arteries of the human body – te˛tnice ciała ludzkiego

ARTERIES OF THE HUMAN BODY – TE˛TNICE CIAŁA LUDZKIEGO
Artery/Arteries
Te˛tnica/Te˛tnice
Origin
Pocza˛tek
Tętnice ciała ludzkiego
Course
Przebieg
Branches/Description
Gałe˛zie/Opis
Abdominal aorta
aorta brzuszna
przedłużenie aorty piersiowej biegnie do przodu od trzonów kre˛gów
le˛dźwiowych
gałe˛zie trzewne: pień trzewny, te˛tnica
krezkowa górna oraz dolna, te˛tnice: nerkowe, nadnerczowe środkowe, gonadalne
(jajnikowe/ja˛drowe); gałe˛zie ścienne: te˛tnice
le˛dźwiowe oraz te˛tnica krzyżowa pośrodkowa
Angular
te˛tnica ka˛towa
gała˛ź końcowa te˛tnicy
twarzowej
biegnie w kierunku przyśrodkowego
ka˛ta oka
górna cze˛ść policzka oraz powieka dolna
Anterior cerebral
te˛tnica przednia
mózgu
gała˛ź końcowa (wspólnie
z te˛tnica˛ środkowa˛ mózgu)
te˛tnicy szyjnej wewne˛trznej
biegnie do przodu, owija sie˛ wokół kolana
ciała modzelowatego, naste˛pnie biegnie
do tyłu w szczelinie podłużnej mózgu
segment A1: wzgórze i ciało pra˛żkowane
segment A2: kora przyśrodkowej powierzchni płata czołowego oraz ciemieniowego
Anterior ciliary
te˛tnica rze˛skowa
przednia
gałe˛zie mie˛śniowe te˛tnicy
ocznej
przebija twardówke˛ w miejscu przyczepu
mie˛śni prostych i tworzy sieć te˛tnicza˛
w obre˛bie te˛czówki i ciała rze˛skowego
te˛czówka oraz ciało rze˛skowe
Anterior
communicating
te˛tnica ła˛cza˛ca
przednia
te˛tnica przednia mózgu
ła˛czy te˛tnice przednie mózgu do przodu
od skrzyżowania wzrokowego i zamyka
koło te˛tnicze
te˛tnice przeszywaja˛ce środkowe
przednio-przyśrodkowe
Anterior division
of internal iliac
pień przedni te˛tnicy
biodrowej
wewne˛trznej
te˛tnica biodrowa wewne˛trzna biegnie do przodu, wzdłuż bocznej ściany
miednicy mniejszej, otoczona blaszka˛
powie˛zi przedkrzyżowej i dzieli sie˛
na gałe˛zie trzewne oraz ścienne
Anterior ethmoidal
te˛tnica sitowa
przednia
te˛tnica oczna
Anterior inferior
cerebellar
te˛tnica dolna przednia dolny (pocza˛tkowy) odcinek
móżdżku
te˛tnicy podstawnej
Anterior intercostal
(branches)
gałe˛zie
mie˛dzyżebrowe
przednie
te˛tnica piersiowa wewne˛trzna biegnie mie˛dzy mie˛śniami mie˛dzyżebro(przestrzenie mie˛dzyżebrowe wymi wewne˛trznymi i najgłe˛bszymi
1–6) oraz te˛tnica mie˛śniowo-przeponowa (przestrzenie
mie˛dzyżebrowe 7–9)
mie˛śnie mie˛dzyżebrowe, skóra pokrywaja˛ca
klatke˛ piersiowa˛, opłucna ścienna
znajduja˛ca sie˛ do wewna˛trz od ww. mie˛śni
Anterior
interventricular
(branch)
gała˛ź
mie˛dzykomorowa
przednia
te˛tnica wieńcowa lewa
biegnie wzdłuż bruzdy mie˛dzykomorowej
przedniej do koniuszka serca
ściany prawej i lewej komory, w tym również
wie˛ksza˛ cze˛ść przegrody mie˛dzykomorowej
oraz zawarta˛ w ich obre˛bie cze˛ść pe˛czka
przedsionkowo-komorowego i jego gałe˛zi
(tkanka układu przewodza˛cego serca)
Anterior spinal
te˛tnica rdzeniowa
przednia
na górze powstaje z poła˛czenia gałe˛zi wewna˛trzczaszkowych pochodza˛cych od te˛tnic
kre˛gowych; jej kontynuacja
ku dołowi otrzymuje gałe˛zie
pochodza˛ce z rozdwojenia
te˛tnic rdzeniowych segmentowych przednich na różnych
poziomach
tworzy cia˛gły układ anastomotyczny,
zste˛puja˛cy wzdłuż rdzenia kre˛gowego,
położony u wejścia do szczeliny
pośrodkowej przedniej rdzenia kre˛gowego
zaopatruje przednia˛ cze˛ść rdzenia
kre˛gowego, wysyłaja˛c gałe˛zie, które
wchodza˛ do szczeliny pośrodkowej przedniej i ła˛cza˛ sie˛ w splot opony mie˛kkiej
rozgałe˛ziaja˛cy sie˛ na powierzchni rdzenia
kre˛gowego
Anterior superior
alveolar
te˛tnica ze˛bodołowa
górna przednia
te˛tnica podoczodołowa
odchodzi na wysokości kanału podoczodo- zaopatruje błone˛ śluzowa˛ zatoki szcze˛kowej
łowego i wste˛puje przez kanały ze˛bodołowe oraz siekacze i kieł szcze˛ki
przednie
Anterior tibial
te˛tnica piszczelowa
przednia
gała˛ź końcowa (wspólnie
z te˛tnica˛ piszczelowa˛ tylna˛)
te˛tnicy podkolanowej
biegnie mie˛dzy kościa˛ piszczelowa˛
komora przednia goleni
a strzałka˛, przechodzi do komory przedniej
goleni przez otwór położony w górnej cze˛ści
błony mie˛dzykostnej i zste˛puje wzdłuż tej
błony mie˛dzy mie˛śniem piszczelowym
przednim a prostownikiem długim palców
Appendicular
te˛tnica wyrostka
robaczkowego
te˛tnica kre˛tniczo-okre˛żnicza
biegnie mie˛dzy blaszkami krezki wyrostka
robaczkowego
gała˛ź ścienna: te˛tnica zasłonowa
gałe˛zie trzewne: te˛tnica pe˛pkowa, te˛tnica
pe˛cherzowa dolna, te˛tnica maciczna, te˛tnica
pochwowa, te˛tnica odbytnicza środkowa
oraz sromowa wewne˛trzna
przez otwór sitowy przedni dostaje sie˛ do zaopatruje komórki sitowe przednie
dołu przedniego czaszki oraz jamy nosowej, i środkowe, opone˛ twarda˛ dołu przedniego
oddaja˛c gałe˛zie do skóry nosa
czaszki, przednio-górna˛ cze˛ść jamy
nosowej oraz skóre˛ grzbietu nosa
biegnie do tyłu i boku, cze˛sto okre˛caja˛c sie˛ zaopatruje dolna˛ cze˛ść bocznych płacików
wokół przewodu słuchowego wewne˛trznego móżdżku, dolno-boczna˛ cze˛ść mostu, splot
naczyniówkowy ka˛ta mostowo-móżdżkowego, zazwyczaj daje pocza˛tek te˛tnicy
błe˛dnika
wyrostek robaczkowy
Aneksy 61
TE˛TNICE CIAŁA LUDZKIEGO
Artery/Arteries
Te˛tnica/Te˛tnice
Origin
Pocza˛tek
Course
Przebieg
Branches/Description
Gałe˛zie/Opis
Arch of aorta
łuk aorty
przedłużenie aorty
wste˛puja˛cej
zatacza łuk ku tyłowi, biegna˛c na lewo od
tchawicy i przełyku nad korzeniem lewego
płuca
pień ramienno-głowowy, te˛tnica szyjna
wspólna lewa, te˛tnica podobojczykowa lewa
Arcuate (of foot)
te˛tnica łukowata
(stopy)
przedłużenie te˛tnicy
grzbietowej stopy
biegnie bocznie i grzbietowo w stosunku
do podstaw kości śródstopia
te˛tnice grzbietowe śródstopia: 2., 3. i 4.
Artery of bulb of penis te˛tnica opuszki pra˛cia te˛tnica sromowa wewne˛trzna przebija przepone˛ moczowo-płciowa˛
i dociera do opuszki pra˛cia ba˛dź do
or vestibule of vagina lub te˛tnica opuszki
przedsionka pochwy
przedsionka pochwy
zaopatruje opuszke˛ pra˛cia lub przedsionek
pochwy oraz gruczoł opuszkowo-cewkowy
(u me˛żczyzn) oraz gruczoł przedsionkowy
wie˛kszy (u kobiet)
Artery to ductus
deferens
te˛tnica nasieniowodu
te˛tnica pe˛cherzowa dolna
(lub górna)
biegnie w przestrzeni zaotrzewnowej
do nasieniowodu
nasieniowód
Artery of pterygoid
canal
te˛tnica kanału
skrzydłowego
gała˛ź trzeciej cze˛ści te˛tnicy
szcze˛kowej albo od te˛tnicy
podniebiennej wie˛kszej
biegnie ku tyłowi przez kanał skrzydłowy
błona śluzowa najwyżej położonej cze˛ści
gardła (zachyłek gardłowy), tra˛bka
słuchowa oraz jama be˛benkowa
Ascending aorta
aorta wste˛puja˛ca
ujście aorty w lewej komorze wste˛puje na długości ok. 5 cm do poziomu te˛tnica wieńcowa prawa i lewa
serca
ka˛ta mostka, gdzie przechodzi w łuk aorty
Ascending cervical
te˛tnica szyjna
wste˛puja˛ca
gała˛ź końcowa (wspólnie
z te˛tnica˛ tarczowa˛ dolna˛)
pnia tarczowo-szyjnego
wste˛puje po powie˛zi przedkre˛gowej
Ascending palatine
te˛tnica podniebienna
wste˛puja˛ca
te˛tnica twarzowa
biegnie ku górze wzdłuż zwieracza górnego zaopatruje ściane˛ boczna˛ gardła, migdałki,
gardła, naste˛pnie krzyżuje jego górny brzeg tra˛bke˛ słuchowa˛ oraz podniebienie mie˛kkie
i dociera do podniebienia mie˛kkiego i dołu
migdałka
obwód przyśrodkowy te˛tnicy
szyjnej zewne˛trznej
biegnie do góry mie˛dzy te˛tnica˛ szyjna˛
zaopatruje ściane˛ gardła, migdałek
wewne˛trzna˛ a ściana˛ gardła do podstawy podniebienny, podniebienie mie˛kkie oraz
czaszki, oddaje gałe˛zie przechodza˛ce przez opone˛ twarda˛ tylnego dołu czaszki
otwór szyjny oraz kanał nerwu
podje˛zykowego
Ascending pharyngeal te˛tnica gardłowa
wste˛puja˛ca
zaopatruje mie˛śnie przedkre˛gowe, tworzy
wiele zespoleń z innymi te˛tnicami szyi
Atrioventricular nodal
(branch)
gała˛ź we˛zła
przedsionkowo-komorowego
te˛tnica wieńcowa prawa
w pobliżu odejścia gałe˛zi
mie˛dzykomorowej tylnej
biegnie do przodu w najwyżej położonej
cze˛ści przegrody mie˛dzykomorowej w kierunku we˛zła przedsionkowo-komorowego
we˛zeł przedsionkowo-komorowy
Axillary
te˛tnica pachowa
przedłużenie te˛tnicy
podobojczykowej po jej
skrzyżowaniu z żebrem I
biegnie do dołu i do boku przez jame˛
pachowa˛, przechodza˛c w te˛tnice˛ ramienna˛
po skrzyżowaniu dolnego brzegu mie˛śnia
obłego wie˛kszego; wyróżnia sie˛ trzy odcinki
te˛tnicy pachowej: położony przyśrdkowo (1),
do tyłu (2) i bocznie (3) w stosunku do
mie˛śnia piersiowego mniejszego
1. odcinek: te˛tnica piersiowa najwyższa,
2. odcinek: te˛tnica piersiowo-barkowa oraz
te˛tnica piersiowa boczna, 3. odcinek: te˛tnica
podłopatkowa, te˛tnica okalaja˛ca ramie˛
przednia i tylna
Basilar
te˛tnica podstawna
utworzona przez
wewna˛trzczaszkowe
zespolenie te˛tnic kre˛gowych
wste˛puje wzdłuż stoku w zbiorniku mostu,
kończy sie˛, ulegaja˛c podziałowi na dwie
te˛tnice tylne mózgu
gałe˛zie: te˛tnica móżdżkowa dolna przednia,
te˛tnica błe˛dnika, te˛tnice mostu, śródmózgowia i te˛tnica móżdżkowa górna
Brachial
te˛tnica ramienna
przedłużenie te˛tnicy
pachowej po skrzyżowaniu
dolnego brzegu mie˛śnia
obłego wie˛kszego
przebiega wzdłuż przegrody
mie˛dzymie˛śniowej przyśrodkowej ramienia
wspólnie z nerwem pośrodkowym, w dole
łokciowym kończy swój bieg, dziela˛c sie˛ na
te˛tnice˛ łokciowa˛ i promieniowa˛
główna te˛tnica ramienia, gałe˛zie: te˛tnica
głe˛boka ramienia, gałe˛zie mie˛śniowe oraz
odżywcze, te˛tnica poboczna łokciowa górna
i dolna
Brachiocephalic
(trunk)
pień ramienno-głowowy
pierwsza i najwie˛ksza gała˛ź
łuku aorty
wste˛puje w kierunku tylno-bocznym
w prawa˛ strone˛, biegna˛c pocza˛tkowo do
przodu od tchawicy, a naste˛pnie po jej
prawej stronie; do tyłu od stawu
mostkowo-obojczykowego dzieli sie˛ na
swoje gałe˛zie końcowe
te˛tnica szyjna wspólna prawa oraz te˛tnica
podobojczykowa prawa
Bronchial
(1–2 branches)
gałe˛zie oskrzelowe
(1–2 gałe˛zie)
przedni obwód pierwszego
biegnie do tyłu od oskrzeli głównych
odcinka aorty piersiowej albo i poda˛ża za rozgałe˛zieniami drzewa
3. te˛tnica mie˛dzyżebrowa
tchawiczo-oskrzelowego
tylna prawa
Buccal
te˛tnica policzkowa
te˛tnica szcze˛kowa
oskrzela i tkanka okołooskrzelowa, opłucna
trzewna
biegnie do przodu i boku wraz z nerwem
zaopatruje mie˛sień policzkowy, pokrywaja˛ca˛
policzkowym, wyłania sie˛ spod przedniego go skóre˛ oraz błone˛ śluzowa˛ położona˛ pod
brzegu gałe˛zi żuchwy
mie˛śniem, zespala sie˛ z gałe˛ziami te˛tnicy
twarzowej oraz te˛tnicy podoczodołowej
Aneksy 62
TE˛TNICE CIAŁA LUDZKIEGO
Artery/Arteries
Te˛tnica/Te˛tnice
Origin
Pocza˛tek
Carpal branches,
dorsal and palmar
gałe˛zie nadgarstkowe, te˛tnica promieniowa oraz
grzbietowe i dłoniowe łokciowa na poziomie
nadgarstka
Celiac trunk
pień trzewny
Central artery of retina te˛tnica środkowa
siatkówki
Circumflex (branch)
gała˛ź okalaja˛ca
Course
Przebieg
Branches/Description
Gałe˛zie/Opis
tworza˛ zespolenia z odpowiadaja˛cymi
zapewnia kra˛żenie oboczne w obre˛bie
gałe˛ziami analogicznej te˛tnicy (tworza˛c
nadgarstka
w ten sposób sieć grzbietowa˛ oraz dłoniowa˛
nadgarstka
aorta brzuszna tuż poniżej
ma krótki przebieg, ok. 1,25 cm i daje
rozworu aortowego przepony pocza˛tek te˛tnicy żoła˛dkowej lewej,
a naste˛pnie ulega podziałowi na te˛tnice˛
śledzionowa˛ i te˛tnice˛ wa˛trobowa˛ wspólna˛
zaopatruje najniższy odcinek przełyku,
żoła˛dek, dwunastnice˛ (powyżej ujścia
przewodu żółciowego wspólnego), wa˛trobe˛,
drogi żółciowe oraz trzustke˛
te˛tnica oczna
biegnie w pochewce opony twardej
otaczaja˛cej nerw wzrokowy, przebija nerw
wzrokowy w pobliżu gałki ocznej, w punkcie
środkowym tarczy nerwu wzrokowego
oddaje te˛tniczki siatkówki
zaopatruje wzrokowa˛ cze˛ść siatkówki
(z wyja˛tkiem pre˛cików i czopków), gałe˛zie:
te˛tniczka plamki żółtej, te˛tniczki nosowe
i skroniowe siatkówki
lewa te˛tnica wieńcowa
biegnie w lewo w bruździe wieńcowej
w kierunku tylnej powierzchni serca
głównie gałe˛zie do lewego przedsionka
i lewej komory: gała˛ź komorowa lewa, gała˛ź
przedsionkowa lewa, gała˛ź brzeżna lewa
te˛tnice zespalaja˛ sie˛, tworza˛c sieć wokół
szyjki chirurgicznej kości ramiennej; wie˛ksza
z nich, te˛tnica okalaja˛ca ramie˛ tylna
przechodzi wraz z nerwem pachowym przez
otwór czworoboczny do jamy pachowej
zaopatruja˛ staw ramienny oraz mie˛śnie
obre˛czy kończyny górnej i niektóre mie˛śnie
ramienia: mie˛sień naramienny, obły wie˛kszy
i mniejszy oraz głowe˛ długa˛ i boczna˛
mie˛śnia trójgłowego ramienia
zawija sie˛ wokół bocznego brzegu łopatki
i dochodzi do dołu podgrzebieniowego
zaopatruje mie˛sień podłopatkowy oraz
podgrzebieniowy, zespala sie˛ z te˛tnicami
ramienia wokół łopatki
Circumflex humeral, te˛tnica okalaja˛ca
trzeci odcinek te˛tnicy
anterior and posterior ramie˛, przednia i tylna pachowej, odchodzi
po przeciwnej stronie
w stosunku do te˛tnicy
podłopatkowej
Circumflex scapular
artery
te˛tnica okalaja˛ca
łopatke˛
Commona carotid,
left and right
lewa: druga gała˛ź łuku aorty
te˛tnica szyjna
wspólna, lewa i prawa prawa: gała˛ź końcowa (wspólnie z te˛tnica˛ podobojczykowa˛
prawa˛) pnia ramienno-głowowego
biegnie do tyłu od stawu mostkowogałe˛zie końcowe: te˛tnica szyjna wewne˛trzna
-obojczykowego ku górze, otoczona
i zewne˛trzna
pochewka˛ naczyń szyjnych i przykryta mie˛śniem mostkowo-obojczykowo-sutkowym, do
poziomu kre˛gu C4 (lub kości gnykowej)
Common hepatic
te˛tnica wa˛trobowa
wspólna
biegnie w kierunku prawym wzdłuż górnego gałe˛zie końcowe: te˛tnica wa˛trobowa
brzegu trzustki; jest położona do przodu
właściwa i te˛tnica żoła˛dkowo-dwunastnicza
od żyły wrotnej;
Common iliac,
left and right
te˛tnica biodrowa
gałe˛zie końcowe aorty
wspólna, lewa i prawa brzusznej
Common interosseus te˛tnica mie˛dzykostna
wspólna
gała˛ź końcowa (wspólnie
z te˛tnica˛ piersiowo-grzbietowa˛) te˛tnicy podłopatkowej
gała˛ź końcowa (wspólnie
z te˛tnica˛ śledzionowa˛)
pnia trzewnego
rozpoczyna sie˛ do przodu od trzonu kre˛gu
L4, zste˛puja˛c biegna˛ rozbieżnie i kończa˛
sie˛ na poziomie L5–S1, do przodu od
stawów krzyżowo-biodrowych
gałe˛zie końcowe: te˛tnica biodrowa
zewne˛trzna i wewne˛trzna
te˛tnica łokciowa, tuż poniżej biegnie w głe˛bokiej warstwie przedramienia, gałe˛zie końcowe: te˛tnica mie˛dzykostna
rozdwojenia te˛tnicy ramiennej aby po krótkim przebiegu podzielić sie˛ na przednia i tylna
w dole łokciowym
dwie gałe˛zie końcowe
Common palmar
digital
te˛tnica dłoniowa
wspólna palców
łuk dłoniowy powierzchowny
biegnie w kierunku dalszym, do przodu od otrzymuje te˛tnice dłoniowe śródre˛cza z łuku
mie˛śni glistowatych, rozdwaja sie˛ na wysoko- dłoniowego głe˛bokiego, gałe˛zie końcowe:
ści wzgórków dotykowych mie˛dzy palcami te˛tnice dłoniowe właściwe palców
Common plantar
digital
te˛tnica podeszwowa
wspólna palców
końcowe odcinki te˛tnicy
podeszwowej śródstopia
krótkie odcinki biegna˛ce dystalnie
w stosunku do głowy poprzecznej mie˛śnia
przywodziciela palucha na wysokości
podstaw paliczków bliższych
Costocervical (trunk)
pień żebrowo-szyjny
2. odcinek te˛tnicy
podobojczykowej
krótka te˛tnica, która biegnie do tyłu i do
gałe˛zie końcowe: te˛tnica mie˛dzyżebrowa
góry od osklepka opłucnej do szyjki żebra I, najwyższa i te˛tnica szyjna głe˛boka
gdzie dzieli sie˛ na gałe˛zie końcowe
Cremasteric
te˛tnica mie˛śnia
dźwigacza ja˛dra
te˛tnica nabrzuszna dolna
towarzyszy powrózkowi nasiennemu
w kanale pachwinowym, a naste˛pnie
w worku mosznowym
zaopatruje mie˛sień dźwigacz ja˛dra i inne
osłonki powrózka nasiennego u me˛żczyzn,
a wie˛zadło obłe u kobiet
Cystic
te˛tnica pe˛cherzykowa gała˛ź prawa te˛tnicy
wa˛trobowej właściwej
odchodzi w obre˛bie wie˛zadła
wa˛trobowo-dwunastniczego
pe˛cherzyk żółciowy i przewód
pe˛cherzykowy
Deep artery of penis
or clitoris
te˛tnica głe˛boka pra˛cia gała˛ź końcowa te˛tnicy
lub łechtaczki
sromowej wewne˛trznej
przebija przepone˛ moczowo-płciowa˛
i dociera do ciał jamistych łechtaczki
lub pra˛cia
gałe˛zie końcowe (te˛tnice ślimakowate)
wyprostowuja˛ sie˛, wypełniaja˛c zatoki ciał
jamistych krwia˛ te˛tnicza˛
Deep artery of thigh
te˛tnica głe˛boka uda
biegnie do dołu po przegrodzie
mie˛dzymie˛śniowej przyśrodkowej,
pod mie˛śniem przywodzicielem długim
gałe˛zie przeszywaja˛ce przechodza˛
przez mie˛sień przywodziciel wielki do tylnej
i bocznej cze˛ści przedziału przedniego uda
te˛tnica udowa w trójka˛cie
udowym (ok. 4 cm poniżej
wie˛zadła pachwinowego)
gałe˛zie końcowe: te˛tnice podeszwowe
właściwe palców
TE˛TNICE CIAŁA LUDZKIEGO
Artery/Arteries
Te˛tnica/Te˛tnice
Origin
Pocza˛tek
Course
Przebieg
Aneksy 63
Branches/Description
Gałe˛zie/Opis
Deep auricular
te˛tnica uszna głe˛boka 1. odcinek te˛tnicy szcze˛kowej wste˛puje w obre˛bie ślinianki przyusznej
do tyłu od stawu skroniowo-żuchwowego,
przebijaja˛c ściane˛ przewodu słuchowego
zewne˛trznego
zaopatruje staw skroniowo-żuchwowy oraz
skóre˛ przewodu słuchowego zewne˛trznego
i błone˛ be˛benkowa˛
Deep cervical
te˛tnica szyjna głe˛boka pień żebrowo-szyjny
zaopatruje głe˛bokie mie˛śnie karku i tworzy
zespolenia z gałe˛zia˛ zste˛puja˛ca˛ te˛tnicy
potylicznej oraz gałe˛ziami te˛tnicy kre˛gowej
Deep circumflex iliac
te˛tnica okalaja˛ca
biodro głe˛boka
Deep lingual
te˛tnica głe˛boka je˛zyka przedłużenie (3. cze˛ści)
te˛tnicy je˛zykowej
zakre˛ca ku górze w pobliżu przedniego
brzegu mie˛śnia gnykowo-je˛zykowego,
naste˛pnie biegnie do przodu od we˛dzidełka
je˛zyka, w gła˛b błony śluzowej
zaopatruje mie˛sień bródkowo-je˛zykowy,
mie˛sień podłużny je˛zyka dolny oraz błone˛
śluzowa˛ dolnej powierzchni je˛zyka
i koniuszek je˛zyka
Deep palmar arch
łuk dłoniowy głe˛boki
bezpośrednie przedłużenie
te˛tnicy promieniowej
uzupełnione po stronie
przyśrodkowej przez gała˛ź
głe˛boka˛ te˛tnicy łokciowej
zakre˛ca przyśrodkowo, jest przykryty
ście˛gnami długich zginaczy i położony
na podstawach kości śródre˛cza
gałe˛zie: te˛tnice dłoniowe śródre˛cza
Deep plantar arch
łuk podeszwowy
głe˛boki
przedłużenie te˛tnicy
podeszwowej bocznej
biegnie do przodu i przyśrodkowo mie˛dzy
3. a 4. warstwa˛ mie˛śni podeszwy stopy,
zespala sie˛ z te˛tnica˛ grzbietowa˛ stopy
za pośrednictwem te˛tnicy podeszwowej
głe˛bokiej mie˛dzy podstawami 1. i 2. kości
śródstopia
gałe˛zie: te˛tnice podeszwowe śródstopia
biegnie do tyłu mie˛dzy wyrostkiem
poprzecznym kre˛gu C7 a szyjka˛ żebra I
i wste˛puje mie˛dzy mie˛śniem półkolcowym
szyi i głowy do poziomu C2
te˛tnica biodrowa zewne˛trzna biegnie na wewne˛trznej powierzchni
przedniej ściany brzucha, równolegle
do wie˛zadła pachwinowego
zaopatruje mie˛sień biodrowy oraz dolna˛
cze˛ść przednio-bocznej ściany brzucha
Deep temporal,
te˛tnica skroniowa
anterior and posterior głe˛boka, przednia
i tylna
2. odcinek te˛tnicy szcze˛kowej wste˛puje mie˛dzy mie˛śniem skroniowym
a kościa˛ dołu skroniowego
zaopatruje mie˛sień skroniowy, okostna˛
i łuske˛ kości skroniowej
Descending genicular te˛tnica zste˛puja˛ca
kolana
te˛tnica udowa w kanale
przywodzicieli
gałe˛zie: te˛tnica udowo-goleniowa towarzysza˛ca nerwowi udowo-goleniowemu zmierzaja˛ca wraz z nim do skóry powierzchni
przyśrodkowej goleni; gałe˛zie mie˛śniowe
do mie˛śnia obszernego przyśrodkowego
i mie˛śnia przywodziciela wielkiego
Descending palatine
te˛tnica podniebienna
zste˛puja˛ca
biegnie w obre˛bie mie˛śnia obszernego
przyśrodkowego do przodu od ście˛gna
mie˛śnia przywodzieciela wielkiego, by
zespolić sie˛ z te˛tnica˛ górna˛ przyśrodkowa˛
kolana
3. odcinek te˛tnicy szcze˛kowej odchodzi w dole skrzydłowo-podniebiennym, zste˛puje do kanału podniebiennego
gałe˛zie: te˛tnice podniebienne wie˛ksze
oraz te˛tnice podniebienne mniejsze
Dorsal artery of penis te˛tnica grzbietowa
or clitoris
pra˛cia lub łechtaczki
gała˛ź końcowa te˛tnicy
sromowej wewne˛trznej
przebija przepone˛ moczowo-płciowa˛
skóra pra˛cia, tkanka erekcyjna pra˛cia
i biegnie przez wie˛zadło wieszadłowe pra˛cia lub łechtaczki
lub łechtaczki w kierunku grzbietu pra˛cia
lub łechtaczki
Dorsal carpal arch
te˛tnica promieniowa
i łokciowa
tworzy łuk w obre˛bie powie˛zi grzbietowej
re˛ki
sieć grzbietowa
nadgarstka
gałe˛zie: te˛tnice grzbietowe śródre˛cza
Dorsal digital arteries te˛tnice grzbietowe
(of fingers)
palców (re˛ki)
te˛tnice grzbietowe śródre˛cza biegna˛ obwodowo po tylno-bocznej
powierzchni paliczków bliższych i połowy
paliczków środkowych palców re˛ki
Dorsal digital arteries te˛tnice grzbietowe
(of toes)
palców (stopy)
te˛tnice grzbietowe śródstopia biegna˛ w kierunku dalszym na tylno-bocznej zaopatruja˛ powierzchnie grzbietowe
powierzchni paliczków bliższych i połowy
paliczków bliższych i proksymalnej połowy
paliczków środkowych palców stopy
paliczków środkowych palców stopy
zaopatruja˛ powierzchnie grzbietowe
paliczków bliższych i proksymalnej połowy
paliczków środkowych palców re˛ki
Dorsal metacarpal
te˛tnica grzbietowa
śródre˛cza
sieć grzbietowa nadgarstka
biegna˛ na 2–4 mie˛śniach mie˛dzykostnych
grzbietowych
rozdwajaja˛ sie˛ na te˛tnice grzbietowe
palców; zaopatruja˛ skóre˛, mie˛śnie oraz
kości grzbietu re˛ki i palców do poziomu
środkowej cze˛ści paliczka środkowego
Dorsal metatarsal
te˛tnica grzbietowa
śródstopia
1. – zakończenie te˛tnicy
grzbietowej stopy;
2., 3. i 4. – te˛tnica łukowata
biegna˛ w kierunku dystalnym na
powierzchni odpowiadaja˛cych im mie˛śni
mie˛dzykostnych grzbietowych
gałe˛zie: te˛tnice grzbietowe palców (stopy)
Dorsal nasal
te˛tnica grzbietowa
nosa
te˛tnica oczna
biegnie ku dołowi i na bocznym brzegu
nosa, zespala sie˛ z te˛tnica˛ ka˛towa˛
zaopatruje grzbiet i powierzchnie˛ boczna
nosa
Dorsal pancreatic
te˛tnica trzustkowa
grzbietowa
te˛tnica śledzionowa
zste˛puje do tyłu od trzustki, dziela˛c sie˛
na gała˛ź prawa˛ i lewa˛
zaopatruje cze˛ść środkowa˛ trzustki
Aneksy 64
TE˛TNICE CIAŁA LUDZKIEGO
Artery/Arteries
Te˛tnica/Te˛tnice
Origin
Pocza˛tek
Course
Przebieg
Branches/Description
Gałe˛zie/Opis
biegnie do boku, przechodza˛c przez splot
ramienny pod mie˛śniem dźwigaczem
łopatki; doła˛cza sie˛ do nerwu grzbietowego
łopatki biegna˛c wzdłuż brzegu
przyśrodkowego łopatki pod mie˛śniami
równoległobocznymi
dostarcza gałe˛zie do mie˛śnia
czworobocznego, mie˛śni
równoległobocznych, mie˛śnia najszerszego
grzbietu, bierze udział w zespoleniach wokół
łopatki (barku)
Dorsal scapular
(variation: in 1 of 3
cases it is replaced
by a deep branch of
the transverse
cervical artery)
te˛tnica grzbietowa
łopatki (odmiana:
w 1 przypadku na 3
jest zasta˛piona
gałe˛zia˛ głe˛boka˛
te˛tnicy poprzecznej
szyi)
3. (lub 2.) odcinek te˛tnicy
podobojczykowej
Dorsalis pedis
te˛tnica grzbietowa
stopy
przedłużenie te˛tnicy piszcze- zste˛puje do przodu i przyśrodkowo do
lowej przedniej obwodowo
1. przestrzeni mie˛dzykostnej i dzieli sie˛ na
w stosunku do dolnego trocz- te˛tnice˛ podeszwowa˛ i łukowata˛
ka prostowników
mie˛śnie grzbietu stopy; przebija mie˛sień
mie˛dzykostny grzbietowy 1. jako te˛tnica
podeszwowa głe˛boka, współuczestniczy
w tworzeniu łuku podeszwowego
Esophageal
(4–5 branches)
gałe˛zie przełykowe
(4–5 gałe˛zi)
przedni obwód
aorty piersiowej
biegnie do przodu od przełyku
przełyk
External carotid
te˛tnica szyjna
zewne˛trzna
te˛tnica szyjna wspólna na
wysokości górnego brzegu
chrza˛stki tarczowatej
wste˛puje lekko do przodu, a naste˛pnie
pochyla sie˛ w kierunku tylnym i bocznym,
biegnie mie˛dzy wyrostkiem sutkowym
a żuchwa˛, przebija mia˛ższ ślinianki
przyusznej, dziela˛c sie˛ za szyjka˛ żuchwy
na dwie gałe˛zie końcowe
gałe˛zie przednie: te˛tnica tarczowa górna,
te˛tnica twarzowa, te˛tnica je˛zykowa, gałe˛zie
tylne: te˛tnica potyliczna i te˛tnica uszna tylna
gałe˛zie przyśrodkowe: te˛tnica gardłowa
wste˛puja˛ca, gałe˛zie końcowe: te˛tnica szcze˛kowa i te˛tnica skroniowa powierzchowna
External pudendal,
superficial, and deep
branches
te˛tnica sromowa
zewne˛trzna
te˛tnica udowa
biegnie przyśrodkowo w poprzek uda
w kierunku moszny i warg sromowych
wie˛kszych
skóra wzgórka łonowego, przednia cze˛ść
warg sromowych (u kobiet) lub nasada
pra˛cia i przednia cze˛ść moszny
(u me˛żczyzn)
Facial
te˛tnica twarzowa
te˛tnica szyjna zewne˛trzna
wste˛puje na górnej i przyśrodkowej stronie
ślinianki podżuchwowej, zawija sie˛ wokół
dolnego brzegu żuchwy i dochodzi do
twarzy, wste˛puje skośnie w poprzek
policzka i boku nosa, zmierzaja˛c do ka˛ta
przyśrodkowego oka
gałe˛zie: te˛tnica podniebienna wste˛puja˛ca,
gała˛ź migdałkowa, gałe˛zie gruczołowe,
te˛tnica podbródkowa, te˛tnica wargowa
dolna i górna, gała˛ź boczna nosa, gała˛ź
końcowa (przedłużenie): te˛tnica ka˛towa
Femoral
te˛tnica udowa
przedłużenie te˛tnicy
biodrowej zewne˛trznej
poniżej wie˛zadła
pachwinowego
zste˛puje przez trójka˛t udowy, przechodzi
przez kanał przywodzicieli i na poziomie
rozworu przywodzicieli przyjmuje nazwe˛
te˛tnicy podkolanowej
zaopatruje przednia˛ i przednio-przyśrodkowa˛ powierzchnie˛ uda
Gastroduodenal
te˛tnica żoła˛dkowo-dwunastnicza
te˛tnica wa˛trobowa wspólna
zste˛puje zaotrzewnowo do tyłu od
poła˛czenia żoła˛dkowo-dwunastniczego
żoła˛dek, trzustka, 1. cze˛ść dwunastnicy
oraz końcowy odcinek przewodu
żółciowego wspólnego
Gastroepiploic
te˛tnica żoła˛dkowo-sieciowa
te˛tnica żoła˛dkowo-dwunastnicza
biegnie mie˛dzy blaszkami sieci wie˛kszej
w kierunku krzywizny wie˛kszej żoła˛dka
prawa cze˛ść krzywizny wie˛kszej żoła˛dka
Genicular (superior
lateral and medial,
inferior lateral, medial
and middle)
te˛tnica kolana (górna
boczna i przyśrodkowa, dolna boczna,
przyśrodkowa oraz
środkowa)
te˛tnica podkolanowa
odchodza˛ i biegna˛ do „czterech ka˛tów”
stawu kolanowego (w widoku od przodu)
wokół rzepki i kłykci kości udowej
i piszczelowej; te˛tnica środkowa kolana
przebija wie˛zadło podkolanowe skośne
w środkowej cze˛ści tylnej ściany torebki
stawu kolanowego
tworzy liczne zespolenia wraz z te˛tnica˛
zste˛puja˛ca˛ kolana, gałe˛zia˛ zste˛puja˛ca˛
te˛tnicy okalaja˛cej udo bocznej, gałe˛zia˛
okalaja˛ca˛ strzałke˛, te˛tnicami wstecznymi
piszczelowymi oraz gałe˛ziami stawowymi
Greater pancreatic
te˛tnica trzustkowa
wielka
te˛tnica śledzionowa
przeszywa lewa˛ cze˛ść trzustki, dziela˛c sie˛
na gała˛ź prawa˛ i lewa˛, które biegna˛
równolegle do przewodu trzustkowego
głównego
zespolenia z innymi gałe˛ziami trzustkowymi;
zaopatruje przede wszystkim ogon trzustki
i cze˛ść przewodu trzustkowego w nim
położonego
pień trzewny, te˛tnica
wa˛trobowa wspólna
biegnie zaotrzewnowo, dochodzi do
wie˛zadła wa˛trobowo-dwunastniczego
i, biegna˛c mie˛dzy jego blaszkami, dociera
do wrót wa˛troby; dzieli sie˛ na gała˛ź
wa˛trobowa˛ prawa˛ i lewa˛
gałe˛zie: te˛tnica żoła˛dkowa prawa, gała˛ź
naddwunastnicza, gała˛ź prawa i lewa;
zaopatruje wa˛trobe˛ i pe˛cherzyk żółciowy,
żoła˛dek, trzustke˛, dwunastnice˛
jelito kre˛te, ka˛tnica oraz okre˛żnica
wste˛puja˛ca
Hepatic artery proper te˛tnica wa˛trobowa
właściwa
Ileocolic
te˛tnica kre˛tniczo-okre˛żnicza
gała˛ź końcowa te˛tnicy
krezkowej górnej
biegnie wzdłuż korzenia krezki jelita
cienkiego i dzieli sie˛ na gała˛ź kre˛tnicza˛
i okre˛żnicza˛
Iliolumbar
te˛tnica biodrowo-le˛dźwiowa
pień tylny te˛tnicy biodrowej
wewne˛trznej
mie˛sień le˛dźwiowy wie˛kszy, mie˛sień
wste˛puje do przodu od stawu krzyżowo-biodrowego i do tyłu od naczyń biodrowych biodrowy, mie˛sień czworoboczny le˛dźwi
wspólnych i mie˛śnia le˛dźwiowego
i ogon koński w kanale kre˛gowym
wie˛kszego
Aneksy 65
TE˛TNICE CIAŁA LUDZKIEGO
Artery/Arteries
Te˛tnica/Te˛tnice
Origin
Pocza˛tek
Course
Przebieg
Branches/Description
Gałe˛zie/Opis
Inferior alveolar
te˛tnica ze˛bodołowa
dolna
1. odcinek te˛tnicy szcze˛kowej zste˛puje do tyłu od nerwu ze˛bodołowego
dolnego, biegna˛c mie˛dzy gałe˛zia˛ żuchwy
a mie˛śniem skrzydłowym przyśrodkowym,
wchodzi do kanału żuchwy przez otwór
żuchwy
gałe˛zie: gała˛ź żuchwowo-gnykowa, gałe˛zie
ze˛bowe, te˛tnica bródkowa gała˛ź skrzydłowa
przyśrodkowa, zaopatruje: mie˛śnie dna
jamy ustnej, żuchwe˛, (dolne) ze˛by oraz
tkanki mie˛kkie bródki
Inferior epigastric
te˛tnica nabrzuszna
dolna
te˛tnica biodrowa zewne˛trzna biegnie do góry i wchodzi do pochewki
mie˛śnia prostego brzucha; biegnie pod
mie˛śniem prostym brzucha
mie˛sień prosty brzucha i przyśrodkowa
cze˛ść przednio-bocznej ściany brzucha
Inferior gluteal
te˛tnica pośladkowa
dolna
pień przedni te˛tnicy biodrowej opuszcza miednice˛ przez otwór kulszowy
wewne˛trznej
wie˛kszy, poniżej mie˛śnia gruszkowatego,
by przejść do okolicy pośladkowej; zste˛puje
wzdłuż przyśrodkowego brzegu nerwu
kulszowego, zespala sie˛ z te˛tnica˛ pośladkowa˛ górna˛ i uczestniczy w zespoleniach
w obre˛bie uda obejmuja˛cych 1. gała˛ź
przeszywaja˛ca˛ od te˛tnicy głe˛bokiej uda
i od te˛tnicy okalaja˛cej udo bocznej i przyśrodkowej
przepona miednicy (mie˛sień guziczny
i dźwigacz odbytu), miesień gruszkowaty,
mie˛sień czworoboczny uda, górne cze˛ści
mie˛śni grupy tylnej uda, mie˛sień
pośladkowy wielki i nerw kulszowy
Inferior labial
te˛tnica wargowa dolna te˛tnica twarzowa w pobliżu
ka˛ta ust
biegnie w kierunku przyśrodkowym
w wardze dolnej
warga dolna i bródka
Inferior mesenteric
te˛tnica krezkowa
dolna
aorta brzuszna
zste˛puje zaotrzewnowo na lewo od aorty
brzusznej
zaopatruje te˛ cze˛ść przewodu
pokarmowego, która rozwine˛ła sie˛
z dalszej cze˛ści jelita pierwotnego
te˛tnica krezkowa górna
wste˛puje zaotrzewnowo po głowie trzustki
cze˛ść dalsza dwunastnicy, dolna cze˛ść
głowy i wyrostka haczykowatego trzustki
Inferior
te˛tnica trzustowopancreaticoduodenal, -dwunastnicza dolna,
anterior and posterior gała˛ź przednia i tylna
Interior phrenic
te˛tnica przeponowa
dolna
jako 1. gała˛ź aorty brzusznej wste˛puje po odnodze kopuły przepony;
gała˛ź przyśrodkowa zespala sie˛
z jednoimienna˛ gałe˛zia˛ drugiej strony
i te˛tnica˛ osierdziowo-przeponowa˛; gała˛ź
boczna blisko ściany klatki, zespala sie˛
z te˛tnica˛ mie˛dzyżebrowa˛ tylna˛
i mie˛śniowo-przeponowa˛
Inferior recital
te˛tnica odbytnicza
dolna
te˛tnica sromowa wewne˛trzna opuszcza kanał sromowy, krzyżuje dół
dolna cze˛ść kanału odbytu (zwykle poniżej
kulszowo-odbytniczy, ida˛c do kanału odbytu linii grzbietowej)
Inferior suprarenal
te˛tnica nadnerczowa
dolna
te˛tnica nerkowa
Inferior thyroid
te˛tnica tarczowa dolna gała˛ź końcowa (z te˛tnicy
wste˛puja˛cej szyjnej) pnia
tarczowo-szyjnego
Inferior vesicle (male) te˛tnica pe˛cherzowa
dolna (me˛ska)
przedni odcinek te˛tnicy
biodrowej wewne˛trznej
gałe˛zie: te˛tnica nadnerczowa górna,
zaopatruje: przepone˛, żyłe˛ główna dolna˛
(gała˛ź prawa), przełyk (gała˛ź lewa),
nadnercze
wste˛puje pionowo do gruczołu
tylna i dolna powierzchnia nadnercza
wste˛puje do przodu od mie˛śnia pochyłego
przedniego, zawija sie˛ przyśrodkowo,
przechodza˛c mie˛dzy naczyniami kre˛gowymi
a pochewka˛ szyjna˛, naste˛pnie zste˛puje po
mie˛śniu długim szyi do dolnego brzegu
gruczołu tarczowego
gałe˛zie: te˛tnica tarczowa dolna, gardłowa,
tchawicza oraz gruczołowe dolne
i wste˛puja˛ce (końcowe do gruczołów
przytarczycznych); ważna te˛tnica trzewna
szyi
biegnie poza otrzewnowo do dolnej
powierzchni pe˛cherza moczowego
u me˛żczyzny
zaopatruje; powierzchnie˛ dolna˛ pe˛cherza
moczowego, nasieniowód, pe˛cherzyki
nasienne i stercz
Infraorbital
te˛tnica
podoczodołowa
3. odcinek te˛tnicy szcze˛kowej przechodzi na twarz przez otwór i bruzde˛
podoczodołowa˛
zaopatruje; mie˛sień prosty i skośny dolny,
powieke˛ dolna˛, woreczek łzowy, zatoke˛
szcze˛kowa˛, siekacze i kieł oraz przednia˛
cze˛ść policzka
Internal carotid
te˛tnica szyjna
wewne˛trzna
te˛tnica szyjna wspólna
na brzegu górnym chrza˛stki
tarczowatej
wste˛puje pionowo w obre˛b szyi i wchodzi
do kanału te˛tnicy szyjnej, przyjmuje
położenie poziome i biegnie przednio-przyśrodkowo przez zatoke˛ jamista˛,
zawraca pod ka˛tem 180° poniżej wyrostka
pochyłego przedniego, rozgałe˛zia sie˛
na te˛tnice˛ przednia˛ i środkowa˛ mózgu
oddaje gałe˛zie do: ścian zatoki jamistej,
przysadki i zwoju trójdzielnego; przede
wszystkim zaopatruje w krew oczodół,
gałke˛ oczna˛, górna˛ cze˛ść jamy nosowej
i mózgowie
Internal iliac
te˛tnica biodrowa
wewne˛trzna
te˛tnica biodrowa wspólna
przechodzi przez brzeg miednicy,
aby osia˛gna˛ć jame˛ miednicy
główne naczynie zaopatruja˛ce w krew:
narza˛dy miednicy, mie˛śnie pośladkowe
i krocze
Aneksy 66
TE˛TNICE CIAŁA LUDZKIEGO
Artery/Arteries
Te˛tnica/Te˛tnice
Origin
Pocza˛tek
Course
Przebieg
Branches/Description
Gałe˛zie/Opis
Internal pudendal
te˛tnica sromowa
wewne˛trzna
od przedniego odcinka te˛tnicy opuszcza miednice˛ przez otwór kulszowy
biodrowej wewne˛trznej
wie˛kszy; owija sie˛ wokół kolca kulszowego
i wnika do krocza przez otwór kulszowy
mniejszy, biegnie w kanale sromowym
do trójka˛ta moczowo-płciowego
główna te˛tnica krocza ła˛cznie z mie˛śniami
i skóra˛ odbytu oraz trójka˛tem moczowo-płciowym; ciała erekcyjne (nie oddaje
gałe˛zi do okolicy pośladkowej
Internal thoracic
te˛tnica piersiowa
wewne˛trzna
od dolnej powierzchni te˛tnicy zste˛puje, nachylaja˛c sie˛ do przodu,
podobojczykowej
a przyśrodkowo do tyłu od końca
mostkowego obojczyka i chrza˛stki żebrowej,
z boku mostka, do przodu od mie˛śnia
poprzecznego klatki piersiowej; na poziomie
6. chrza˛stki żebrowej dzieli sie˛ na te˛tnice˛
nabrzuszna˛ górna˛ i mie˛śniowo-przeponowa˛
mostek i skóre˛ przodu klatki, droga˛ te˛tnic
mie˛dzyżebrowych przednich
przeszywaja˛cych od 1. do 6. przestrzeni
mie˛dzyżebrowej, przyśrodkowej
powierzchni klatki piersiowej
Interossous anterior
and posterior
te˛tnica mie˛dzykostna
przednia i tylna
te˛tnica mie˛dzykostna
wspólna
biegnie po przedniej i tylnej stronie błony
mie˛dzykostnej
przedni i tylny przedział przedramienia; te˛tnica mie˛dzykostna przednia zaopatruje oba
przedziały w dalszej cze˛ści przedramienia;
te˛tnica mie˛dzykostna tylna cze˛sto daje te˛tnice˛ mie˛dzykostna wsteczna˛, która uczestniczy w zespoleniach te˛tniczych wokół łokcia
Ileal and jejunal
te˛tnice jelita czczego
i jelita kre˛tego
te˛tnica krezkowa górna
przechodza˛ mie˛dzy blaszkami krezki jelita
cienkiego
jelito czcze i kre˛te
Labyrinthine
te˛tnica błe˛dnika
te˛tnica podstawna lub wspól- opuszcza jame˛ czaszki przez otwór
błe˛dnik błoniasty
ny pień wraz te˛tnica˛ dolna˛
słuchowy wewne˛trzny; wchodzi do błe˛dnika
przednia˛ móżdżku
kostnego
Lacrimal
te˛tnica łzowa
te˛tnica oczna
przechodzi wzdłuż brzegu górnego mie˛śnia przechodzi wzdłuż brzegu górnego mie˛śnia
prostego bocznego do gruczołu łzowego, prostego bocznego do gruczołu łzowego,
spojówke˛ oraz powieki
spojówke˛ oraz powieki
Lateral circumflex
femoral
te˛tnica okalaja˛ca udo
boczna
te˛tnica głe˛boka uda, może
odchodzić od te˛tnicy udowej
biegnie bocznie pod mie˛sień krawiecki oraz gała˛ź wste˛puja˛ca unaczynia przednia˛ cze˛ść
mie˛sień prosty uda i dzieli sie˛ na trzy gałe˛zie okolicy pośladkowej; gała˛ź poprzeczna
zawija sie˛ wokół kości udowej; gała˛ź
zste˛puja˛ca kieruje sie˛ do stawu kolanowego, by współtworzyć sieć stawu kolanowego
Lateral nasal branch
(facial)
gała˛ź boczna nosa
te˛tnica twarzowa kiedy
wste˛puje wzdłuż nosa
kieruje sie˛ do skrzydełek nosa
Lateral plantar
te˛tnica podeszwowa
boczna
gała˛ź końcowa (wraz te˛tnica˛ powstaje przyśrodkowo od kości pie˛towej,
podeszwowa˛ przyśrodkowa˛) przechodzi przednio-bocznie mie˛dzy 1. a 2.
te˛tnicy piszczelowej tylnej
warstwa˛ mie˛śni podeszwy stopy do
podstawy 5. kości śródstopia, naste˛pnie
tworzy łuk podeszwowy głe˛boki
Lateral sacral,
superior and inferior
te˛tnice krzyżowe
pień tylny te˛tnicy biodrowej
boczne, dolna i górna wewne˛trznej
biegnie po przednio-przyśrodkowej powierz- mie˛sień gruszkowaty, struktury kanału
chni mie˛śnia gruszkowatego, oddaje gałe˛zie krzyżowego, mie˛sień prostownik grzbietu
do otworów krzyżowych miednicznych
i skóra go pokrywaja˛ca
Lateral thoracic
te˛tnica piersiowa
boczna
drugi odcinek te˛tnicy
pachowej
zste˛puje wzdłuż pachowego brzegu mie˛śnia boczna ściana klatki piersiowej (mie˛sień
piersiowego mniejszego i znajduje sie˛
piersiowy wie˛kszy i mniejszy, mie˛sień
na nim
ze˛baty przedni, mie˛śnie mie˛dzyżebrowe)
oraz gruczoł piersiowy
Left colic
te˛tnica okre˛żnicza
lewa
te˛tnica krezkowa dolna
kieruje sie˛ w strone˛ lewa˛ zaotrzewnowo do okre˛żnica zste˛puja˛ca
okre˛żnicy zste˛puja˛cej
Left coronary
te˛tnica wieńcowa lewa lewa zatoka aorty
biegnie w bruździe przedsionkowowie˛ksza cze˛ść lewego przedsionka oraz lewej
-komorowej oddaje gała˛ź mie˛dzykomorowa˛ komory, przegroda mie˛dzykomorowa
przednia˛ i gała˛ź okalaja˛ca˛
i pe˛czek przedsionkowo-komorowy; może
unaczyniać we˛zeł przedsionkowo-komorowy
Left gastric
te˛tnica żoła˛dkowa
lewa
pień trzewny
wste˛puje zaotrzewnowo w kierunku rozworu dalsza cze˛ść przełyku oraz krzywizna
mniejsza
przełykowego przepony, gdzie przebiega
mie˛dzy blaszkami wie˛zadła wa˛trobowo-żoła˛dkowego
Left gastroomental
(gastroepiploic)
te˛tnica żoła˛dkowo-sieciowa lewa
te˛tnica śledzionowa
we wne˛ce śledziony
biegnie mie˛dzy blaszkami wie˛zadła
żoła˛dkowo-śledzionowego do krzywizny
wie˛kszej żoła˛dka
lewa cze˛ść krzywizny wie˛kszej żoła˛dka
Left marginal
gała˛ź brzeżna lewa
gała˛ź okalaja˛ca
biegnie wzdłuż lewego brzegu serca
komora lewa
skóra skrzydełek nosa oraz grzbietu nosa
gałe˛zie: mie˛śniowe do mie˛śni pierwszej
i drugiej warstwy; powierzchowne do skóry
i tkanki podskórnej bocznej cze˛ści
podeszwy stopy; zespala sie˛ z te˛tnica˛
ste˛powa˛ boczna˛, te˛tnica˛ łukowata˛; gała˛ź
pie˛towa do kości pie˛towej
Aneksy 67
TE˛TNICE CIAŁA LUDZKIEGO
Artery/Arteries
Te˛tnica/Te˛tnice
Origin
Pocza˛tek
Course
Przebieg
Branches/Description
Gałe˛zie/Opis
Left pulmonary
te˛tnica płucna lewa
pień płucny
doła˛cza do oskrzela lewego oraz żył
płucnych lewych, tworza˛c korzeń płuca
lewego; rozgałe˛zia sie˛ w płucu
prowadzi krew do lewego płuca, gałe˛zie:
(przewód te˛tniczy u płodów), te˛tnice płatowe
górna i dolna (daja˛ce naste˛pnie te˛tnice
segmentowe)
Lesser palatine
te˛tnica podniebienna
mniejsza
te˛tnica podniebienna
zste˛puja˛ca
zste˛puje ku dołowi i do tyłu przez otwór
podniebienny mniejszy
unaczynia podniebienie mie˛kkie
Lingual
te˛tnica je˛zykowa
te˛tnica szyjna zewne˛trzna
zawija sie˛ wokół rogu wie˛kszego kości
gnykowej, przechodzi przyśrodkowo od
mie˛śnia gnykowo-je˛zykowego
gałe˛zie: gała˛ź nagnykowa, gałe˛zie
grzbietowe je˛zyka, te˛tnica je˛zykowa,
kończy sie˛ jako te˛tnica głe˛boka je˛zyka
Lingular, inferior and
superior
te˛tnice je˛zyczkowe
dolna i górna
te˛tnica płatowa górna
(lewego płuca) w szczelinie
skośnej
zste˛puje do przodu do je˛zyczka
gałe˛zie je˛zyczkowe (górne [S4] oraz dolne
[S5] segmenty oskrzelowo-płucne) płuca
lewego
biegna˛ do przodu mie˛dzy twardówka˛
a naczyniówka˛ do źrenicy
przebijaja˛ twardówke˛, zaopatruja˛c ciało
rze˛skowe oraz te˛czówke˛
Long posterior ciliares te˛tnice rze˛skowe tylne te˛tnica oczna
długie
Lumbar
te˛tnica le˛dźwiowa
aorta brzuszna
biegna˛ poziomo ku tyłowi po obu stronach
trzonów kre˛gów le˛dźwiowych, a naste˛pnie
do boku na tylna˛ ściane˛ jamy brzusznej
gałe˛zie: grzbietowe, głe˛bokie do mie˛śni
grzbietu oraz do skóry pokrywaja˛cej go;
gała˛ź rdzeniowa do kre˛gosłupa,
unaczyniaja˛c korzenie oraz (jako te˛tnice
segmentowe) rdzeń kre˛gowy
Marginal artery
(of colon)
te˛tnica brzeżna
okre˛żnicy
powstaje jako poła˛czenie
mie˛dzy te˛tnica˛ prawa˛,
środkowa˛ a lewa˛ okre˛żnicza˛
oraz te˛tnicami esiczymi
cia˛głe poła˛czenie naczyniowe
przebiegaja˛ce wzdłuż brzegu krezkowego
gałe˛zie przechodza˛ na przednia˛ i tylna˛
powierzchnie˛ okre˛żnicy
Masseteric
te˛tnica żwaczowa
drugi odcinek te˛tnicy
szcze˛kowej
przechodzi do tyłu od ście˛gna mie˛śnia
skroniowego, towarzysza˛c nerwowi
żwaczowemu przez wcie˛cie żuchwy
unaczynia mie˛sień żwacz oraz staw
skroniowo-żuchowy; ła˛czy sie˛ z te˛tnica˛
twarzowa˛ i poprzeczna˛ twarzy
Maxillary
te˛tnica szcze˛kowa
gała˛ź końcowa
(wraz z te˛tnica˛ skroniowa˛
powierzchowna˛) te˛tnicy
szyjnej powierzchownej
przebiega do tyłu i przyśrodkowo od szyjki
żuchwy (pierwsza cze˛ść); powierzchownie
lub pod dolna˛ głowa˛ mie˛śnia skrzydłowego
bocznego (druga cze˛ść); oraz w dole
skrzydłowo-podniebiennym (trzecia cze˛ść)
pierwsza cze˛ść: te˛tnica uszna głe˛boka,
te˛tnica be˛benkowa przednia, te˛tnica
oponowa środkowa, te˛tnica oponowa
dodatkowa, te˛tnica ze˛bodołowa dolna;
druga cze˛ść: te˛tnica skroniowa głe˛boka,
gałe˛zie skrzydłowe, żwaczowa oraz
policzkowa; trzecia cze˛ść: te˛tnica ze˛bodołowa górna tylna, te˛tnica podniebienna
zste˛puja˛ca, te˛tnica kanału skrzydłowego,
gałe˛zie gardłowe, te˛tnica klinowo-podniebienna, te˛tnica podoczodołowa
Medial circumflex
femoral
te˛tnica okalaja˛ca udo
przyśrodkowa
te˛tnica udowa głe˛boka, może przechodzi przyśrodkowo oraz ku tyłowi
mie˛dzy mie˛śniem grzebieniastym
odchodzić także od te˛tnicy
udowej
a mie˛śniem biodrowo-le˛dźwiowym, wchodzi
w okolice˛ pośladkowa˛, gdzie sie˛ rozgałe˛zia
dostarcza wie˛kszość krwi do głowy i szyjki
kości udowej; gała˛ź poprzeczna bierze
udział w poła˛czeniu naczyniowym, gała˛ź
wste˛puja˛ca ła˛czy sie˛ z te˛tnica˛ pośladkowa˛
dolna˛
Medial plantar
te˛tnica podeszwowa
przyśrodkowa
gała˛ź końcowa
(wraz z te˛tnica˛ podeszwowa˛
boczna˛) te˛tnicy piszczelowej
tylnej
odchodzi przyśrodkowo od kości pie˛towej,
przechodzi ku dołowi wzdłuż brzegu
przyśrodkowego stopy mie˛dzy 1. i 2.
warstwa˛ mie˛śni stopy
gałe˛zie: mie˛śniowe do mie˛śnia zginacza
krótkiego palucha oraz odwodziciela
palucha; powierzchowna do skóry i tkanki
podskórnej brzegu przyśrodkowego stopy
Median sacral
te˛tnica krzyżowa
pośrodkowa
powierzchnia tylna aorty
zste˛puje w linii pośrodkowej po kre˛gu L4,
L5, kości krzyżowej oraz guzicznej
dolne kre˛gi le˛dźwiowe, kość krzyżowa
oraz kość guziczna
gała˛ź końcowa te˛tnicy
ze˛bodołowej dolnej
wychodzi z otworu bródkowego i rozgałe˛zia mie˛śnie wyrazowe oraz skóra podbródka
sie˛ w obre˛bie podbródka
Mental (branch) of
gała˛ź bródkowa
inferior alveolar artery
wyspa oraz wie˛kszość powierzchni
górno-bocznej półkuli mózgu
Middle cerebral
te˛tnica środkowa
mózgu
gała˛ź końcowa wie˛ksza (wraz biegnie w bruździe bocznej mózgu,
z te˛tnica˛ przednia˛ mózgu)
naste˛pnie do góry i bocznie po wyspie
te˛tnicy szyjnej wewne˛trznej
Middle colic
te˛tnica okre˛żnicza
środkowa
te˛tnica krezkowa górna
okre˛żnica poprzeczna
odchodzi zaotrzewnowo naste˛pnie
przechodzi mie˛dzy blaszki krezki okre˛żnicy
poprzecznej
Middle collateral
te˛tnica okalaja˛ca
środkowa
te˛tnica głe˛boka ramienia
zste˛puje by zespolić sie˛ z te˛tnica˛
mie˛dzykostna˛ wsteczna˛
cze˛ść sieci stawu łokciowego; unaczynia
głowe˛ boczna˛ i przyśrodkowa˛ mie˛śnia
trójgłowego
Aneksy 68
TE˛TNICE CIAŁA LUDZKIEGO
Artery/Arteries
Te˛tnica/Te˛tnice
Origin
Pocza˛tek
Course
Przebieg
Branches/Description
Gałe˛zie/Opis
Middle meningeal
te˛tnica oponowa
środkowa
te˛tnica szcze˛kowa (1. cze˛ść) wste˛puje pionowo przez otwór kolcowy
do dołu środkowego czaszki, dzieli sie˛ na
gałe˛zie czołowe i ciemieniowe, które dalej
dziela˛ sie˛, wste˛puja˛c w blaszce opony
twardej
gałe˛zie: gałe˛zie zwojowe, gałe˛zie skaliste,
te˛tnica be˛benkowa górna, gałe˛zie
skroniowe, gała˛ź końcowa z te˛tnica˛ łzowa˛;
wie˛kszość krwi dochodzi do okostnej oraz
czerwonego szpiku kostnego
Middle rectal
te˛tnica odbytnicza
środkowa
te˛tnica biodrowa wewne˛trzna zste˛puje do odbytnicy do dolnej połowy
(pień przedni)
odbytnicy
pe˛cherzyki nasienne oraz dolna cze˛ść
odbytnicy
Middle suprarenal
te˛tnice nadnerczowe
środkowe
aorta brzuszna
odchodza˛ od aorty na wysokości te˛tnicy
krezkowej górnej, biegna˛c do przodu od
odnóg przepony
Musculophrenic
te˛tnica mie˛śniowo-przeponowa
gała˛ź końcowa
(wraz z te˛tnica˛ nabrzuszna˛
górna˛) te˛tnicy piersiowej
wewne˛trznej
odchodzi w 6. przestrzeni mie˛dzyżebrowej, gałe˛zie: gałe˛zie mie˛dzyżebrowe przednie
zste˛puje ku dołowi wzdłuż brzegu żebra
do przestrzeni mie˛dzyżebrowych 7.–9.;
zaopatruje także górne cze˛ści mie˛śni
brzucha oraz osierdzie
Mylohyoid
gała˛ź żuchwowo-gnykowa
te˛tnica ze˛bodołowa dolna
(przed wejściem do kanału
żuchwy)
przebija wie˛zadło klinowo-żuchwowe
biegnie do przodu i dołu wraz z nerwem
w bruździe na przyśrodkowej powierzchni
gałe˛zi żuchwy
Obturator
te˛tnica zasłonowa
przedni pień te˛tnicy biodrowej biegnie do przodu i dołu po ścianie bocznej mie˛śnie miednicy, odżywienie dla kości
wewne˛trznej
miednicy do kanału zasłonowego
biodrowej, głowy kości udowej oraz mie˛śni
grupy przyśrodkowej uda
Occipital
te˛tnica potyliczna
te˛tnica szyjna zewne˛trzna
przechodzi przyśrodkowo do brzuśca tylskóra tyłu głowy aż do wierzchołka
nego mie˛śnia dwubrzuścowego oraz wyrostka sutkowatego; towarzyszy nerwowi potylicznemu wie˛kszemu w okolicy potylicznej
Ophtalmic
te˛tnica oczna
te˛tnica szyjna wewne˛trzna
przechodzi przez kanał wzrokowy
do oczodołu
Ovarian
te˛tnica jajnikowa
aorta brzuszna, ku dołowi od biegnie ku dołowi i bocznie na mie˛śniu
te˛tnic nerkowych
le˛dźwiowym wie˛kszym, krzyżuja˛c wchód
miednicy przechodzi przyśrodkowo
w wie˛zadle wieszadłowym jajnika
gałe˛zie: moczowodowa, jajowodowa
(do jajowodu) oraz jajnikowa˛, ostatnie dwie
zespalaja˛ sie˛ z gałe˛ziami (o tej samej
nazwie) te˛tnicy macicznej
Palmar metacarpal
te˛tnice dłoniowe
śródre˛cza
łuk dłoniowy głe˛boki
obwodowo ła˛czy sie˛ z te˛tnicami dłoniowymi
wspólnymi palców
Pericardiacophrenic
te˛tnica osierdziowo-przeponowa
te˛tnica piersiowa wewne˛trzna zste˛puje ku dołowi równolegle do nerwu
przeponowego, mie˛dzy opłucna˛ (ścienna˛),
śródpiersiowa˛ a osierdziem
unaczynia opłucna˛ ścienna˛ śródpiersiowa˛
oraz osierdzie; ła˛czy sie˛ z te˛tnica˛
przeponowa˛ i mie˛śniowo-przeponowa˛
Perineal
te˛tnica kroczowa
te˛tnica sromowa wewne˛trzna opuszcza kanał sromowy oraz wchodzi
do przestrzeni powierzchownej krocza
unaczynia mie˛śnie powierzchowne krocza
oraz moszne˛ lub wargi sromowe wie˛ksze
Peroneal
te˛tnica strzałkowa
te˛tnica piszczelowa tylna
zste˛puje w przedziale tylnym, przylegaja˛c
do przegrody mie˛dzymie˛śniowej tylnej
przedział tylny goleni; gałe˛zie
przeszywaja˛ce unaczyniaja˛ przedział
boczny mie˛śni goleni
Plantar metatarsal
te˛tnica podeszwowa
śródstopia
pierwsza te˛tnica – poła˛czenie
mie˛dzy te˛tnica˛ podeszwowa˛
boczna˛ a te˛tnica˛ grzbietowa˛
stopy; te˛tnice 2.–4. – łuk
podeszwowy głe˛boki
rozcia˛ga sie˛ obwodowo mie˛dzy kośćmi
śródstopia na powierzchni podeszwowej
te˛tnic palcowych oraz mie˛śni
mie˛dzykostnych
gałe˛zie: gałe˛zie przeszywaja˛ce oraz te˛tnice
podeszwowe wspólne palców
Popliteal
te˛tnica podkolanowa
przedłużenie te˛tnicy udowej
w rozworze przywodzicieli
przechodzi do dołu podkolanowego,
kończy sie˛ na dolnym brzegu mie˛śnia
podkolanowego, dziela˛c sie˛ na te˛tnice˛
piszczelowa˛ przednia˛ i tylna˛
te˛tnica górna boczna kolana, te˛tnica górna
przyśrodkowa kolana, te˛tnica dolna boczna,
te˛tnica dolna przyśrodkowa do stawu
kolanowego
Posterior auricular
te˛tnica uszna tylna
te˛tnica szyjna zewne˛trzna
kieruje sie˛ do tyłu, pod ślinianke˛ przyuszna˛ gałe˛zie: gała˛ź uszna, gała˛ź potyliczna, gała˛ź
wzdłuż wyrostka rylcowatego, mie˛dzy
przusznicza, te˛tnica be˛benkowa tylna,
te˛tnica rylcowo-sutkowa
wyrostkiem sutkowym a uchem
Posterior cerebral
te˛tnica mózgu tylna
gała˛ź końcowa te˛tnicy
podstawnej
przechodzi bocznie, zawija sie˛ wokół konara powierzchnia podstawna płata skroniowego
mózgu, osia˛gaja˛c powierzchnie˛ mózgowa˛ oraz potylicznego mózgu
namiotu móżdżku
Posterior
communicating
te˛tnica ła˛cza˛ca tylna
poła˛czenie mie˛dzy te˛tnica˛
szyjna˛ wewne˛trzna˛ a tylna˛
mózgu
przebiega do góry od nerwu
okoruchowego (III)
biegnie dystalnie na płaszczyźnie mie˛dzy
przywodzicielem kciuka mie˛śniami
mie˛dzykostnymi
unaczyniaja˛ gruczoły nadnerczowe; ła˛cza˛
sie˛ z te˛tnicami nadnerczowymi górnymi
od te˛tnic przeponowych dolnych
mie˛śnie przepony dna jamy ustnej; ła˛czy
sie˛ z te˛tnica˛ podbródkowa˛
przechodzi przez kanał wzrokowy
do oczodołu
pasmo wzrokowe, konar mózgu, torebka
wewne˛trzna oraz wzgórze
Aneksy 69
TE˛TNICE CIAŁA LUDZKIEGO
Artery/Arteries
Te˛tnica/Te˛tnice
Origin
Pocza˛tek
Course
Przebieg
Branches/Description
Gałe˛zie/Opis
Posterior division
of iliac
pień tylny te˛tnicy sromowej wewne˛trznej
te˛tnica sromowa wewne˛trzna przechodzi do tyłu i oddaje gałe˛zie ścienne ściana miednicy oraz okolica pośladkowa
Posterior ethmoid
te˛tnica sitowa tylna
te˛tnica oczna
przechodzi przez otwór sitowy tylny
do komórek sitowych tylnych
przechodzi przez otwór sitowy tylny
do komórek sitowych tylnych
Posterior gastric
te˛tnica żoła˛dkowa
tylna
te˛tnica śledzionowa
wste˛puje zaotrzewnowo (w tylnej ścianie
torby sieciowej) w kierunku dna żoła˛dka
przez wie˛zadło żoła˛dkowo-przeponowe
ściana tylna żoła˛dka
Posterior inferior
cerebellar
te˛tnica dolna tylna
móżdżku
cze˛ść czaszkowa te˛tnicy
kre˛gowej
przechodzi ku tyłowi wokół powierzchni
rdzenia przedłużonego do dolnej
powierzchni móżdżku
zaopatruje przyśrodkowa˛ cze˛ść powierzchni
dolnej móżdżku (migdałek móżdżku oraz
ja˛dra móżdżku), tylno-boczna˛ cze˛ść rdzenia
przedłużonego oraz splot naczyniówkowy
komory IV
Posterior intercostal
te˛tnice mie˛dzyżebrowe powierzchnia tylna aorty
tylne (3.–11. przestrzeń piersiowej
mie˛dzyżebrowa)
biegna˛ pocza˛tkowo bocznie naste˛pnie do
przodu w przestrzeni mie˛dzyżebrowej
gałe˛zie skórne boczne oraz przednie
Posterior intercostals
te˛tnice mie˛dzyżebrowe tylne (do przestrzeni mie˛dzyżebrowych 1. i 2.)
te˛tnica mie˛dzyżebrowa
najwyższa
przechodzi mie˛dzy mie˛śniami
mie˛dzyżebrowymi pośrednimi
a najgłe˛bszymi
mie˛śnie mie˛dzyżebrowe oraz skóra je
pokrywaja˛ca, opłucna ścienna
Posterior
interventricular
gała˛ź mie˛dzykomorowa tylna
prawa te˛tnica wieńcowa
biegnie w bruździe mie˛dzykomorowej
w kierunku koniuszka serca
komora prawa i lewa oraz przegroda
mie˛dzykomorowa
Posterior lateral nasal te˛tnica tylna boczna
nosa
te˛tnica klinowo-podniebienna rozgałe˛zia sie˛ na małżowinie oraz
przewodów nosowych; zespala sie˛
gałe˛ziami nosowymi od te˛tnicy sitowej
oraz te˛tnicy podniebiennej wie˛kszej
unaczynia boczna˛ ściane˛ jamy nosowej
w cze˛ści tylno dolnej, komórki sitowe, zatoki
oboczne nosa: szcze˛kowa˛ i klinowa˛
skóra moszny lub warg sromowych
wie˛kszych
Posterior scrotal
or labial
gałe˛zie mosznowe
tylne, gałe˛zie
wargowe tylne
gałe˛zie końcowe te˛tnicy
kroczowej
Posterior septal
te˛tnice nosowe tylne
przegrody
te˛tnica klinowo-podniebienna krzyżuje powierzchnie˛ dolna˛ trzonu kości
klinowej, kieruja˛c sie˛ do przegrody nosa,
krzyżuje przednio-dolnie lemiesz w przejściu
do kanału przysiecznego
unaczynia przegrode˛ nosa; ła˛czy sie˛
z te˛tnica˛ podniebienna˛ wie˛ksza˛ oraz
gałe˛ziami przegrodowymi te˛tnicy wargowej
górnej
Posterior spinal
te˛tnica rdzeniowa
tylna
od góry jest gałe˛zia˛ te˛tnicy
kre˛gowej; w przedłużeniu
ku dołowi na poszczególnych
segmentach przyjmuje krew
z segmentowych gałe˛zi
rdzeniowych
tworzy cia˛gły zste˛puja˛cy łańcuch
naczyniowy w bruździe tylno-bocznej
rdzenia kre˛gowego, przylegaja˛c
do wychodza˛cych z korzeni tylnych
(nici korzeniowych) nerwów rdzeniowych
unaczynia powierzchnie˛ tylno-boczna˛
rdzenia kre˛gowego, przez splot
paje˛czynówkowy oraz jego gałe˛zie
obwodowe
Posterior superior
alveolar
te˛tnica ze˛bodołowa
górna tylna
trzecia cze˛ść te˛tnicy
szcze˛kowej
opuszcza dół skrzydłowo-podniebiennego unaczynia błone˛ śluzowa˛ zatoki
przez szczeline˛ skrzydłowo-szcze˛kowa˛
szcze˛kowej, ze˛by trzonowe i przedtrzonowe
i rozgałe˛zia sie˛, przebijaja˛c powierzchnie˛
szcze˛ki oraz przylegaja˛ce dzia˛sła
podskroniowa˛ szcze˛ki, niektóre gałe˛zie
przechodza˛ do kanałów ze˛bodołowych
a inne cia˛gna˛ sie˛ po powierzchni wyrostka
ze˛bodołowego
Posterior tibial
te˛tnica piszczelowa
tylna
te˛tnica podkolanowa
przechodzi przez komore˛ tylna˛ goleni,
kończy sie˛ dystalnie do troczka zginaczy,
dziela˛c sie˛ na te˛tnice˛ podeszwowa˛
przyśrodkowa˛ i boczna˛
Princeps pollicis
te˛tnica główna kciuka te˛tnica promieniowa
zste˛puje po powierzchni dłoniowej
po powrocie na powierzchnie˛ I kości śródre˛cza, na podstawie paliczka
proksymalnego dzieli sie˛ na dwie gałe˛zie,
dłoniowa˛ re˛ki
które biegna˛ po stronie przyśrodkowej
i bocznej kciuka
kciuk
Profunda brachii
te˛tnica głe˛boka
ramienia
gałe˛zie: naramienna, mie˛śniowe
(do mie˛śnia trójgłowego) oraz odżywcze
(do kości ramiennej); gałe˛zie końcowe:
te˛tnica poboczna środkowa wokół stawu
łokciowego oraz te˛tnica poboczna
promieniowa
te˛tnica ramienna w pobliżu
swego pocza˛tku
biegna˛ w powie˛zi powierzchownej moszny
lub warg sromowych wie˛kszych
towarzyszy nerwowi promieniowemu
w bruździe nerwu promieniowego na kości
ramiennej; gałe˛zie końcowe biora˛ udział
w tworzeniu zespoleń (poła˛czeń)
przedział tylny i boczny goleni; gała˛ź
okalaja˛ca strzałke˛ ła˛czy sie˛ z siecia˛ te˛tnicza˛
kolana, te˛tnice odżywcze wychodza˛ do
kości piszczelowej
Aneksy 70
TE˛TNICE CIAŁA LUDZKIEGO
Artery/Arteries
Te˛tnica/Te˛tnice
Origin
Pocza˛tek
Course
Przebieg
Branches/Description
Gałe˛zie/Opis
Proper palmar digital
te˛tnice dłoniowe
własne palców
te˛tnice dłoniowe wspólne
palców
biegnie wzdłuż powierzchni palców od II
do V; na podstawie paliczka środkowego
oddaje gała˛ź grzbietowa˛, która może
zaste˛pować te˛tnice grzbietowe palców
powierzchnia dłoniowa oraz dalsza cze˛ść
powierzchni grzbietowej (ła˛cznie z loża˛
paznokcia)
Prostatic (branches)
gałezie sterczowe
te˛tnica pe˛cherzowa dolna
zste˛puja˛ po powierzchni tylno-bocznej
gruczołu krokowego
gruczoł krokowy
Radial
te˛tnica promieniowa
mniejsza gała˛ź końcowa
(wraz z te˛tnica˛ łokciowa˛)
te˛tnicy ramiennej w dole
łokciowym
biegnie ku dołowi i bocznie pod mie˛śniem
ramienno-promieniowym, bardziej
obwodowo leży bocznie od ście˛gna mie˛śnia
zginacza promieniowego nadgarstka; zawija
sie˛ wokół bocznej powierzchni kości promieniowej, przechodza˛c przez tabakierke˛
anatomiczna˛, przebija powie˛ź; kończy sie˛,
współtworza˛c łuk dłoniowy głe˛boki
unaczynia mie˛śnie bocznej cze˛ści
przedziału zginaczy i prostowników, boczna˛
powierzchnie˛ nadgarstka, skóre˛ powierzchni
grzbietowej re˛ki oraz bliższe cze˛ści palców,
mie˛śnie głe˛bokie re˛ki
Radial collateral
te˛tnica poboczna
promieniowa
gała˛ź końcowa (wraz
przebija przegrode˛ mie˛dzymie˛śniowa˛
z te˛tnica˛ poboczna˛ środkowa˛) boczna˛ wraz nerwem promieniowym,
biegnie mie˛dzy mie˛śniem ramiennym
te˛tnicy głe˛bokiej ramienia
a ramienno-promieniowym i zespala sie˛
z te˛tnica˛ promieniowa˛ wsteczna˛ do przodu
od nadkłykcia bocznego kości ramiennej
tworzy cze˛ść sieci łokciowej; zaopatruje
mie˛sień nawracacz, dolna˛ cze˛ść mie˛śnia
ramiennego oraz mie˛sień ramienno-promieniowy, a także przednio-boczna˛
cze˛ść stawu łokciowego
Radialis indicis
te˛tnica promieniowa
wskaziciela
te˛tnica promieniowa, ale
może odchodzić od te˛tnicy
głównej kciuka
cała boczna cze˛ść dłoni oraz dalsza cze˛ść
powierzchni grzbietowej palca
wskazuja˛cego (wraz z łożyskiem paznokcia)
Radicular, anterior
and posterior
te˛tnice korzeniowe
przednia i tylna
gałe˛zie rdzeniowe te˛tnic seg- biegna˛ wzdłuż przednich i tylnych korzeni zaopatruja˛ przednie i tylne korzenie nerwów
mentowych (te˛tnicy kre˛gowej, nerwów rdzeniowych, kończa˛ sie˛
rdzeniowych oraz ich osłonki (pochewka
te˛tnic mie˛dzyżebrowych
w te˛tnicach rdzeniowych: przedniej i tylnych z opony twardej oraz paje˛czynówki)
tylnych, te˛tnic le˛dźwiowych
oraz te˛tnic krzyżowych)
Renal, left and right
te˛tnice nerkowe lewa
i prawa
tylno-boczna powierzchnia
biegnie poziomo i bocznie, krzyżuja˛c odnogi
aorty, zwykle na poziomie L2 przepony oraz mie˛sień le˛dźwiowy wie˛kszy;
kre˛gosłupa
znajduje sie˛ do tyłu od żyły nerkowej, dzieli
sie˛ na odgałe˛zienia przednie i tylne, we
wne˛ce nerki oddaje te˛tnice segmentowe
zaopatruje w krew nerki; gałe˛zie: te˛tnica
nadnerczowa dolna, gałe˛zie torebkowe;
przednie odgałe˛zienie daje pocza˛tek górnej,
przednio-górnej, przednio-dolnej oraz dolnej
te˛tnicy segmentowej; tylne odgałe˛zienie
przedłuża sie˛ w te˛tnice˛ segmentowa˛ tylna˛
Retroduodenal
te˛tnica
zadwunastnicza
te˛tnica żoła˛dkowo-dwunastnicza
biegnie do tyłu od opuszki dwunastnicy
unaczynia opuszke˛ dwunastnicy, przewód
żółciowy wspólny oraz głowe˛ trzustki
Right colic
te˛tnica okre˛żnicza
prawa
te˛tnica krezkowa górna
biegnie zewna˛trzotrzewnowo do okre˛żnicy
wste˛puja˛cej
okre˛żnica wste˛puja˛ca
Right coronary
te˛tnica wieńcowa
prawa
prawa zatoka wieńcowa aorty znajduje sie˛ w bruździe wieńcowej mie˛dzy
przedsionkami a komorami
prawy przedsionek, we˛zeł zatokowo-przedsionkowy, przedsionkowo-komorowy, oraz
tylna cze˛ść przegrody mie˛dzykomorowej
Right gastric
te˛tnica żoła˛dkowa
prawa
te˛tnica wa˛trobowa wspólna
biegnie mie˛dzy blaszkami wie˛zadła
wa˛trobowo-żoła˛dkowego
prawa połowa krzywizny mniejszej
Right marginal
gała˛ź brzeżna prawa
prawa te˛tnica wieńcowa
biegnie do prawego brzegu i wierzchołka
serca
prawa komora oraz wierzchołek
Right pulmonary
te˛tnica płucna prawa
pień płucny
przechodzi pod łukiem aorty by wraz
unaczynia prawe płuco; gałe˛zie: te˛tnica
z prawym oskrzelem i żyłami płucnymi
płatowa górna, środkowa, dolna (oddaja˛
utworzyć korzeń płuca; kieruje sie˛ ku dołowi one te˛tnice segmentowe)
Segmental arteries
of kidney (superior,
anterior superior,
anterior inferior,
inferior and posterior)
te˛tnice segmentów
nerkowych (te˛tnica
segmentu górnego,
te˛tnica segmentu
przedniego górnego,
te˛tnica segmentu
przedniego dolnego,
te˛tnica segmentu
dolnego i segmentu
tylnego)
gała˛ź przednia lub tylna
te˛tnicy nerkowej
osia˛gaja˛ wne˛ke˛ nerki, przebiegaja˛ przez
tkanke˛ tłuszczowa˛ w zatoce nerkowej,
przy miedniczce nerkowej do segmentu
nerkowego
biegnie wzdłuż bocznego brzegu palca
wskazuja˛cego do jego końca
segment nerkowy (te˛tnice segmentowe
sa˛ te˛tnicami końcowymi; nie wyste˛puja˛
znacza˛ce zespolenia mie˛dzy te˛tnicami
segmentowymi)
Aneksy 71
TE˛TNICE CIAŁA LUDZKIEGO
Artery/Arteries
Te˛tnica/Te˛tnice
Origin
Pocza˛tek
Course
Przebieg
Branches/Description
Gałe˛zie/Opis
Segmental arteries
of the liver (right
anterior, right
posterior, left medial
and left lateral)
te˛tnice segmentów
gała˛ź prawa i lewa te˛tnicy
wa˛troby (gała˛ź prawa wa˛trobowej właściwej
oddaje: te˛tnice˛
segmentu przedniego
i te˛tnice segmentu
tylnego, gała˛ź lewa
oddaje: te˛tnice˛
segmentu przyśrodkowego, te˛tnice˛
segmentu bocznego)
odchodza˛ w wa˛trobie; prawa i lewa gała˛ź dzie˛ki wyste˛powaniu te˛tnic segmentowych
przebiegaja˛ poziomo, gała˛ź prawa oddaje możliwy jest podział wa˛troby na segmenty
te˛tnice˛ segmentu przedniego i te˛tnice˛
(te˛tniczo-żylno-przewodowe)
segmentu tylnego, lewa gała˛ź oddaje te˛tnice˛
segmentu przyśrodkowego oraz te˛tnice˛
segmentu bocznego
Segmental arteries
of the lung
te˛tnice segmentów
płuca
odchodza˛ w płucu jako trzecie odgałe˛zienia każda te˛tnica segmentowa współtworzy
prawej i lewej te˛tnicy płucnej
segment oskrzelowo-płucny
te˛tnice płatowe
Segmental medullary te˛tnice rdzeniowe
gałe˛zie rdzeniowe te˛tnic
anterior and posterior segmentowe przednie segmentowych (kre˛gowe,
i tylne
te˛tnice mie˛dzyżebrowe tylne,
te˛tnice le˛dźwiowe, te˛tnice
krzyżowe)
Short gastric
(n = 4–5)
te˛tnice żoła˛dkowe
krótkie (4–5)
te˛tnica śledzionowa
we wne˛ce śledziony
Short posterior ciliares te˛tnice rze˛skowe tylne te˛tnica oczna
krótkie
te˛tnica krezkowa dolna
sa˛siaduja˛ z przednim i tylnym korzeniem
nerwu rdzeniowego, przedłużaja˛ sie˛
przyśrodkowo, ła˛cza˛c sie˛ z te˛tnica˛
rdzeniowa˛ przednia˛ i te˛tnicami rdzeniowymi
tylnymi
grzbietowy i brzuszny korzeń nerwu
rdzeniowego; najcze˛ściej te˛tnica rdzeniowa
przednia jest najwie˛ksza w dolnej cze˛ści
rdzeniowej oraz górnej le˛dźwiowej rdzenia
kre˛gowego; w 65% przypadków znajduje
sie˛ po lewej stronie
biegna˛ mie˛dzy wie˛zadłem żoła˛dkowo-śledzionowym a dnem żoła˛dka
dno żoła˛dka
przebijaja˛ twardówke˛ wokół nerwu
wzrokowego, unaczyniaja˛ naczyniówke˛,
dzie˛ki czemu zaopatruja˛ także leża˛ce
głe˛biej w siatkówce czopki i pre˛ciki
przebijaja˛ twardówke˛ wokół nerwu
wzrokowego, unaczyniaja˛ naczyniówke˛,
dzie˛ki czemu zaopatruja˛ także leża˛ce
głe˛biej w siatkówce czopki i pre˛ciki
Sigmoid (n = 3–4)
te˛tnice esicze
(w ilości 3–4)
biegna˛ zaotrzewnowo w kierunku okre˛żnicy okre˛żnica zste˛puja˛ca oraz okre˛żnica
zste˛puja˛cej i esicy
esowata
Sinuatrial nodal
gała˛ź we˛zła zatokowo- te˛tnica wieńcowa prawa
-przedsionkowego
blisko swojego pocza˛tku
(w 60%), gała˛ź okalaja˛ca
te˛tnicy wieńcowej lewej
(w 40%)
zawija sie˛ wokół prawej (60%) lub lewej
(40%) strony aorty i kieruje sie˛ do we˛zła
zatokowo-przedsionkowego
lewy przedsionek i we˛zeł zatokowo-przedsionkowy
Sphenopalatine
te˛tnica klinowo-podniebienna
trzecia cze˛ść te˛tnicy
szcze˛kowej
przechodzi przyśrodkowo przez otwór
klinowo-podniebienny, dziela˛c sie˛ zaraz
na gałe˛zie przegrodowe oraz tylne boczne
nosa
błona śluzowa tylno-dolnej połowy jamy
nosowej oraz zatok obocznych nosa:
komórek sitowych, zatoki szcze˛kowej
oraz zatoki klinowej
Splenic
te˛tnica śledzionowa
pień trzewny
biegnie zaotrzewnowo wzdłuż górnego
brzegu trzustki; naste˛pnie biegnie mie˛dzy
warstwami wie˛zadła śledzionowo-nerkowego do wne˛ki śledziony
trzon trzustki, śledziona krzywizna wie˛ksza
żoła˛dka
Stylomastoid
te˛tnica rylcowo-sutkowa
te˛tnica uszna tylna
wchodzi do otworu rylcowo-sutkowego,
w nim wste˛puje razem z nerwem
twarzowym, który zaopatruje
gałe˛zie: te˛tnica be˛benkowa tylna (do błony
be˛benkowej); gała˛ź sutkowa (do komórek
sutkowych); gała˛ź strzemia˛czkowa (do
mie˛śnia strzemia˛czkowego, strzemia˛czka,
oraz błony be˛benkowej wtórnej)
Subclavian
te˛tnica
podobojczykowa
lewa: łuk aorty, prawa: pień
ramienno-głowowy
wste˛puje i przebiega do tyłu od stawu
mostkowo-obojczykowego, otacza łukiem
opłucna˛ osklepkowa˛ do przodu od szczytu
płuca, krzyżuje pierwsze żebro do tyłu
mie˛śnia pochyłego przedniego, po przejściu
zewne˛trznego brzegu żebra I przedłuża sie˛
w te˛tnice˛ pachowa˛
gałe˛zie odchodza˛ najcze˛ściej w pobliżu
przyśrodkowego brzegu mie˛śnia pochyłego
przedniego: te˛tnica kre˛gowa, te˛tnica piersiowa wewne˛trzna, pień tarczowo-szyjny
(od którego odchodza˛: t. tarczowa dolna,
t. szyjna wste˛puja˛ca, t. nadłopatkowa,
t. poprzeczna szyi) i pień żebrowo-szyjny
(od którego odchodza˛ t. szyjna głe˛boka
i t. mie˛dzyżebrowa najwyższa)
Subcostal
te˛tnica podżebrowa
aorta piersiowa
biegnie wzdłuż brzegu dolnego żebra XII
mie˛śnie przednio-bocznej ściany jamy
brzusznej
Sublingual
te˛tnica podje˛zykowa
te˛tnica szyjna zewne˛trzna
zaopatruje mie˛śnie i błone˛ śluzowa˛ dna
biegnie na mie˛śniu gnykowo-je˛zykowym
do góry od mie˛śnia żuchwowo-gnykowego jamy ustnej oraz przednie cze˛ści dzia˛seł
żuchwy
Aneksy 72
TE˛TNICE CIAŁA LUDZKIEGO
Artery/Arteries
Te˛tnica/Te˛tnice
Origin
Pocza˛tek
Course
Przebieg
Branches/Description
Gałe˛zie/Opis
Submental
te˛tnica podbródkowa
te˛tnica twarzowa, dystalnie
przebiega wzdłuż dolnej powierzchni
od gruczołu podżuchwowego mie˛śnia żuchwowo-gnykowego, przylegaja˛c
w trójka˛cie podbródkowym
do przyczepu mie˛śnia do żuchwy
i do spojenia żuchwy
zaopatruje mie˛sień żuchwowo-gnykowy,
brzusiec przedni mie˛śnia dwubrzuścowego,
we˛zły chłonne podbródkowe, warge˛ dolna˛,
ła˛czy sie˛ z te˛tnica˛ wargowa˛ dolna˛ i bródkowa˛
Subscapular
te˛tnica podłopatkowa
trzeci odcinek te˛tnicy
pachowej
najwie˛ksza gała˛ź (ale krótka 3–4 cm) te˛tnicy
pachowej; zste˛puje wzdłuż brzegu
bocznego mie˛śnia podłopatkowego, wzdłuż
brzegu pachowego łopatki, by podzielić sie˛
na poziomie ka˛ta dolnego łopatki
przez swoje gałe˛zie końcowe, te˛tnice˛
okalaja˛ca˛ łopatke˛ oraz te˛tnice˛ piersiowo-grzbietowa˛ zaopatruje mie˛śnie obu
powierzchni łopatki, mie˛sień najszerszy
grzbietu oraz mie˛śnie tylnej ściany klatki
piersiowej
Superficial cervical
(variant replacing
superficial branch
of transverse cervical
artery)
te˛tnica szyjna
powierzchowna
(odmiana gałe˛zi
powierzchownej
te˛tnicy poprzecznej
szyi)
pień tarczowo-szyjny
biegnie bocznie mie˛dzy mie˛śniem
mostkowo-obojczykowo-sutkowym
a mie˛śniem pochyłym przednim, krzyżuja˛c
splot ramienny oraz trójka˛t boczny szyi
mie˛sień pochyły przedni, mie˛sień
mostkowo-obojczykowo-sutkowy, splot
ramienny, mie˛śnie trójka˛ta bocznego szyi
i mie˛sień czworoboczny
biegnie w powie˛zi powierzchownej wzdłuż
wie˛zadła pachwinowego
tkanka podskórna oraz skóra pokrywaja˛ca
dolna˛ cze˛ść przednio-bocznej ściany brzucha
biegnie w tkance podskórnej w kierunku
pe˛pka
tkanka podskórna oraz skóra okolicy
nadłonowej
Superificial circumflex te˛tnica okalaja˛ca
te˛tnica udowa
iliac
biodro powierzchowna
Superficial epigastric
te˛tnica nabrzuszna
powierzchowna
Superficial palmar
arch
łuk (te˛tniczy) dłoniowy przedłużenie te˛tnicy łokciowej
powierzchowny
od strony przyśrodkowej
uzupełnione przez gała˛ź
dłoniowa˛ powierzchowna˛
te˛tnicy promieniowej lub inna˛
jej gała˛ź
zakrzywiony w kierunku bocznym, położony gałe˛zie: trzy te˛tnice dłoniowe wspólne
pod rozcie˛gnem dłoniowym, powierzchow- palców
nie w stosunku do ście˛gien zginaczy
długich; krzywizna łuku znajduje sie˛ na dłoni
na wysokości połowy kości śródre˛cza, czyli
połowy długości kłe˛bu kciuka
Superficial temporal
te˛tnica skroniowa
powierzchowna
końcowa, mniejsza gała˛ź
te˛tnicy szyjnej zewne˛trznej
wste˛puje do przodu od małżowiny usznej mie˛śnie wyrazowe twarzy, skóra okolicy
okolicy skroniowej, a kończy sie˛ w tkankach czołowej i skroniowej
sklepienia głowy
Superior cerebellar
te˛tnica górna
móżdżku
górna (końcowa) cze˛ść
te˛tnicy podstawnej
zagina sie˛ wokół konaru mózgu
Superior epigastric
te˛tnica nabrzuszna
górna
te˛tnica piersiowa wewne˛trzna zste˛puje w obre˛bie pochewki mie˛śnia
prostego do przodu od mie˛śnia prostego
mie˛sień prosty oraz górna cze˛ść
przednio-bocznej ściany brzucha
Superior gluteal
te˛tnica pośladkowa
górna
pień tylny te˛tnicy sromowej
wewne˛trznej
wchodzi do okolicy pośladkowej przez otwór
kulszowy wie˛kszy do góry od mie˛śnia
gruszkowatego, dzieli sie˛ na gałe˛zie
powierzchowna˛ i głe˛boka˛; ła˛czy sie˛ z te˛tnica˛
pośladkowa˛ dolna˛ oraz te˛tnica˛ okalaja˛ca˛
udo przyśrodkowa˛
mie˛sień gruszkowaty; gała˛ź powierzchowna
unaczynia mie˛sień pośladkowy wielki; gała˛ź
głe˛boka, biegnie mie˛dzy mie˛śniem
pośladkowym średnim a małym,
unaczyniaja˛c oba te mie˛śnie, oraz mie˛sień
napinacz powie˛zi szerokiej
Superior labial
te˛tnica wargowa
górna
te˛tnica twarzowa w okolicy
ka˛ta ust
biegnie przyśrodkowo w wardze górnej
warga górna oraz skrzydełka i przegroda
nosa
Superior laryngeal
te˛tnica krtaniowa
górna
te˛tnica tarczowa górna
biegnie głe˛biej w stosunku do mie˛śnia
tarczowo-gnykowego, przebija błone˛
tarczowo-gnykowa˛, przechodzi wraz
z gałe˛zia˛ wewne˛trzna˛ nerwu krtaniowego
górnego
zaopatruje krtań
Superior mesenteric
te˛tnica krezkowa
górna
aorta brzuszna
biegnie w korzeniu krezki do poła˛czenia
kre˛tniczo-ka˛tniczego
zaopatruje cze˛ść układu trawiennego
rozwijaja˛ca sie˛ z jelita środkowego
te˛tnica żoła˛dkowo-jelitowa
zste˛puja˛ na głowie trzustki
bliższa cze˛ść dwunastnicy oraz głowa
trzustki
Superior
te˛tnice trzustkowopancreaticoduodenal -dwunastnicze górne
anterior and posterior przednia i tylna
te˛tnica udowa
zaopatruje górna˛ powierzchnie˛ móżdżku,
wzgórki, oraz wie˛kszość ja˛der móżdżku,
most, szyszynke˛, zasłone˛ rdzeniowa˛ górna˛
oraz splot naczyniówkowy komory trzeciej
Superior phrenic
(vary in number)
te˛tnica przeponowa
górna (wyste˛puje
w różnej liczbie)
przedni obwód aorty
piersiowej
odchodzi na poziomie rozworu aortowego
i przechodzi na powierzchnie˛ górna˛
przepony
zaopatruje przepone˛ i cze˛ść osierdzia
zrośnie˛ta˛ z przepona˛ oraz opłucna˛ ścienna˛
Superior rectal artery
te˛tnica odbytnicza
górna
końcowa gała˛ź (przedłużenie) krzyżuje lewe naczynia biodrowe wspólne
te˛tnicy krezkowej dolnej
i zste˛puje do miednicy mie˛dzy blaszkami
krezki esicy
zaopatruje górna˛ cze˛ść odbytnicy; zespala
sie˛ z te˛tnica˛ odbytnicza˛ środkowa˛ i dolna˛
TE˛TNICE CIAŁA LUDZKIEGO
Artery/Arteries
Te˛tnica/Te˛tnice
Origin
Pocza˛tek
Course
Przebieg
Aneksy 73
Branches/Description
Gałe˛zie/Opis
Superior suprarenal
te˛tnice nadnerczowe
górne
te˛tnica przeponowa dolna
Superior thoracic
te˛tnica piersiowa
górna
gała˛ź pierwszej cze˛ści te˛tnicy biegnie do góry i przyśrodkowo wzdłuż
pachowej
górnego brzegu mie˛śnia piersiowego
mniejszego, naste˛pnie przechodzi mie˛dzy
nim a mie˛śniem piersiowym wie˛kszym
do ściany klatki piersiowej
bierze udział w unaczynieniu pierwszej
i drugiej przestrzeni mie˛dzyżebrowej oraz
górnej cze˛ści mie˛śnia ze˛batego przedniego
Superior thyroid
te˛tnica tarczowa
górna
pierwsza gała˛ź od przedniego biegnie ku dołowi i przyśrodkowo pod mie˛śobwodu te˛tnicy szyjnej
niami podgnykowymi do górnego bieguna
zewne˛trznej
gruczołu tarczowego; zespala sie˛ z te˛tnica˛
tarczowa˛ dolna˛, współtworza˛c ważny układ
kra˛żenia obocznego mie˛dzy te˛tnica˛ szyjna˛
zewne˛trzna˛ a podobojczykowa˛
gałe˛zie: te˛tnica krtaniowa górna,
gała˛ź podgnykowa, gała˛ź mostkowo-obojczykowo-sutkowa, gała˛ź
pierścienno-tarczowa oraz gałe˛zie
gruczowołowe przednie, tylne i boczne
Superior vesical
te˛tnice pe˛cherzowe
górne
drożna, bliższa cze˛ść te˛tnicy zwykle wiele gałe˛zi przebiegaja˛cych do
pe˛pkowej
górnej powierzchni pe˛cherza moczowego
górna powierzchnia pe˛cherza moczowego,
miedniczna cze˛ść moczowodu
Supraduodenal
te˛tnica
naddwunastnicza
te˛tnica żoła˛dkowo-dwunastnicza, te˛tnica
wa˛trobowa wspólna,
te˛tnice zadwunastnicze
(pozadwunastnicze)
zaopatruje cze˛ść górna˛ cze˛ści bliższej
dwunastnicy
Supraorbital
te˛tnica
nadoczodołowa
gała˛ź końcowa te˛tnicy ocznej przechodzi przez otwór (lub wcie˛cie)
nadoczodołowy do góry oraz do tyłu na
czoło i sklepienie głowy (skalp)
Suprascapular
te˛tnica nadłopatkowa
pień tarczowo-szyjny
Supratrochlear
te˛tnica nadbloczkowa gała˛ź końcowa (wraz
z te˛tnica˛ nadoczodołowa˛)
te˛tnicy ocznej
przechodzi przez wcie˛cie nadbloczkowe do skóra i mie˛śnie przyśrodkowej cze˛ści czoła
przyśrodkowej cze˛ści tkanek mie˛kkich czoła oraz przylegaja˛ce tkanki sklepienia głowy
oraz przedniej cze˛ści sklepienia czaszki
Supreme intercostal
te˛tnica
mie˛dzyżebrowa
najwyższa
zste˛puje mie˛dzy opłucna˛ oraz szyjka˛
gałe˛zie: pierwsza i druga te˛tnica
drugiego żebra; zespala sie˛ z trzecia˛ te˛tnica˛ mie˛dzyżebrowa tylna, gałe˛zie do mie˛śni
ograniczaja˛cych pierwsza˛ i druga˛
mie˛dzyżebrowa˛ tylna˛
przestrzeń mie˛dzyżebrowa˛
Sural, right and left
gałe˛zie łydkowe prawa te˛tnica podkolanowa
i lewa
Testicular
te˛tnica ja˛drowa
aorta brzuszna, poniżej te˛tnic zste˛puje ku dołowi i bocznie, krzyżuja˛c
nerkowych
mie˛sień le˛dźwiowy wie˛kszy, przechodzi
przez kanał pachwinowy jako cze˛ść
powrózka nasiennego, dochodza˛c do ja˛dra
(w mosznie)
Thoracic aorta
aorta piersiowa
pzedłużenie łuku aorty
zste˛puje ku dołowi w śródpiersiu tylnym
po lewej stronie kre˛gosłupa, stopniowo
przemieszczaja˛c sie˛ ku stronie prawej,
osia˛ga płaszczyzne˛ pośrodkowa˛
w rozworze aortowym
te˛tnice mie˛dzyżebrowe tylne, te˛tnice
podżebrowe, te˛tnice przeponowe górne
oraz gałe˛zie trzewne (tchawicze,
przełykowe)
Thoracoacromiall
te˛tnica piersiowo-barkowa
pierwszy odcinek te˛tnicy
pachowej (powyżej mie˛śnia
piersiowego mniejszego)
odchodzi powyżej górno-przyśrodkowego
brzegu mie˛śnia piersiowego mniejszego,
przebija powie˛ź obojczykowo-piersiowa˛
i dzieli sie˛ na cztery gałe˛zie
gałe˛zie: barkowa, obojczykowa, piersiowa,
naramienna
pień żebrowo-szyjny
krótkie, liczne gałe˛zie odchodza˛ce od te˛t- górna cze˛ść gruczołu nadnerczowego
nicy przeponowej dolnej, które biegna˛ w odnogach przepony; dochodza˛ do gruczołu
wzdłuż jego brzegu górno-przyśrodkowego
zwykle podwójne naczynie, biegna˛ce
do góry do pierwszej cze˛ści dwunastnicy
zaopatruje mie˛śnie oraz skóre˛ wie˛kszości
czoła oraz przednia˛ cze˛ść sklepienia głowy
(do przodu od szczytu)
zaopatruje mie˛śnie: nadgrzebieniowy
biegnie do dołu i bocznie na mie˛śniu
i podgrzebieniowy, współtworzy sieć
pochyłym przednim oraz nerwie
przeponowym, krzyżuje te˛tnice˛
te˛tnicza˛ łopatki
podobojczykowa˛ oraz splot ramienny,
biegnie bocznie i do tyłu, równolegle do
obojczyka, naste˛pnie przechodzi do góry
od wie˛zadła poprzecznego łopatki do dołu
nadgrzebieniowego, a dalej pod wyrostkiem
barkowym do dołu podgrzebieniowego
duże gałe˛zie odchodza˛ce na poziomie kłykci zaopatruja˛ głowe˛ przyśrodkowa˛ i boczna˛
kości udowej, przechodza˛ce bezpośrednio mie˛śnia brzuchatego łydki, mie˛śnie
do głów mie˛śnia brzuchatego łydki, odda- podeszwowy i płaszczkowaty
ja˛ce gałe˛zie do mie˛śnia płaszczkowatego
cze˛ść brzuszna oddaje gałe˛zie i prowadzi
unaczynienie te˛tnicze dla moczowodów,
we˛złów chłonnych biodrowych; cze˛ść
pachwinowa i mosznowa zaopatruje
mie˛sień dźwigacz ja˛dra oraz inne osłonki
powrózka nasiennego, i ja˛dra
Aneksy 74
TE˛TNICE CIAŁA LUDZKIEGO
Artery/Arteries
Te˛tnica/Te˛tnice
Origin
Pocza˛tek
Course
Przebieg
Branches/Description
Gałe˛zie/Opis
Thoracodorsal
te˛tnica piersiowo-grzbietowa
te˛tnica podłopatkowa
przedłużenie te˛tnicy podłopatkowej;
mie˛sień najszerszy grzbietu
w przebiegu towarzyszy jej nerw piersiowo-grzbietowy
Thyrocervical trunk
pień tarczowo-szyjny
górna strona pierwszego
odcinka te˛tnicy
podobojczykowej
wste˛puje jako krótki, szeroki pień przy
przyśrodkowym brzegu mie˛śnia pochyłego
przedniego oraz ku tyłowi od pochewki
naczyń szyjnych
Thyroid ima
te˛tnica tarczowa
najniższa
pień ramienno-głowowy
lub łuk aorty
wste˛puje po przedniej powierzchni tchawicy zaopatruje przyśrodkowa˛ powierzchnie˛
do gruczołu tarczowego
obu płatów tarczycy
Transverse cervical
(variant may be
replaced by superficial
cervical and dorsal
scapular)
te˛tnica poprzeczna
szyi (lub gała˛ź
poprzeczna)
(odmiana: te˛tnica
może zostać
zasta˛piona przez
te˛tnice˛ szyja˛
powierzchowna˛)
pień tarczowo-szyjny
biegnie na przedniej powierzchni mie˛śnia
pochyłego tylnego oraz splotu ramiennego,
a także w obre˛bie trójka˛ta bocznego szyi,
przebiega pod mie˛śniem czworobocznym,
rozgałe˛ziaja˛c sie˛ na gałe˛zie powierzchowna˛
i głe˛boka˛
gała˛ź powierzchowna dzieli sie˛ na gałe˛zie
wste˛puja˛ce i zste˛puja˛ce, które biegna˛ wraz
z nerwem dodatkowym po wewne˛trznej
powierzchni mie˛śnia czworobocznego;
gała˛ź powierzchowna biegnie wraz
z nerwem grzbietowym łopatki i głe˛biej
do mie˛śni równoległobocznych
Transverse facial
te˛tnica poprzeczna
twarzy
te˛tnica skroniowa
powierzchowna w przebiegu
przez ślinianke˛
biegnie poprzecznie przez twarz oraz
ku dołowi do łuku jarzmowego
ślinianka podżuchwowa oraz przewód
wyprowadzaja˛cy ślinianki przyusznej,
mie˛śnie i skóre˛ twarzy
Ulnar
te˛tnica łokciowa
wie˛ksza gała˛ź końcowa
odchodza˛ca od te˛tnicy
ramiennej w dole łokciowym
biegnie ku dołowi i do przodu, głe˛biej pod
mie˛sień nawrotny obły, mie˛sień dłoniowy
długi oraz zginacz palców powierzchowny,
by dotrzeć do brzegu przyśrodkowego
przedramienia; przebiega ponad troczkiem
zginaczy w okolicy nadgarstka oraz
współtworzy za pomoca˛ gałe˛zi głe˛bokiej
łuk dłoniowy głe˛boki, a jej przedłużeniem
jest łuk dłoniowy powierzchowny
zaopatruje przyśrodkowa˛ (łokciowa˛)
cze˛ść przedniego przedziału mie˛śni
przedramienia, nadgarstek oraz re˛ke˛;
zaopatruje powierzchowne struktury środka
powierzchni dłoniowej re˛ki oraz wie˛kszość
przedniej i dystalnej cze˛ści palców
te˛tnica poboczna
Ulnar collateral
(superior and inferior) łokciowa (górna
i dolna)
te˛tnica poboczna górna
łokciowa odchodzi od te˛tnicy
ramiennej blisko środka
ramienia; te˛tnica poboczna
górna łokciowa odchodzi
od te˛tnicy ramiennej do góry
od stawu łokciowego
te˛tnica poboczna górna towarzyszy nerwowi ła˛czy sie˛ obwodowo z przodu i tyłu z te˛tnica˛
łokciowemu na tylnej powierzchni łokcia;
łokciowa˛ wsteczna˛
łokciowa dolna dzieli sie˛ na gałe˛zie przednie
i tylne; obie te˛tnice poboczne łokciowe biora˛
udział w tworzeniu sieci te˛tniczej łokcia
Ulnar reccurent,
te˛tnica wsteczna
anterior and posterior łokciowa, przednia
i tylna
te˛tnica łokciowa, obwodowo
od stawu łokciowego
te˛tnica łokciowa wsteczna przednia
ła˛czy sie˛ z te˛tnica˛ poboczna˛ łokciowa˛
przednia˛ i tylna˛
gałe˛zie pnia: te˛tnica poprzeczna szyi
(oddaja˛ca te˛tnice˛ szyjna˛ powierzchowna˛)
oraz te˛tnica nadłopatkowa; gałe˛zie
końcowe: te˛tnica szyjna wste˛puja˛ca i te˛tnica
tarczowa dolna
Umbilical
te˛tnica pe˛pkowa
przednia gała˛ź te˛tnicy
biodrowej wewne˛trznej
zarasta, przekształcaja˛c sie˛
w wie˛zadło pe˛pkowe pośrodkowe;
po krótkim przebiegu w miednicy oddaje
gałe˛zie pe˛cherzowe górne
powierzchnia górna pe˛cherza moczowego
(przez te˛tnice pe˛cherzowe górne); rzadko
te˛tnica nasieniowodowa (u me˛żczyzn)
Uterine
te˛tnica maciczna
odchodzi od pnia przedniego biegnie przyśrodkowo w podstawie
te˛tnicy biodrowej
wie˛zadła szerokiego macicy do wie˛zadła
wewne˛trznej
podstawowego, krzyżuja˛c od góry
moczowód, dochodzi do ściany macicy
macica, wie˛zadła macicy, jajowód, pochwa
Vaginal
te˛tnica pochwowa
te˛tnica maciczna
odchodzi bocznie od moczowodu i zste˛puje pochwa, gałe˛zie do dolnej cze˛ści pe˛cherza
ku dołowi do bocznych powierzchni pochwy moczowego oraz końcowej cze˛ści
moczowodu
Vertebral
te˛tnica kre˛gowa
pierwszy odcinek te˛tnicy
podobojczykowej
wste˛puje do otworów wyrostków
poprzecznych kre˛gów C6–C2 naste˛pnie
przechodzi bocznie do otworu
poprzecznego C1, zakre˛ca poziomo
przyśrodkowo i kieruje sie˛ do otworu
wielkiego; wewna˛trzczaszkowo ła˛czy sie˛
z te˛tnica˛ strony przeciwnej, tworza˛c te˛tnice˛
podstawna˛
gałe˛zie szyjne: rdzeniowe (oddaje gałe˛zie
korzeniowe oraz rdzeniowe segmentowe)
i mieśniowe (do mie˛śni podpotylicznych);
gałe˛zie wewna˛trzczaszkowe: oponowa,
te˛tnice rdzeniowe przednie i tylne, te˛tnica
dolna tylna móżdżku, rdzeniowa
przyśrodkowa i boczna