Psotnik charakterystyka warunków bytowania

Prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
Katedra Entomologii Stosowanej
ul. Nowoursynowska 172G
02-787 Warszawa
www.trojszyk.com
Warszawa, 01 marca 2014 r.
Charakterystyka warunków bytowania
psotnika Liposcelis bostrychophilus
Psotnik (Liposcelis bostrychophilus) jest drobnym owadem (około 1 mm długości) o miękkim,
zaokrąglonym ciele barwy jasnobrązowej. Pochodzi prawdopodobnie z Afryki, gdzie bywał
znajdowany w magazynach, gniazdach ptaków, mrówek i termitów. Rozprzestrzenił się z
towarami będącymi przedmiotem wymiany międzynarodowej. Występuje teraz w różnych
częściach świata dzięki temu, że jest gatunkiem partenogenetycznym i że może długo żyć
bez pokarmu, nawet do 2 miesięcy.
Psotnik Liposcelis bostrychophilus i większość gryzków (Psocoptera) są zwykle znajdowane w
wilgotnych miejscach i od wilgoci są bardzo uzależnione. Ciało psotnika zawiera około 66%
wody w warunkach 73% wilgotności względnej powietrza (w.w.p.) i tylko 22% wody przy 33%
w.w.p. Tylko dzięki zdolności wykorzystywania rezerw własnej wody psotniki mogą przeżyć
nawet 3 tygodnie w suchej atmosferze. Giną, jeśli pozostaną w suchej atmosferze. Jednak
po znalezieniu się w wilgotnych warunkach szybko ‘nawadniają’ ciało.
Krytyczną wartością wilgotności powietrza jest wartość niższa niż 58% w.w.p., a gdy
wilgotność powietrza jest niższa niż 50% w.w.p. stopniowo giną (Knülle and Spadafora,
1969). W warunkach podwyższonej wilgotności (>58% w.w.p.), osobniki dorosłe żyją od 6
miesięcy do roku. Ich płodność wyraźnie jest wyższa, gdy żywią się wilgotnymi drożdżami
(Broadhead and Hobby, 1944).
Psotnik Liposcelis bostrychophilus i większość gryzków (Psocoptera) są owadami
wszystkożernymi, ale najczęściej żywią się mikroskopijnymi strzępkami grzybni grzybów
pleśniowych i drożdżami. Każdy przedmiot (w tym materac) wykonany z materiału roślinnego
pochodzenia, na którym rozwijają się grzyby pleśniowe, może być zajęty przez te szkodniki.
Psotniki zjadają też skrobię z pleśnią lub bez pleśni, więc znajdowane są w zawilgoconych
1
książkach (book louse), których grzbiety są sklejone klejem pochodzenia roślinnego (Hedges,
2004).
Psotniki z łatwością mogą być wprowadzone z materiałami budowlanymi, meblami, pudłami,
książkami i dokumentami do pomieszczenia, w którym panuje wilgoć. W związku z tym,
psotniki często zasiedlają świeżo wybudowane budynki i mieszkania, gdyż sprzyja im
wilgotność ścian, na których rozwijają się grzyby. Częste są też w wilgotnych i
nieogrzewanych piwnicach, na strychach i w spiżarniach, gdzie pokarmem ich są również
grzyby pleśniowe.
W celu wyjaśnienia przypadku zasiedlenia przez gryzki przedmiotu, zawsze należy określić gdzie panują warunki wilgotnościowe, które sprzyjają szkodnikom: w surowcach użytych do
produkcji, w wyrobie, w zakładzie produkcyjnym, w hurtowniach i sklepach, a także w
mieszkaniu klienta.
(prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz)
Literatura
Broadhead E. and B. M. Hobby. "Studies on a species of Liposcelis (Corrodentina,
Liposcelidae) occurring in stored products in Britain, I, II." Entomologist's Monthly
Magazine, 80 (1944), pp. 45-59, 163-173.
Hedges S. A. "Occasional invaders and overwintering pests". W "Handbook of pest control”,
pp.1029-1097 (2004).
Knülle, W., and R. R. Spadafora. "Water vapour sorption and humidity relationships in
Liposcelis (Insecta: Psocoptera)." Journal of Stored Products Research, 5 (1969), pp. 4955.
Opinię przygotowano dla
Materacyk Baer Sp. J,
Jacek Czarnecki Damian
62-020 Swarzędz, ul. Grunwaldzka 14.
2