załącznik 1

Informacja z realizacji
programu działalności KPODR
w Minikowie za 2014 rok
1
Informacja z realizacji
programu działalności KPODR w Minikowie za 2014 rok
Działania doradcze przewidziane w Programie działalności Kujawsko–Pomorskiego Ośrodka
Doradztwa Rolniczego w Minikowie na rok 2014 zostały zrealizowane. Dla rolników i innych
klientów Ośrodka przyniósł on jednak wiele nieprzewidzianych sytuacji i zmian. W ostatnich latach
międzynarodowa sytuacja polityczna bezpośrednio dotknęła producentów rolnych z regionu
kujawsko-pomorskiego. Embargo na polskie produkty, afrykański pomór świń (ASF), to tylko
niektóre czynniki wpływające na znaczne załamanie opłacalności na poszczególnych rynkach.
Profesjonalni producenci rolni z województwa kujawsko–pomorskiego, którzy w ostatnich latach
wiele zainwestowali w rozwój swojej produkcji są szczególnie narażeni na tego typu zmiany.
Wyzwaniem dla doradztwa rolniczego jest zapewnienie odpowiedniego poziomu merytorycznego
wszelkich realizowanych usług. Rolnicy przed podjęciem decyzji o zakupie najnowszych maszyn
oglądają je nie tylko na targach Agro–Tech czy innych, ale także podczas pracy w polu, jak i w czasie
organizowanych pokazów w ramach Centrum Techniki Rolniczej. Chociaż systematycznie maleje
liczba rolników, ich zainteresowanie udziałem w szkoleniach, konferencjach wzrasta. W 2014 roku
pojawiło się dodatkowo szereg projektów edukacyjnych dla rolników finansowanych jeszcze
z PROW 2007-2013. Dla sprawnego rozliczania tego okresu programowania na mocy porozumienia
o współpracy pomiędzy Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa i Ośrodkiem powołano
zespół doradczy.
Chociaż technologia produkcji rolniczej stała się kluczową kwestią doradztwa w 2014 roku,
kontynuowano z sukcesem zadania z zakresu promocji zasobów przyrodniczych regionu, dziedzictwa
kulinarnego czy agroturystyki. Doradztwo z zakresu reorientacji zawodowej rolników i członków ich
rodzin było kontynuowane, a projekt „NOWY ZAWÓD-NOWA SZANSA dla rolników
i mieszkańców Kujaw i Pomorza” został przedłużony jeszcze na rok 2014, aż do początku roku 2015.
Zrealizowano również eksperymentalny komponent międzynarodowy do tego projektu polegający na
świadczeniu przez gospodarstwa rolne i agroturystyczne usług opiekuńczych.
Niewątpliwym
sukcesem 2014 roku było też dla KPODR jako dla instytucji otoczenia biznesu wsparcie grupy
przedsiębiorców z sektora rolno – spożywczego w utworzeniu klastra „Spiżarnia Kujawsko–
Pomorska”.
Transfer innowacji oraz budowanie powiązań pomiędzy rolnictwem, nauką oraz
sektorem
przetwórstwa rolno–spożywczego stanowi niejako zapowiedź działań, jakie Ośrodek ma wypełniać
w kolejnych latach.
Priorytety KPODR w 2014 r.
Zgodnie z Programem działalności KPODR w Minikowie na 2014 rok głównym zadaniem Ośrodka
było udzielanie wszechstronnej pomocy rolnikom w celu zwiększania dochodów z gospodarstwa rolnego
oraz działania mające na celu poprawę warunków życia rodzin wiejskich. Po kilku latach działalności
Ośrodka, w których praca koncentrowała się głównie na wspieraniu rolników w pozyskiwaniu środków
2
z Unii Europejskiej, w 2014 roku dużą wagę przykładano do przekazywania informacji o osiągnięciach
nauk rolniczych w dziedzinie nowych technologii stosowanych w rolnictwie. Nadal ważnym obszarem
aktywności było informowanie oraz doradzanie rolnikom i mieszkańcom wsi o możliwościach pozyskania
funduszy w ramach Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej.
Biorąc pod uwagę powyższe uwarunkowania oraz zapisy zawarte w Programie Rozwoju Obszarów
Wiejskich na lata 2014-2020, priorytetami Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego
w 2014 roku były:
Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych w województwie
kujawsko-pomorskim
Priorytet I
Program 1.:
Transfer innowacji technologicznych
Zadania:
Program 2.:
1.
Wprowadzanie innowacji technologicznych w produkcji roślinnej i zwierzęcej
2.
Upowszechnianie innowacji technicznych w ramach Centrum Techniki Rolniczej
3.
Prowadzenie kursów i szkoleń kwalifikacyjnych
Propagowanie odnawialnych źródeł energii
Zadania:
1.
Wykorzystanie surowców rolniczych oraz źródeł naturalnych w pozyskiwaniu
energii odnawialnej
Program 3.:
Produkcja rolnicza w zgodzie ze środowiskiem
Zadania:
1.
Pomoc rolnikom w realizacji lub wdrażaniu działania „Wspieranie przedsięwzięć
rolnośrodowiskowych” w gospodarstwach rolnych
2.
Doradztwo dla rolników gospodarujących na obszarach objętych Dyrektywą
Azotanową (OSN)
Program 4.:
Przygotowanie rolników do korzystania z mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej
Zadania:
1.
Edukacja rolników w zakresie działań PROW oraz wspieranie w pozyskiwaniu
środków finansowych
2.
Przekazywanie rolnikom informacji w zakresie wprowadzania zasady wzajemnej
zgodności (cross compliance)
Program 5.:
Wspieranie rolników w organizowaniu grup producentów rolnych
1.
Propagowanie ekologicznych metod produkcji żywności
Ocena możliwości rozwoju gospodarstw
Zadania:
1.
Analiza dochodów i kosztów działalności rolniczej
2.
Sporządzanie opracowań i analiz ekonomicznych
3.
Gromadzenie rolniczej informacji rynkowej
Zbieranie i wykorzystanie danych rachunkowych
Zadania:
Priorytet III
4.
Podnoszenie poziomu zarządzania gospodarstwem rolnym
Priorytet II
Program 2.:
Doradztwo dla rolników składających wnioski o płatności do gruntów rolnych
Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności
Zadania:
Program 1.:
3.
1.
Prowadzenie rachunkowości w ramach systemu Polski FADN
2.
Rozliczanie podatku dochodowego i VAT
Wielofunkcyjny, zrównoważony rozwój obszarów wiejskich
3
Program 1.:
Reorientacja zawodowa mieszkańców wsi oraz wspieranie rozwoju
przedsiębiorczości na obszarach wiejskich
Zadania:
1.
Wspieranie rozwoju agroturystyki i turystyki wiejskiej oraz promowanie wsi jako
atrakcyjnego miejsca wypoczynku
2.
Rozwój rękodzielnictwa szansą różnicowania dochodów na obszarach wiejskich
3.
Doradztwo i edukacja mieszkańców wsi w zakresie reorientacji zawodowej oraz
pozyskiwania pozarolniczych źródeł dochodu
Program 2.:
Promowanie i wspieranie inicjatyw lokalnych
Zadania:
1.
Aktywizacja mieszkańców obszarów wiejskich jako liderów rozwoju lokalnego
2.
Działania na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego
i przyrodniczego wsi oraz tradycji kulinarnych regionu
Program 3.:
Edukacja z zakresu ekologii i ochrony środowiska
Zadania:
1.
Gospodarka wodno-ściekowa oraz postępowanie z odpadami, w tym niebezpiecznymi
2.
Promocja tradycyjnych sadów
3.
Kształtowanie postaw i zachowań społeczeństwa wiejskiego sprzyjających
ochronie środowiska
Promowanie postępu biologicznego, technologicznego w produkcji
rolniczej
Priorytet IV
Program 1.:
Upowszechniane najnowszych rozwiązań technicznych i osiągnięć
hodowlanych
Zadania:
Program 2.:
1.
Organizacja imprez wystawienniczo-targowych
2.
Organizacja konkursów i olimpiad wiedzy rolniczej
3.
Wydawnictwa i publicystyka
Współpraca z organizacjami samorządowymi, związkami producentów,
instytucjami, szkołami i firmami rolniczymi
Zadania:
1.
Współpraca z organizacjami samorządowymi, związkami producentów,
instytucjami, szkołami i firmami rolniczymi
W Programie działalności Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego na 2014 rok
wyznaczono następujące cele:

Utrzymanie ogólnej liczby klientów (rolników i innych mieszkańców wsi) korzystających
z indywidualnych usług doradczych (porady, lustracje, opracowania) KujawskoPomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego na poziomie roku 2013.

Zorganizowanie przynajmniej 1363 szkoleń, w których udział weźmie 30 729 osób.

Objęcie co najmniej 415 rolników i domowników rodzin rolniczych doradztwem
z zakresu reorientacji zawodowej.

Utrzymanie zainteresowania ofertą wystawienniczo-targową KPODR mierzone liczbą
wystawców na poziomie 1674 i liczbą zwiedzających nie mniejszą niż 107,8 tys.
4
Zestawienie działań zrealizowanych przez KPODR Minikowo w 2014 roku
Działanie
Plan 2014
Wykonanie 2014
Porady
14 506
21 732
Szkolenia
1 049
1 363
Konferencje
30
30
Opracowania
16 167
27 092
Pokazy
36
42
Konkursy
21
30
Imprezy wystawienniczo-targowe
22
17
Olimpiady
16
20
2 604
3 518
657
700
Lustracje
Wydawnictwa
i publicystyka
Działalność doradcza
Na zaplanowane na 2014 rok około 16 tysięcy opracowań wykonano ponad 27 tysięcy. Są to
jednak usługi związane z indywidualnym zapotrzebowaniem klientów podążających zwykle za
dostępnością środków na działania PROW.
Opracowania
opracowania pozostałe
9557
płatności obszarowe
9213
plany przedsięwzięć
246
modernizacja
gospodarstw
179
płatności
rolnosrodowiskowe
6221
młody rolnik
1676
5
Największe zainteresowanie związane jest z poradami w zakresie funduszy unijnych (około 27%)
oraz porady z zakresu techniki i technologii produkcji, na które składają się porady z produkcji
roślinnej, zwierzęcej oraz ekologii i środowiska (około 34%). W 2014 roku rolnicy nadal częściej
zwracali się do KPODR po porady z zakresu produkcji roślinnej niż zwierzęcej. Było to m.in.
związane z szkoleniami w zakresie integrowanej produkcji roślin. Wzrosło zainteresowanie poradami
z zakresu przedsiębiorczości oraz prowadzenia rachunkowości i rozliczaniu podatku VAT
w gospodarstwach.
Tematyka porad
opracow anie innych
dokumentów
2,1%
organizacja w ystaw
i konkursów
0,1%
agroturystyka
0,8%
produkcja zw ierzęca
3,8%
inne
11%
produkcja roślinna
17%
estetyka zagrody w iejskiej
0,2%
informacyjno-szkoleniow e
0,6%
produkcja ogrodnicza
2,2%
ekologia i środow isko
10,8%
fundusze strukturalne
26,8%
ekonomika rolnictw a
6,1%
rachunkow ość i Vat
9%
przedsiębiorczość
9,4%
6
Pozytywnym trendem jest zwiększona liczba przeprowadzonych lustracji w gospodarstwach i na
polach rolników. Doradcy ponad 3 tysiące razy byli na polach i w budynkach inwentarskich rolników
wskazując im jak poprawić technologię lub dostosować swoje gospodarstwo do coraz bardziej
wymagających przepisów.
Tematyka lustracji
pozostałe
6%
rolnośrodow iskow e
10%
cross compliance
9%
technologia produkcji (roślinna,
zw ierzęca, ogrodnicza)
52%
przedsiębiorczość
1%
ekonomika rolnictw a
1%
ekologia i środow isko
21%
Działalność edukacyjna
Liczba zaplanowanych szkoleń w 2014 roku została przekroczona. Jak co roku, najwięcej
konferencji i szkoleń dotyczyło innowacji technologicznych w produkcji roślinnej i zwierzęcej.
Dużym zainteresowaniem cieszyły się również szkolenia w zakresie środków ochrony roślin
(integrowana produkcja roślin, doradztwo dotyczące środków ochrony roślin, stosowanie środków
ochrony roślin). Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego wraz z Kujawsko-Pomorską
Izbą Rolniczą rozpoczął w 2014 roku realizację projektu pn. „Szkolenia z zakresu zarządzania
gospodarstwem rolnym ze szczególnym uwzględnieniem korzyści z prowadzenia rachunkowości
w gospodarstwie rolnym”.
7
Tematyka szkoleń
Edukacja z zakresu ekologii
i ochrony środowiska
Promowanie
60
i wspieranie inicjatyw lokalnych
125
Reorientacja zawodowa mieszkańców
wsi oraz wspieranie rozwoju
T ransfer innowacji technologicznych
przedsiębiorczości na obszarach
564
wiejskich
172
Propagowanie odnawialnych
Ocena możliwości rozwoju gospodarstw
źródeł energii
330
23
Produkcja rolnicza
w zgodzie ze środowiskiem
Uczestnictwo rolników w systemach
68
jakości żywności
Przygotowanie rolników
24
do korzystania z mechanizmów
Wspólnej Polityki Rolnej
330
Działalność szkoleniowa
PZDR
Formy szkoleń
Konferencje
Szkolenia
Kursy
Pokazy
Liczba
Liczba
uczestników
1 230
1
28
27 606
14
253
Działy
merytoryczne
Liczba
Liczba
uczestników
30
133
24
14
3 022
3 123
270
155
Liczba
30
1 363
25
42
KPODR
Razem
Liczba
uczestników
3 022
30 729
284
408
Ważniejsze konferencje zorganizowane w 2014 roku
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Tytuł
Biologizacja - jako element integrowanej
ochrony roślin i dobrostanu zwierząt
Integrowana ochrona roślin sadowniczych
Onion Leader – konferencja cebulowa
Integrowana ochrona roślin sadowniczych
Uprawa roślin strączkowych – źródłem
dochodów dla gospodarstwa i źródłem białka
paszowego w chowie zwierząt
Forum nasienne
Optymalizacja nawożenia upraw
sadowniczych
Uprawa rzepaku – integrowana ochrona
8
Termin
(kwartał)
Liczba
uczestników
Miejsce realizacji
I
74
Strzelno
I
I
I
34
178
21
Minikowo
Lipie
Zarzeczewo
I
72
Strzelno
I
87
Przysiek
I
59
Pieczyska
I
128
Przysiek
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
Integrowana ochrona ziemniaka
– problemy i korzyści
Owsiana gęś Biała Kołudzka – warunki
chowu, wartość odżywcza oraz przydatność
kulinarna mięsa i tłuszczu
XXII Forum Pszczelarzy
Produkcja drobiu w Polsce
Żywienie krów a produkcja mleka
w Polsce: walory – możliwości
– problemy
Transparentność hodowli zwierząt
futerkowych
Nowe tendencje w hodowli zbóż i rzepaku
Poprawa produkcyjności i zdrowotności świń
Zdrowa krowa zdrowe mleko
Ekonomiczne uwarunkowania produkcji świń
V Zjazd Sadowników Województwa
Kujawsko-Pomorskiego. Aspekty uprawy
roślin sadowniczych
Rozpoznawanie i zwalczanie chorób pszczół,
pokaz sprzętu pasiecznego
i wytapiania wosku
Poprawa konkurencyjności gospodarstw
mlecznych - żywienie, dobrostan
i profilaktyka chorób bydła
X Forum Energetyki Odnawialnej
Sad w gospodarstwie ekologicznymzakładanie i pielęgnacja
X Dni Przedsiębiorcy Rolnego
Wsparcie rozwoju rolnictwa w ramach nowej
Wspólnej Polityki Rolnej
IV Kujawsko-Pomorskie Forum Turystyki
Wiejskiej
Możliwości rozwoju turystyki wiejskiej
i agroturystyki na terenach metropolitarnych
Konferencja podsumowująca komponent
ponadnarodowy dot. idei gospodarstw
opiekuńczych
Zarządzanie gospodarką odpadami
- zadania gmin
Ekologiczne zagospodarowanie zagrody
wiejskiej
Mała retencja duża sprawa
I
104
Przysiek
I
48
Kołuda Wielka
I
II
703
57
Przysiek
Minikowo
II
108
Przysiek
II
67
Minikowo
II
IV
IV
IV
35
45
47
98
Grubno
Bądkowo
Piotrków Kujawski
Przysiek
IV
68
Przysiek
IV
46
Zarzeczewo
IV
112
Minikowo
IV
176
II
58
Przysiek
KPODR
w Minikowie/
Oddział
Zarzeczewo
I
208
KPODR Oddział
w Przysieku
III
118
Elgiszewo
IV
27
Minikowo
IV
67
Bladowo
II
120
IV
34
III
45
KPODR
w Minikowie/
Oddział Przysiek
Działalność wystawiennicza
Imprezy targowe organizowane przez KPODR Minikowo odwiedziło w 2014 roku ponad 100
tysięcy osób, głównie producentów rolnych. Na imprezach targowych organizowanych przez KPODR
nie występuje obserwowany od kilku lat w Polsce spadek zainteresowania. Uczestnicy wystawy
rolniczej podkreślają fachową organizację, szczególnie targów AGRO-TECH. Każda wizyta na
9
targach wzbogaca wiedzę rolnika, rozwija jego umiejętności, a co z a tym idzie udoskonala procesy
produkcyjne i modernizacyjne w gospodarstwach rolnych.
Wobec rosnącego zainteresowania i popularności imprez o charakterze festynowym, targi
rolnicze muszą mieć coraz bardziej profesjonalny i wysoce specjalistyczny charakter, aby zachęcić
wystawców i zwiedzających do udziału, co osiągnięto w 2014 roku.
Liczba
Imprezy wystawienniczo-targowe
wystawców
zwiedzających
w tys.
Forum Pszczelarzy
70
0,7
Jarmark Wielkanocny
112
2
217
18
„Dni Otwartych Drzwi”
220
20
Kujawsko – Pomorskie Dni Pola
180
15
460
34
Kujawsko-Pomorskie Miodowe Lato
57
5
Barwy Lata – Dary Jesieni
130
3
Kujawsko-Pomorski Dzień Kukurydzy
Jesienny Kiermasz Ogrodniczy
12
0,1
60
5
Święto Gęsiny na Krajnie
56
3
Jarmark Adwentowy
100
2
1674
107,8
Targi Turystyczno-Ogrodnicze „Lato na Wsi”/
I Regionalna Wystawa Zwierząt Futerkowych, Drobiu
Ozdobnego i Gołębi Rasowych
AGRO-TECH
Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych
ogółem
Działalność wydawnicza
W 2014 roku z powodzeniem kontynuowano działalność wydawniczą. Jako uzupełnienie
publikacji papierowych kontynuowano redagowanie biuletynu internetowego w formie dwutygodnika
„Aktualności”. Sporym zainteresowaniem cieszyła się również strona internetowa www.kpodr.pl.
Publikacje periodyczne i nieperiodyczne są jedną z form komunikacji i informacji rolniczej
adresowanej do beneficjentów programów doradczych oraz uczestników konferencji, seminariów
i szkoleń. Wspierają one proces samokształcenia i pogłębiania wiedzy przez rolników, mieszkańców
wsi i doradców rolnych oraz upowszechniania postępu rolniczego. Na wielu seminariach, szkoleniach,
a także podczas wystaw rolniczych, rolnicy wykazują duże zainteresowanie wydawnictwami, które są
dla nich źródłem informacji i wiedzy.
Wydawnictwa wydane zgodnie z Programem działalności KPODR na 2014 r.
Tytuł
A. Wydawnictwa periodyczne
1.
„Wieś Kujawsko-Pomorska”
2.
Biuletyn Internetowy „Aktualności”
Wydawnictwa nieperiodyczne
34145
10
Nakład
Uwagi
39000
600
miesięcznik
dwutygodnik
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Informator Forum Nasienne
Kalibracja opryskiwacza polowego
(wznowienie uaktualnione)
Forum Ochrony Środowiska „Zarządzanie gospodarką
odpadami – zadania gmin”.
Kalkulacje rolnicze 2014
Budynki dla trzody chlewnej
Uprawa zbóż w warunkach województwa kujawskopomorskiego (wznowienie uaktualnione)
Jęczmień ozimy w województwie kujawsko-pomorskim
(wznowienie uaktualnione)
ABC integrowanej ochrony roślin
Owsiana gęś Biała Kołudzka® - warunki chowu, wartość
odżywcza i przydatność kulinarna mięsa i tłuszczu
Wyspy środowiskowe: zadrzewienia śródpolne i mała
retencja- korzyści dla rolnika i przyrody
Zioła w ogrodzie przydomowym
Krok po kroku – jak zostać rolnikiem ekologicznym
Ekologia i zdrowie w chowie królików
Transparentność hodowli zwierząt futerkowych
Ekologia i zdrowie w chowie królików
Pszenica w województwie kujawsko-pomorskim
Integrowana ochrona ziemniaka – problemy i korzyści.
500
broszura
3500
broszura
500
1000
broszura/ materiały
konferencyjne
broszura
broszura
2500
broszura
1000
broszura
5000
folder
300
broszura
1500
broszura
1500
1500
500
200
500
2500
300
broszura
broszura
broszura
broszura
broszura
broszura
broszura
300
Wydawnictwa wydane poza Programem działalności KPODR na 2014 r.
Tytuł
Nakład
1000
1.
Podatki w rolnictwie
2.
Gospodarstwa opiekuńcze w Borach Tucholskich
a doświadczenia holenderskie
1000
3.
Kuchnia z naszego podwórka czyli kulinarna edukacja dzieci
i rodziców
1000
Uwagi
broszura
Wydano w ramach
komponentu
ponadnarodowego
w projekcie „NOWY
ZAWÓD dla rolników
i mieszkańców wsi
Kujaw i Pomorza”
Wydano w ramach
projektu „Kuchnia
z naszego podwórka”
Wyróżnienia i nagrody w ogólnopolskim konkursie
na „Najlepsze wydawnictwo ośrodków doradztwa rolniczego”
1. Wieś Kujawsko-Pomorska
Na trzynaście edycji tego konkursu Wieś Kujawsko-Pomorska była wyróżniona najczęściej, bo aż
jedenastokrotnie, w tym pierwsze nagrody uzyskała w latach 2007, 2008, 2009, 2013. Kilkakrotnie
zajmowała również drugie miejsce w kraju.
2. Wydawnictwo nieperiodyczne
Na krawędzi Doliny Noteci - pierwsza nagroda za rok 2013.
11
Projekty realizowane przez KPODR w 2014 roku
1.Trop Natury - Twórczy Rozwój na rzecz Ochrony i Promocji Natury w województwie
kujawsko-pomorskim – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Regionalny Program Operacyjny
Województwa Kujawsko-Pomorskiego)
2. Kujawsko-Pomorska Spiżarnia – klaster żywności regionalnej, tradycyjnej, ekologicznej
– Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Rozwoju
Regionalnego
3. Kuchnia z naszego podwórka, czyli kulinarna edukacja dzieci i rodziców – Stowarzyszenie
„Partnerstwo dla Krajny i Pałuk
4.Przetestowanie i wdrożenie usługi pilotażowej w zakresie sprzedaży produktów
dla mikro- i małych przedsiębiorstw z branży przetwórstwa rolno-spożywczego – Program
operacyjny Kapitał Ludzki
5. NOWY ZAWÓD – NOWA SZANSA dla rolników i mieszkańców wsi Kujaw i Pomorza
– finansowany w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
6. Karp nie tylko na Święta – Program Operacyjny RYBY
7. IV Święto Gęsi na Krajnie – Stowarzyszenie „Partnerstwo dla Krajny i Pałuk”
8. Szkolenia z zakresu zarządzania gospodarstwem rolnym ze szczególnym uwzględnieniem
korzyści z prowadzenia rachunkowości w gospodarstwie rolnym - Fundacja Programów Pomocy
dla Rolnictwa (FAPA)
9. Powołanie Zespołu doradczego, w celu realizacji zadania wynikającego z Porozumienia
o współpracy zawartego pomiędzy ARiMR z siedzibą w Warszawie i KPODR w Minikowie,
który będzie udzielać nieodpłatnego doradztwa wnioskodawcom i beneficjentom PROW 2007
-2013 - Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013
10. Szkolenia z zakresu stosowania środków ochrony roślin z uwzględnieniem zasad integrowanej
ochrony - Fundacja Programów dla Rolnictwa (FAPA)
11. Integrowana Produkcja Roślin - Fundacja Programów dla Rolnictwa (FAPA)
12. Działania edukacyjne na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami
pochodzenia rolniczego (OSN) - Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej w Toruniu
– Kompetencje dla
energii jutra: plan kwalifikacyjny dla projektu
BIomassCONsultancy – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu
13. Q-BICON
14. Promocja żywności proekologicznej na rynku konsumenckim – Wojewódzki Fundusz Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu
15. „Ekologizacja wsi woj. kujawsko - pomorskiego, kształtowanie postaw i zachowań
społeczeństwa wiejskiego poprzez wdrażanie w życie tzw. Dobrej Kultury Rolnej”- Fundusz
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu
16. „Ogólnopolskie spotkania ekologiczne” oraz Krajowe Dożynki Ekologiczne – Wojewódzki
Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu
12
17. Szkolenia dla mieszkańców obszarów wiejskich woj. Kujawsko-pomorskiego
z zakresu ekologii i aktualnych problemów dot. ochrony środowiska – Wojewódzki Fundusz
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu
Wybrane przedsięwzięcia realizowane przez KPODR w 2014 roku
X Dni Przedsiębiorcy Rolnego
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego wraz z Centrum Doradztwa Rolniczego
Oddział w Poznaniu zorganizował w dniach 5-6 marca 2014 roku konferencję pt. „Gospodarowanie
w warunkach narastającego ryzyka” w ramach „X Dni Przedsiębiorcy Rolnego”. Wiodącym tematem
spotkania było „Wsparcie rozwoju rolnictwa w ramach nowej Wspólnej Polityki Rolnej”.
W konferencji uczestniczyło 208 osób, w szczególności rolnicy, naukowcy, przedstawiciele firm
współpracujących z rolnikami i doradcy. Byli również przedstawiciele agencji oraz administracji
rządowej i pozarządowej, którzy aktywnie brali udział w dyskusji i chętnie dzielili się swoimi
doświadczeniami, wiedzą i interesującymi rozwiązaniami, a także chwilowymi niepowodzeniami
z zakresu zarządzania gospodarstwami rolnymi. W trakcie obrad plenarnych przedstawiono
proponowane kierunki wspierania gospodarstw w ramach PROW 2014-2020 oraz spodziewane skutki
zniesienia kwot produkcyjnych – mleka i cukru.
W drugiej części konferencji uczestnicy spotkali się na panelach dyskusyjnych: 1) grupa
z dominującą produkcją roślinną, 2) grupa z dominującą produkcją bydła mlecznego, 3) grupa
z dominującą produkcją trzody chlewnej. W każdym z paneli występowało 4 rolników
(3 z Polski i 1 z Niemiec), którzy na przykładzie własnych gospodarstw przedstawiali ich organizację,
kierunki produkcji, osiągane wyniki, a także planowane zmiany, wynikające m.in. z nowej WPR.
Rolnicy specjalizujący się w produkcji roślinnej dyskutowali na temat wprowadzenia obowiązkowego
zazielenienia („greening”). Debata producentów mleka skupiona była wokół likwidacji kwoty
mlecznej. Natomiast hodowcy trzody chlewnej podjęli polemikę w sprawie poprawy produkcji trzody
chlewnej.
Klaster „Spiżarnia Kujawsko-Pomorska”
W sierpniu 2014 r. przy wsparciu Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego
w Minikowie utworzono klaster żywności tradycyjnej, regionalnej i ekologicznej – „Spiżarnia
Kujawsko-Pomorska”. Klaster przybrał formę spółdzielni, w skład której weszło 15 przedsiębiorstw
z branży przetwórstwa rolno-spożywczego, z branży HoReCa oraz jedna Instytucja Otoczenia Biznesu
– KPODR. Rozmowy na temat stworzenia klastra rozpoczęły się na przełomie 2013/14 roku. Podjęcie
prac nad Strategią rozwoju Klastra zostało formalnie zapoczątkowane na spotkaniu inicjatorów
założenia Klastra 02.03.2014 roku w Przysieku. W tym celu KPODR, jako koordynator, w ramach
Funduszu Powiązań Kooperacyjnych prowadzonego przez Toruńską Agencję Rozwoju Regionalnego
pozyskał wsparcie finansowe. Koncepcja powiązania zakłada stworzenie sieci sprzedaży produktów
13
oraz promocję markowej żywności tradycyjnej, regionalnej oraz ekologicznej, będącej wizytówką
województwa kujawsko-pomorskiego. Głównym powodem podjęcia inicjatywy klastrowej jest
dążenie do poszerzenia rynków zbytu, wzrost sprzedaży produktów firm wchodzących
w skład klastra, jak również poprawa ich konkurencyjności. Istotą działalności rynkowej „Spiżarnia
Kujawsko-Pomorska” jest nadanie dodatkowej wartości produktom członków Klastra poprzez
ulokowanie ich w szerokiej ofercie nowej marki. Tworzenie wartości dodatkowej będzie efektem
wypromowania wśród konsumentów marki „Spiżarnia Kujawsko-Pomorska”, jako gwaranta wysokiej
jakości produktu, zweryfikowanej przez wewnętrzne procedury klastra oraz stworzenia szerokiej
palety asortymentowej produktów o unikalnych cechach. Ważnym obszarem aktywności będzie
tworzenie powiązań gospodarczych o różnym charakterze pomiędzy członkami klastra i na linii klaster
– członek klastra - np. powiązań handlowych, kooperacyjnych, edukacyjnych, informacyjnych,
wdrażania innowacji itd. - służących rozszerzaniu skali współpracy i zwiększaniu wolumenu oferty.
Unikalność marki klastra opiera się na oferowaniu wyjątkowych produktów, która powinna
zapewniać im w sposób znaczący rozpoznawalność w regionie i w kraju. Produkt powinien być
regionalny, tradycyjny lub ekologiczny poprzez pokazanie historii produktu, sposobu wytwarzania,
powiązania z tradycjami wiejskimi, krajobrazem, historią miejsca, historią osób tworzących dany
produkt. Obecnie trwają działania mające na celu wdrożenie założeń strategii rozwoju Klastra,
polegające głównie na przeprowadzeniu kampanii promocyjnej marki „Spiżarnia KujawskoPomorska. W tym celu, po raz kolejny w ramach Funduszu Powiązań Kooperacyjnych pozyskano
wsparcie finansowe. Koniec kampanii przewiduje się w maju 2015 r.
NOWY ZAWÓD – NOWA SZANSA dla rolników i mieszkańców wsi Kujaw i Pomorza
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego od 2010 roku wspiera mieszkańców
obszarów wiejskich województwa kujawsko-pomorskiego w ramach projektu „NOWY ZAWÓD
– NOWA SZANSA dla rolników i mieszkańców wsi Kujaw i Pomorza”.
W projekcie założono niestandardowy sposób podejścia do problemu reorientacji zawodowej.
Innowacyjność poległa na tym, że tematyka kursów, a po części też ich program oraz termin realizacji
dostosowano do potrzeb osób zgłaszających się po pomoc oraz potrzeb lokalnego rynku pracy. W ten
sposób starano się optymalizować wydatki i realizować tylko takie kursy, po których istniała realna
szansa na zatrudnienie. Nie bez znaczenia była również motywacja osoby zgłaszającej się do doradcy.
Spośród chętnych do odbycia kursu zawodowego wybierano osoby najbardziej zmotywowane. Takie,
które podczas tworzenia Indywidualnego Planu Reorientacji Zawodowej miały najlepiej sprecyzowane
cele zawodowe i były najbardziej zdeterminowane do realizacji działań zbliżających ich do jego
osiągnięcia.
Założeniem Ośrodka było wyposażenie rolników w kwalifikacje i zawody, które dają możliwość
uzyskania na lokalnym rynku pracy dodatkowego – pozarolniczego źródła dochodu, bez
konieczności zmiany miejsca zamieszkania czy rezygnacji z prowadzenia działalności rolniczej.
Na terenie całego województwa kujawsko-pomorskiego uruchomiono 19 powiatowych Biur
Reorientacji Zawodowej, w których pracowało 39 mobilnych doradców pomagających rolnikom
14
w podjęciu decyzji, czy i w jakim kierunku się przekwalifikować. Przedtem jednak sporządzano
Indywidualne Plany Reorientacji Zawodowej, w których wspólnie z zainteresowanymi określane były
mocne i słabe strony osoby oraz bariery i szanse na realizacje celu. Przede wszystkim jednak doradcy
pomagali precyzyjnie określić cel zawodowy oraz działania, które krok po kroku zbliżały do jego
osiągnięcia. Wsparciem podczas dyżurów w Biurach Reorientacji Zawodowej służyli również
ekonomiści, prawnicy i marketingowcy.
Działania i rezultaty w projekcie „NOWY ZAWÓD – NOWA SZANSA dla rolników
i mieszkańców wsi Kujaw i Pomorza”
Działania

Przeszkolenie 39 doradców ds.
reorientacji zawodowej

Utworzenie 19 powiatowych Biur
Reorientacji Zawodowej

Kampania promocyjno-rekrutacyjna
Rezultaty

4897 uczestników projektu

4614 Indywidualnych Planów Reorientacji
Zawodowej

173 kursy specjalistyczne dla 2448 osób

26 warsztatów motywacyjnych dla 479 osób

16 warsztatów przedsiębiorczości dla 318 osób

38 szkoleń z przedsiębiorczości dla 645 osób

38 szkoleń z pozyskiwania funduszy na
zakładanie i rozwój działalności gospodarczej
dla 702 osób

4139 dyżurów w Biurach Reorientacji
Zawodowej (w tym 184 dyżurów radów
prawnych, 10 dyżurów marketingowych)

3810 uczestników spotkań informacyjnorekrutacyjnych

19 Forów Powiatowych

Monitoring aktywności beneficjentów po
ukończeniu udziału w projekcie (tzw.
towarzyszenie)

48 % skuteczność (1184 z 2448 osób deklaruje
wykorzystanie zdobytych kwalifikacji na rynku
pracy)

Utworzenie i promowanie idei
gospodarstw opiekuńczych

10 Indywidualnych Planów Utworzenia
Gospodarstw Opiekuńczych

1 wizyta studyjna w Holandii

1 publikacja nt. tworzenia gospodarstw
opiekuńczych

4 dni warsztatów dot. tworzenia gospodarstw
opiekuńczych dla 50 uczestników
15
W celu ułatwienia kontaktu między oferującymi i szukającymi pracy sezonowej lub dorywczej na
obszarach wiejskich, na stronie www.kpodr.pl uruchomiony został portal PRACA, gdzie odnaleźć się
mogą osoby szukające pracowników i zatrudnienia.
Doświadczenia z zakończonego projektu potwierdzają, że mieszkańcy wsi kujawsko-pomorskich
są zainteresowani taką formą wsparcia. Do realizowanego ze środków unijnych projektu zgłosiło się
blisko 5 tysięcy osób, a dla 4614 osób sporządzone zostały Indywidualne Plany Reorientacji
Zawodowej. Kursy zawodowe ukończyło 2448 osób.
Zakres tematyczny kursów i ich programy każdorazowo poddawane były szczegółowej analizie,
uwzględniały potrzeby i możliwości osób, które objęto wsparciem. Szczegółowo analizowane były też
potrzeby lokalnego rynku pracy. Dlatego wykorzystanie umiejętności zdobytych podczas kursów
sięgnęła 48 %. Spośród blisko 2,5 tysiąca przeszkolonych w ramach projektu osób 1184 deklaruje
wykorzystanie zdobytych w ramach projektu kwalifikacji. Z informacji uzyskanych w trakcie
regularnych kontaktów telefonicznych wynika, że po udziale w projekcie 176 osób założyło
działalność gospodarczą, 217 podjęło pracę na etacie, a 791 podjęło pracę dorywczą lub sezonową.
Gdy rynek pracy tego wymagał – kształcono w zawodach: operator koparko-ładowarki, kierowca
kat. C i C+E, spawacz, pilarz-drwal, operator wózków jezdniowych. Wykształcono też sporą grupę
florystek, fryzjerek, organizatorów przyjęć okolicznościowych, mobilnych opiekunek, opiekunów
osób starszych i niepełnosprawnych, kucharzy, księgowych.
16
Skuteczność kursów w projekcie * „Nowy Zawód-Nowa Szansa dla rolników
i mieszkańców wsi Kujaw i Pomorza”
Nazwa kursu
Liczba
absolwentów
kursu
Liczba osób
które wyszły na
rynek pracy po
kursie
Skuteczność
kursu w %
Fryzjer zwierzęcy
2
1
50
Operator żurawii
2
1
50
Organizator przyjęć/
catering
55
25
45,45
Operator koparko-ładowarki
421
180
42,76
Kucharz
179
58
32,40
Spawacz
103
33
32,04
Mobilna opiekunka
154
45
29,22
Opiekun osób starszych
35
10
28,57
Florystka
321
88
27,41
Kierowca kat. C i C+E
618
117
18,93
*Podjęcie pracy na etacie, dorywczej lub założenie działalności gospodarczej
Biura Reorientacji Zawodowej w 19 powiatach będą funkcjonowały nadal mimo zakończenia
projektu. Na ile możliwości pozwolą - doradcy, prawnicy i marketingowcy nadal będą pomagali
mieszkańcom obszarów wiejskich przygotować się do zmiany zawodu, aplikować o pozarolnicze
stanowiska, sporządzać biznesplany do działalności gospodarczej, sporządzać plany marketingowe
i wdrażać założenia Indywidualnych Planów Reorientacji Zawodowej. Założeniem KujawskoPomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego jest wspierać rolników i towarzyszyć im w drodze do
osiągnięcia zamierzonego celu zawodowego. Dlatego jeszcze przed uruchomieniem nowych środków
w Ośrodku trwają intensywne prace nad przygotowaniem założeń do kolejnych projektów z zakresu
reorientacji zawodowej rolników.
17
Doświadczenia tworzenia i rozwoju gospodarstw opiekuńczych w województwie
kujawsko– pomorskim
W 2013 roku KPODR w Minikowie rozpoczął rozmowy z grupą właścicieli gospodarstw
agroturystycznych z terenu Borów Tucholskich zrzeszonych w Stowarzyszeniu Gospodarstw
Agroturystycznych „Bory Tucholskie”, na temat możliwości rozwoju ich działalności o funkcje
opiekuńcze.
W
trakcie
kilku
spotkań
przekazano
rolnikom
prowadzącym
gospodarstwa
agroturystyczne koncepcję funkcjonowania gospodarstw opiekuńczych w Holandii. Poza rolnikami
prowadzącymi gospodarstwa agroturystyczne w spotkaniach brali również udział przedstawiciele
Starostwa Powiatowego w Tucholi, Lokalnej Grupy Działania Bory Tucholskie oraz inni liderzy
lokalni. Po kilku spotkaniach specjaliści KPODR w Minikowie opracowali założenia przyszłych
działań oraz rozpoczęli starania o dokonanie rozszerzenia projektu reorientacji zawodowej rolników
(„NOWY ZAWÓD – NOWA SZANSA dla rolników i mieszkańców wsi Kujaw i Pomorza”
finansowanego z POKL 8.1.2) o tzw. komponent współpracy międzynarodowej. Z założenia
komponent międzynarodowy projektu miał ułatwić zainteresowanym rolnikom oraz liderom lokalnym
z terenu województwa zapoznanie się z systemem funkcjonowania gospodarstw opiekuńczych
w Holandii oraz opracowanie rekomendacji dla tworzenia tego typu rozwiązań w innych regionach.
W 2013 roku grupa 17 właścicieli gospodarstw agroturystycznych lub członków ich rodzin
uczestniczyła w intensywnym, dwustugodzinnym kursie opiekuna dziennego osób starszych
i niepełnosprawnych. Kurs składał się nie tylko z części teoretycznej, ale również z praktyk (min. 100
godzin) w Domu Pomocy Społecznej (DPS) w Wysokiej w powiecie tucholskim. W ramach tych zajęć
uczestnicy mieli możliwość poznania specyfiki pracy opiekuńczej oraz nawiązali bezpośredni kontakt
z podopiecznymi DPS. Dzięki praktykom i doświadczeniu nabytemu w Domu Pomocy Społecznej
mogli oni stwierdzić, czy są gotowi podjąć pracę polegającą na opiece nad osobami starszymi
i niepełnosprawnymi.
W 2014 roku rozpoczęto realizację komponentu międzynarodowego projektu oraz przystąpiono do
przygotowywania koncepcji tworzenia gospodarstw opiekuńczych w Borach Tucholskich w oparciu
o doświadczenia holenderskie. Początkowo odbyła się wizja lokalna, na podstawie której opracowano
wstępne założenia działań oraz wytyczne do programu wizyty studyjnej w Holandii, która odbyła się
w czerwcu 2014 roku. Podczas pobytu w Holandii, rolnicy mieli możliwość bezpośredniej rozmowy
z właścicielami oraz podopiecznymi przebywającymi w gospodarstwach. Zapoznali się ze sposobami
ich prowadzenia oraz funkcjonowania. Wizyta w holenderskich gospodarstwach pomogła im
zaplanować funkcjonowanie takich gospodarstw w warunkach polskich. Po powrocie z Holandii
podczas kilku dni warsztatowych oraz wizyt w każdym z zainteresowanych gospodarstw opracowano
założenia koncepcji gospodarstw opiekuńczych w Borach Tucholskich (Indywidualne Plany
Gospodarstw Opiekuńczych IPUGO) oraz dokonano indywidualnego przeglądu gospodarstw pod
kątem spełniania wymogów technicznych poszczególnych pomieszczeń i całej przestrzeni oferowanej
docelowo dla podopiecznych. Dokonano również wstępnej analizy finansowej przekształcania
gospodarstwa agroturystycznego lub rolniczego na działalność opiekuńczą.
W Polsce po analizie sytuacji formalno – prawnej określono dla zainteresowanych gospodarstw
z Borów Tucholskich następujące grupy docelowe i formy opieki:
18

Opieka skierowana do dzieci i młodzieży
Gospodarstwo opiekuńcze może w przypadku tej grupy funkcjonować jako rodzina zastępcza lub
uruchomić rodzinny dom dziecka. Dodatkową grupą docelową zasugerowaną w trakcie działań
w Borach Tucholskich jest możliwość przyjmowania w niektórych gospodarstwach agroturystycznych
małoletnich matek wychowujących dzieci, po spełnieniu specyficznych dla tej grupy warunków.

Osoby niepełnosprawne intelektualnie lub ruchowo
Wiele gospodarstw agroturystycznych jest gotowych do udzielania tego typu wsparcia. Uczestnicy
projektu zdobyli formalne kwalifikacje do opieki nad osobami niepełnosprawnymi.

Osoby starsze wymagające wsparcia
Osoby starsze wymagające całodobowego wsparcia to najczęściej osoby samotne lub chore, nad
którymi opieki nie są już w stanie świadczyć członkowie rodziny. Tworzenie gospodarstw
opiekuńczych w formie rodzinnego domu pomocy1 w przeciwieństwie do dużych domów pomocy
społecznej może wyjść naprzeciw oczekiwaniom ludzi starszych, którzy pragną ciepła,
zainteresowania swoją osobą i bliskością z innymi.

Osoby starsze nieaktywne zawodowo
Gospodarstwo opiekuńcze dla osób starszych nieaktywnych zawodowo może być zorganizowane
w różnych formach, w tym między innymi w postaci klubu samopomocy, który może stać się
miejscem wspólnego spotykania się osób starszych z innymi, porozmawiania przy kawie czy herbacie,
grania w gry towarzyskie, spacerów, organizowania różnych warsztatów, pogadanek, co pomoże
zachować osobom tym dobrą kondycję psychiczną i fizyczną oraz poczucie własnej wartości.

Kompleksowa oferta turystyczna dla osób starszych – produkt turystyczny dla seniora
Po wielu analizach i dyskusjach warsztatowych w ramach projektu uznano, że pierwszym krokiem
w kierunku tworzenia rozbudowanej oferty dla osób starszych winno być stworzenie specyficznego
produktu turystycznego „Bory Tucholskie dla Seniorów”, którego rdzeniem będzie przyjmowanie
osób starszych oraz ich rodzin na krótkie lub dłuższe pobyty
wypoczynkowo-rekreacyjne.
Gospodarstwa agroturystyczne z Borów Tucholskich posiadają zróżnicowaną ofertę skierowaną do
seniorów indywidualnych jak i grup zorganizowanych (warsztaty tematyczne). Najczęściej deklarują
przyjmowanie osób samodzielnych, dla których opieka oznacza dyskretne wspieranie, proste zabiegi
rehabilitacyjne i nade wszystko kontakt z naturą i świeżym powietrzem. Oferta gospodarstw
opiekuńczych z Borów Tucholskich znajduje się pomiędzy tym, co oferują klasyczne gospodarstwa
agroturystyczne, a ofertą domów pomocy społecznej. Wielość atrakcji Borów Tucholskich, specyfika
naturalnego środowiska, zagospodarowanego przez społeczności lokalne choćby w postaci powstałych
w ostatnich latach kilkunastu tzw. wiosek tematycznych „grzybowej”, „miodowej”,” kwiatowej”,
„górniczej” lub „ptasiej”, a dodatkowo lasy, jeziora, słynny akwedukt w Fojutowie, szlaki turystyczne
- raj dla rowerzystów, spacerowiczów i kajakarzy. W Borach Tucholskich w 2014 roku rozpoczęto już
w praktyce realizację funkcji opiekuńczych na bazie gospodarstwa rolnego. Kilka gospodarstw pełni
już funkcję pogotowia opiekuńczego dla dzieci i przygotowuje się do bycia profesjonalną rodziną
zastępczą lub rodzinnym domem dziecka. Kilka innych jest praktycznie przygotowanych do pełnienia
1
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31.05.2012 r. w sprawie rodzinnych
domów pomocy (Dz.U. 2012 poz. 719).
19
funkcji rodzinnych domów pomocy. Wydaje się również, że zapotrzebowanie na tego typu ofertę jest
bardzo realne. Wszystkie uczestniczące w projekcie gospodarstwa są gotowe rozwijać swoją ofertę
tworząc produkt turystyczny „Bory Tucholskie dla Seniora” oraz rozwijając ofertę usług
opiekuńczych.
20