Signori Presidenti della Repubblica, Signori Capi di Governo,

Romano Prodi
Przewodniczący Komisji Europejskiej
Podpisanie Konstytucji Europejskiej
Rzym, 29 października 2004
Poprzez podpisanie Konstytucji Europejskiej głowy państw i rządów udowadniają swoją polityczną
dalekowzroczność i wznoszą się ponad interesy narodowe. Dalekowzroczność ta umożliwia
rozpoczęcie nowego etapu procesu integracji europejskiej, zainicjowanego przed ponad
pięćdziesięcioma laty przez ojców założycieli Europy i potwierdzonego podpisaniem Traktatów
Rzymskich w tej właśnie sali Orazi e Curiazi.
25 marca 1957 r. Europa odpowiedziała na horrory współczesnych wojen oraz kontynuację zimnej
wojny bezprecedensowym projektem stworzenia ponadnarodowej demokracji. Dzisiaj potwierdza
ona oryginalną formę swojej organizacji politycznej w odpowiedzi na wyzwania globalizacji,
promując europejskie wartości i odgrywając przysługującą jej rolę na scenie międzynarodowej.
Nowa Konstytucja nie ogranicza się do umacniania systemu politycznego i instytucjonalnego
stworzonego przez Traktaty Rzymskie, lecz wprowadza elementy innowacyjne, które uczynią Unię
bardziej demokratyczną, skuteczną i przejrzystą.
·
Unia będzie bardziej demokratyczna, ponieważ prawie wszystkie ustawy europejskie będą
musiały być przyjmowane łącznie przez Parlament Europejski i Radę Ministrów, a także –
po raz pierwszy w organizacji ponadnarodowej – obywatele otrzymają możliwość
bezpośredniego wnioskowania o konkretną ustawę europejską.
·
Unia będzie skuteczniejsza, ponieważ więcej decyzji podejmowanych będzie większością
głosów, chociaż wzrost ten nie jest tak ambitny, na jaki miałem nadzieję. Ponadto system
podwójnej większości ułatwi prace Rady i odzwierciedli podwójną legitymację Unii, jako
unii narodów i państw.
·
Unia zyska również na przejrzystości dzięki nowym mechanizmom demokracji
bezpośredniej.
Jednocześnie unijny proces ustawodawczy został uproszczony i otrzymał mocniejszą legitymację.
·
Jest prostszy, ponieważ metoda wspólnotowa rozciąga się teraz na prawie wszystkie akty
legislacyjne i ponieważ zmniejsza się liczba procedur oraz instrumentów prawnych: unijne
akty prawne będą europejskie zarówno w formie, jak i w treści.
·
Ma mocniejszą legitymację dzięki dokładniejszemu podziałowi kompetencji
ustawodawczych pomiędzy Unię a Państwa Członkowskie oraz kontrolowaniu przez
parlamenty narodowe przestrzegania zasady pomocniczości.
W ciągu ostatnich kilku miesięcy miały miejsce ożywione dyskusje na temat mniej lub bardziej
postępowej treści Konstytucji Europejskiej. Szanując wszystkie opinie różnych sił politycznych
muszę zdecydowanie podkreślić, że nowa Konstytucja stanowi krok naprzód w porównaniu z
istniejącymi traktatami. Innowacyjne włączenie praw socjalnych, uznawanych teraz za prawo
pierwotne, a także nowe klauzule socjalne zawarte w Konstytucji są niewątpliwym postępem w
odniesieniu do aktualnej sytuacji.
1
Podpisanie Konstytucji Europejskiej nie jest punktem docelowym. W ciągu najbliższych miesięcy
rządy obecnych dwudziesu pięciu Państw Członkowskich Unii będą musiały się postarać o
uzyskanie ratyfikacji nowego Traktatu Konstytucyjnego przez swoje parlamenty lub obywateli.
Tych decyzji nie możemy uznać za przesądzone. Konstytucja jest efektem wysiłków Konwencji
Europejskiej, powstałym w wyniku nowego, bardziej przejrzystego i demokratycznego sposobu
pracy. To naturalne, że taki sposób pracy wytworzył teraz w obywatelach Europy oczekiwanie
większego ich udziału w pozostałych etapach procesu.
Podczas gdy główny ciężar odpowiedzialności za ratyfikację Konstytucji spoczywał będzie na
podpisujących ją rządach, instytucje europejskie odegrają istotną rolę dostarczenia obywatelom
obiektywnych informacji na temat jej treści. Krajowe ugrupowania polityczne wyrażą oczywiście
swoje zdanie o Traktacie Konstytucyjnym, jednakże do rządów należeć będzie organizacja debat
parlamentarnych i poprzedzających referenda kampanii na temat Konstytucji, unikając
zdominowania ich przez kwestie polityki narodowej.
Parafrazując słynny fragment Deklaracji Schumana z 9 maja 1950 r. należy powtórzyć, że Europa
nie potrzebuje pustych słów, lecz śmiałych i konstruktywnych działań. Szefowie państw i rządów,
którzy podpiszą Konstytucję Europejską, działają śmiało i konstruktywnie. Konsekwencje ich
działań mogą być olbrzymie. Jestem pewien, że takie będą, bo nowa Europa, posiadająca swoją
Konstytucję, musi stać się siłą napędową dla dobrobytu gospodarczego i socjalnego swoich
obywateli oraz dla pokoju na świecie.
2