
Blog – twoja historia,
Szkolenie Galeria fotografii „Windows Live Movie Maker”
Power Point – tworzenie prezentacji,
Open Access – otwarta nauka.
W pierwszym, testowym okresie do udziału w kursach zgłosiło się 68 osób.
*****
Powyższe dane odnoszą się jedynie do bibliotek głównych, a trzeba pamiętać, ze posiadają one liczne
filie miejskie i cała sieć placówek na terenie sowich województw. Skala tych działań wskazuje
wyraźnie na istniejący potencjał do wykorzystania w ramach nowo tworzonych RPO.
12
Memorandum o współpracy na rzecz podnoszenia umiejętności cyfrowych
Skuteczne i zharmonizowane wykorzystanie powstałych możliwości finansowych może przynieść
„trwały efekt”, o ile zostanie dodatkowo wsparte z poziomu administracji publicznej w
nieszablonowy sposób. Roboczy dokument przygotowany przez autora na potrzeby SPRUC i Lidera
Cyfryzacji zawiera roboczą propozycję działań:
****
Proponuje się stworzenie platformy współpracy organów administracji publicznej na rzecz
podniesienia kompetencji cyfrowych obywateli. Będzie ona zainicjowana podpisaniem przez
właściwych ministrów memorandum/porozumieniem/deklaracją określającą jej cele i charakter.
Cele platformy
1. Doprowadzenie do powstania trwałego mechanizmu podnoszenia umiejętności cyfrowych
przez cale życie, który przyczyniłby się do znaczącej poprawy kultury cyfrowej w Polsce
rozumianej jako realizowana w życiu codziennym zdolność do bieżącego, efektywnego,
świadomego i korzystnego dla człowieka oraz państwa posługiwania się technologiami
teleinformacyjnymi. Wywołanie „mody” i budowanie „wizerunku” Polaka sprawnie,
bezpiecznie i bez obaw korzystającego ze zdobyczy świata cyfrowego, zdobywającego
uznanie poprzez swoją wiedzę i umiejętności (informatyk zamiast hydraulika);
2. Zapewnienie każdemu obywatelowi, konsumentowi i przedsiębiorcy możliwości stania się
czynnymi, kreatywnymi i krytycznymi podmiotami posiadającymi wystarczającą wiedzę i
zrozumienie do podejmowania świadomych decyzji oraz wykorzystywania możliwości
oferowanych przez technologię cyfrową;
3. Wykorzystywanie synergii współpracy z inicjatywami pozarządowymi inspirowanymi w
ramach Szerokiego Porozumienia na Rzecz Umiejętności Cyfrowych.
Uczestnicy
Do udziału w zainicjowaniu platformy współpracy organów administracji publicznej zaproszone są:
Minister Edukacji Narodowej
Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Minister Administracji i Cyfryzacji
13
Minister Pracy i Polityki Społecznej
Minister Gospodarki
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Minister Infrastruktury i Rozwoju
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Platforma współpracy będzie otwarta dla wszystkich organów administracji publicznej, które
angażują się w podnoszenie umiejętności cyfrowych obywateli i które wyrażą wolę udziału.
Cele będą realizowane poprzez następujące działania:
1. Utworzenie grupy roboczej w celu koordynacji współpracy przy podejmowaniu działań na
rzecz podnoszenia umiejętności cyfrowych obywateli, np. w ramach KRMC, złożonej z osób
wskazanych przez ministrów i kierowników uczestniczących organów administracji publicznej,
która byłaby miejscem wymiany informacji, planowania i przygotowywania rekomendacji dla
swoich przełożonych.
2. Dokonanie przeglądu i analizy obecnych oraz planowanych przedsięwzięć, w których celem
jest zdobywanie lub warunkiem realizacji jest wykorzystywanie umiejętności cyfrowych.
3. Opracowanie wizji podnoszenia kompetencji cyfrowych w poszczególnych obszarach
odpowiedzialności oraz regularne, wzajemne prezentowanie działań z danego obszaru
odpowiedzialności.
4. Ustalanie wspólnych celów i działań wzajemnie się uzupełniających, a także wypracowanie
optymalnego podziału zadań i odpowiedzialności dla skuteczniejszego wykorzystania
środków, zapobiegania dublowania działań, efektywnego systemu informowania o
podejmowanych inicjatywach oraz reagowania na rodzące się potrzeby.
5. Opracowanie narodowej strategii/planu rozwoju umiejętności cyfrowych (zalecona już w
2007 roku w stosownym komunikacie Komisji Europejskiej4), której brak jest jednym z
powodów negatywnych ocen Polski wyrażanych przez KE. Wzorem opracowania
„Odwzorowanie działań Europejskiej Agendy Cyfrowej w pracach i zadaniach instytucji
rządowych” proponuje się przygotowanie stosownego opracowania inwentaryzującego
zagadnienia budowy kompetencji cyfrowych w zadaniach lub strategiach kierunkowych
uczestników partnerstwa/ memorandum/ deklaracji.
4
Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the European Economic and
Social Committee and the Committee of the Regions - E-skills for the 21st century: fostering competitiveness,
growth and jobs, Com/2007/0496
14
Wypracowane przez grupę roboczą działania mogłyby dla przykładu dotyczyć:
o
upowszechnienia wieloaspektowej edukacji na temat wykorzystywania technologii
cyfrowej,
o
stworzenia, z wykorzystaniem istniejącego już dorobku, programów edukacyjnych
kierowanych do różnych grup wiekowych, poziomów edukacyjnych, potrzeb zawodowych
bądź zainteresowań,
o
wypracowania mechanizmów programowania i tworzenia specjalizacji edukacyjnych w
odpowiedzi na zapotrzebowanie państwa i gospodarki,
o
stworzenia zawodu edukatora/przewodnika mediów cyfrowych, w odróżnieniu od
powszechnie rozumianego informatyka (nie wszystkich trzeba uczyć informatyki, ale
obcowania w świecie cyfrowym – tak),
o
spowodowania wprowadzenia w profilach edukacji wszystkich nauczycieli specjalności
media cyfrowe (edukacji medialnej) uczącej wykorzystywania technologii
teleinformatycznych w zajęciach szkolnych,
o
upowszechnienia kształcenia w przedmiotach STEM ze szczególnym naciskiem na
partycypację kobiet (programowanie to świetny zawód dla kobiety),
o
Zaangażowania pracodawców do powszechnego programu podnoszenia umiejętności
cyfrowych przez całe życie, zarówno w odniesieniu do swoich pracowników, ich rodzin jak
i środowiska lokalnego;
o
Uwzględniania w procesie powstawania nowych systemów usług e-administracji potrzeby
wszechstronnego podnoszenia umiejętności cyfrowych użytkowników, odbiorców i
pośredników w korzystaniu z nowych usług (np. przypadek lekarzy pierwszego kontaktu
wobec nowego systemu NFZ);
o
ugruntowania polskiej szkoły informatycznej poprzez wzmocnienie ruchu szkolnych i
uczelnianych olimpiad i wydarzeń informatycznych, zbudowanie systemu zachęt,
stypendiów, hakathonów itp.
o
stworzenia spójnego systemu badań oraz wniosków z nich płynących na rzecz rozwoju
partycypacji cyfrowej i jego jakości5
o
przygotowanie i prowadzenie wspólnej kampanii świadomościowej na temat korzyści
wynikających z posiadania wiedzy i kompetencji cyfrowych.
5
W grudniu 2013 r. co najmniej 5 ośrodków badawczych, niezależnie od siebie, zaprezentowało wyniki analiz
na temat partycypacji oraz umiejętności cyfrowych
15
Uwagi dodatkowe



Niniejsza inicjatywa wychodzi naprzeciw działaniom, które muszą być podjęte na rzecz
wdrożenia programów operacyjnych perspektywy finansowej 2014-2020, a w szczególności
programów POWER, POPC oraz RPO. Ma stworzyć spójną koncepcję realizacyjną oraz
horyzontalne instrumenty koordynacyjne dla przedsięwzięć skierowanych na cel jaki został
wyżej określony.
Jednocześnie proces podnoszenia kompetencji cyfrowych należy prowadzić równoważnie z
procesem rozwijania kilku innych kluczowych dla rozwoju Polski umiejętności, do których
proponuje się zaliczenie: umiejętności językowych, umiejętności
biznesowych/przedsiębiorczości oraz umiejętności zawodowych. To one mogłyby stanowić
także filary „umiejętności dla przyszłości”
Powołane w lipcu 2013 roku Szerokie Porozumienie na Rzecz Umiejętności Cyfrowych
(„SPRUC”) jest platformą inspiracji i współpracy instytucji, firm i organizacji. Manifestuje ono
znaczenie kompetencji cyfrowych i apeluje do wszystkich o dobrowolne działania. Nie ma
bezpośredniego wpływu na działalność instytucji administracji publicznej. Jednakże stanowi
doskonałą płaszczyznę do współpracy i przenikania nośnych i korzystnych społecznie idei. Bez
wątpienia będzie możliwe wykorzystanie aktywności Porozumienia w podejmowanych
działaniach planowanego programu/memorandum.
Oraz poniżej proponowany roboczy tekst porozumienia:
Memorandum/porozumienie/deklaracja
wspólnoty działań na rzecz trwałych efektów (edukacji cyfrowej dla wszystkich) podnoszenia
umiejętności cyfrowych
I.
Preambuła:
1. Uznając, że technologia cyfrowa jest w pełni włączona we wszystkie obszary naszej
egzystencji: relacje społeczne i rodzinne, , działalność zawodowa, konsumpcja, działania
kulturalne, działania rekreacyjne; że wszystkie te aspekty przeplatają się obecnie ze
środowiskiem cyfrowym; że ta nowa era cyfrowa ma wpływ na całą populację, niezależnie
od wieku, doświadczenia i lokalizacji;
2. Zdając sobie sprawię z faktu, że wyzwaniem obecnie jest zrozumienie złożoności
środowiska cyfrowego, jako że technologia informacyjna zmienia się w gwałtownym
tempie, jak również zmieniają się podmioty zaangażowane w ekosystem, na którym jest
oparty. Zatem dla użytkowników i autorów polityk ogromnym wyzwaniem jest
zrozumienie wszystkich zagrożeń , a jednocześnie dostrzeżenie możliwości innowacji i
wzrostu gospodarczego oferowanych przez technologię cyfrową;
3. Dostrzegając potrzebę dokonania trwałej zmiany społecznej, w wyniku której mieszkańcy
Polski powszechnie i aktywnie wykorzystywać będą nowoczesne technologie informacyjne
16
i komunikacyjne dla spełnienia indywidualnych aspiracji, wzmocnienia lokalnych
społeczności i rozwoju kraju;
4. Nawiązując do idei „Wielkiej Koalicji na rzecz Cyfrowych Miejsc Pracy” oraz „Manifestu w
sprawie Umiejętności Cyfrowych” będących instrumentami wsparcia Europejskiej Agendy
Cyfrowej, a także do strategii „Sprawne Państwo 2020”, Programu Zintegrowanej
Informatyzacji Państwa, Narodowego Planu Szerokopasmowego, Szerokiego
Porozumienia na rzecz Umiejętności Cyfrowych oraz innych dokumentów i inicjatyw
wskazujących na znaczenie kompetencji cyfrowych;
5. Zważywszy na fakt, że dzięki sprawnemu i powszechnemu posługiwaniu się technologią
cyfrową przez obywateli zadania państwa mogą być realizowane w sposób
partycypacyjny, bardziej efektywny i spersonalizowany z korzyścią dla rozwoju
społecznego i gospodarczego;
6. Przywołując kluczowe obowiązujące międzynarodowe umowy odnoszące się do
podstawowych praw człowieka, ochrony danych i prywatności takie jak:
 Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, 10 grudnia 1948 r. – artykuły 25 oraz 26-3;
 Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, 4
listopada 1950 r. - artykuł 8;
 - Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, 7 grudnia 2000 – artykuł 241.
 Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych
Organizacji Narodów Zjednoczonych, 16 grudnia 1966 r., - artykuł 17;
 Konwencja 108 Rady Europy o ochronie osób w związku z automatycznym
przetwarzaniem danych osobowych, z dnia 28 stycznia 1981 r. oraz Protokół
dodatkowy do Konwencji 108;
 Wytyczne OECD w sprawie ochrony prywatności;
 Memorandum z Montevideo w sprawie cyfrowego wykluczenia Młodzieży;
7. Zważywszy na umowy międzynarodowe bezpośrednio odnoszące się do praw dziecka
takie jak:
 Genewska Deklaracja Praw Dziecka, 26 września 1924 r.;
 Konwencja o prawach dziecka Organizacji Narodów Zjednoczonych, 20 listopada
1989 r.;
 Europejska Konwencja Rady Europy o wykonywaniu praw dzieci, nr 160, 25 stycznia
1996 r.
 Zalecenie Rady w sprawie ochrony dzieci w Internecie” OECD, z 16 lutego 2012 r.;
8. Powołując się na rezolucje przyjęte podczas 30 Międzynarodowej
Konferencji Rzeczników Ochrony Danych i Prywatności w 2008 r.:
 Rezolucja w sprawie “ochrony prywatności w portalach społecznościowych”;
 Rezolucja w sprawie “prywatności dzieci w Internecie”, zachęcająca rzeczników do
rozwijania edukacji cyfrowej, szczególnie dla najmłodszych;
9. Zważywszy na rezolucję w sprawie ochrony prywatności w fazie projektowania
(“Privacy by design”) przyjętą podczas 32 Międzynarodowej Konferencji Rzeczników
Ochrony Danych i Prywatności w 2010 r.;
17
10. Przywołując Zalecenie Rady Europy Rec(2006)12 przyjęte 27 września 2006 r. przez
Komitet Ministrów skierowane do państw członkowskich w sprawie zapewnienia praw
dzieciom w środowisku informacyjno-komunikacyjnym oraz “Deklarację Komitetu
Ministrów w sprawie ochrony godności, bezpieczeństwa i prywatności dzieci w
Internecie”, przyjętą 20 lutego 2008 r.”;
11. Zważywszy na Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych
Organizacji Narodów Zjednoczonych, 16 grudnia 1966 r., - artykuł 13 uznający prawo
każdego do edukacji;
II. Sygnatariusze memorandum/porozumienia/deklaracji zgadzając się, że rozwój społeczeństwa
informacyjnego, a w szczególności przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu wynikającemu z braku
dostępu do nowoczesnych technologii komunikacyjnych lub braku kompetencji cyfrowych jest
przedmiotem oddziaływania organów administracji publicznej wymagającym współpracy ze
wszystkimi interesariuszami, wspólnie:
- uznają za kluczowe:
1. Systematyczne i trwałe upowszechnianie wiedzy na temat technologii cyfrowej, aby
zapewnić każdemu obywatelowi, konsumentowi i przedsiębiorcy możliwość stania się
czynnym, kreatywnym i krytycznym podmiotem posiadającym wystarczającym wiedzę i
zrozumienie niezbędne do podejmowania świadomych decyzji dotyczących
wykorzystywania możliwości oferowanych przez technologię cyfrową;
2. Współdzielenie odpowiedzialności za działania, na rzecz podnoszenia umiejętności
cyfrowych obywateli;
- zobowiązują się do:
1) Wzajemnej współpracy na rzecz wzmacniania świadomości i akceptacji społecznej dla
przemian powodowanych stałym rozwojem technologii cyfrowej oraz wskazywanie
znaczenia, jakie we współczesnym świecie odgrywają kompetencje cyfrowe.
2) Prowadzenia wspólnych działań zmierzających do upowszechnienia edukacji cyfrowej by
Polacy, dzięki wykorzystaniu nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych, mogli w
pełni uczestniczyć w życiu gospodarczym, społecznym i kulturalnym z korzyścią dla siebie oraz
kraju.
3) Prowadzenia wspólnych kampanii medialnych, których celem jest dotarcie z przekazem o
doniosłości przemian cyfrowych do szerokiego kręgu odbiorców.
4) Dobrej współpracy i wzajemnego dzielenia się doświadczeniami we wszystkich działaniach, w
których obecny jest wątek nabywania lub wykorzystywania wiedzy i umiejętności cyfrowych.
5) Stworzenia sprawnych kanałów informowania się o podejmowanych inicjatywach w obszarze
rozwoju umiejętności cyfrowych oraz tworzenia cyfrowych miejsc pracy.
18
6) Trwałego poszukiwania i wykorzystywania synergii działań na rzecz kompetencji cyfrowych w
Programach Operacyjnych jakie realizowane będą w Polsce w perspektywie finansowej do
roku 2022.
7) Uwzględniania potrzeby podnoszenia kompetencji cyfrowych oraz szerzenia wiedzy
niezbędnej dla realizacji tego zadania we wszystkich działaniach o charakterze edukacyjnym i
rozwojowym.
8) Propagowania edukacji w zakresie ochrony prywatności w ramach programów znajomości
technologii cyfrowych.
9) Udostępniania w technologii cyfrowej informacji i usług administracji publicznej,
instrumentów wsparcia prowadzenia działalności gospodarczej, poszukiwania pracy, dostępu
do usług w obszarze ochrony zdrowia, kultury, regulowania należności itd. uzasadniając
korzyści wynikające z posiadania kompetencji cyfrowych obywateli.
10) Formułowania zaleceń i dobrych praktyk dotyczących wykorzystywania nowych technologii
dla zainteresowanych członków społeczeństwa (dzieci, rodziców, nauczycieli, pracowników,
przedsiębiorców itp.);
Dla urzeczywistnienia tych postulatów
1. Utworzona zostanie grupa robocza w SPRUC lub międzyresortowy zespół roboczy złożony z
przedstawicieli sygnatariuszy memorandum/porozumienia/deklaracji.
2. Zespół w okresach kwartalnych, przedstawiał będzie do wiadomości KRMC (lub RM)
sprawozdanie z podejmowanych przez administracje publiczną działań na rzecz rozwoju
umiejętności cyfrowych oraz wspierania tworzenia cyfrowych miejsc pracy.
lub (dalej idący postulat)
Sygnatariusze powierzą6 grupie roboczej powstałej w ramach SPRUC, do której skierują swoich
przedstawicieli, zadanie publiczne polegające harmonizacji działań, wymianie informacje,
tworzeniu projektów i inicjatyw służących podnoszeniu umiejętności cyfrowych obywateli przez
całe życie.
III. Członkowie zespołu roboczego, współpracować będą ściśle z grupami roboczymi Szerokiego
Porozumienia na Rzecz Umiejętności Cyfrowych i Liderem Cyfryzacji.
Formułując programy i rekomendacje będą się kierowali następującymi głównymi zasadami:
1. Szczególna ochrona w odniesieniu do technologii cyfrowej powinna być
zapewniona osobom nieletnim;
2. Należy wspierać oferowanie obywatelom przez całe życie szkoleń w zakresie technologii
cyfrowej;
3. Należy dążyć do właściwej równowagi między możliwościami a zagrożeniami związanymi z
technologią cyfrową;
4. Należy wspierać promowanie dobrych zwyczajów przy korzystaniu z technologii cyfrowych
oraz poszanowanie prawa do prywatności, godności, wolności wypowiedzi i szacunku innych
użytkowników;
6
W trybie ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie
19
5. Należy wspierać umiejętność krytycznego myślenia na temat zagrożeń i korzyści
związanych z technologią cyfrową.
Sygnatariusze:
Minister Infrastruktury i Rozwoju
Minister Gospodarki
Minister Edukacji Narodowej
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Minister Pracy i Polityki Społecznej
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Minister Administracji i Cyfryzacji
****
20
Sieć regionalnych Liderów Cyfryzacji
Utworzenie we współpracy z Marszałkami Województw sieci regionalnych liderów cyfryzacji znacznie
wzmocniłoby siłę oddziaływania Krajowego Lidera Cyfryzacji. Można sobie wyobrazić proces
wyłaniania regionalnego lidera cyfryzacji poprzedzony kampanią medialną mobilizującą lokalne
środowiska związane z podnoszeniem umiejętności cyfrowych.
Regionalne i Lokalne Agendy Cyfrowe
Silnie zróżnicowany poziom strategii rozwoju województw w zakresie społeczeństwa informacyjnego
wskazuje na potrzebę skoordynowanego wparcia ekspercko-doradczego pozwalającego na poprawę
tego stanu rzeczy. Każdy region i każda gmina potrzebują prostego, realistycznego planu działania na
rzecz podniesienia umiejętności cyfrowych opartego na analizie dostępnych zasobów
skonfrontowanych z długofalowymi potrzebami mieszkańców.
Regionalne przeglądy/konkursy inicjatyw w zakresie podnoszenia umiejętności
cyfrowych
W okresie Tygodnia z Internetem, Tygodnia Bibliotek, Światowych Dni Społeczeństwa Informacyjnego
można organizować przegląd dobrych praktyk w zakresie podnoszenia umiejętności cyfrowych
połączy z konkursem (rodzaj targów dla nauczycieli, bibliotekarzy, organizacji pozarządowych itp.)
Wspólne kampanie świadomościowe informacyjno-edukacyjne
Szczupłość funduszy zarówno w ramach POPC jak i w RPO, nie pozwala na przygotowanie i
uruchomienie masowej kampanii społecznej na rzecz pokonania barier mentalnych w korzystaniu z
internetu. Uzgodnienie pomiędzy POPC i RPO wspólnego przygotowania kampanii na przykład w taki
sposób, że POPC przygotowuje kampanię, a potem zarówno POPC jako RPO wspólnie kupują czas
antenowy, co umożliwia zwielokrotnienie jej siły oddziaływania, nie wspominając o obniżeniu
pracochłonności takiego działania.
21