docSzkolnictwo ponadpodstawowe i ponadgimnazjalne w Gniewkowie
download 
Reklamacja Transkrypt
Szkolnictwo ponadpodstawowe i ponadgimnazjalne w Gniewkowie
Bożena Mueller, Mieczysław Mueller Szkolnictwo ponadpodstawowe i ponadgimnazjalne w Gniewkowie w latach 1921 – 2011 1.Cel i zakres opracowania 2.Publiczna Szkoła Dokształcająca Zawodowa 3.Publiczna Średnia Szkoła Zawodowa 4.Szkoła Przysposobienia Rolniczego 5.Zasadnicza Szkoła Mechanizacji Rolnictwa 6.Szkoła Zawodowa 7.Technikum Ekonomiczne 8.Filia Okręgowego Ośrodka Dokształcania Zawodowego w Bydgoszczy 9.Średnie Studium Zawodowe 10.Studium Ogólnokształcące i Studium Ekonomiczne 11.Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące 12.Zakończenie i podziękowania 13.Bibliografia Cel i zakres opracowania. Celem niniejszego opracowania jest próba uzupełnienia tematyki dotyczącej rozwoju oświaty w Gniewkowie o szkolnictwo ponadpodstawowe i ponadgimnazjalne, ponieważ istniejące prace odnoszą się wyłącznie do szkolnictwa podstawowego i gimnazjalnego. Pierwotnie zakres opracowania miał obejmować tylko zarys losów Szkoły Zawodowej, która działa w Gniewkowie od 1961 roku, dlatego ta placówka jest omówiona bardziej szczegółowo, gdyż przez prawie 50 lat istnienia odegrała ważną rolę w dziejach miasta i gminy, niewątpliwie zasługuje na szerszą prezentację. W trakcie pracy zgromadzono obszerny materiał dotyczący innych placówek ponadpodstawowych działających w Gniewkowie na przestrzeni lat, które zakończyły swoją działalność z różnych przyczyn wcześniej i z tego powodu zostały potraktowane w węższym zakresie. Stąd w opracowaniu pojawiła się dysproporcja przy omawianiu dziejów poszczególnych szkół. Kolejne jednostki szkolne omawiane są w miarę możliwości chronologicznie. Opracowanie obejmuje lata 1921–2011, z przerwą przypadającą na okres 1939 - 1947, spowodowaną brakiem środków na prowadzenie Publicznej Szkoły Dokształcającej Zawodowej w 1937 roku, a następnie wybuchem II wojny światowej i okresem okupacji. Przed rokiem 1921 nie działała w Gniewkowie szkoła ponadpodstawowa, brak jakichkolwiek informacji na ten temat w materiałach źródłowych. Wiadomo, że młodzież gniewkowska zdobywała wykształcenie średnie w Inowrocławiu i Toruniu, natomiast zawodu uczyła się u miejscowych rzemieślników w tzw. ”terminie”. Szkolnictwo ponadpodstawowe zawodowe reaktywowano w Gniewkowie po dziesięcioletniej przerwie w pierwszych latach po wyzwoleniu w 1947 roku. Zamknięcie ram czasowych przypada na rok 2011 90 lat istnienia szkolnictwa ponadpodstawowego i ponadgimnazjalnego w Gniewkowie. Podstawą opracowania tematu były materiały źródłowe, znajdujące się w zbiorach Archiwum Państwowego w Bydgoszczy Oddział w Inowrocławiu, Archiwum Urzędu Miejskiego w Gniewkowie, Archiwum Szkoły Zawodowej w Gniewkowie, zbiory prywatne, rozmowy i wywiady z pracownikami omawianych placówek, pracownikami zakładów pracy, pracodawcami, wykorzystano również wspomnienia byłych uczniów oraz fotografie. 1 Publiczna Szkoła Dokształcająca Zawodowa 1921 - 1937 Szkolnictwo ponadpodstawowe w Gniewkowie sięga swoimi korzeniami do roku 1921, kiedy to Rada Miejska „po wysłuchaniu zainteresowanych kół mianowicie pracodawców i pracobiorców ”1.) na mocy §120, 142 i 150 ordynacji procederowej z 26 lipca 1900 roku i zmian z 27 grudnia 1911r ustanowiła dla miasta Gniewkowa Publiczną Szkołę Dokształcają Zawodową. Statut szkoły został przyjęty i zatwierdzony przez Radę Miejską 10 listopada 1921 roku oraz ponownie przyjęty, po dokonaniu stosownych poprawek, na posiedzeniu 26 kwietnia 1922 roku a 18 maja 1922 roku zatwierdził go Sąd Administracyjny w Poznaniu. Do publicznej wiadomości został podany 22 czerwca 1922 roku. Mimo trwających procedur, szkoła funkcjonowała. Rada Miejska dnia 3 marca 1922 roku zatwierdziła skład Rady Szkolnej Miejscowej dla Publicznej Szkoły Dokształcającej Zawodowej. W skład rady wchodzili: burmistrz lub jego zastępca jako przewodniczący, inspektor szkolny, 1-2 członków Magistratu lub Rady Miejskiej, kierownik szkoły, dwóch pracodawców, inspektor przemysłowy. Radę na wniosek Magistratu zatwierdził Kurator Okręgu Szkolnego w Poznaniu. Funkcję kierownika szkoły powierzono kierownikowi Szkoły Powszechnej Wiktorowi Mullerowi, który pełnił ją do 01.02.1932 roku tzn. do odejścia na emeryturę. Na posiedzeniu 10 listopada 1921 roku powołano również „jako siły nauczycielskie nauczyciela pana Józefa Geisa i nauczyciela pana Bioanza (? nazwisko zapisane nieczytelnie) oraz mistrza maszyn pana Antoniego Teppera”2 .) Publiczna Szkoła Dokształcająca Zawodowa funkcjonowała w budynku Publicznej Szkoły Powszechnej przy ulicy Toruńskiej. Nauka odbywała się w godzinach popołudniowych w dniach, które wyznaczył Magistrat lub Zarząd Szkolny i trwała najmniej 8 godzin, przeważnie 4 razy w tygodniu po 2 godziny. Do Publicznej Szkoły Dokształcającej Zawodowej uczęszczała młodzież z Gniewkowa i okolic, która po ukończeniu szkoły powszechnej rozpoczęła pracę lub naukę zawodu i miała obowiązek dokształcania się do 18 roku życia. Nauka trwała do końca półrocza, w którym uczeń kończył 18 lat. Do szkoły mogli zapisać się również, na własne życzenie, za zgodą Rady Nadzorczej także uczniowie, którzy nie podlegali temu obowiązkowi. Z obowiązku uczęszczania do szkoły zwolnieni byli „.. ci, którzy w czasie pracy zawodowej uczęszczają do cechowej lub innej szkoły zawodowej, uznanej przez władze szkolne za równorzędne z publiczna szkołą dokształcającą.”3) 1 2 3 2 Statut miejscowy o dokształcającej szkole zawodowej w Gniewkowie. W; Akta dot.: Szkoły dokształcającej, zeszyt 3. Rozpoczęta 1921 – zamknięta 1935. Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Bydgoszczy Oddział w Inowrocławiu. Protokół posiedzenia Rady Miejskiej z dnia 3 marca 1922 r W; Księga protokólarna Rady Miejskiej miasta Gniewkowa (1919-1925) Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Bydgoszczy Oddział w Inowrocławiu. Statut miejscowy o dokształcającej szkole zawodowej w Gniewkowie; W; Akta dot. Szkoły dokształcającej, zeszyt 3. Rozpoczęta 1921 – zamknięta 1935. Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Bydgoszczy Odział w Inowrocławiu.: Program szkoły dokształcającej zawodowej oparty był na pierwszym lub drugim szczeblu programowym szkoły powszechnej, rozłożony zależnie od czasu trwania nauki zawodu. Młodzież w szkole zdobywała niezbędne wiadomości zawodowe teoretyczne, pogłębiając w ten sposób wiedzę praktyczną, zdobywaną, jak wówczas nazywano „w terminie”, czyli w warsztatach rzemieślniczych, zakładach przemysłowych i handlu, które działały w Gniewkowie. Pracodawca zobowiązany był zgłosić ucznia do szkoły w ciągu 6 dni i zapewnić mu „czas wolny na umycie, przebranie, punktualne i regularne uczęszczanie do szkoły.” 4) O zwolnieniu ucznia z lekcji z ważnych powodów lub jego choroby pracodawca winien był również powiadomić kierownika szkoły, tak wcześnie, aby kierownik mógł powiadomić o tym Radę Nadzorczą. Rodzice i pracodawcy, jeśli nie przestrzegali systematycznego uczęszczania ucznia do szkoły podlegali w myśl § 150 rozdz. 1 nr 4 i rozdziału ostatniego ordynacji procederowej z dnia 26 lipca 1900 roku karze pieniężnej do 200,-mk a nawet karze aresztu. Warto przytoczyć w całości jako ciekawostkę § 10 statutu, który określa obowiązki ucznia Dokształcającej Szkoły Zawodowej w Gniewkowie „Celem przeprowadzenia regularnego uczęszczania do szkoły dokształcającej, odpowiedniego porządku i należytego zachowania się uczniów w szkole wydaje się następujące zarządzenie: 1. Uczniowie szkoły dokształcającej winni punktualnie stawić się na naukę w szkole. 2. Kierownik względnie jego zastępca mogą uniewinnić nieobecność ucznia w szkole, o ile uzna powód spóźnienia lub całkowitego opuszczenia lekcji za słuszne. Potrzebne pomoce naukowe, książki, zeszyty kupują sobie uczniowie i przynoszą do szkoły. 3. Uczniowie winni stosować się do regulaminu szkolnego. 4. Uczniowie winni przychodzić do szkoły czystymi i porządnie ubranymi. 5. Zachowanie się uczniów w szkole powinno być beznaganne. Uczniowie powinni wystrzegać się wszelkich krzyków i hałasów przeszkadzających nauce i pracy w szkole. Zbrudzone, uszkodzone lub zniszczone przez uczniów środki naukowe, należące do szkoły, odnawia się, względnie kupuje na koszt winnego względnie winnych uczniów. 6. Palenie papierosów, tak w szkole jak i na drodze do szkoły lub ze szkoły, jest zakazane. Także samo są zakazane wszelkie hałaśliwe wybryki na drodze do szkoły i ze szkoły. Zakazuje się także używania napojów alkoholowych. 7. Zrzeszanie się w towarzystwa lub należenie do jakiegokolwiek towarzystwa zależne jest od pozwolenia kierownika szkoły lub jego zastępcy. 8. Uczniowie winni oddawać swoim nauczycielom i członkom Rady Nadzorczej należyty im szacunek. 4 tamże 3 Wykroczenie przeciwko powyższym zarządzeniom podlegają na mocy § 150 rozdz. 1 nr 4 i rozdziału ostatniego tegoż § ordynacji procederowej w brzmieniu z dnia 26 lipca 1900 roku karze do 200, -mk a w razie niemożliwości zapłacenia odpowiedniej karze aresztu. Za wykroczenie niniejszej wagi ustala się dla uczniów kary dyscyplinarne, jako to nagana przez nauczyciela, przez kierownika, kolegium nauczycielskie lub Radę Nadzorczą, ustne lub pisemne doniesienie do rodziców winnego ucznia jego wychowawcy lub majstra względnie szefa (karcer do 6 godzin poza czasem szkolnym” 5). W 1927r statuty miejscowe o dokształcających szkołach przemysłowych oparte o niemiecką ordynację przemysłową straciły ważność. Weszło w życie rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej o prawie przemysłowym z dnia 7 czerwca 1927r (Dz. U. RP. Nr 53/27 poz 468) dotyczące szkół zawodowych dokształcających. Na mocy tego rozporządzenia obowiązek uczęszczania ucznia do szkoły przedłużony został na cały czas trwania nauki w zawodzie, aż do jej ukończenia w przemyśle lub rzemiośle. Uczniowie otrzymali świadectwo ukończenia szkoły dokształcającej pod warunkiem, że ukończyli pełny kurs nauki w szkole i zdali egzaminy końcowe z wynikami co najmniej dostatecznymi ( rozp. Ministerstwa W.R i O.P z 6 czerwca 1925 r i zarządzanie Kuratorium w Poznaniu nr III 2237/25). Posiadanie świadectwa ukończenia szkoły dokształcającej było niezbędne do przystąpienia do egzaminów czeladniczych. Uczniowie, którzy nie ukończyli nauki mogli otrzymać tylko zaświadczenie o uczęszczaniu do szkoły. Na zaświadczeniu odnotowano informację kiedy uczeń rozpoczął naukę i kiedy przerwał oraz klasę, do której uczęszczał. Należało również zaznaczyć,że zaświadczenie nie jest świadectwem ukończenia publicznej szkoły dokształcającej i nie uprawnia do przystąpienia do egzaminu czeladniczego. Uczniowie, którzy nie otrzymali świadectwa ukończenia szkoły pozbawili się możliwości zdobycia tytułu czeladnika w zawodzie. Przepisy powyższe nie dotyczyły młodocianych, którzy mieli obowiązek uczęszczania do szkoły do 18 roku życia, a nie byli uczniami przemysłowymi. Otrzymywali tylko zaświadczenie, gdyż podlegali innym przepisom – ustawie z dnia 2 lipca 1924 roku w przedmiocie pracy młodocianych i kobiet (Dz. U R.P nr 65, poz 636). Egzaminy końcowe odbywały się w czerwcu, w szkole, przed komisją, w skład której oprócz nauczycieli przedmiotów, wchodzili członkowie Rady Nadzorczej Szkoły. Ukończenie szkoły nie umożliwiało jednak absolwentom kontynuowania nauki w szkołach średnich zawodowych lub ogólnokształcących. Sumiennie przestrzegano obecności uczniów na lekcjach. Każdy uczeń posiadał legitymację kontroli obecności w postaci 16 stronicowej książeczki, wydawanej na rok szkolny. Na 5 Tamże 4 pierwszej stronie było miejsce na fotografię, pieczęć szkoły, podpis kierownika szkoły, podpis właściciela legitymacji oraz jego adres. Na stronie 2 znajdował się napis: „Szkoła Dokształcająca Zawodowa w Gniewkowie przy ul. Toruńskiej 29”6) , rok szkolny, nr legitymacji, data wydania oraz klasa, do której uczeń uczęszczał. Na następnych stronach kierownik szkoły lub wychowawca klasy poświadczał obecność ucznia na lekcjach. Następnie uczeń przedstawiał legitymację pracodawcy, który sprawdzał, czy uczeń regularnie uczęszcza do szkoły i potwierdzał własnym podpisem sprawdzanie legitymacji. Każda nieobecność ucznia musiała być usprawiedliwiona. Zarówno uczniowie jak i pracodawcy zobowiązani byli na piśmie wyjaśniać przyczyny nieobecności na zajęciach szkolnych. W aktach szkoły dokształcającej z lat 1921 - 1935 zachowało się kilkanaście takich protokołów, których forma jest taka sama. Protokoły pracodawców zaczyna się frazą: „Jawi się mistrz… i podaje po obeznaniu go z przedmiotem sprawy co następuje…” 7) i dalej następowało wyjaśnienie dlaczego jego uczeń nie był w szkole np. zastępował szefa w warsztacie, wyjechali do pracy w terenie itp. Usprawiedliwianiu podlegało również niezgodne ze statutem zachowanie ucznia, zarówno w szkole jak i poza szkołą. Przewinienia uczniowskie były przeróżne np.: „nieodpowiednie zachowanie na lekcji”, „palił papierosy w klasie”, „ordynarnie zachował się na ulicy, zaczepiając nauczyciela”, „uciekł z klasy”, „grał na ustnej harmonijce”, „zachował się niekulturalnie wobec nauczyciela”, „wyszedł i nie wrócił.... .”. Widział go pan… poza szkołą w czasie nauki”, „zgasił światło podczas przerwy i spowodował hałas”, „zranił węglem współucznia” 8). W protokole uczeń pisał: np. „Jawi się uczeń stolarski… (nazwisko). Prawdą jest, że dnia… podczas lekcji szkoły dokształcającej, wyszedłem i więcej nie powróciłem. Dnia… za rozmawianie, do którego się przyznaję, kazał mi nauczyciel pan… wyjść z klasy, co też uczyniłem powracając na następną lekcję (podpis)9.) Uczniowie wyjaśniali przyczynę niewłaściwego zachowania, przyznawali się do wykroczeń, przepraszali. Kierownik szkoły co 10 dni zobowiązany był przesyłać wykaz do ukarania za żmudy szkolne ( nieobecność na zajęciach) policji, a w późniejszym czasie burmistrzowi. Kara za zmudy szkolne w 1928 roku wynosiła 1 zł za godzinę nieobecności. Podstawą prawną do wymierzenia kar za zmudy szkolne była niemiecka ustawa z dnia 23 kwietnia 1883 r o wydaniu publicznych mandatów karnych. Egzekwowały je władze policyjne. Z chwilą wejścia w Legitymacja uczniowska wydana 1 września 1926r – zbiory własne Protokół pracodawcy W: Akta dot. Szkoły dokształcającej, zeszyt 3 Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Bydgoszczy Oddział w Inowrocławiu. 8 Listy kar za zmudy szkolne, tamże 6 7 9 Protokół ucznia, tamże 5 życie rozporządzenia Prezydenta R.P z dnia 22 marca 1928 roku kompetencja ta przeszła na powiatowe władze administracji ogólnej. Burmistrz powołując się na art. 126 rozp. Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 czerwca 1927r przekazywał informację do Starostwa w Inowrocławiu z „prośbą o ukaranie opieszałych uczni”10 Dalej sprawę kierowano do sądu grodzkiego w Inowrocławiu. Po przesłuchaniu pracodawców i uczniów protokoły podpisywali starosta powiatowy i burmistrz. Sąd Powiatowy w Inowrocławiu w piśmie z dnia 6 maja 1930 r orzeka, że ustawa z dnia 23 kwietnia 1883 roku o wykonaniu policyjnych mandatów karnych straciła moc prawną, obowiązuje rozp. Prezydenta z dnia 22 marca 1928 roku. W związku z tym właściwym organem do wymierzania kar za zmudy szkolne są powiatowe władze administracyjne. Sąd uznał, że nie ma takich kompetencji i oddalił wszystkie sprawy. W latach 1921 – 1937 funkcje kierownika szkoły pełnili kolejno: Wiktor Muller 11.1921 - 01.02.1932 Franciszek Hanas 01.02.1932 - 31.01.1935 Jan Chmiel 01.02.1935 - do końca funkcjonowania szkoły. W dostępnych materiałach źródłowych pojawiają się nazwiska następujących nauczycieli, którzy uczyli w Publicznej Szkole Dokształcającej Zawodowej w Gniewkowie: Wiktor Muller 1921 – 1932 Józef Geis 1921 – 1926 Leon Skowroński 1925 – 1937 Edmund Frajer 1926 – 1937 Edmund Figielski 1928 – 1929 Franciszek Hanas 1928 – 1935 Jan Chmiel 1935 – 1937 Wykazy kar za zmudy szkolne pozwalają stwierdzić liczbę oddziałów i nazwiska wychowawców poszczególnych klas w dwóch kolejnych latach. W roku szkolnym 1928/29 szkoła liczyła 5 oddziałów: 10 kl. I a - wych. Wiktor Muller/Leon Skowroński kl. I b - wych. Edmund Figielski kl. II a - wych. Edmund Frajer kl. II b - wych. Franciszek Hanas kl. III - wych. Edmund Figielski Pismo burmistrza Gniewkowa do Starostwa w Inowrocławiu z dnia 22 listopada 1928, tamże 6 Rok 1929/30 kl. I a - wych. Leon Skowroński kl. Ii b - wych. Leon Skowroński kl. I b - wych. Wiktor Muller kl. III a - wych. Edmund Frajer kl. II a - wych. Franciszek Hanas kl. III b - wych. brak danych Liczba uczniów W zachowanych dokumentach Szkoły Dokształcającej znajdują się szczątkowe informacje dotyczące liczby uczniów. Legitymacja kontroli obecności (zbiory własne) wydana 1 września 1926 r uczniowi klasy III posiada nr 100, co pozwala sądzić iż w roku szkolnym 1926/1927 w szkole zapisanych było przynajmniej 100 uczniów. W aktach dot. Szkoły Dokształcającej, „zeszyt 3” znajdujących się w zbiorach Archiwum Państwowego w Inowrocławiu zachowała się lista: „Ewidencja hufca szkoły dokształcającej w Gniewkowie na rok 1932/33.” Wykaz zawiera nazwiska 54 uczniów, którzy zdobywali naukę w następujących zawodach: ślusarz - 10 uczniów rzeźnik - 9 uczniów kowal - 3 uczniów kołodziej - 2 uczniów fryzjer - 4 uczniów piekarz - 7 uczniów tokarz - 2 uczniów malarz - 2 uczniów stolarz - 8 uczniów bednarz - 1 uczeń obuwnik - 3 uczniów kupiec - 1 uczeń krawiec - 2 uczniów W piśmie do Zarządu Miasta z dnia 05.01.1935 kierownik szkoły Jan Chmiel zwraca się z prośbą o dofinansowanie kwotą 300,00 zł, która miała być przeznaczona na zakup sprzętu szkolnego, książek do biblioteki szkolnej, 30 podręczników dla uczniów, podręczników dla nauczycieli do nauki zawodu i innych materiałów niezbędnych do funkcjonowania administracji szkolnej. Podaje, że liczba uczniów wynosi 58 i „stale wzrasta, szkoła powiększa się i kwota 300,00 zł jest minimalna… na powyżej podane cele dla dobra rzemiosła polskiego” 11). 11 Pismo kierownika szkoły Jana Chmiela do Zarządu Miasta Gniewkowa z dnia 5 stycznia 1935r, tamże 7 W źródłach znajduje się jeszcze jedna wzmianka dotycząca liczby uczniów Szkoły Dokształcającej Zawodowej w Gniewkowie. W protokole Zarządu Miasta z dnia 19 października 1936 roku jest zapis: „likwidację lekarską p. doktora Schwartza za zbadanie 35 uczniów szkoły dokształcającej przekazać państwowej komendzie P.W i W.F z nadmienieniem, że tutejszy Zarząd Miejski nie wydał żadnego polecenia do zbadania uczni” 12). Dotyczyło to uczniów, którzy ukończyli 18 rok życia i podlegli obowiązkowi służby wojskowej. Dokumenty zebrane w Akta dot. Szkoły dokształcającej zeszyt 3 w latach 1921 - 1935 głównie wykaz kar za zmudy szkolne pozwalają w przybliżeniu odtworzyć listę pracodawców, u których w tamtych latach uczniowie zdobywali naukę. Lista ta nie jest wyczerpująca, z pewnością znacznie więcej miejscowych kupców i rzemieślników kształciło uczniów, jednak dostępnie źródła nie wspominają nazwisk, stąd poniższy wykaz pracodawców jest tak zawężony. W dostępnych materiałach źródłowych pojawiają się następujące nazwiska: 12 Aswald Gustaw - kowal Conrad - budownictwo Chrząstowski Władysław - brak informacji Dębiński - krawiec Frej Artur - rzeźnik Gawroński - kupiec Hirsch - młyn Hirz Hoechst - kupiec Kaźmierski - rzeźnik Kłosowski Ignacy - malarz Kozłowski Ignacy - rzeźnik Królikowski Władysław - piekarz Łobdowski Tadeusz - piekarz Matylewski Kazimierz - stolarz Mendel Hugo - kupiec Męclewski Kazimierz - szklarz, introligator Nowak Józef - kowal Nowacki Józef - stolarz Paichert Alfons - piekarz Protokół posiedzenia Zarządu Miejskiego w Gniewkowie z dnia 19 października 1936r W; Protokólarz Zarządu Miejskiego od 16.05.1935 – 23.09. 1938, Archiwum Urzędu Miejskiego w Gniewkowie. 8 Prusak Jan - malarz Raflik Paweł - brak informacji Rosiński Leon - stolarz Rosiński Piotr - stolarz Smogorzewski Baltazar - fabryka maszyn Sobieralski Franciszek - brak informacji Stejter Józef - siodlarz, kupiec Szczupak Piotr - kołodziej Szulc Jan - rzeźnik Szulc Stanisław - garncarz, zdun Świdrowicz Ludwik - ślusarz Taniewski Ryszard - brak informacji Tepper Józef - ślusarz Tepper Kazimierz - ślusarz Waśk Leon - kupiec Wierzbiński Michał - blacharz Wiśniewski Józef - piekarz Woźniak Kazimierz - kupiec Wustyn August - brak informacji Zaklikowski - brak informacji Szkoła Dokształcająca utrzymywana była ze środków Magistratu. W początkowym okresie nie miała trudności finansowych. Pierwsze wzmianki na ten temat, w dostępnych dokumentach z lat 1921 - 39, pojawiają się w protokołach Zarządu Miejskiego, Rady Miejskiej oraz w pismach do władz w roku 1928. W odpowiedzi na pismo Kuratorium Okręgu Szkolnego w Poznaniu z dnia 17 grudnia 1928 r o podanie kwoty na utrzymanie szkoły dokształcającej Kasa Miejska odpowiada, że na rok 1928/29 na utrzymanie szkoły uruchomiono kwotę 150,00 zł, która jest już wyczerpana. 2 października 1935 r w piśmie do przewodniczącego Wydziału Powiatu w Inowrocławiu Burmistrz Augustyn Pyka informuje, że budżet na utrzymanie Szkoły Dokształcającej na rok 1935/36 wynosi tylko 400,00 zł i innej kwoty nie przewiduje. Sytuacja finansowa Szkoły Dokształcającej staje się coraz trudniejsza. Kierownik Jan Chmiel zgłasza wnioski o dofinansowanie działalności szkoły. 27 lutego 1936 roku Zarząd Miasta rozpatrzył wniosek kierownika „o udzieleniu dla szkoły dokształcającej kredytu w sumie 285,00 zł 13) 13 Protokół posiedzenia Zarządu Miejskiego w Gniewkowie z dnia 27 lutego 1936r, tamże 9 W projekcie budżetu, jaki Zarząd Miejski przygotował do przedłożenia Radzie Miejskiej na lata 1935/36 - 1939/40 w wydatkach w punkcie VI - oświata - uwzględniono oprócz szkół powszechnych, przedszkola również szkołę dokształcającą. Jednak pogłębiająca się, trudna sytuacja finansowa powoduje, że środków na funkcjonowanie szkoły zawodowej jest coraz mniej. 17 lutego 1937 roku na posiedzeniu Zarządu Miejskiego „wniosku kierownika szkoły Jana Chmiela o podwyższenie kredytu na utrzymanie Szkoły Dokształcającej Zawodowej w roku 1937/38 nie uwzględniono14”). 05.04.1937 roku Zarząd Miejski zdecydował o przekazaniu budżetu szkolnego do ponownego rozpatrzenia przez Radę Miejską. Jednak Rada nie znalazła środków na dalsze finansowanie Szkoły Dokształcającej Zawodowej, gdyż w protokole z dnia 17 listopada 1937 roku znajduję się zapis: „Uchwałę Rady Szkolnej Miejscowej z dnia 09.11 rb. przedłożyć na posiedzenie Rady Miejskiej, z wnioskiem o przyznanie dodatkowego kredytu na utrzymanie obu szkół. Zarząd Miejski stwierdza, że wyznaczony kredyt w wysokości 10,000 zł na utrzymanie szkół w roku1937/38 jest niewystarczający” 15). Chodzi o Publiczną Szkołę Powszechną nr 1 i nr 2, nie wymienia się Szkoły Dokształcającej Zawodowej. Oznacza to, że nie dokonano naboru do klasy pierwszej w roku szkolnym 1937/38. 14 15 Protokół posiedzenia Zarządu Miejskiego w Gniewkowie z dnia 17 lutego 1937r, tamże Protokół posiedzenia Zarządu Miejskiego w Gniewkowie z dnia 17 listopada 1937r, tamże 10 Plan gospodarczy Zarządu Miejskiego na lata od 1935/36 – 1939/40 str.1 11 Plan gospodarczy Zarządu Miejskiego na lata od 1935/36 – 1939/40 str.2 12 Pismo kierownika szkoły Jana Chmiela do Zarządu Miasta Gniewkowa 13 Legitymacja uczniowska z 1926 roku,str. 1 14 Legitymacja uczniowska z 1926 roku – str.10,12 15 Publiczna Średnia Szkoła Zawodowa w Gniewkowie 1947-1952 Należy wspomnieć o Publicznej Średniej Szkole Zawodowej w Gniewkowie - taką treść miała pieczątka używana na świadectwach. Szkoła funkcjonowała w latach 1947-1952, na podstawie dekretu z dnia 3 lutego 1947 roku, w sprawie zmiany ustawy z dnia 29 marca 1937 r o zakładaniu i utrzymywaniu publicznych szkół dokształcających. Dekret zmienił nazwę przedwojennej publicznej szkoły dokształcającej zawodowej na publiczną średnią szkołę zawodową. Młodzież, która ukończyła 7 klas szkoły podstawowej i uczyła się zawodu jako młodociani pracownicy, obowiązkowo musiała podjąć naukę w publicznej średniej szkole zawodowej. W celu likwidacji skutków wojny dla uczniów, którzy nie ukończyli 7 klas szkoły podstawowej tworzyło się klasę wstępną. Autorka dotarła do byłego ucznia tej szkoły, mieszkańca Gniewkowa, który posiada świadectwa ukończenia kolejnych klas. Pierwszy rok nauki, miał charakter wyrównawczy, uczęszczali do niego uczniowie roczników przedwojennych, była to klasa „0”, dalsza nauka trwała trzy lata. W pierwszym roku istniały, na pewno, dwa oddziały (uczeń, o którym mowa uczęszczał do klasy pierwszej „a” działu ogólnokształcącego). Zajęcia lekcyjne odbywały się 3 razy w tygodniu po południu w Szkole Podstawowej nr 1. Nauczane przedmioty – język polski, matematyka, geografia, historia, język rosyjski, fizyka z maszynoznawstwem, chemia z materiałoznawstwem, rysunek zawodowy, wychowanie fizyczne. Na świadectwach znajdują się podpisy dyrektora szkoły Pawła Rosińskiego i kolejnych wychowawców klasy - Leona Skowrońskiego, Marii Rusieckiej, Kazimierza Jasiewicza. Uczniowie odbywali również zajęcia praktyczne w godzinach przedpołudniowych u rzemieślników w Gniewkowie oraz w Bydgoskiej Bazie Remontowej, późniejszej „Ceramie”. Szkoła Przysposobienia Rolniczego (1961 - 1969) W roku szkolnym 1961/62 Wydział Oświaty w Inowrocławiu na mocy Uchwały Rady Ministrów z dnia 8 stycznia 1957 roku uruchomił w powiecie inowrocławskim w 17 miejscowościach szkoły przysposobienia rolniczego. Głównym celem tych szkół było dokształcenie zawodowe rolników i pracowników Państwowych Gospodarstw Rolnych oraz przygotowanie młodzieży do przejęcia rodzinnych gospodarstw rolnych. Szkoła Przysposobienia Rolniczego o specjalności uprawa roślin i hodowla zwierząt powstała również w Gniewkowie. W latach 1961-64 warunki pracy szkoły były trudne, zajęcia odbywały się w budynku Szkoły Podstawowej nr 2 przy ulicy Powstańców Wielkopolskich 3, która w tamtym okresie przeżywała trudności lokalowe. 16 SPR przeniesiono od września 1964 r do nowego obiektu, przy ulicy Dworcowej, zbudowanego na potrzeby Szkoły Podstawowej nr 2. Sytuacja lokalowa i baza dydaktyczna obu placówek uległa zdecydowanej poprawie. SPR nie była samodzielną jednostką organizacyjną, funkcje kierownicze pełnili kierownicy Szkoły Podstawowej nr 2: Stefan Pietrowski 1961 – 1966, Lech Pietrzak 01.09.1966 – 31.08.1969. W latach 1961 – 1964 nauka trwała 2 lata od listopada do marca i opierała się na podbudowie programowej szkoły podstawowej. Od kwietnia do końca października uczniowie odbywali praktyczną naukę zawodu w gospodarstwach swoich rodziców bądź w Państwowych Gospodarstwach Rolnych w Lipiu, Markowie, Wierzchosławicach i Wierzbiczanach. Od września 1964 roku wprowadzono 10-miesięczny okres nauki teoretycznej. Uczono następujących przedmiotów: - ogólnokształcące: język polski, wiedza o Polsce i świecie współczesnym, matematyka, chemia, fizyka, wychowanie fizyczne. Od 1968/69 wprowadzono naukę biologii i języka rosyjskiego. - przedmioty zawodowe: uprawa roślin, chów zwierząt, organizacja wsi i gospodarstw rolnych, ogrodnictwo, bezpieczeństwo i higiena pracy, - przedmioty pomocnicze dla dziewcząt: szycie, gospodarstwo domowe, dla chłopców : podstawy mechanizacji rolnictwa. Szkoła dawała absolwentom wykształcenie zawodowe,a świadectwo ukończenia uprawniało do ubiegania się o przyjęcie do technikum. Nauczaniem zajmowali się głównie nauczyciele Szkoły Podstawowej nr 2, którzy zatrudnieni byli w niepełnym wymiarze godzin, oraz etatowi Adam Mołtawski i Jerzy Szelner. Stan liczebny szkoły w latach 1961 -1969 przedstawia poniższa tabela - dane pochodzą ze sprawozdań do GUS oraz arkuszy ocen za lata 1962 - 1969. Rok szkolny l. oddziałów l. uczniów l. absolwentów 1961/1962 1 38 - 1962/1963 1 17 12 1963/1964 brak naboru - - 1964/1965 1 33 - 1965/1966 3 89 28 1966/1967 4 94 47 1967/1968 3 49 32 1968/1969 2 50 14 370 133 17 Zasadnicza Szkoła Mechanizacji Rolnictwa (1969 - 1986) Na przestrzeni lat w wyniku reorganizacji szkolnictwa ponadpodstawowego nastąpiły przekształcenia szkół i zmieniły się ich nazwy. Przekształcona od 1 września 1969 roku Szkoła Przysposobienia Rolniczego w Gniewkowie na Zasadniczą Szkołę Rolniczą w roku szkolnym 1975/76 ponownie została przekształcona na Zasadniczą Szkołę Mechanizacji Rolnictwa.. W latach 1969 – 1976 w dalszym ciągu nie posiadała własnej bazy lokalowej, mieściła się w budynku Szkoły Podstawowej nr 2. Od 1 września 1976 roku została przeniesiona równocześnie ze Szkołą Zawodową do obiektu przy ulicy Powstańców Wielkopolskich 3, w którym ostatni rok funkcjonowało Liceum Ekonomiczne. Wszystkie trzy placówki posiadały wspólne kierownictwo, kadrę pedagogiczną oraz pracowników administracyjno – gospodarczych. Funkcje kierownicze w latach 1969 - 1986 pełnili: Lech Pietrzak 1969 - 1974 Jerzy Szelner 1974 - 1976 Witold Loksztejn 1976 - 1979 Ludomira Jabłońska 1979 - 1984 Maria Demidowicz 1984 - 1986 Kadrę nauczycielską stanowili w latach 1969 - 1976 nauczyciele Szkoły Podstawowej nr 2, zatrudnieni w niepełnym wymiarze godzin m.in.:Elżbieta Białka, Bogna Kołodziejczak, Jadwiga Niewiadomska, Irena Szulc oraz jak wynika z dostępnych materiałów, w roku szkolnym 1971/72 byli zatrudnieni na pełnym etacie Ewa Mielcarek, Anna Paschek, Jerzy Szelner. W latach 1976 - 1986 przedmiotów ogólnokształcących uczyli nauczyciele, którzy pracowali w Szkole Zawodowej, natomiast nauką teoretyczną przedmiotów zawodowych zajmowali się Wiesław Nowakowski, zatrudniony na pełnym etacie oraz Ryszard Gac i Bogdan Figas. Nauka w ZSMR trwała 2 lata. Program przewidywał 5 dni nauki w szkole, 1 dzień praktycznej nauki zawodu. Po ukończeniu szkoły uczniowie zdobywali zawód - rolnik mechanizator. Ponadto w ostatnim roku nauki zdawali egzamin na prawo jazdy na samochód, ciągnik, motocykl oraz byli przeszkoleni w zakresie prowadzenia kombajnu. Do prowadzenia nauki jazdy szkoła posiadała na wyposażeniu samochody. Były to - samochód marki „Warszawa”, „Żuk”, a od roku szkolnego 1979/80 samochód marki „Wołga”. Do celów szkoleniowych służył również ciągnik „Ursus C330”. Praktycznej nauki jazdy uczył w latach 1976 - 1981 Ryszard Gac, a w 1982 - 1986 Leszek Kosmala, teorię wykładał nauczyciel przedmiotów zawodowych Wiesław Nowakowski, budowę, eksploatację i obsługę kombajnu „Bizon” Stanisław Waga, a naukę prowadzenia kombajnu Mieczysław Cegielski. 18 Praktyczną naukę zawodu uczniowie odbywali w warsztatach Zakładu Naprawczego miejscowej Spółdzielni Kółek Rolniczych oraz Stacji Hodowli Roślin w Wierzchosławicach pod opieką instruktorów zajęć praktycznej nauki zawodu. Na podstawie dostępnych źródeł byli to m.in : Tadeusz Ciszak, Henryk Grzelak, Witold Grzywacz, Ryszard Jabłoński, Włodzimierz Jarząbek, Henryk Kacprzak. Od roku szkolnego 1982/83 został wydłużony czas trwania nauki do 3 lat. W roku szkolnym 1984/85 nie dokonano naboru do klasy pierwszej z powodu słabnącego zainteresowania tym rodzajem kształcenia. Działalność szkoły zakończyła się w roku szkolnym 1985/86. Ogółem szkołę ukończyło 378 uczniów. Liczba oddziałów i liczba uczniów w kolejnych latach kształtowała się następująco: rok szkolny l. oddziałów l. uczniów l. absolwentów 1969/70 3 86 30 1970/71 4 97 50 1971/72 4 88 30 1972/73 brak danych brak danych 34 1973/74 brak danych 71 29 1974/75 brak danych brak danych 24 1975/76 brak danych brak danych 23 1976/77 2 brak danych 16 1977/78 2 68 22 1978/79 2 brak danych 22 1979/80 2 55 22 1980/81 2 brak danych 29 1981/82 1 21 21 1982/83 1 brak danych - 1983/84 2 40 - 1984/85 2 26 11 1985/86 1 15 15 378 19 Pismo w sprawie przeniesienia Zasadniczej Szkoły Mechanizacji Rolnictwa w Gniewkowie do budynku Liceum Ekonomicznego w Gniewkowie przy ulicy Powstańców Wielkopolskich 3 20 Szkoła Zawodowa 1961 - 2011 Na szczególną uwagę zasługuje działalność Szkoły Zawodowej, ponieważ funkcjonuje nieprzerwanie od 1961 roku, ponadto jest kontynuatorką przedwojennej Publicznej Szkoły Dokształcającej Zawodowej, która działała w Gniewkowie w latach 1921 – 1937 i dlatego historia tej placówki zostanie omówiona szerzej. \ Nazwa szkoły Z dostępnych źródeł wynika, że obecna Szkoła Zawodowa w Gniewkowie rozpoczęła swoją działalność w 1961 roku (data przyjęta w niniejszym opracowaniu ). W 1961 roku w siedzibie Zasadniczej Szkoły Zawodowej nr 1 w Inowrocławiu przy ulicy Dworcowej 20 powstała Zasadnicza Szkoła Zawodowa Dokształcająca dla Pracujących, która miała „swoje filie w Gniewkowie i Pakości.”16 Jej dyrektorem był wówczas Franciszek Witkowski. Najstarsze arkusze ocen znajdujące się w archiwum szkoły w Gniewkowie zostały założone w roku szkolnym 1961/62.Jednak zachowany arkusz przydziału czynności nauczycieli dla filii w Gniewkowie posiada datę 1 stycznia 1963 roku. Na przestrzeni lat następowały liczne zmiany organizacyjne. Dotyczyły systemu kształcenia i struktury organizacyjnej, a co za tym idzie zmiany nazw szkół, również gniewkowskiej „zawodówki”. Pierwsza nazwa szkoły brzmiała: Zasadnicza Szkoła Zawodowa Dokształcająca w Inowrocławiu Filia w Gniewkowie. W roku szkolnym 1976/77 zarządzeniem Kuratora Oświaty i Wychowania z dnia 06.08.1976 (O – III – Per. - 0138 – 67/76) nastąpiło przeniesienie szkoły i przekształcenie jej w samodzielną placówkę, która otrzymała nazwę: Zasadnicza Szkoła Zawodowa Dokształcająca w Gniewkowie. W następnym roku zarządzeniem Kuratora Oświaty i Wychowania w Bydgoszczy z dnia 21.02.1977r (O – K – 0138 – 34/77) doszło do kolejnego przekształcenia i szkoła od 1 września 1977 r otrzymała nową nazwę: Zasadnicza Szkoła Zawodowa w Gniewkowie. Nazwa ta funkcjonowała do 31 sierpnia 2002 r. Po reformie administracyjnej od 1 stycznia 1999 r organem prowadzącym dla szkół ponadgimnazjalnych stały się powiaty i nazwa szkoły ponownie została zmieniona uchwałą nr XXXV/292/2002 Rady Powiatu w Inowrocławiu z dnia 27.03.2002 r na: Szkoła Zawodowa w Gniewkowie. Ta nazwa będzie używana w niniejszym opracowaniem dla ułatwienia, ponieważ przez lata była zwyczajowo przyjęta w miejscowym środowisku, obok potocznej nazwy „zawodówka”, „Cambrige”, a nawet „gniewkowska Sorbona”!!! 16 Marian Kuśnierek „Rozwój szkolnictwa i oświaty w latach 1945 – 1978 W: Dzieje Inowrocławia pod red. Mariana Biskupa tom 2 W-wa 1982 21 Pismo w sprawie przeniesienia i przekształcenia szkoły 22 Pismo w sprawie przekształcenia szkoły 23 Lokalizacja W latach 1961 – 1976 Szkoła Zawodowa funkcjonowała w budynku Szkoły Podstawowej nr 1 przy ulicy Toruńskiej, zajęcia odbywały się w godzinach popołudniowych. Od 1 września 1976 roku decyzją Kuratora Oświaty i Wychowania z dnia 06.08.1976r oprócz przekształcania szkoły w samodzielną placówkę, nastąpiło przeniesienie do budynku przy ulicy Powstańców Wielkopolskich 5. Obiekt ten przed wojną należał do majątku zwanego Wójtostwo, po 1945 roku został adaptowany na cele oświatowe. W latach 1950 -1964 mieściła się w nim Szkoła Podstawowa nr 2, a w latach 1964 - 1977 Technikum Ekonomiczne i Liceum Ekonomiczne oraz internat. Warto w tym miejscu odnotować fakt, że od roku szkolnego 1976/77 w budynku przy ulicy Powstańców Wielkopolskich 5 funkcjonowały wszystkie szkoły ponadpodstawowe i ponadgimnazjalne działające w Gniewkowie - ostatni rok Liceum Ekonomiczne, Szkoła Zawodowa, Zasadnicza Szkoła Mechanizacji Rolnictwa, Średnie Studium Zawodowe, Filia nr 2 Okręgowego Ośrodka Dokształcania Zawodowego w Bydgoszczy, Studium Ogólnokształcące i Studium Ekonomiczne prowadzone przez Centrum Kształcenia Kadr Bydgoskiego Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Bydgoszczy, Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące prowadzone przez Centrum Kształcenia „Oświata” w Inowrocławiu. Szkoła Zawodowa w Gniewkowie (widok od strony parku) 24 Organ prowadzący Organem prowadzącym Szkołę Zawodową w Gniewkowie do roku 1999 było Kuratorium Oświaty i Wychowania w Bydgoszczy. W wyniku reformy administracyjnej i utworzeniu powiatów od 1 stycznia 1999 r szkolę przejęło Starostwo Powiatowe w Inowrocławiu, a Kuratorium Oświaty i Wychowania pełni nadzór pedagogiczny. W dokumencie z 28 czerwca 2000 r dotyczącym strategii rozwoju Powiatu Inowrocławskiego do 2002 r znalazł się zapis: „Rozważyć należy również możliwość likwidacji, bądź przekształcenia Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Gniewkowie...” 17. W związku z tym 16 listopada 2000 r. w szkole odbyło się spotkanie,na które, przybyli – radny do Sejmiku Województwa Kujawsko – Pomorskiego Jan Budny; radni do Rady Powiatu: Grzegorz Chmielewski, Stanisław Kubczak, Anna Makowiecka, Krystyna Mrugalska; wiceprzewodniczący Rady Miasta Krzysztof Mnich, radni: Aleksandra Krężelewska, Mieczysław Mueller; przedstawiciele Rady Rodziców: Ewa Jankowiak, Maria Zielas; członkowie Rady Pedagogicznej Szkoły Zawodowej: Maria Mróz, Lidia Stejter, oraz prezes oddziału ZNP w Gniewkowie Halina Tomczak. Warto w tym miejscu dodać, że szkoła w roku szkolnym 2000/2001 liczyła 12 oddziałów, do których uczęszczało 354 uczniów. Uczestnicy spotkania wyrazili wspólne stanowisko, że nie można dopuścić do likwidacji jedynej w Gniewkowie ,ważnej dla miasta i gminy placówki ponadgimnazjalnej, od lat zrośniętego z miastem „Cambrige” i bez względu na reprezentowaną opcje polityczną zobowiązali się dołożyć wszelkich starań, aby szkoła nie uległa likwidacji. Radni I kadencji (1998 – 2002) do Rady Powiatu z Gniewkowa na bieżąco interesowali się losem „zawodówki” i swoim działaniem na forum powiatu wspierali działania dyrekcji w sprawach ważnych dla szkoły. Wspomnieć należy również o zaangażowaniu radnego do Sejmiku Województwa Kujawsko – Pomorskiego Jana Budnego, który był częstym gościem w szkole, żywo interesował się jej problemami i informował dyrekcję o rezultatach rozmów z władzami Powiatu w sprawie Szkoły Zawodowej. Szkoła, mimo zapisu w Programie Rozwoju Powiatu Inowrocławskiego do 2002 roku o zamiarze jej likwidacji bądź przekształceniu podczas I kadencji Rady Powiatu, nie została zlikwidowana, a nawet od 01.09.2001r (rok szkolny 2001/2002 bez naboru z powodu reformy oświaty) Naczelnik Wydziału Oświaty, Kultury i Sportu przy Starostwie Powiatowym w Inowrocławiu Ryszard Oczachowski umożliwił utworzenie klasy zbiorczej. W tym czasie w szkole funkcjonowało 9 oddziałów, w których naukę pobierało 242 uczniów. Jednak MEN systematycznie zmniejszało subwencję na cele oświatowe, przerzucając obowiązek dofinansowania szkół na barki organów 17 Program Rozwoju Powiatu Inowrocławskiego do 2002 roku przyjęły uchwałę nr XVIII/117/2000 Rady Powiatu Inowrocławskiego z dnia 28 czerwca 2000r. 25 prowadzących, które dramatycznie zaczęły szukać oszczędności, gdyż obawiały się, że dojdzie do załamania budżetu. Obniżenie subwencji dla Powiatu Inowrocławskiego na 2003 rok o ponad 1mln zł oraz fakt, że kończył się wyż demograficzny, zmniejszyła się liczba uczniów w skali całego powiatu, sprawiły, że władzę powiatowe powróciły do pomysłu likwidacji Szkoły Zawodowej w Gniewkowie, mimo że wspomniany wyżej dokument stracił ważność. 28.01.2003 r szkołę odwiedził Naczelnik WOKiS Ryszard Oczachowski w towarzystwie radnych do Rady Powiatu - Jerzego Naumanna i Marka Szubargi. Naczelnik poinformował dyrektorkę o projekcie likwidacji Szkoły Zawodowej w Gniewkowie. Od 1 września 2003r uczniowie klas I i II uczęszczaliby do Szkoły Zawodowej nr 5 w Inowrocławiu. Zaproponował, że rada pedagogiczna może rozpatrzyć możliwość utworzenia szkoły niepublicznej. Po posiedzeniu Rady Pedagogicznej, które wcześniej było zaplanowane na ten dzień i rozmowie z radnym Rady Powiatu z Gniewkowa jednocześnie przewodniczącym Komisji Budżetu i Finansów Zdzisławem Tyburkiem uzgodniono, że należy spotkać się z burmistrzem Jerzym Mazą. Do spotkania doszło następnego dnia tj.29 stycznia 2003 r. Celem spotkania było ustalenie możliwości współuczestnictwa gminy w finansowaniu szkoły, aby nie dopuścić do jej likwidacji. W spotkaniu z burmistrzem Jerzym Mazą, które odbyło się w Urzędzie Miasta w Gniewkowie uczestniczyłi: Zdzisław Tyburek i Bożena Mueller. Burmistrz zobowiązał się, że przedstawi problem na sesji oraz poprze starania, aby zapobiec likwidacji szkoły. 31 stycznia 2003r zostało skierowane pismo do Przewodniczącej Rady Powiatu Urszuli Iwickej również do wiadomości starosty Leonarda Maciejewskiego i naczelnika Wydziału Oświaty, w którym zawarte były argumenty przeciwko likwidacji szkoły. Na sesji Rady Miejskiej w Gniewkowie 31 stycznia 2003r burmistrz przedstawił problem Szkoły Zawodowej, jednocześnie poinformował radnych, że „Były prowadzone rozmowy z radnym powiatu p. Zdzisławem Tyburkiem i dyrektor szkoły p. Bożeną Mueller. Konkretnych rozwiązań jest kilka, co uda się załatwić zobaczymy.” 18 Zaproponował, aby radni wnieśli własne propozycje. Po sesji rozpętała się w środowisku „burza mózgów”. Wybuchła gorąca dyskusja, pełna emocji, pojawiły się spontaniczne pomysły ratowania szkoły. Jednym z nich był projekt autorstwa radnego Janusza Kozłowskiego, aby utworzyć stowarzyszenie oświatowe, które byłoby organem prowadzącym dla Szkoły Zawodowej. 21 lutego 2003r odbyło się zebranie założycielskie, zebrało się 21 członków - pracodawcy, rodzice, radni, przedstawiciele władz gminy:przewodniczący Rady Miejskiej Ryszard Pitera, burmistrz Jerzy Maza, wiceburmistrz Tomasz Sołtys, członkowie Rady Pedagogicznej Szkoły Zawodowej,radny do Rady Powiatu Zdzisław Tyburek oraz sympatycy. 18 Protokół nr 5/2003 obrad Sesji Rady Miejskiej w Gniewkowie odbytej w dniu 31 stycznia 2003 r. 26 Jednak trudności natury prawnej i ściśle określone przepisami terminy związane z organizacją oświaty sprawiły, że stowarzyszenie nie powstało. Równolegle odbywały się spotkania dyrekcji i nauczycieli Szkoły Zawodowej z władzami gminy, powiatu, pracodawcami oraz uczniami gimnazjum, zainteresowanymi podjęciem nauki w „zawodówce” Wszyscy zainteresowani z determinacją włączyli się w akcję ratowania szkoły. 25 lutego 2003 r odbyło się w Starostwie Powiatowym w Inowrocławiu wspólne spotkanie przedstawicieli Komisji Edukacji, Kultury, Kultury Fizycznej, Turystyki, i Sportu i Komisji Budżetu i Finansów, na które zaproszony został burmistrz Jerzy Maza i dyrektor Bożena Mueller, obecny był również radny Zdzisław Tyburek jako przewodniczący Komisji Budżetu i Finansów. Po spotkaniu burmistrz Jerzy Maza podpisał porozumienie ze starostą Leonardem Maciejewskim w sprawie przejęcia Szkoły Zawodowej w Gniewkowie przez władze gminy. 26 lutego 2003 roku na sesji Rady Powiatu w Inowrocławiu na wniosek starosty Leonarda Maciejewskiego zdjęto z porządku obrad punkt 10 o zamiarze likwidacji Szkoły Zawodowej w Gniewkowie. Starosta Powiatu Leonard Maciejewski: „Poinformował, że po rozmowach z władzami Gniewkowa i podpisanym 25 lutego br., (wczoraj) porozumieniem nie zachodzi potrzeba rozpatrywania tej kwestii. Szkoła Zawodowa w Gniewkowie pozostanie utrzymana i na mocy zawartego porozumienia, gmina Gniewkowo będzie prowadzić szkołę obok zadań własnych.” 19 28 lutego 2003 roku odbyła się sesja Rady Miejskiej w Gniewkowie. Do porządku obrad na wniosek radnego Janusza Kozłowskiego wprowadzono informację o Szkole Zawodowej w Gniewkowie. W tym punkcie Janusz Kozłowski omówił kwestię oświaty w gminie i przedstawił sytuację Szkoły Zawodowej. 27 czerwca 2003 r na kolejnej sesji Rady Miejskiej burmistrz Jerzy Maza zgłosił wniosek o wycofanie z porządku obrad punktu dotyczącego projektu uchwały o przejęciu zadań organu prowadzącego dla Szkoły Zawodowej. Część radnych obawiała się, że po przejęciu szkoły budżet gminy zostanie dodatkowo obciążony. Ponadto otwartą pozostawała sprawa własności obiektu. Starosta jako właściciel majątku, właśnie pracowała Komisja Inwentaryzacyjna przejmująca majątek szkoły od Skarbu Państwa na rzecz Powiatu Inowrocławskiego, zobowiązał się wydzierżawić budynek władzom gminy za symboliczną złotówkę na cele oświatowe, dopóki będzie w nim funkcjonowała szkoła. Takiego rozwiązania nie akceptowała część radnych, którzy uważali, że z chwilą, gdy gmina zostanie organem prowadzącym szkołę, władze powiatu winny równocześnie przekazać jej nieruchomość wraz z przyległościami na własność. Sprawa własności obiektu znów wywołała 19 Protokół nr 7/2003 obrad VII sesji Rady Powiatu w Inowrocławiu, która odbyła się 26 lutego 2003 r. 27 burzliwą dyskusję. Władze gminy skierowały wniosek do wojewody kujawsko – pomorskiego o przekazanie budynku na własność gminie. Odbyły się spotkania przedstawicieli Rady Gminy ze starostą Leonardem Maciejewskim, z wojewodą Romualdem Kosieniakiem. Sprawa przejęcie szkoły przez gminę zawisła w próżni, władze powiatu nie chciały oddać majątku, zbliżał się nowy rok szkolny. W tej sytuacji szkoła przez następny rok szkolny pozostałaby na utrzymaniu powiatu. Do ostatecznego rozstrzygnięcia doszło na sesji 29 sierpnia 2003 r. Rada Miejska w Gniewkowie uchwałą nr XI/67/2003 przejęła:” zadania własne organu prowadzącego dla Szkoły Zawodowej w Gniewkowie w drodze zawarcia porozumienia z Powiatem Inowrocławskim.)”20 Od 1 września 2003 r organem prowadzącym Szkołę Zawodową w Gniewkowie jest gmina, nadzór pedagogiczny pełni Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy. Sprawa własności obiektu ostatecznie została rozstrzygnięta dzięki staraniom burmistrza Gniewkowa Adama Roszaka. 26 sierpnia 2008 r. Starosta Inowrocławski Tadeusz Majewski i Sławomir Szeliga oraz burmistrz Gniewkowa Adam Roszak podpisali w obecności notariusza umowę darowizny nieruchomości położonej w Gniewkowie przy ulicy Powstańców Wielkopolskich 5 na rzecz gminy: „na cele związane z prowadzeniem Szkoły Zawodowej w Gniewkowie oraz na działalność rekreacyjno - sportową”) 21 20 21 Uchwała nr XI/67/2003 Rady Miejskiej w Gniewkowie z dnia 29 sierpnia 2003r Akt notarialny dotyczący zbycia w drodze darowizny nieruchomości zabudowanej budynkiem Szkoły Zawodowej...” podpisany 26 sierpnia 2008r 28 Uchwała Rady Miejskiej w Gniewkowie z dnia 29 sierpnia 2003 roku 29 Profile i system kształcenia Szkoła Zawodowa w Gniewkowie od początku swojej działalności kształci młodocianych pracowników w zakresie wiedzy teoretycznej z przedmiotów ogólnokształcących i zawodowych dla zawodów, do których nabór był wystarczająco duży, aby zaistniała możliwość stworzenia oddziału bądź klasy dwuzawodowej - wspólne zajęcia ogólnokształcące, oddzielne przedmioty zawodowe. Oddziały, do których uczęszczają uczniowie kształcący się w różnych zawodach tzw. wielobranżowe, ogólne, a od roku 1976 - jak wynika z dokumentów – wielozawodowe, w szkole realizują przedmioty ogólnokształcące, natomiast wiedzę teoretyczną z przedmiotów zawodowych pobierają na kursach dokształcenia zawodowego. Program szkoły zawodowej oparty był w latach 1961 - 1966 na podstawie programowej 7 letniej szkoły podstawowej, od 1967 r. 8 - letniej, a od roku szkolnego 2002/2003 na podstawie programowej gimnazjum. Liczne zmiany organizacyjne szkolnictwa dotyczące systemu kształcenia na przestrzeni lat miały wpływ na okres trwania nauki oraz realizowane przedmioty dydaktyczne. W latach 1961 - 1966 uczniowie uczęszczali do szkoły 3 lata. Od roku szkolnego 1967/68 nastąpiło zróżnicowanie na 2 - letni i 3 - letni tok nauczania w zależności od zawodu. W roku 1981/82 nastąpił powrót do 3 - letniego okresu trwania nauki bez względu na nauczany zawód. Uczniowie klas wielozawodowych w pierwszym i drugim roku oprócz zajęć praktycznej nauki zawodu uczęszczali na zajęcia ogólnokształcące, w trzecim roku realizowali praktyczną naukę zawodu w zakładach pracy i tylko raz w miesiącu przychodzili do szkoły na godzinę do dyspozycji wychowawcy. Od roku szkolnego 2002/2003, po kolejnej reformie wprowadzony został ponownie 2 - letni i 3 - letni cykl kształcenia. Wszyscy uczniowie przez 2 lata realizują w szkole przedmioty ogólnokształcące, a w zawodach o 3 - letnim okresie nauki w trzeciej klasie do szkoły uczęszczają na wychowanie fizyczne, religię, przysposobienie do życia w rodzinie. W Szkole Zawodowej w Gniewkowie już od początku jej działania funkcjonowały oprócz oddziałów wielozawodowych (ogólnych) również oddziały o profilu kształcenia dla zawodów: krawiec, sprzedawca, ślusarz, tokarz, do których uczęszczali uczniowie odbywający praktyczną naukę zawodu w gniewkowskich zakładach przemysłowych, rzemieślniczych, handlu i usługach, które kształciły specjalistyczne kadry dla własnych potrzeb. Przykładem ilustrującym profile kształcenia są przydziały czynności nauczycieli na okres od 1 stycznia 1963 r do 31 sierpnia 1963 r oraz przydział czynności na rok szkolny 1963/64, zatwierdzone przez dyr. ZSZ dla Pracujących w Inowrocławiu Franciszka Witkowskiego i Inspektora Szkolnego Lucjana Słowika. 30 W roku szkolnym 1962/63 istniały 4 oddziały 2 klasy pierwsze (a,b), klasa druga i trzecia. Wszystkie oddziały realizowały, następujące przedmioty ogólnokształcące – język polski, matematyka, fizyka, wychowanie fizyczne oraz historia i wiedza o Polsce, higiena w kl II i III. Oddziały, w których uczyli się uczniowie w zawodach: krawiec, ślusarz, tokarz oraz sprzedawcy, realizowały naukę teoretyczną z przedmiotów zawodowych w szkole: klasa I a – technologia odzieżowa, rysunek zawodowy odzieżowy, materiałoznawstwo odzieżowe; klasa I b – technologia metali, rysunek zawodowy, materiałoznawstwo metali, rysunek odręczny i geometryczny; klasa II – organizacja i technika handlu, towaroznawstwo, arytmetyka gospodarcza; klasa III – tylko przedmioty ogólnokształcące. Liczba godzin przeznaczona na 4 oddziały na zajęcia dydaktyczne wynosiła 76, na wychowawstwo klasowe przypadło po 1 godzinie, biblioteka – 1 godzina, świetlica 15 godzin. Poszczególne oddziały realizowały tygodniowo:kl a – 18 godz., kl. I b – 24 godz,. kl II – 22 godz,. I kl III – 12 . W roku szkolnym 1963/64 do szkoły uczęszczało 173 uczniów. Liczba godzin przeznaczona na działalność dydaktyczną wyniosła 94 godziny oraz 2 na bibliotekę, 6 godzin świetlicy i 5 na wychowawstwo klasowe. Profile kształcenia nie zmieniły się. W zakresie przedmiotów ogólnokształcących wprowadzono naukę języka rosyjskiego w kl I b (2 godziny), a w klasie sprzedawców nowe przedmioty zawodowe – technika reklamy, zasady księgowości, w klasie metalowej – maszynoznawstwo. W szkole funkcjonowało 5 oddziałów: kl I a wielozawodowa – 16 godzin lekcyjnych w tygodniu, kl. b metalowa – 20 godzin, klasa II a metalowa - wielozawodowa – 17 godzin, kl II b krawiecka – 18 godzin, kl III sprzedawcy - wielozawodowa – 23 godzin. Uczniowie klas wielozawodowych łączonych z zawodowymi uczęszczali do szkoły tylko w te dni, kiedy odbywały się zajęcia z przedmiotów ogólnokształcących, w pozostałe dni odbywali zajęcia praktycznej nauki zawodu w zakładach pracy. Gniewkowska „zawodówka” może poszczycić się dużymi osiągnięciami w zakresie przygotowania fachowców dla miejscowego przemysłu, rzemiosła i handlu. Od początku jej działalności kształcenie zawodowe w sposób bezpośredni było powiązane z miejscowym rynkiem pracy i rozwojem gospodarczym miasta. W latach 60-70 intensywnie rozwijały się Zakłady Mechaniczne Przemysłu Ceramiki Budowlanej „Cerama”, wzrosło wykształconych specjalistów – ślusarzy, tokarzy, frezerów, modelarzy. 31 zapotrzebowanie na W Szkole Zawodowej w Gniewkowie powstały tzw. oddziały metalowe, w których do 1985 r kształciły się w zakresie teoretycznym kadry dla „Ceramy”. Podobnie szybki rozwój Spółdzielni Pracy „Racjonalizator” pozwolił stworzyć w latach 1962-65 oddział dla zawodu krawiec, głównie dla potrzeb zakładu. W kolejnych latach wraz ze zmieniającą się sytuacją gospodarczą i potrzebami na rynku pracy, zmieniły się profile kształcenia. W latach 70-tych wzrosło w Gniewkowie zapotrzebowania na specjalistów w zakresie stolarki budowlanej i meblowej. Nabór na praktyczną naukę zawodu oprócz stolarskich warsztatów rzemieślniczych, które od początku kształciły uczniów, rozpoczęły: Filia Bydgoskiej Fabryki Mebli oraz Filia Pomorskiego Przedsiębiorstwa Produkcji Elementów Budowlanych „Prebud” w Bydgoszczy, zapewniając absolwentom pracę. Zawód stolarz, mimo że w latach 90-tych upadły wspomniane wcześniej zakłady przemysłowe, cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem. W latach 90-tych intensywnie rozwija się przedsiębiorczość, powstają w Gniewkowie i okolicy nowe zakłady rzemieślnicze, liczne sklepy, małe firmy usługowo – produkcyjne. W związku z tym w Szkole Zawodowej uruchamia się nowe profile kształcenia – mechanik pojazdów samochodowych, sprzedawca, kucharz małej gastronomii. Zajęcia teoretyczne z przedmiotów zawodowych w latach 1961 – 2004 były organizowane dla następujących zawodów: ślusarz , tokarz, frezer 1961 - 1985 krawiec 1962 - 1965 mechanik maszyn rolniczych 1977 - 1987 stolarz 1986 – 2003 aparatowy przetwórstwa owoców i warzyw 1989 – 1992 mechanik pojazdów samochodowych 1992 – 2004 sprzedawca 1961 – 1963,1992 – 2004 kucharz małej gastronomii 2000 – 2004 Od roku szkolnego 2004/2005 nie realizuje się w szkole profilów kształcenia, wszystkie oddziały są wielozawodowe o 2 lub 3 – letnim toku nauczania. Uczniowie otrzymują świadectwo ukończenia szkoły zawodowej, zdają egzamin potwierdzający kwalifikację zawodowe (nie jest obowiązkowy) przeprowadzany przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną w Gdańsku. Od czerwca 2004 roku część pisemna tego egzaminu odbywa się w Szkole Zawodowej w Gniewkowie, natomiast część praktyczna w wyznaczonych przez OKE ośrodkach. Wyniki egzaminu od 2004 r. kształtują się w granicach 95% - 100%. 32 Absolwenci, którzy zdali egzamin zawodowy otrzymują dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe, daje on większe możliwości na rynku pracy niż samo świadectwo ukończenia szkoły. W Szkole Zawodowej w Gniewkowie przez wszystkie lata działalności do klas wielozawodowych uczęszczali uczniowie, którzy kształcili się w 53 zawodach, a wiedzę teoretyczną z przedmiotów zawodowych w szkole zdobywali w 10 zawodach. Najbardziej popularne zawody to :sprzedawca - 445 absolwentów, stolarz - 332, ślusarz – 275, tokarz – 191, kucharz i kucharz małej gastronomii łącznie – 159, mechanik pojazdów samochodowych - 157, krawiec – 111.Absolwentem szkoły jest również jeden rymarz i jeden ogrodnik. W poniższej tabeli zostały podane liczby absolwentów z lat 1964 – 2011 oraz nazwy zawodów według kolejno obowiązujących klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego tzw. klasyfikacji szkolnej. 33 Lp. Nazwa zawodu Liczba absolwentów 1. aparatowy przetwórstwa mięsa 29 2. aparatowy przetwórstwa 17 owoców i warzyw Lp. 27. Nazwa zawodu mechanik – kierowca pojazdów Liczba absolwentów 6 samochodowych 28. mechanik maszyn rolniczych 83 29. mechanik pojazdów 6 3. bieliźniarz 2 4. blacharz – dekarz 3 5. blacharz samochodowy 14 6. ciastkarz – cukiernik 45 7. cukiernik 16 31. modelarz 5 8. dziewiarz 1 32. monter – elektronik 12 9. elektromechanik 41 33. monter instalacji i urządzeń 6 10. elektromechanik pojazdów 23 samochodowo – ciągnikowych 30. mechanik pojazdów 157 samochodowych sanitarnych i centralnego samochodowych ogrzewania 11. elektromonter 113 34. monter rtv 16 12. elektryk 18 35. monter wewnętrznej instalacji 5 13. formiarz – odlewnik 1 14. fotograf 4 36. murarz 4 15. frezer 54 37. ogrodnik 1 16. fryzjer 112 38. operator obrabiarek 1 17. introligator 2 18. kamieniarz 3 39. piekarz 57 19. kelner 20 40. posadzkarz 3 20. krawiec 111 41. rolnik 8 21. kucharz 91 42. rymarz 1 22. kucharz małej gastronomii 68 43. rzeźnik – wędliniarz 7 23. lakiernik samochodowy 11 44. sprzedawca 445 24. malarz 8 45. stolarz 332 25. masarz 7 46. ślusarz 275 26. maszynista offsetowy 1 47. szewc 1 48. tapicer 45 49. tokarz 191 50. wulkanizator 2 51. wytaczacz 3 52. zegarmistrz 4 53 złotnik 2 budowlanej skrawających 34 Uczniowie Naukę w Szkole Zawodowej przez wszystkie lata jej działania podejmowali głównie uczniowie z Gniewkowa i gminy. Od uruchomienia tej placówki młodzież, która wcześniej dojeżdżała do szkół zawodowych w Inowrocławiu przenosiła się do Gniewkowa . W 1973 r. do Szkoły Zawodowej w Gniewkowie „dojeżdżało 35.6% absolwentów szkół podstawowych z gminy Gniewkowo, a w 1978 do Szkoły Zawodowej i Zasadniczej Szkoły Mechanizacji Rolnictwa łącznie 69%22. Z badań przeprowadzonych na potrzeby szkoły na temat naboru za lata 1997-2001 wynika, że średnio 34% młodzieży kończącej szkoły podstawowe na terenie gminy podejmowało naukę w Szkole Zawodowej. Stan liczebny Szkoły Zawodowej w Gniewkowie w latach 1961 – 2011: liczba absolwentów i oddziałów przedstawiała się następująco: Rok szkolny Liczba Liczba oddziałów uczniów Absolwenci Absolwenci kl II kl III Rok szkolny Liczba Liczba oddziałów uczniów Absolwenci Absolwenci kl II kl III 1961/1962 1 44 - - 1986/1987 7 173 - 39 1962/1963 3 92 - - 1987/1988 7 163 - 49 1963/1964 5 177 - 38 1988/1989 7 135 - 56 1964/1965 6 173 - 51 1989/1990 7 164 - 42 1965/1966 5 154 - 46 1990/1991 7 163 - 43 1966/1967 4 141 - 59 1991/1992 8 191 - 61 1967/1968 3 105 - 27 1992/1993 8 199 - 43 1968/1969 4 163 25 45 1993/1994 9 221 - 64 1969/1970 4 167 28 - 1994/1995 10 250 - 59 1970/1971 4 136 36 12 1995/1996 11 268 - 52 1971/1972 5 145 29 22 1996/1997 12 314 - 78 1972/1973 5 156 32 25 1997/1998 12 302 - 79 1973/1974 4 128 20 24 1998/1999 12 329 - 76 1974/1975 5 158 33 35 1999/2000 12 345 - 92 1975/1976 5 156 31 23 2000/2001 12 354 - 91 1976/1977 5 164 29 21 2001/2002 9 242 - 79 1977/1978 5 145 22 28 2002/2003 6 172 - 91 1978/1979 5 109 13 22 2003/2004 4 158 17 19 1979/1980 5 118 42 16 2004/2005 5 144 26 18 1980/1981 4 89 26 - 2005/2006 5 130 24 27 1981/1982 4 102 22 14 2006/2007 5 119 15 24 1982/1983 5 125 - 17 2007/2008 4 102 19 15 1983/1984 5 143 - 49 2008/2009 6 141 28 23 1984/1985 5 138 - 47 2009/2010 6 140 35 22 1985/1986 5 146 - 32 2010/2011 5 113 21 25 388 653 185 1267 22 Praca magisterska Mieczysław Mueller „Gniewkowo jako węzeł transportu...” Toruń 1978 35 Od 1986 roku wzrastała stopniowo liczba uczniów i liczba oddziałów z 5 do 10, największy wzrost przypada na lata 1995 – 2001. W wyniku wyżu demograficznego liczba uczniów w 12 oddziałach wyniosła ponad 350. W tym okresie około 30% uczniów dojeżdżało do szkoły z Inowrocławia, przeważnie w zawodzie sprzedawca. Naukę w Szkole Zawodowej w Gniewkowie podejmowali również uczniowie z gmin ościennych - Rojewo, Dąbrowa Biskupia, a nawet Aleksandrów Kujawski (Opoki, Opoczki).W roku szkolnym 2001/2002 nie było naboru, w 2002/2003 zaledwie 18% absolwentów gniewkowskiego gimnazjum wybrało naukę w „zawodówce”, co było niewątpliwie efektem reformy oświaty. Od roku szkolnego 2006 wzrasta sukcesywnie zainteresowanie kształceniem w Szkole Zawodowej w Gniewkowie – w 2008/2009 – 35%, 2009/2010 – 32.8%. W latach 1963 – 2011 Szkołę Zawodową w Gniewkowie ukończyło 2493 uczniów. Baza materialna i dydaktyczna szkoły. Przeniesienie Szkoły Zawodowej w roku 1976 do nowego budynku pozwoliło na stworzenie lepszych warunków nauki i pracy, ułatwiło funkcjonowanie placówki – zajęcia zaczynają się od godziny 8.00. Szkoła dysponuje pięcioma salami lekcyjnymi, internatem, kuchnią i stołówką. Uczniowie i pracownicy mogą wreszcie poczuć , że są gospodarzami u siebie. W roku szkolnym 1979/80 Zasadnicza Szkoła Mechanizacji Rolnictwa przekazała Szkole Zawodowej samochód marki „Żuk”, który był używany na potrzeby stołówki i internatu. Rozpoczęło się stopniowe wyposażanie szkoły w pomoce naukowe i sprzęt. W roku szkolnym 1980/81 zakupiono meble do pracowni matematyczno – fizycznej oraz pracowni przedmiotów zawodowych. Zmodernizowano świetlicę szkolną, przystosowując ją do wykorzystania na zajęcia lekcyjne i do organizowania uroczystości szkolnych. W świetlicy urządzono scenę, na podłodze została położona wykładzina dywanowa. W 1986 r. szkoła uzyskała centralne ogrzewanie, skończyło się palenie w piecach kaflowych, pomieszczenia odnowiono i wymalowano. 16 lutego 1987 r., po feriach zimowych, o świcie rozpoczął się dramatyczny okres w życiu społeczności szkolnej i bardzo trudny czas dla dyrekcji szkoły, pracowników oraz władz gminnych i oświatowych. W budynku wybuchł pożar. Poniższy fragment kroniki szkolnej, prowadzonej przez Czesławę Wylandowską najlepiej oddaje grozę sytuacji: „Jest 16 luty 1987 r. nad ranem, ok. godziny 5.00 budzą mieszkańców Gniewkowa wyjące syreny straży pożarnej. Ci zbudzeni, zastanawiają się gdzie i co może się palić. Nikt jeszcze nie wie, że pożar niszczy naszą szkołę. Wieść jednak szybko obiega Gniewkowo. Niektórzy z nas mieszkający bliżej szkoły, biegną, bo może będziemy potrzebni, może damy radę uratować chociaż część naszego majątku. Niestety, możemy tylko z żalem patrzeć i czekać na wyniki zmagań strażaków. 36 Dostrzegamy w zebranym tłumie garstkę koleżanek, mieszkanek internatu, które stoją bezradne, przerażone, zbudzone ze snu pozbierały w biegu swoje rzeczy, trzymają je w rękach i czekają. Nie trwa to jednak długo, bo po kilku minutach zjawia się Szkolny. Inspektor Gminny ( Mieczysław Kołodziejczak przyp.aut.) i zabiera je wraz z wychowawcą do szkoły gminnej. Tam otrzymują śniadanie. Nauczyciele, którzy są na miejscu, podejmują decyzję, by wyjechały do domów na okres tygodnia. My natomiast stoimy, licząc na to, że będziemy potrzebni. Ogień zostaje ugaszony, można wejść do środka budynku i pod kierunkiem straży wynosimy wszystko, co pozostało w klasach i sypialniach internatu. Pracują wszyscy - nauczyciele, strażacy, uczniowie i mieszkańcy Gniewkowa. O godz. 13.00 nasza rola się kończy. Jesteśmy bez szkoły, ale tylko do czwartku. W czwartek jesteśmy wszyscy. Stajemy do pracy, sprzątamy boisko szkolne, usuwamy gruz, złom. Od poniedziałku rozpoczynamy naukę. Jesteśmy rozproszeni po całym Gniewkowie. Zakłady pracy oferują nam pomoc oddając świetlicę: PSS „Społem”, Stolarnia Mechaniczna „Prebud”, Przetwórnia Owocowo – Warzywna, „Cerama” i klub „Mozaika”. Internat znajduje się w SHR Wierzbiczany. Lekcje są, ale brakuje nam normalnych klas, a warunki świetlicy nie przypominają ich. 10 marca przechodzimy do szkoły nr 1 w Gniewkowie, gdzie rozpoczynamy lekcje w godzinach popołudniowych. Jest ciężko, bo lekcję kończą się o godz..20, ale my czujemy się uczniami, pracujemy, bierzemy udział w życiu szkoły i środowiska” 23 23 Kronika Szkoły Zawodowej w Gniewkowie 37 Dzięki zabiegom dyrektorki szkoły Marii Demidowicz, pomocy władz gminy i wydatnemu wsparciu wojewody bydgoskiego Stanisława Kubczaka zapadła decyzja o odbudowaniu budynku szkolnego. Opracowano plany i dokumentację techniczną. Inwestycja realizowana była ze środków finansowych Kuratorium Oświaty i Wychowania w Bydgoszczy przy wsparciu władz wojewódzkich. Znaczący wkład wnieśli przedstawiciele władz gminnych i miejscowych zakładów pracy, umożliwiając dostęp do materiałów i wykonawców. W pracach przy odbudowie pomagała młodzież, nauczyciele i inni pracownicy szkoły - rozładowywali materiały budowlane, zwozili cegłę z Michałowa, porządkowali obejście wokół budynku i park szkolny. W grudniu 1990 r. zapadła oficjalna decyzja o oddaniu obiektu do użytku. Wcześniej, od 2 listopada, dzięki determinacji kierowniczki internatu Czesławy Wylandowskiej oraz wychowawczyń Marii Mróz, Krystyny Wylandowskiej i Jadwigi Zaremby, które od września wiele godzin, nieodpłatnie, poświeciły na przygotowanie pomieszczeń internatu do użytku, w nowych 2-4 osobowych pokojach na drugim piętrze zamieszkały uczennice kursu sprzedawców. Od 15 grudnia 1990 r. uczniowie i wszyscy pracownicy szkoły oraz młodzież mieszkająca w internacie włączyli się w przygotowanie pomieszczeń, aby od 2 stycznia 1991 r. rozpocząć zajęcia w nowym budynku. Korzystano z pomieszczeń na pierwszym piętrze : 4 izby lekcyjne, biblioteka, pokój nauczycielski, sanitariaty. Wkrótce uruchomiona została kuchnia, stołówka, świetlica, klasa lekcyjna na parterze oraz zastępcza sala gimnastyczna wyposażona w drabinki. Po czterech latach „tułaczki” wszyscy wrócili znów pod swój dach. Początkowo wyposażenie w sprzęt było bardzo skromne – stoliki, tablice, krzesła i przysłowiowa kreda, ale stopniowo szkoła zaczęła się bogacić. Dzięki dofinansowaniu z Kuratorium Oświaty i Wychowania w Bydgoszczy, pomocy i życzliwości zakładów pracy: „Ceramy”, Fabryki Mebli, PSS”Społem” oraz prywatnych warsztatów ślusarskich i stolarskich, w których uczniowie odbywali praktyczną naukę zawodu, szkoła zyskała nowe meble, wyposażenie kuchni, stołówki, internatu oraz pomoce naukowe. Budynek Szkoły Zawodowej po odbudowie zyskał nową bryłę architektoniczną, ładną elewację i do dziś jest jednym z najładniejszych obiektów w Gniewkowie. Jego walory podnosi fakt, że jest zlokalizowany w pięknym parku ze starym drzewostanem, w którym lipa i klon są pod szczególną ochroną jako pomniki przyrody. To, że park zachował się w stanie niezniszczonym jest niewątpliwie zasługą kolejnych gospodarzy, nauczycieli, którzy wraz z młodzieżą systematycznie, przez lata, dbali o jego utrzymanie. Po zakończeniu prac budowlanych w latach 1991-92 park został ogrodzony płotem i obsadzony krzewami, które dzisiaj tworzą okazały żywopłot, a przy udziale uczniów w czynie społecznym wykonano chodniki. W 2001 roku z funduszy gminy został oczyszczony zbiornik wodny w parku szkolnym, przeprowadzono rekultywację terenu – 38 alejki wysypano żwirem, prześwietlono drzewostan i uzupełniono nowymi nasadzeniami – świerkiem i modrzewiem. W ramach reklamacji Krotoszyńskie Przedsiębiorstwo Ceramiki Budowlanej „CERABUD” w sierpniu 2001 r. wymieniło dachówkę na dachu nowego budynku. W celu poprawy bezpieczeństwa w budynku wymieniono wszystkie drzwi wejściowe, zamontowano monitoring, centralkę telefoniczną, powstała dyżurka przy wejściu głównym. Przeprowadzono remont pomieszczeń administracyjnych i założono alarm. W 2002 r. członkowie Zboru Świadków Jehowy z Gniewkowa przy udziale członków zboru z Torunia i Inowrocławia pod kierunkiem Zbigniewa Krystoforskiego odmalowali wszystkie pomieszczenia klasowe, okna, korytarze i pokój nauczycielski. Podkreślić należy, że akcja przebiegała wyjątkowo sprawnie i była dobrze zorganizowana, gdyż grupa licząca 40 osób pracowała nieodpłatnie przez 2 dni, szkoła zakupiła farbę i inne materiały. We wrześniu 2002 roku rozpoczęła pracę nowa kotłownia gazowa. Modernizację kotłowni sfinansowało Starostwo Powiatowe w Inowrocławiu. Część pomieszczeń po starej kotłowni zaadaptowano na szatnię i szkolny radiowęzeł, który wykonał wychowawca internatu Jan Sucharski. Podłogi zostały pokryte nową wykładziną elastyczną, a w pokoju nauczycielskim panelami. Wokół budynku zadbano również o małą architekturę ogrodową (pergole, rośliny ozdobne), którą wykonali uczniowie-stolarze i ogrodnik, w ramach egzaminu czeladniczego oraz nowy chodnik z kostki polbrukowej, zmodernizowano bramę i odmalowano płot wokół posesji. Warto dodać, że wszystkie prace remontowe wewnątrz budynku i obejścia wykonywał Zbigniew Krystoforski w ramach swoich obowiązków, szkoła zakupywała materiały i narzędzia. Od lipca 2004 roku za zgodą burmistrza Jerzego Mazy i w porozumieniu z kierownikiem Ryszardem Barczakiem dyrektor szkoły udostępniła 5 pokoi internatu na potrzeby Samorządowego Zespołu Ekonomiczno – Administracyjnego Szkół, który mieścił się w Gimnazjum nr 1. Wcześniej w pomieszczeniach został przeprowadzony remont – wymieniono podłogi i odmalowano ściany. W latach 2001 – 2003 MEN wprowadziło do szkół zawodowych chemię, geografię, technologię informacyjną oraz przedmiot komputer w sklepie w klasach sprzedawców, zwiększyła się liczba godzin wychowania fizycznego. W związku ze zmianami programowymi zostały doposażone pracownie przedmiotowe w sprzęt i pomoce naukowe, wzbogacono zbiory biblioteczne, zbudowano bieżnię, boisko do piłki siatkowej plażowej, uzupełniono sprzęt sportowy. W zastępczej sali gimnastycznej została położona nowa podłoga, założono metalowe siatki na oknach. Szkoła zrezygnowała z wynajmu od MGOKSiR hali sportowej przy ulicy Podgórnej. W XXI wiek gniewkowska „zawodówka” weszła zgodnie z duchem czasu. W 1996 roku dyrektor szkoły Maria Demidowicz zakupiła kserokopiarkę. 39 Pierwszy zestaw komputerowy z drukarką i oprogramowaniem został zakupiony w 2000 r. na potrzeby sekretariatu. W roku szkolnym 2000/2001 powstała pracowania komputerowa wyposażona w 9 stanowisk, które funkcjonowały w sieci z dostępem do internetu. Zestawy komputerowe zakupiono dzięki poparciu Rady Rodziców oraz ze środków wypracowanych przez szkołę za wynajem internatu w czasie wakacji. Dobrze układająca się współpraca szkoły z Kujawsko – Pomorską Izbą Rzemiosła i Przedsiębiorczości w Bydgoszczy oraz z Cechem Rzemiosł w Inowrocławiu i z pracodawcami, właścicielami gniewkowskich stolarni meblowych znów zaowocowała. Prace czeladnicze stolarzy zostały zaprojektowane i przekazane na użytek pracowni komputerowej i sekretariatu. Instalację elektryczną wykonali uczniowie Lechosława Bogdańskiego, montaż całości uczniowie Piotra Laksa, konserwacją zajmował się Krzysztof Nowak – firma „Arkas” W latach 2005 – 2011 nastąpiła dalsza poprawa bazy materialnej szkoły. Przede wszystkim dzięki staraniom dyrektorki Lidii Stejter w ramach programu MEN współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego w 2008 roku szkoła otrzymała nowoczesne wyposażenie pracowni komputerowej na 17 stanowisk wraz z oprogramowaniem i urządzeniami wielofunkcyjnymi oraz Internetowe Centrum Informacji Multimedialnej w bibliotece szkolnej na 9 stanowisk. Zdecydowana większość prac remontowych została wykonana również we własnym zakresie, natomiast biurka, stoły konferencyjne, stoliki przekazali pracodawcy i sponsorzy. Dzisiaj Szkoła Zawodowa w Gniewkowie jest wyposażona w nowoczesne pomoce na miarę czasu. Stare pomoce – globus, mapy, modele silników itp. z lat 80 – 90-tych XX wieku stoją na półkach w klasach jako pamiątki przeszłości. Wychodząc naprzeciw sportowym zainteresowaniom uczniów dyr. szkoły Lidia Stejter pozyskała sponsorów, którzy wyposażyli siłownię w nowoczesny sprzęt, dzięki czemu kilkunastoosobowa grupa może wykonywać ćwiczenia równocześnie. Ponadto nawierzchnia na podłodze w sali gimnastycznej, została pokryta materiałem przeznaczonym dla tego rodzaju pomieszczeń. Obecnie, w miarę posiadanych środków wykonywane są prace remontowe malowanie izb lekcyjnych, wymiana podłóg z wykładziny elastycznej na panele, remont sanitariatów. Prace wykonywane są częściowo we własnym zakresie, poważniejsze natomiast realizują firmy specjalistyczne. 40 Praktyczna nauka zawodu Ważną rolę w procesie kształcenia zawodowego w szkole kształcącej młodocianych pracowników spełniają pracodawcy, z którymi uczniowie bądź ich rodzice zawierają umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego. Szczegółowe zasady określają odpowiednie przepisy prawne, na mocy których pracodawca w trakcie odbywania przez ucznia praktycznej nauki zawodu zobowiązany jest realizować wszystkie działy tematyczne przewidziane w programie szkolenia oraz zapewnić warunki materialne do realizacji nauki zawodu: niezbędne materiały, narzędzia, sprzęt a także właściwe warunki socjalne i bhp. W 1982 roku zarządzeniem Ministra Oświaty i Wychowania z dnia 31 sierpnia w szkole powołano kierownika szkolenia praktycznego. Funkcję tę pełnił w roku szkolnym 1982/83 Wiesław Nowakowski, a od 1983 roku do chwili obecnej Grzegorz Siemiński. Kierownik szkolenia praktycznego jest łącznikiem między szkołą a pracodawcami, u których uczniowie realizują praktyczną naukę zawodu oraz Okręgowym Ośrodkiem Dokształcania Zawodowego w Bydgoszczy w sprawie kursów dokształcania zawodowego. W latach 1961 – 1985 największym zakładem pracy w Gniewkowie, w którym uczniowie realizowali praktyczną naukę zawodu, były wspomniane już wcześniej Zakłady Mechaniczne Ceramiki Budowlanej „Cerama”. Instruktorem nauki zawodu do 1966 roku był Feliks Wasilewski. Warsztaty szkolne w „Ceramie” były wzorowo zorganizowane, śmiało można stwierdzić, że stanowiły chlubę tego zakładu. Kierownik warsztatów Czesław Kędzierski, który w latach 1967 – 1985 zajmował się szkoleniem uczniów jako instruktor praktycznej nauki zawodu, przy poparciu dyrekcji zakładów, z ogromnym zaangażowaniem dbał o nowoczesne wyposażenie bazy dydaktycznej w najnowsze maszyny i urządzenia. Warsztaty szkolne „Ceramy” odwiedzali przedstawiciele innych szkół zawodowych, nawet z zagranicy (Czechosłowacja, NRD). Z satysfakcją należy podkreślić, że zwiedzający byli pełni uznania dla wyposażenia i organizacji stanowisk nauki dla uczniów. Dzięki dobrej organizacji i świetnemu wyposażeniu w warsztatach szkolnych „Ceramy” Izba Rzeieślniczą w Inowrocławiu organizowała egzaminy czeladnicze, a nawet mistrzowskie. W ramach doskonalenia zawodowego organizowano również kursy spawania elektrycznego dla potrzeb zakładu. W zależności od liczby uczniów i rodzaju zawodu Czesławowi Kędzierskiemu w kształceniu pomagali inni pracownicy „Ceramy” : Bogdan Adamczyk, Alojzy Lajstet, Jerzy Pepliński, Gerard Poraziński, Piotr Salita, Zbigniew Smorowski, Zygmunt Zarecki. Szkoła i zakład pracy „Cerama” wzajemnie uzupełniły się. Przedmiotów teoretycznych zawodowych uczyli nauczyciele zawodu, pracownicy „Ceramy”. Prace uczniowskie wykonywane w warsztatach szkolnych wspierały szkołę w zakresie wyposażenia bazy dydaktycznej. 41 Przez prawie 25 lat współpracy szkoły i „Ceramy” przygotowano świetnych fachowców, znakomita większość absolwentów kolejnych roczników podejmowała pracę właśnie w „Ceramie”, ale nie tylko, gdyż jako dobrze wyszkoleni specjaliści znajdowali zatrudnienie w zakładach na terenie całego kraju. Od 3 lat w „Ceramie” znów kształci się 3 uczniów w zawodzie operator obrabiarek skrawających. Instruktorami praktycznej nauki zawodu stolarzy byli pracownicy Zakładu Stolarki Budowlanej w Gniewkowie oraz Filii Bydgoskiej Fabryki Mebli m.in. Jerzy Budner, Mieczysław Grzesikowski, Julian Hałambiec. W latach 1961 – 93 praktyczną naukę zawodu realizowali uczniowie również w innych zakładach państwowych i spółdzielczych działających na terenie Gniewkowa i gminy. Były to: Powszechna Spółdzielnia Spożywców „Społem - w restauracji „Piast”, rzeźni, sklepach, piekarni, zakładzie fryzjerskim „Praktyczna Pani” kształcili się uczniowie w zawodach: kelner, kucharz, masarz, aparatowy przetwórstwa mięsa, sprzedawca, cukiernik, ciastkarz – cukiernik, fryzjer; Inowrocławskie Zakłady Przemysłu Terenowego; Przedsiębiorstwo Przetwórstwa Owocowo – Warzywnego AGROFROZ; Spółdzielnia Pracy „Racjonalizator”; Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”; Stacja Hodowli Roślin w Wierzchosławicach; Państwowe Gospodarstwo Rolne w Wierzbiczanach; Spółdzielnia Kółek Rolniczych w Gniewkowie; Pomorskie Przedsiębiorstwo Produkcji Elementów Budowlanych Prebud. Zakład Stolarki Budowlanej w Gniewkowie; Bydgoska Fabryka Mebli Filia w Gniewkowie; Państwowy Ośrodek Maszynowy w Gniewkowie; Zakład Produkcji Wag w Wierzchosławicach; „Cykoria” SA w Wierzchosławicach. W połowie lat 90-tych wzrasta udział zakładów prywatnych i spółek w kształceniu uczniów, gdyż działające w Gniewkowie przedsiębiorstwa państwowe i spółdzielcze upadły, w wyniku przemian ustrojowych po roku 1989. W latach 1961 – 2011 ogromny wkład w zakresie praktycznej nauki zawodu oraz kształceniu kadr dla rzemiosła i usług w Gniewkowie wnieśli właściciele zakładów rzemieślniczych, usługowych oraz handlu w następujących zawodach: 42 Blacharz: Ryszard Sawicki Ciastkarz, cukiernik, piekarz: Romuald Czepielewski, Jerzy Czepielewski, Józef Klimko, Tomasz Kuczyński, Agnieszka i Henryk Maciejczyk, Waldemar Paczkowski Dekarz: Mieczysław Walendziak Elektryk, elektromonter, elektromechanik: Lechosław Bogdański, Piotr Bogdański, Jerzy Gawroński, Kazimierz Kokoszyński, Tomasz Zaleta, Elektromechanik pojazdów samochodowych: Andrzej Lewandowski Fotograf: Halina Woźniak Fryzjer: Józef Andryszczak, Kazimierz Andryszczak, Krystyna Andryszczak, Kurt Dahm, Andrzej Dahm, Barbara Hałambiec, Andrzej Miklas, Edmund Miklas, Anna Mróz, Adela Przekwas, Maria Stachowiak, Bożena Wiśniewska. Kamieniarz: Wojciech Orzechowski, Ryszard Zamoźniak Kelner, kucharz, kucharz małej gastronomii: Krzysztof Haras, Liliana Sobolewska, Grzegorz Świtała Krawiec: Józef Kapelański, Antoni Kochański, Henryk Świerski, Krystyna Zawadzka Masarz, masarz – wędliniarz, aparatowy przetwórstwa mięsa: Henryka Jobczyk, Marian Jobczyk Malarz: Hieronim Kłosowski, Zdzisław Rychłowski Mechanik pojazdów samochodowych, blacharz samochodowy, lakiernik: Grzegorz Basa, Zbigniew Grysiak, Wiesław Krusiński, Janusz Ostrowski, Zygmunt Stachowiak, Leszek Szafrański, Janusz Tomasik, Jan Zaleta, Sylwester Zaleta Mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych: Krzysztof Kaczorowski 43 Monter aparatury radiowej i telewizyjnej, monter elektronik: Piotr Laks, Zdzisław Mołoń Monter instalacji i urządzeń sanitarnych i centralnego ogrzewania: Tomasz Gniewkowski, Czesław Kmiecikowski, Henryk Kmiecikowski, Adam Świderski Murarz: Andrzej Owczarzak, Kazimierz Orent Ogrodnik: Hieronim Zybała Rymarz Zygmunt Chojnacki Rolnik Jan Kopeć, Piotr Oczki, Bogusława i Marek Stachowiak Stolarz, tapicer: Paweł Borowiak, Krzysztof Ciszak, Ewa i Andrzej Ćwiklińscy, Franciszek Kapeja, Janusz Kapeja, Marek Kapeja, Robert Kapeja, Florian Kruszona, Agnieszka Maciejczyk, Henryk Maciejczyk, Tadeusz Maciejczyk, Jerzy Rafał Kuraszkiewicz, Ewa Nowacka, Anna i Wojciech Paradowscy, Stanisław Paradowski, Tadeusz Paradowski, Alfred Szałkowski, Edward Szałkowski, Jan Walota Sprzedawca: Krystyna Bednarek (gm. Rojewo), Halina Bielak, Maria Brzezińska, Krystyna Graczyk, Kinga i Sławomir Graczykowie, Janusz Izbicki, Katarzyna Izbicka, Elżbieta Jarząbek, Magdalena Klimko, Lidia Kobylarz, Bożena Konopczyńska, Aneta Kowalska, Piotr Kubski, Alicja Kuźniacka, Wiesław i Danuta Łukojć, Mirosława Mnich, Jacek Paul, Sławomir Paul, Marek Piekarski, Piotr Piernik, Józef Piotrowicz, Robert Ponichtera, Jerzy Radziński, Danuta Rogalska, Zbigniew Stępowski, Adam Świderski, Mariusz Świdrowicz, Kamila Wajer, Rafał Wełchowski Ślusarz: Józef Bielak, Włodzimierz Gaura , Wacław Gniewkowski, Czesław Kmiecikowski, Wojciech Nowicki, Wacław Oczki, Adam Świderski, Ludwik Świdrowicz, Czesław Trela, Jacek Trela Praktyczną naukę zawodu realizowali uczniowie również w różnych zakładach poza Gniewkowem: w Inowrocławiu, Ośniszczewie, Rojewie, Toruniu, Złotnikach Kujawskich. 44 Poniższa tabela ilustruje udział wszystkich zakładów pracy w kształceniu praktycznym uczniów w latach 1981-2011 Zakłady Rok Państwowe Samorządowe Spółdzielcze Prywatne 1981 Spółki Razem - 31 1985 6 - 9 22 - 37 1986 6 - 9 22 - 37 1987 6 - 8 28 - 42 1988 7 - 14 24 - 45 1990 10 - 11 20 - 41 1991 8 - 10 22 - 40 1993 6 2 4 57 - 69 2000 - 2 - 187 21 210 2001 - 2 2 154 21 179 2002 - 2 - 114 11 127 2003 - 2 - 88 9 99 2005 - 1 - 50 6 57 2006 - 2 - 51 7 60 2007 - 2 - 41 7 50 2008 - 2 - 40 7 49 2009 - 1 - 50 9 60 2010 - - - 48 8 56 2011 - - - 46 16 62 Kursy dokształcania zawodowego Młodzież, która nie realizuje nauki przedmiotów zawodowych w szkole, zdobywa wiedzę teoretyczną z tych przedmiotów na kursach dokształcenia zawodowego. Koordynatorem kursów jest Okręgowy Ośrodek Dokształcania Zawodowego w Bydgoszczy, który kierują uczniów klas wielozawodowych do ośrodków dokształcania zawodowego bądź szkół zawodowych, które specjalizują się w kształceniu teoretycznym w danym zawodzie. Wymiar godzin i treść kształcenia uwzględniają program nauczania dla danego zawodu. Raz w roku uczniowie są oddelegowani na 4 lub 6 – tygodniowe kursy I, II, III stopnia w zależności od zawodu. W latach 60 – 70-tych kierowano uczniów do ośrodków na terenie całego kraju, co było w tamtych czasach, niewątpliwe, niezapomnianym przeżyciem, gdyż były to duże ośrodki oddalone o setki kilometrów od 45 Gniewkowa np.: Braniewo, Chorzów, Gdańsk, Poznań, Nowa Huta, Kraśnik, Katowice, Słupsk, Radom, Police, Miechów, Kalisz, Mosina, Kętrzyn, Leszno, Świebodzice, Żagań, Zielona Góra. W latach 80 – 90 -tych większość kursów dokształcających odbywała się w ośrodkach położonych bliżej Gniewkowa, głównie w Bydgoszczy, Inowrocławiu, Mogilnie, Lipnie, Łabiszynie, Nakle nad Notecią, Radziejowie, Koronowie, sporadycznie w Mosinie i Zielonej Górze. Zaliczenie kursu dokształcającego jest obowiązkowe, gdyż wykładane są tylko przedmioty zawodowe i ma to wpływ na promocję do klasy wyższej bądź ukończenie szkoły. Uczniowie otrzymują zaświadczenie z ocenami z przedmiotów zawodowych, które wpisuje się do arkuszy ocen i na świadectwie szkolnym. Miłym akcentem tych wyjazdów są listy pochwalne, które uczniowie otrzymują za naukę, kulturę osobistą i prace społeczne na terenie ośrodków. Pracownicy szkoły W latach 1961 – 1976 kadrę pedagogiczną Szkoły Zawodowej stanowili nauczyciele pracujący na etatach w Szkole Podstawowej nr 1 oraz nauczyciele przedmiotów zawodowych pracownicy „Ceramy”. W roku szkolnym 1972/73 na pełnym etacie zostały zatrudnione – Czesława Wylandowska oraz Krystyna (Welenc) Wylandowska. Po przeniesieniu szkoły od 1 września 1976 roku do nowego budynku, w którym funkcjonuje w tym czasie 5 placówek, stan zatrudnienia stabilizuje się. Na pełnym etacie zatrudnionych jest 10 nauczycieli, w tym 2 wcześniej zatrudnionych w Szkole Zawodowej, 6 nauczycieli wygasającego już Liceum Ekonomicznego, 2 zatrudnionych od 01.09.1976 r. w ZSMR oraz 3 w niepełnym wymiarze godzin nauczycieli przedmiotów zawodowych w klasach „metalowych”. Poniższy wykaz przedstawia stan zatrudnienia nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących i zawodowych na pełnym etapie od 1972 roku w Szkole Zawodowej, którzy równocześnie pracowali w Liceum Ekonomicznym, w Zasadniczej Szkole Mechanizacji Rolnictwa (od 1976 r.), Średnim Studium Zawodowym dla Pracujących oraz filii Okręgowego Ośrodka Dokształcania Zawodowego w Bydgoszczy. Bryl Ewa 2000 - 2002 Budna Izabela 1992 - 2007 Chytrowski Tomasz 1992 - 1994 Czapla Karolina 2007 - 2011l Demidowicz Maria 1972 - 1999 46 Dobryłko Katarzyna 2002 / 2003 Dudzik Henryka 1976 - 1981 Gac Ryszard 1976 - 1981 Gancarczyk Anna 2007 - 2011 Grygier Marek 2001 / 2002 Grzelak Edward 1976 - 1984 Jabłońska Ludomira 1976 - 1984 Kruszczyńska Agnieszka 2009 / 2010 Loksztejn Witold 1976 - 1979 Marcinkowska Małgorzata 1999 - 2001 Mikołajczak Zenon 1994 - 1997 Milewska Kornelia 1997 - 2001 Mróz Maria 1981 - 2003 Mueller Bożena 1994 - 2004 Nowak Zbigniew 1999 - 2011 Nowakowska Mieczysława 1976 - 2003 Nowakowski Wiesław 1976 - 1986 Ratajczak Jerzy 1984 - 1999 Siemiński Grzegorz 1983 - 2011 Stejter Lidia 1998 - 2011 Szymańska Beata 1997 - 2000 Wylandowska Czesława 1972 - 1995 Wylandowska (Welenc) Krystyna 1972 - 1997 Żakowiecka – Brucka Anna 2004 / 2005 Funkcje kierownicze w Szkole Zawodowej pełnili: Rosiński Paweł 1961 - 20.01.1963 Rusiecka Maria 21.01 1963 - 31.08.1963 Bartecki Kazimierz 1963 - 1976 Loksztejn Witold 1976 - 1979 Jabłońska Ludomira 1979 - 1984 Demidowicz Maria 1984 - 1999 Mueller Bożena 1999 - 2004 Stejter Lidia 2004 - 2011 47 Nauczyciele teoretycznych przedmiotów zawodowych w Szkole Zawodowej i Zasadniczej Szkole Mechanizacji Rolnictwa zatrudnieni w niepełnym wymiarze godzin. Bielecki Zdzisław 1979 - 1980 Borowiec 1962 - 1964 Emans 1962 / 1963 Figas Bogdan 1968 - 1997, 2000 - 2002 Finc Kazimierz 1974 - 1987 Kosmala Leszek 1982 - 1986 Szymecki Zygfryd 1964 - 1968 Świątek - Bilska Krystyna 1989 - 1992 Tymkowski Witold 1970 - 1980 Wolewńska Irena 1963 - 1965 Zając Henryk 1972 - 1974 Nauczyciele przedmiotów ogólnokształcących zatrudnieni w Szkole Zawodowej w Gniewkowie w latach 1961 – 2011 w niepełnym wymiarze godzin: Bartecki Kazimierz 1963 - 1980 Biedrzycka Janina 1995 - 1999 Białecki Stanisław 1963 / 1964 Bożko Janusz 2004 - 2011 Ciesielski Ryszard 1963 - 1965 Frąszczak Tomasz 1996 / 1997, 1998 / 1999 Graczyk Małgorzata 1998 / 1999 Grzegorowicz Aleksander 1965 - 1971 Hałas (Dula) Łucja 1972 - 1976, 1997 / 1998 Kręc Jolanta 1992 / 1993 Kucharska Emilia 1996 / 1997 Lewandowska Stefania 1961 - 1972 Lewicki Waldemar 1996 - 2000, .2005 - 2011 Nowak Irena 1964 - 1972 Paschek Witold 1994 - 1996 Pępkiewicz Danuta 1979 / 1980 Przybylski Henryk 1962 - 1965 48 Ratajczak Jerzy 1965 - 1984 Robak Joanna 2005 - 2011 Rosiński Bogusław 1962 / 1963 Rosiński Paweł 1961 - 1963 Rosiński Wiesław 1962 / 1963 Rusiecka Maria 1961 - 1964 Rychłowska Róża 1961 - 1976 Shevelova Julia 2005 / 2006 Skowroński Leon 1961 - 1972 Sobiecki Tadeusz 1964 - 1972 Szerszunowicz Jan 1963 - 1972 Wojciechowski Dariusz 2005 / 2006 Ważnym ogniwem w działalności szkoły jest niewątpliwie kadra administracyjno – gospodarcza, bez której trudno sobie wyobrazić sprawne funkcjonowanie placówki. Poniższy wykaz dotyczy osób,które były zatrudnione w Szkole Zawodowej w Gniewkowie, Technikum Ekonomicznym, Liceum Ekonomicznym, Zasadniczej Szkole Mechanizacji Rolnictwa, Średnim Studium Zawodowym oraz w internacie w latach 1961 – 2011. Augustyniak Bożena 1993 - 2001 Demidowicz Paweł 1992 - 2000 Dulnikowska Krystyna 1964 - 1987 Hynek Stefania 1964 -1992 Makowiecka Beata 2009 - 2011 Pańka Ludwika 1961 - 1976 Siecińska Ewa 2007 - 2008 Świderska Helena 1987 - 2009 Zaremba Jadwiga 1975 - 2001 Pracownicy pionu gospodarczego, którzy przepracowali przynajmniej rok: Bajerowski Mariusz 1983 - 1986 Biegała Anna 1989 - 1990 Buczek Andrzej 2007 - 2011 Dobiegała Tomasz 1964 - 1972 Duch Jadwiga 1967 - 1991 49 Duchnik Michał 2002 - 2005 Fajkowska Antonina 1965 - 1980 Gałaj Ewa 1980 - 2001 Jóźwiak Janina 1967 - 1987 Jurek Barbara 1990 - 2001 Krystoforska Irmina 1986 - 1996 Krystoforski Zbigniew 1984 - 2011 Lorek Leszek 1999 - 2002 Maj Dariusz 1983 - 1984 Maj Zofia 1983 - 1984 Polaszewski Mariusz 1982 - 1983 Romanowska Cecylia 1982 - 1987 Sobczak Kazimiera 1973 - 1981 Sobocińska Maria 1991 - 1996 Tokarz Małgorzata 1998 - 2011 Trela Henryk 1997 - 2000 Tyrpa Stanisława 1971 - 1997 Urbański Rajmund 1965 - 1979 Wołek Jan 1981 - 1985 Zielas Jadwiga 1984 -1989 Internat (1964 – 2001) kierownicy Janina Perzyńska 1964 - 1965 Teresa (Sierocka) Gruszczyńska 1965 - 1976 Bogna Loksztejn 1976 - 1980 Czesława Wylandowska 1980 - 1995 Bożena Mueller 1995 - 1999 Maria Mróz 1999 - 2001 Wychowawcy zatrudnieni w niepełnym wymiarze godzin. Grzelak Edward 1983 - 1991 Grzelak Maria 1988 - 1991 Mróz Maria 1980 - 1992 50 Paprocka Jadwiga 1979 - 1981 Poliński Henryk 1985 - 1989 Wylandowska Krystyna 1980 – 1992, 1999 - 2001 Zaremba Jadwiga 1980 – 2001 Wychowawcy zatrudnieni na pełnym etacie: Budna Izabela 1992 - 1994 Dembczyńska Krystyna 1991 - 2001 Kaniecka Ewa 1986 - 1988 Mueller Bożena 1994 /1995 Paprocka Jadwiga 1964 - 1979 Strzała Piotr 1995 /1996 Sucharski Jan 1996 - 2000 Katecheci: Borowicz Ryszard 1998 – 2003 Kazecki Artur 2007 – 2009 Łajca Tomasz 2003 – 2006 Łykowski Jan 1991 / 1992 Malagowski Marcin 2009 – 2011 Orzechowski Piotr 1992 – 1998 Rerek Marek 1990 / 1991 Woliński Grzegorz 2006 / 2007 Inne działania szkoły Codzienne życie uczniów w szkole nie skupia się wyłącznie na nauce, chociaż jest to najważniejszy cel. Już od początku funkcjonowania szkoły młodzież brała udział w obchodach świąt i uroczystości państwowych – np.: ciekawostka dla młodszego pokolenia – Dzień Zwycięstwa 9 maja, Dzień Wojska Polskiego - 12 października, Święto Rewolucji Październikowej – 7 listopada. W przeszłości uczniowie w strojach sportowych reprezentowali szkołę w pochodach pierwszomajowych. W wyniku przemian ustrojowych, po roku 1989, szkoła bierze aktywny udział w obchodach Święta Niepodległości – 11 listopada, Święta Konstytucji – 3 maja, Dnia Flagi – 2 maja, Dnia Zwycięstwa – 8 maja. Każdego roku we wrześniu i kwietniu delegacja uczniów i nauczycieli uczestniczy w uroczystościach pod pomnikiem poświęconym pamięci pomordowanych podczas II wojny światowej. 51 Należy w tym miejscu przypomnieć, że uczniowie Szkoły Zawodowej, którzy realizowali praktyczną naukę zawodu w „Ceramie” pod kierunkiem Czesława Kędzierskiego w latach 1967 – 1985 otaczali opieką groby pomordowanych w lasach gniewkowskich. W roku szkolnym 1963/64 młodzież Szkoły Zawodowej pomagała przy niwelowaniu i ogrodzeniu boiska szkolnego przy Szkole Podstawowej nr 1. Podczas przygotowań do obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego (1966r.) oraz 700 – lecia nadania praw miejskich dla Gniewkowa, które obchodzono we wrześniu 1968 roku - uczniowie pracowali społecznie przy zakładaniu placów zabaw, zieleńców miejskich, sadzili kwiaty i krzewy, porządkowali Park Wolności. W latach 1963 – 1990 każdego roku młodzież pomagała w wykopkach ziemniaków i buraków w Państwowych Gospodarstwach Rolnych w Lipiu, Wierzchosławicach, Wierzbiczanach, Chrząstowie, przy sadzeniu lasu w Suchatówce (nad jeziorem uczniowie posadzili 2500 drzewek). Od września 1976 r., kiedy Szkoła Zawodowa oraz ZSMR zostały przeniesione do nowego budynku i zajęcia odbywały się przed południem, powstały warunki do działalności pozalekcyjnej na szerszą skalę. Kadra pedagogiczna obu placówek i kursu sprzedawców była już ustabilizowana liczyła 10 nauczycieli zatrudnionych na pełnym etacie i 4 w niepełnym wymiarze godzin. Siłą rzeczy wszyscy nauczyciele tzw. etatowi byli zaangażowani w organizowanie uroczystości, świąt czy imprez kulturalnych i sportowych dla młodzieży obu placówek oraz kursu sprzedawców. Odbywały się wspólne wyjazdy do teatru do Torunia i Bydgoszczy, na koncerty do Filharmonii Pomorskiej, a także do Opery w Bydgoszczy, wyjścia do kina „Świt” w Gniewkowie , które pamiętają tylko starsi mieszkańcy i wspominają z nostalgią, a w latach 90- tych do kina do Torunia i Inowrocławia. W późniejszym czasie w dobie video i internetu wyjazdy do kina przestały stanowić atrakcję dla młodzieży. Pod koniec lat 90- tych wyjazdy do teatru stanowiły problem z powodów finansowych, dlatego szkoła organizowała imprezy kulturalne na swoim terenie. Młodzież brała również udział w konkursach organizowanych przez MGOKSiR i Bibliotekę Miejską w Gniewkowie oraz Dom Kultury „Pszczółka” w Inowrocławiu. Uczniów przygotowywała Czesława Wylandowska, Izabela Budna , Maria Mróz, Bożena Mueller, Zbigniew Nowak W szkole odbywały się cykliczne spotkania z muzykami Filharmonii Pomorskiej z Bydgoszczy, które przybliżały młodzieży muzykę klasyczną, kompozytorów, style, gatunki muzyczne, instrumenty. Zapraszano aktorów z Torunia i Krakowa, którzy prezentowali spektakle ilustrujące problemy nurtujące człowieka XX wieku. 52 W latach 1979 – 2004 nauczyciele przedmiotów zawodowych Maria Demidowicz, Mieczysława Nowakowska, Wiesław Nowakowski, Grzegorz Siemiński organizowali każdego roku wycieczki tematycznie związane z profilami kształcenia na Międzynarodowe Targi Poznańskie, POLAGRĘ, Międzynarodowe Targi Motoryzacji, przy okazji zwiedzano Ośrodek Kultury Rolnej w Naramowicach. Odbyło się również kilka dłuższych wycieczek krajoznawczych np.: Kraków – Zakopane, Trójmiasto,Warszawa, Kotlina Kłodzka – organizowanych przez Krystynę Wylandowską i Marię Mróz., Czesławę Wylandowską, 3-dniowe biwaki w Przyjezierzu Uczniowie każdego kursu sprzedawców zwiedzali zabytki Torunia i Kruszwicy, za przewodników służyli wychowawcy internatu m.in. Henryka Dudzik, Edward Grzelak, Jadwiga Paprocka ,Czesława Wylandowska, Jadwiga Zaremba. W 1989 roku powstał w szkole zespół wokalno – muzyczny powołany do życia przez Czesławę Wylandowską i Jerzego Ratajczaka. Był to trudny okres, bo szkoła nie miała swojego lokum, próby zespołu odbywały się w lokalu zastępczym. Zespół w składzie: wokalistka Dorota (Przybylska) Knop,Jacek Górny – gitara, Marcin Górny – gitara, Jacek Guza – akordeon, Krzysztof Grzegorek -perkusja, wzbogacał swoimi występami program akademii i uroczystości szkolnych oraz dostarczał przeżyć artystycznych podczas spotkań młodzieży szkolnej i kursu sprzedawców organizowanych w klubie „Mozaika”. Nauczyciele wyzwalali w uczniach ambicję, zachęcali do podejmowania wyzwań, pogłębiania wiedzy. W efekcie tych działań uczniowie uczestniczyli, reprezentując szkołę, w konkursach organizowanych przez różne ośrodki branżowe i edukacyjne. Dla przykładu w 1987 r. uczennica Alina Puzio zajęła III miejsce w VII Międzywojewódzkim Konkursie Fryzjerskim. Od 2002 r. szkoła uczestniczy w Regionalnym Konkursie Wiedzy o zasadach bhp dla uczniów z zakładów rzemieślniczych organizowanym przez Kujawsko – Pomorską Izbę Rzemiosła i Przedsiębiorczości w Bydgoszczy i Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy. Uczniowie zajmują czołowe miejsca na szczeblu wojewódzkim a nawet reprezentują nasze województwo w etapie ogólnopolskim w Warszawie: 2003 III miejsce Marek Orłowski 2006 I miejsce Piotr Szczerbiński 2006 II miejsce Tomasz Leńczuk 2007 I miejsce Paweł Wyskida 2007 II miejsce Andrzej Roszak 2008 IV miejsce Paweł Wyskida 2009 I miejsce Robert Wysocki 53 2009 III miejsce Marzena Dobrzyniak 2010 II miejsce Robert Wysocki 2010 V miejsce Michał Ciesielski Uczniów do konkursu przygotowuje kierownik szkolenia praktycznego Grzegorz Siemiński. W latach, kiedy w szkole działały klasy stolarzy uczniowie uczestniczyli w wojewódzkim konkursie w zawodzie stolarz organizowanym przez Zespół Szkół Drzewnych w Bydgoszczy. Szkoła była również inicjatorem międzyszkolnego konkursu o tytuł najlepszy uczeń w zawodzie stolarz. Odbywały się także konkursy szkolne „Najlepszy uczeń w zawodzie sprzedawca”, „Najlepszy uczeń w zawodzie kucharz”, „Najlepszy fryzjer”. Do konkursów przedmiotowych przygotowywali uczniów nauczyciele przedmiotów zawodowych – Maria Demidowicz, Mieczysława Nowakowska, Grzegorz Siemiński, Lidia Stejter. Organizowano również konkursy: - polonistyczne (ortograficzne, recytatorskie), przedstawienia, montaże literackie pod kierunkiem nauczycieli języka polskiego, języka rosyjskiego, historii – Czesławy Wylandowskiej, Izabeli Budnej, Marii Mróz, Bożeny Mueller, Anny Gancarczyk. - matematyczne przygotowywane przez Krystynę Wylandowską, Kornelię Milewską, Karolinę Czaplę. W działalności Szkoły Zawodowej ważne miejsce zajmował sport, szczególnie męska część społeczności chętnie brała udział w lekcjach wychowania fizycznego, zajęciach Szkolnego Koła Sportowego i z zapałem kopała piłkę. W latach 1984 – 1999 sportem w szkole zajmował się Jerzy Ratajczak, a od 1 września 1999 r. do dnia dzisiejszego Zbigniew Nowak. Z uwagi na specyfikę szkoły uczniowie nie zawsze mogli w przeszłości uczestniczyć w zawodach sportowych organizowanych na szczeblu powiatu czy województwa, mimo to udało się osiągać sukcesy sportowe. Świadczą o tym puchary i dyplomy zgromadzone w gablotach szkoły. Uczniowie brali systematycznie udział w biegach na orientacje, w biegach przełajowych organizowanych na terenie gminy przez Jerzego Ratajczaka. W miarę możliwości uczestniczyli również w rozgrywkach w piłce koszykowej na szczeblu powiatu oraz w turnieju szkół średnich w tenisa stołowego w Inowrocławiu. Stałym elementem działalności sportowej jest Dzień Sportu. Program tej imprezy urozmaicają międzyklasowe zawody w piłce nożnej, lekkoatletyce. Od 2002 roku na terenie szkoły odbywają się Powiatowe Mistrzostwa w Plażowej Piłce Siatkowej w kategorii szkół ponadgimnazjalnych o puchar Starosty Inowrocławskiego. Organizacją zajmuje się Zbigniew Nowak. Uczniowie uczestniczą również w zawodach sportowych organizowanych przez inne organizacje sportowe poza szkołą. 54 Na stałe w kalendarz imprez wpisały się: - obchody świąt państwowych, - uroczystości rocznicowe związane z wydarzeniami historycznymi, - konkursy organizowane przez Kujawsko – Pomorską Izbę Rzemiosła i Przedsiębiorczości, oraz przez MGOKSiR; - imprezy lokalne: „Dni Gniewkowa”, a od 2009 r. Dni Księstwa Gniewkowskiego, - imprezy wewnątrzszkolne o charakterze integracyjnym, poznawczym, rozrywkowym; które z ogromnym zaangażowaniem organizują obecnie : Anna Gancarczyk, Karolina Czapla i Joanna Robak,Zbigniew Nowak. 55 Filia Okręgowego Ośrodka Dokształcania Zawodowego w Bydgoszczy W Szkole Zawodowej w Gniewkowie od 01.09.1976 – 06.2001 r. funkcjonowała Filia OkręgowegoOśrodka Dokształcania Zawodowego w Bydgoszczy. W Gniewkowie były organizowane kursy dla zawodu sprzedawca. Zajęcia na kursie dokształcającym prowadzili nauczyciele teoretycznych przedmiotów zawodowych Szkoły Zawodowej w Gniewkowie. Na 4 – 6 tygodniowe turnusy przyjeżdżała młodzież ze szkół zawodowych z terenu całego województwa. Na podstawie protokołów posiedzeń rady pedagogicznej na zakończenie każdego turnusu przez 25 lat funkcjonowania filii kurs dokształcający w zawodzie sprzedawca ukończyło 5324 uczniów. Działalność filii zakończyła się w czerwcu 2001r. Wspomnieć należy także o działalności internatu, który funkcjonował w budynku Szkoły Zawodowej w latach 1964 – 2001. W latach 1964 – 1977 przeznaczony był dla uczennic Technikum Ekonomicznego, a później dla uczestników kursów sprzedawców. Kroniki internatu zawierają bogactwo informacji związanych z życiem pozalekcyjnym. Wychowawcy przy aktywnym zaangażowaniu młodzieży organizowali wiele ciekawych imprez, które odbywały się w czasie wolnym. Niezapomniane pozostają: wieczerze wigilijne, „andrzejki”,powitania wiosny, dyskoteki, prace społeczne - malowanie i tapetowanie pokoi, porządkowanie parku i wiele innych, które inicjowała także młodzież. Wokół internatu zawsze „krążyli wielbiciele”, zawiązywały się przyjaźnie, które trwają do dziś, rodziły uczucia, bywało, że bardzo trwałe, bo niektóre uwieńczone zostały ślubem. Uczestnicy kursów sprzedawców byli włączeni w życie szkoły i z pewnością miło wspominają pobyt w Gniewkowie. 56 Technikum Ekonomiczne (1964 – 1977) Absolwenci szkoły dokształcającej zawodowej funkcjonującej w okresie międzywojennym nie mieli możliwości przechodzenia na kolejne szczeble nauki w szkole średniej, mogli tylko przystąpić do egzaminów czeladniczych. Po 1945 r. wprowadzono nowy system kształcenia w szkołach zawodowych oparty najpierw na podbudowie programowej 7–letniej szkoły podstawowej, następnie 8-letniej, a od 2000 r. na podbudowie gimnazjum. Taki system daje uczniom niezbędne wykształcenie ogólne i umożliwia dalsze przechodzenie na kolejne szczeble nauki. Dla absolwentów szkół zawodowych zostały uruchomione technika, licea ogólnokształcące dla dorosłych działające w trybie dziennym, wieczorowym i zaocznym pozwalające łączyć naukę z pracą zawodową. Przed absolwentami szkół zawodowych otwarły się nowe możliwości kształcenia i awansu społecznego, dlatego również w Gniewkowie mogły powstać szkoły średnie. Pierwsza szkoła średnia w dziejach Gniewkowa powstała w 1964 roku. Organizatorem i założycielem tej placówki był Roman Ossowski, wizytator Kuratorium Okręgu Szkolnego w Bydgoszczy. Na mocy zarządzenia Ministra Oświaty z dnia 18.09.1964 r Nr SZ 2 – 11/146/64 w sprawie otwarcia Technikum Ekonomicznego w Gniewkowie szkoła rozpoczęła działalność 1.09.1964 roku w budynku przy ulicy Powstańców Wielkopolskich 3, w którym do tej pory funkcjonowała Szkoła Podstawowa nr 2. Szkoła działała na podbudowie programowej szkoły przysposobienia rolniczego, a od 1969r na podbudowie szkoły zawodowej. Nauka trwała 3 lata, absolwenci otrzymywali tytuł – technik administracji terenowej. Pierwszym dyrektorem został Roman Ossowski, pełnił tę funkcję do 31 sierpnia 1972 r. Nabór w pierwszym roku przeszedł wszelkie oczekiwania. Powstały dwie klasy, które łącznie liczyły 87 uczennic. Pełny rozwój szkoły nastąpił w ciągu kolejnych trzech lat. W roku szkolnym 1966/67 istniało 6 oddziałów, a liczba uczniów wynosiła 220. Pierwsza matura w Technikum Ekonomicznym była wielkim wydarzeniem dla oświaty gniewkowskiej, odbyła się w maju 1967 roku. Świadectwa dojrzałości otrzymało 56 absolwentów. W 1968 r nastąpiło przekształcenie szkoły, zmianie uległa nazwa na: Liceum Ekonomiczne w Gniewkowie. Od 1 września 1972 roku, po odejściu Romana Ossowskiego na emeryturę dyrektorem został Witold Loksztejn. Kadrę pedagogiczną stanowili nauczyciele z Gniewkowa, a także dojeżdżający z Torunia i z Inowrocławia. W latach 1964 – 1977 byli to: 57 Roman Ossowski - 1964 - 1972 Witold Loksztejn - 1972 – 1977 Idzi Boniewicz - 1964 – 1970 Maria Demidowicz - 1973 – 1977 Henryka Dudzik - 1964 – 1977 Stanisław Goliat - 1964 – 1977 Grażyna Godziemska - 1973 – 1977 Eleonora Graczykowska - 1964 - brak danych Teresa (Sierocka)Gruszczyńska - 1964 – 1977 Edward Grzelak - 1964 – 1977 Ludomira Jabłońska - 1964 – 1973 Kaliszewski - 1971 – 1973 Halina Łącka - 1972 / 1973 Elżbieta Mazurkiewicz - 1965 – 1972 Jadwiga Paprocka - 1964 – 1977 Janina Perzyńska - 1964 – 1973 Mieczysława(Pitulska) Nowakowska - 1973 – 1977 Elżbieta Polakiewicz - 1972 / 1973 Maria Sawicka - 1964 – 1976 Tadeusz Sobecki - 1964 - 1968 Pierwsi maturzyści otrzymali świadectwa dojrzałości podczas uroczystej akademii i odśpiewali hymn pt.”Ekonomistki', który napisał dyrektor Roman Ossowski. Hymn został również odśpiewany przez zespół „Klementynki” dla Polskiego Radia. Oto treść wspomnianego utworu ( zapis oryginalny zgodnie z kroniką Technikum Ekonomicznego ) Ekonomia wielka rzecz idzie naprzód,nigdy wstecz. Niesie hasła i idee postępowe. Tworzy ludziom dobry byt, żeby każdy z nas był syt i buduje w naszym kraju życie nowe. Ekonomistki - dzielne planistki Przez życie idą roześmiane, rozśpiewane. Na swoich kontach niosą dla wszystkich uśmiechy i radość w sercach księgowane 58 A gdy przyjdzie taki czas ,że już żegnać będą nas na nieznaną, nową drogę ku przyszłości, Serce ściśnie trochę żal i pójdziemy w szarą dal. Naturalnie ze świadectwem dojrzałości. Pismo dotyczące otwarcia Technikum Ekonomicznego w Gniewkowie 59 Utworzenie szkoły średniej w Gniewkowie niewątpliwie przyczyniło się do awansu oświatowo - kulturalnego miasta .Naukę podejmowała młodzież nie tylko z Gniewkowa i najbliższych okolic, ale również z odległych miejscowości całego województwa. Dla uczniów zamiejscowych powstał internat na ponad 50 miejsc, który mieścił się w budynku szkoły. Kierowniczką w pierwszym roku została Janina Perzyńska, a w kolejnych latach funkcję tę pełniła Teresa Gruszczyńska. Uczennice, które nie dostały miejsca w internacie mieszkały na stancjach w prywatnych domach .Niektóre na stałe związały swoje życie z Gniewkowem. Młodzież szkolna brała czynny udział w życiu kulturalnym miasta. Prężnie działające kółko polonistyczne pod kierunkiem kolejnych polonistek oraz zespół wokalny”Klementynki” organizowało w Miejskim Domu Kultury programy artystyczne, montaże słowno – muzyczne dla środowiska Zespół muzyczny w latach 1969 – 1973 działał pod kierunkiem Mieczysława Kołodziejczaka. Szkoła angażowała się w obchody uroczystości rocznicowych państwowych i miasta np. z okazji 700-lecia nadania praw miejskich, w pracach społecznych na rzecz miasta np. - zakładanie skweru miejskiego oraz systematyczne porządkowanie parku wokół budynku szkolnego. Młodzież każdego roku wyjeżdżała do Państwowego Gospodarstwa Rolnego w Kaczkowie zbierać ziemniaki. Zarobione pieniądze przeznaczano na różne cele np. dofinansowanie do wycieczek krajoznawczych, wyjazdy do teatru, a w roku 1971r. pieniądze przekazano na odbudowę Zamku Królewskiego w Warszawie. W 1974 roku odbył się ostatni nabór do Liceum Ekonomicznego, w maju 1977 roku ostatnia matura. 60 61 Średnie Studium Zawodowe (1976 – 1982) Zapotrzebowanie na uzupełnienie wykształcenia przez dorosłych spowodowało otwarcie w roku szkolnym 1976/77 w Gniewkowie Średniego Studium Zawodowego o specjalności ogólnomechanicznej. Nauka trwała 3 lata w systemie wieczorowym, słuchaczami byli głównie pracownicy Zakładów Mechanicznych Przemysłu Ceramiki Budowlanej „Cerama”. Szkoła podlegała w latach 1976 – 1979 dyrektorowi Witoldowi Lokstejnowi, a w latach 1979 – 1982 dyrektor Ludomirze Jabłońskiej. Kadrę nauczycielską stanowili nauczyciele Szkoły Zawodowej. W ciągu 6 lat istnienia studium ukończyło 69 słuchaczy, a do egzaminu dojrzałości przystąpiło 37. W roku szkolnym 1979/80 odbyła się pierwsza matura, do której przystąpiło 7 absolwentów z roku szkolnego 1978/79 oraz 17 z roku szkolnego 1979/80. Egzamin dojrzałości zdało 24 absolwentów. W r. szk. 1978/79 nie było naboru i dlatego następny egzamin dojrzałości odbył się w roku szkolnym 1981/82, do którego przystąpiło 13 absolwentów, a studium ukończyło 19 słuchaczy. Słuchaczami studium byli głównie mężczyźni, przez 6 lat szkołę ukończyło 7 kobiet, z których 3 przystąpiły do egzaminu dojrzałości i otrzymały świadectwo. Uzyskanie wykształcenia średniego umożliwiało absolwentom przeszeregowanie i awans w zakładach pracy. Działalność dydaktyczna studium zakończyła się w 1982 r Studium Ogólnokształcące, Studium Ekonomiczne 1999- 2004 W latach 1999 – 2004 działało w budynku Szkoły Zawodowej Studium Ogólnokształcące (4 semestry) i Studium Ekonomiczne (5 semestrów) dla dorosłych prowadzone przez Centrum Kształcenia Kadr Bydgoskiego Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Bydgoszczy, przygotowujące do egzaminów eksternistycznych na podbudowie szkoły średniej. Słuchacze SO zdawali egzaminy przed Państwową Komisją Egzaminacyjną dla eksternów przy Zespole Szkół Ogólnokształcących dla Dorosłych w Bydgoszczy oraz Państwową Komisję Egzaminacyjną Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Lipnie, natomiast słuchacze Studium Ekonomicznego przed Państwową Komisją Egzaminacyjną przy Zespole Szkół Ponadpodstawowych w Więcborku. Zajęcia z przedmiotów ogólnokształcących w obu placówkach prowadzili: Budna Izabela, Blank Anna, Jańczak Anna, Lewandowska Wiesława, Lewicki Waldemar, Marcinkowska Małgorzata, Milewska Kornelia, Mróz Maria, Mueller Mieczysław, Stejter Lidia, Stysiał Maciej oraz Demidowicz Maria, Nowakowska Mieczysława, Stejter Lidia z przedmiotów zawodowych w Studium Ekonomicznym. 62 Obsługa administracyjno – organizacyjna : Bożena Mueller, Helena Świderska, Małgorzata Tokarz,Jadwiga Zaremba. W pierwszych czterech latach działalności szkoły cieszyły się dużym zainteresowaniem np. w roku szkolnym 1999/2000 zapisało się 91 słuchaczy , w kolejnych latach nabór stopniowo się zmniejszał. Od lutego 2004 roku zajęcia dla słuchaczy Studium Ogólnokształcącego IV i II semestru zostały zawieszone z powodu rezygnacji 50% uczniów i nierentownych kosztów utrzymania. Słuchacze kontynuowali zajęcia w Studium Ogólnokształcącym prowadzonym równolegle w Ośrodku Kształcenia Zawodowego Bydgoskiego Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Inowrocławiu. W roku szkolnym 2000/2001 Studium Ogólnokształcące w przewidzianym terminie ukończyło 14 słuchaczy. Brak danych z roku 2001/2002 ponieważ słuchacze zaległe egzaminy zdawali w Zespole Szkół Ogólnokształcących dla Dorosłych w Bydgoszczy. W lutym 2004 roku (V semestr) Studium Ekonomiczne ukończyło w terminie 11 słuchaczy. Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące w Gniewkowie 2004-2011 Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące w Gniewkowie działa od 1 września 2004 roku w budynku Szkoły Zawodowej .Szkoła wpisana jest do ewidencji szkół i placówek niepublicznych prowadzonej przez Powiat Inowrocławski. Posiada uprawnienia szkoły publicznej nadane przez Starostwo Powiatowe w Inowrocławiu. Organem prowadzącym jest osoba fizyczna Centrum Kształcenia „Oświata” w Inowrocławiu reprezentowane przez Zdzisława Kina. Funkcję dyrektora pełni Bożena Mueller. Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące w Gniewkowie jest placówką dla dorosłych, działającą w trybie zaocznym, cykl kształcenie trwa dwa lata ( cztery semestry ). Do szkoły przyjmowani są absolwenci zasadniczych szkół zawodowych. Warunkiem dopuszczenia do egzaminów jest obowiązek uczestniczenia w co najmniej 50% obowiązkowych konsultacji oraz praca kontrolna. Podstawą oceniania i promowania słuchaczy są egzaminy semestralne i końcowe z obowiązujących przedmiotów objętych planem nauczania danego semestru. Po ukończeniu szkoły absolwenci uzyskują wykształcenie średnie ogólne i mogą przystąpić do egzaminu maturalnego. W latach 2004 -11 zajęcia z obowiązujących przedmiotów prowadzili - Blank Anna, Bożko Janusz, Budna Izabela, Czapla Karolina, Greń Janina, Lewicki Waldemar, Marcinkowska Małgorzata, Mueller Mieczysław, Nowakowska Mieczysława, Robak Joanna,Siemiński Grzegorz, Stysiał Maciej, Świerczyńska Wioletta, Włodarska Dorota. Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące ukończyło 82 słuchaczy, egzamin maturalny zdało 17 osób. 63 Zakończenie Wydawałoby się, że Gniewkowo, małe miasteczko położone między dwoma prężnymi pod względem przemysłowym, kulturalnym i oświatowym ośrodkami miejskimi - Toruniem i Inowrocławiem, nie miało możliwości rozwoju w dziedzinie szkolnictwa ponadpodstawowego. Jednak było inaczej. Na przestrzeni 90 lat ( z przerwą 1937 – 1947 ) działało w Gniewkowie 10 różnych placówek oświatowych związanych głównie ze szkolnictwem zawodowym. Powyższy przegląd szkół ponadpodstawowych i ponadgimnazjalnych pokazuje, że najbardziej trwałą placówką jest Szkoła Zawodowa, Wynika to z faktu, że Gniewkowo posiadało w przeszłości, a także współcześnie, świetnie rozwinięte rzemiosło i usługi, które są dobrym zapleczem do kształcenia praktycznej nauki zawodu oraz chętnych do współpracy pracodawców. Z perspektywy lat i doświadczeń widać, że decyzja o przejęciu Szkoły Zawodowej przez gminę, do Której przyczynili się wszyscy, którzy poświęcili swój czas i zaangażowali się w działania na rzecz obrony szkoły, była słuszna. Utrzymanie Szkoły Zawodowej w Gniewkowie nie obciąża budżetu gminy. Niewielka liczba uczniów zawsze wpływała korzystnie na właściwe relacje międzyludzkie, sprawiała, że nauczyciele mogli każdego ucznia lepiej poznać, otoczyć opieką, rozwijać i kształtować zainteresowania. Szkoła zawsze była ściśle związana ze środowiskiem i kształciła kadry na jego potrzeby. Jak pokazują przemiany ostatnich lat, nie tylko, gdyż jej absolwenci znajdują zatrudnienie w krajach Unii Europejskiej i świetnie sobie radzą. Podziękowania Pani Izabeli Budnej i pani Marii Mróz za odwagę czytania i utwierdzenie w przekonaniu, że warto było podjąć ten trud. Pani Lidii Stejter za życzliwość i wsparcie. Pani Czesławie Wylandowskiej i pani Jadwidze Zarembie za przypominanie tego, co ulegało powolnemu zapomnieniu i, że należy: „zapisać, aby utrwalić w pamięci”. Panu Krzysztofowi Roliradowi za niezachwianą wiarę, że jednak pomysł przerodził się w czyn. Pani Karolinie Czapli i panu Tomaszowi Olenckiemu za pomoc w rozwiązywaniu problemów technicznych. Panu Mariuszowi Dłoniakowi za trafne uwagi, spostrzeżenia i niezależną opinię, którą nieskromnie pozwoliliśmy sobie przytoczyć: „Praca ciekawa, niewątpliwie wzbogacająca naszą wiedzę w tej materii, nowatorska.” Wszystkim osobom wymienionym w części źródłowej za rozmowy, wywiady i chętnie udzielane informacje, bez których treść byłaby uboższa. Mamy nadzieję, że to skromne opracowanie, związane z historią Gniewkowa, mimo niewątpliwych braków, będzie kolejnym krokiem uzupełniającym wiedzę o środowisku lokalnym. Autorzy 64 Bibliografia Źródła Archiwum Państwowe w Bydgoszczy Oddział w Inowrocławiu: - akta miasta Gniewkowa syg. 1525, - akta dot. : szkoły dokształcającej zeszyt 3. Rozpoczęta 1921r – zamknięta : [1935], - księga protokolarna Rady Miejskiej miasta Gniewkowa (1919 – 1925), - Zespół Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Wydział Oświaty lata 1960 – 1972, Archiwum Urzędu Miejskiego w Gniewkowie: - Protokolarz Zarządu Miejskiego od 16.05.1935 do 23.09.1938, - Protokoły Obrad Sesji Rady Miejskiej w Gniewkowie z 2003 roku, - Uchwała Nr XI/67/2003 Rady Miejskiej w Gniewkowie z dnia 29 sierpnia 2003 r. - Akt notarialny umowy notarialnej dotyczącej zbycia w drodze darowizny nieruchomości zabudowanej budynkiem Szkoły Zawodowej położonej w Gniewkowie przy ulicy Powstańców Wielkopolskich 5 z dnia 26 sierpnia 2008 r. Inne akty prawne, pisma władz oświatowych: - Uchwała Nr XXXV/292/2002 Rady Powiatu w Inowrocławiu w sprawie zmiany nazwy szkoły - Protokół Nr 7/2003 obrad VII sesji Rady Powiatu w Inowrocławiu, która odbyła się 26 lutego 2003 r. - Program Rozwoju Powiatu Inowrocławskiego do 2002 r. (uchwała Rady Powiatu Nr XVIII/117/2000 z dnia 26 lutego 2000 r.) - Zarządzenie Ministra Oświaty z dnia 18.09.1964 r. Nr SZ2 – 11/146/64 w sprawie otwarcia Technikum Ekonomicznego w Gniewkowie. - Zarządzenie Kuratora Oświaty i Wychowania z dnia 06.08.1976 r. w sprawie przeniesienia i przekształcenia szkoły. - Zarządzenie Kuratora Oświaty i Wychowania z dnia 21.02.1977 r. w sprawie przekształcania szkoły. Archiwum Szkoły Zawodowej w Gniewkowie: - arkusze ocen, kroniki, protokoły rady pedagogicznej, sprawozdania GUS, teczki osobowe, notatki służbowe z 2003 r., przydziały czynności nauczycieli. Kronika Szkoły Podstawowej nr 1 w Gniewkowie. Zbiory prywatne - świadectwa Publicznej Średniej Szkoły Zawodowej w Gniewkowie z lat 1947 – 1952, - legitymacja ucznia Szkoły Dokształcającej Zawodowej w Gniewkowie z 1926 r. 65 Wywiady i rozmowy z: - kolejnymi dyrektorkami szkół - panią Ludomirą Jabłońską, panią Marią Demidowicz, panią Lidią Stejter, - kierowniczką internatu panią Czesławą Wylandowską; - pracownikami Szkoły Zawodowej w Gniewkowie: panem Zbigniewem Krystoforskim, panią Marią Mróz, panią Mieczysławą Nowakowską, panem Jerzym Ratajczakiem, panem Grzegorzem Siemińskim, panią Heleną Świderską, panią Krystyną Wylandowską, panią Jadwigą Zarembą; - kierownikiem warsztatów szkolnych w „Ceramie” panem Czesławem Kędzierskim; - instruktorem praktycznej nauki zawodu panem Włodzimierzem Jarząbkiem; - panem Lechosławem Bogdańskim, panem Henrykiem Borkowskim nauczycielem praktycznej nauki zawodu w Zespole Szkół Spożywczych w Toruniu, Młyn Szkoleniowy w Gniewkowie, panem Włodzimierzem Gaurą, panią Stefanią Ratajczyk, panem Mirosławem Ratajczykiem, panią Urszulą ( Nowak) Skupińską, panią Janiną Stawarczyk, panem Antonim Stawarczykiem, panią Jadwigą Stefańską, panem Henrykiem Sukiennikiem. Opracowania Berka Czesław „Problemy modernizacji szkolnictwa ogólnokształcącego i zawodowego na przykładzie województwa bydgoskiego”, Bydgoszcz 1978 „Dzieje Inowrocławia” red. Marian Biskup, T 2 W-wa 1982 Guldon Zenon., Wajda Kazimierz. „Zarys Dziejów Gniewkowa”, Bydgoszcz 1970 Kaczor Stanisław „Zakład pracy – szkoła”, W-wa 1987 Mueller Mieczysław :praca magisterska „Gniewkowo jako węzeł transportu pasażerskiego oraz ośrodek codziennych dojazdów i wyjazdów i jego strefa oddziaływania”, Toruń 1978 Ozga Władysław „Organizacja szkolnictwa w Polsce”, W-wa 1960 Pęcherski Mieczysław, Świątek Maciej „Organizacja oświaty w Polsce w latach 1917-1977.Podstawowe akty prawne”, W-wa 1978 Radecki Marian „Gniewkowo 1268 – 1990”, Wrocław 1993 Suchodolski Bogdan „Edukacja narodu 1918 – 1968”, W-wa 1970 Suchy Stanisław „Zadania oświatowo – wychowawcze zakładów pracy”, W-wa 1975 Szkoła Podstawowa nr 1 im. Wojska Polskiego w Gniewkowie. Zarys dziejów 1920 – 1990 pod red. Jakuba Sekulskiego, Toruń 1990 Świecki Andrzej „Oświata i szkolnictwo w XXX – leciu PRL”, W-wa 1975 Ustawodawstwo szkolne i prawo nauczycielskie pod red. M. Danyluka Lwów - Warszawa – Poznań,1932 Gniewkowo, 17 września 2011 66
