W_Urbański Część 6

10. WYTYCZNE POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU PORAŻENIA PRĄDEM ELEKTRYCZNYM
Uwalnianie porażonego spod działania prądu elektrycznego o napięciu do 1 kV
1. Porażonego należy natychmiast uwolnić spod działania prądu elektrycznego.
2. Uwolnienia należy dokonać jedną z następujących metod:
a) przez wyłączenie napięcia właściwego obwodu elektrycznego,
b) przez odciągnięcie porażanego od urządzeń będących pod napięciem,
c) przez odizolowanie porażonego, uniemożliwiając przepływ prądu przez jego ciało.
Rys. 14. Uwolnienie porażonego spod działania prądu elektrycznego o napięciu do 1 kV
przez otwarcie łącznika z uchwytem izolowanym
Rys. 15. - jw. przez otwarcie łącznika z uchwytem nieizolowanym
3. Wyłączenie napięcia należy dokonać jednym z następujących sposobów:
a) przez otwarcie właściwych łączników, od strony zasilania (rys. 14),
przy czym w przypadku, gdy uchwyt łącznika nie jest izolowany, wyłączenia należy dokonać przy
użyciu dostępnego w danej chwili materiału izolacyjnego z jednoczesnym odizolowaniem się od
podłoża i przedmiotów przewodzących (rys.15),
b) przez usunięcie wkładek topikowych z obwodu zasilania (rys.16), przy czym w przypadku
uszkodzenia główki bezpiecznikowej wyłączenia należy dokonać przy zachowaniu środków
ostrożności. Wyjmowanie bezpieczników mocy powinno odbywać się za pomocą przeznaczonych do
tego celu uchwytów;
c) przez przecięcie przewodów od strony zasilania za pomocą narzędzi z izolowanymi rękojeściami
i przy zastosowaniu środków ochraniających przed skutkami luku elektrycznego (rys. 17). Nie wolno
stosować tego sposobu w pomieszczeniach zagrożonych wybuchem.
d) przez zwarcie przewodów od strony zasilania. Sposób ten należy stosować tylko w liniach
napowietrznych. Zwarcia dokonuje się za pomocą odpowiedniej zarzutki metalowej (rys. 18). Zwarcie
musi być wykonane w sposób trwały.
4. Odciągnięcia porażonego od urządzeń będących w stanie załączenia należy dokonywać
w przypadku, gdy wyłączenie napięcia trwałoby zbyt długo albo byłoby trudniejsze i bardziej
niebezpieczne do wykonania.
5. Uwolnienie porażonego spod działania prądu elektrycznego przez odizolowanie dokonuje się
w sposób następujący:
a) przy przepływie prądu przez ciało porażonego od ręki do nóg, przy jednoczesnym zaciśnięciu dłoni
na urządzeniu będącym pod napięciem - odizolowania należy dokonać przez podsunięcie pod nogi
porażonego materiału izolacyjnego,
b) przy przepływie prądu od jednej ręki drugiej (podłoże izolowane) - należy przerwać obwód prądu za
pomocą podkładania materiału izolacyjnego pod kolejno odginane palce jednej dłoni (rys. 19).
Rys. 16. Uwolnienie porażonego
spod działania prądu elektrycznego
o napięciu do 1 kV przez usuniecie wkładek
topikowych
Rys. 17. – jw. Przez przecięcie przewodów
od strony zasilania
Rys. 18. – jw. Przez zwarcie przewodów
zarzutką metalową
6. Przy uwalnianiu porażonych spod działania prądu elektrycznego o napięciu do 1 kV jako
podstawowy materiał izolacyjny należy stosować sprzęt ochronny zasadniczy i dodatkowy, jak:
rękawice gumowe, półbuty, dywaniki, drążki itp. W razie braku sprzętu ochronnego można stosować
jako materiał izolacyjny zastępczy: suche drzewo, tworzywa sztuczne, suche materiały tekstylne.
7. Osoba ratująca musi dokonać wyboru metody i sposobu uwolnienia porażonego spod działania
prądu elektrycznego w zależności od warunków, w jakich nastąpiło porażenie, mając na uwadze
własne bezpieczeństwo oraz potrzebę natychmiastowego uwolnienia porażonego.
8. Gdy porażenie nastąpiło na wysokości, a wyłączenie napięcia może spowodować groźny upadek
porażonego - należy przed wyłączeniem napięcia zabezpieczyć porażonego przed skutkami upadku.
Uwolnienie porażonego spod działania prądu elektrycznego o napięciu powyżej 1 kV
9. Uwolnienia należy dokonać jedną z następujących metod:
a) przez wyłączenie napięć właściwego obwodu elektrycznego,
b) przez odciągniecie porażonego od urządzeń będących pod napięciem.
10. Wyłączenia napięcia należy dokonać przez otwarcie właściwych wyłączników (rys. 20).
Przed zdjęciem porażonego z urządzenia, które zostało wyłączone, należy upewnić się o braku
napięcia za pomocą wskaźnika napięcia, a następnie rozładować urządzenie, zachowując wymagane
dla tych czynności środki ostrożności. Można też, dla zyskania na czasie, odciągnąć porażonego
od urządzeń za pomocą sprzętu ochronnego i dodatkowego.
Odciągnięcia porażanego od urządzeń będących w stanie załączenia w przypadku braku możliwości
wyłączenia napięcia należy dokonać posługując się sprzętem ochronnym zasadniczym i pomocniczym
z wykluczeniem możliwości bezpośredniego dotknięcia porażonego oraz dotknięcia urządzeń
znajdujących się pod napięciem.
Rys. 19. Uwolnienie porażonego spod działania prądu elektrycznego o napięciu do 1 kV
przez odizolowanie dłoni porażonego
Rys. 20. Uwolnienie porażonego spod działania prądu elektrycznego o napięciu powyżej 1 kV
przez wyłączenie prądu wyłącznikiem
Wytyczne udzielania pomocy przedlekarskiej osobom porażonym prądem elektrycznym
W czasie ratowania należy działać:
SZYBKO – nie trącić czasu na przyglądanie się porażonemu, poszukiwanie osób mogących pomóc
i na inne zbędne czynności;
SPRAWNIE – wykonać tylko czynności zamierzone i celowe;
SPOKOJNIE - nie wpadać w panikę.
Jeżeli w pobliżu są inne osoby powinny one wezwać lekarza (pogotowie ratunkowe). Jeżeli poza
udzielającym pomocy nie ma przy porażonym innej osoby, nie należy odstępować porażonego.
Nie wolno przerywać akcji ratowniczej - pomocy wzywać krzykiem.
Czynności wstępne
Bezpośrednio po uwolnieniu porażonego spod napięcia należy wykonać następujące czynności:
a) jeżeli porażony krwawi, zatrzymać krwawienie,
b) sprawdzić czy nie ma cala obcych w jamie ustnej,
c) zadecydować, jaki ma być zakres doraźnej pomocy i sposób jej udzielenia.
11. Sposób ratowania zależy od stanu porażonego. Porażony może być przytomny lub nieprzytomny.
Człowiek nieprzytomny może oddychać, krążenie krwi może zaś trwać lub może być wstrzymane.
12. Porażony przytomny
Należy rozluźnić ubranie w okolicy szyi, klatki piersiowej i brzucha oraz ułożyć wygodnie porażonego.
Zaleca się przewiezienie lub przeniesienie porażonego na noszach do lekarza. Jeżeli transport jest
niemożliwy, należy wezwać lekarza na miejsce wypadku. Porażony musi być zbadany przez lekarza.
Do chwili badania powinien pozostawać w pozycji leżącej.
13. Porażony nieprzytomny – oddycha
Nie wolno nieprzytomnego pozostawić ani chwili w pozycja na wznak. Należy ułożyć porażonego na
boku, rozluźnić ubranie. Nie wolno odstępować od porażonego. Porażonego należy stale
obserwować, albowiem oddech może się zatrzymać. Transport do lekarza w tej samej pozycji.
14. Porażony nieprzytomny - nie oddycha – krążenie krwi trwa
Tlen nie dochodzi do płuc. Serce tłoczy krew z resztkami tlenu do narządów ciała. Stopniowo wzrasta
niedotlenienie mózgu. Tętno na szyi jest wyczuwane. Źrenice niewielkie. Objawy bezdechu:
- papierek, (nitka, włos) położony wzdłuż nosa nie porusza się,
- klatka piersiowa nie porusza się,
- lśniący przedmiot zbliżony do nosa i ust nie pokrywa się para,
- uchem zbliżonym do nosa i ust nie słyszy się szmeru wydechu,
- stopniowo narasta sinica twarzy i paznokci.
15. Porażony nieprzytomny - nie oddycha – krążenie krwi zatrzymane
Brak tlenu. Nawet resztki tlenu zawartego we krwi nie docierają do mózgu. Mózg pozbawiony tlenu
szybko zamiera. Życie jest bezpośrednio zagrożone.
Występują objawy bezdechu i prawie jednocześnie:
- źrenice oczu powiększają się i stają się ogromne,
- na tętnicy szyjnej brak tętna.
Należy stosować natychmiast sztuczne oddychanie i pośredni masaż serca. Ratujący powinien swoim
oddechem doprowadzić tlen do płuc, a przez uciskanie serca doprowadzić krew z tlenem do mózgu.
16. Podczas przywracania samoistnych, głębokich oddechów aż do chwili odzyskania przy przez
porażonego przytomności należy zapewnić mu dostateczną ilość ciepła (okryć starannie całe jego
ciało). Nie wlewać do ust nieprzytomnego żadnych płynów. Nie odstępować porażonego.
Po odzyskaniu przytomności ułożyć porażonego wygodnie, nie pozwalać wstawać i nadal utrzymywać
w cieple. Można podać do picia łyżeczkę ciepłego, słodkiego płynu (kawa, herbata).
Należy wezwać i oczekiwać na pomoc medyczną.
11. POSTĘPOWANIE POWYPADKOWE
Dla każdego wypadku przy pracy muszą być ustalone okoliczności i przyczyny wypadku przez
powołaną komisję oraz sporządzony na tę okoliczność protokół.
Ustalenie przyczyn oraz okoliczności zaistniałego wypadku przy pracy ustala macierzysty zakład
z udziałem przedstawicieli zakładu, na którego terenie miał miejsce wypadek.
Zakład pracy, na terenie którego zaistniał wypadek jest zobowiązany do:
1) zorganizowania pomocy i ratunku poszkodowanym oraz osobom,
którym zagraża niebezpieczeństwo,
2) zabezpieczenia miejsca wypadku,
3) w razie potrzeby zawiadomienia macierzystego zakładu o zaistniałym wypadku.
Każdy pracownik, który zauważył wypadek zobowiązany jest udzielić pomocy poszkodowanemu
i zawiadomić kierownictwo zakładu pracy.
Pracownik, który uległ wypadkowi, a stan jego zdrowia na to pozwala, winien bezzwłocznie
zawiadomić kierownictwo zakładu.
Miejsce wypadku, do czasu zakończenia działań komisji powypadkowej, winno być zabezpieczone
przez:
1) niedopuszczenie do miejsca osób postronnych,
2) niedopuszczenie do zmiany położenia tych przedmiotów, które spowodowały wypadek,
3) niedopuszczenie do uruchomienia maszyn i urządzeń, które w związku z wypadkiem
zostały zatrzymane.
Pozwolenie na uruchomienie maszyn i urządzeń i innych zmian w miejscu wypadku wydaje kierownik
zakładu po uzgodnieniu z organizacjami prowadzącymi dochodzenie i ze społecznym inspektorem
pracy.
Okoliczności i przyczyny wypadku ustala się:
1) dla wypadków śmiertelnych lub powodujących ciężkie uszkodzenie ciała
oraz wypadków zbiorczych, przez zespół w składzie:
a) kierownik zakładowej służby bhp - przewodniczący,
b) społeczny inspektor pracy lub przedstawiciel zakładowej organizacji związkowej,
c) pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy,
2) dla wypadków innych niż podano w skład komisji mogą wejść:
a) przedstawiciel zakładowej służby bhp - przewodniczący,
b) oddziałowy społeczny inspektor pracy lub przedstawiciel związku zawodowego,
c) pracownik służby BHP.
Niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o zaistniałym wypadku, zespół prowadzący ustalenie
przyczyn powinien:
1) przesłuchać poszkodowanego, jeżeli ze względu na stan jego zdrowia jest to możliwe,
2) dokonać oględzin miejsca wypadku i zbadać inne okoliczności, które mogły mieć wpływ
na powstanie wypadku,
3) zasięgnąć opinii specjalistów i lekarzy,
4) przesłuchać świadków,
5) wykorzystać inne dostępne materiały dowodowe.
Po ustaleniu przyczyn wypadku powołany zespół sporządza (najpóźniej w ciągu 5 dni od
zawiadomienia o wypadku) "protokół powypadkowy", stwierdzając w nim, że wypadek ma bądź nie ma
związku przyczynowego z pracą, oraz wskazując okoliczności mogące mieć wpływ na prawo do
świadczeń z tytułu wypadku przy pracy.
Zespół winien zapoznać się z treścią protokołu poszkodowanego, który ma prawo do zgłaszania uwag
i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole.
Zatwierdzony protokół powypadkowy należy doręczyć:
1) poszkodowanemu,
2) społecznemu inspektorowi pracy,
3) związkom zawodowym.
Opierając się na dokonanych ustaleniach po wypadkach kierownictwo zakładu pracy powinno:
1) zarządzić stosowanie odpowiednich środków profilaktycznych zapewniających poprawę
warunków BHP,
2) omówić z zainteresowanym okoliczności i przyczyny wypadku.
Poszkodowany ma prawo do wglądu do całości akt sprawy dochodzenia powypadkowego oraz może
wnosić uwagi i zastrzeżenia.
W przypadku wniesienia zastrzeżeń sprawę związana z wypadkiem rozpatruje komisja rozjemcza.
Koszty związane z ustaleniem okoliczności i przyczyn wypadku pokrywa zakład pracy.
Zakład pracy jest zobowiązany niezwłocznie zawiadomić prokuratora, inspektora pracy oraz jednostkę
nadrzędną o każdym zaistniałym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy.