W_cz_4

Logistyka zaopatrzenia
i produkcji
Magazynowanie
dr inż. L. Wicki
LZIP_2_LW
Funkcjonalne
rozgraniczenie systemów
logistycznych
Gospodarka
magazynowa
Zapasy magazynowe
przy przepływie towarów
• Gospodarka magazynowa zajmuje się wszystkimi procesami
decyzyjnymi, które mają wpływ na poziom zapasów magazynowych.
Można ją także nazywać zarządzaniem zapasami.
• Zapasy magazynowe stanowią swojego rodzaju bufor (bezpiecznik)
między przepływami na wejściu i na wyjściu.
• Z logistycznego punktu widzenia, zapasy magazynowe można
zdefiniować, jako częściowo niepożądane przerwy w procesie
przepływu towarów. Jedynie całkowita synchronizacja przepływów
towarów na wejściu i na wyjściu mogłaby spowodować, że zapasy
magazynowe stałyby się zbędne.
Pfohl, 2001 s. 93
1
Funkcje zapasów
• wykorzystanie efektu skali,
• kompensowanie różnic między popytem a
podażą,
• ułatwianie specjalizacji produkcji,
• umożliwianie spekulacji,
• zabezpieczanie przed niepewnością.
Magazynowanie
• zespół czynności związanych z:
–
–
–
–
–
–
–
–
przyjmowaniem,
czasowym składowaniem,
kompletowaniem,
konfekcjonowaniem,
przemieszczaniem,
konserwacją,
ewidencjonowaniem,
wydawaniem
• dóbr materialnych (zapasów).
Istota i znaczenie
magazynowania
– Pozwala na wydłużanie czasu dostępności dóbr dla konsumentów.
– Inna jest cena jabłek oferowanych bezpośrednio po zbiorach, a inna cena
(zapłata za większą użyteczność dla konsumenta) w środku zimy.
•
Dzięki magazynom producenci mogą oferować swoje wyroby w
miejscu i czasie, w którym potrzebują ich klienci.
25
40
y = 0,54x + 11,38
R2 = 0,89
35
20
30
15
25
20
10
15
y = -0,26x + 31,54
R2 = 0,18
10
5
5
liczba
(Niemczyk)
• jednostka funkcjonalno-organizacyjna
przeznaczona do składowania dóbr
materialnych i wykonywania innych
czynności związanych z przechowywanymi
dobrami w wyodrębnionej przestrzeni
budowli, według ustalonej technologii,
wyposażona w odpowiednie środki
techniczne i zarządzania, obsługiwana
przez zespół ludzi.
powierzchnia w mln m2
20
08
20
09
20
06
20
07
20
04
20
05
20
03
20
01
20
02
19
99
20
00
19
97
19
98
0
19
96
19
95
0
Magazyn
mln m kw.
•
Magazynowanie to, najprościej mówiąc, składowanie towarów. Obejmuje,
w szerokim tego słowa znaczeniu, różnorodne obiekty położone w różnych
miejscach.
Magazynowanie tworzy użyteczność czasu i miejsca, czyli tworzy
użyteczność dóbr ze względu na czas i miejsce ich udostępniania.
tysiące
•
Dynamika powierzchni
magazynowej w Polsce
trend liczby mag.
trend
Magazyn
(PN-N-01800:1984 Gospodarka magazynowa – Terminologia podstawowa)
• planowana przestrzeń dla efektywnego
przechowywania i manipulowania
zapasami.
2
Składowe magazynu
Magazyn
• Magazyn jest miejscem (węzłem) w systemie
logistycznym, w którym firma składuje albo
utrzymuje surowce, półprodukty lub wyroby
gotowe.
• Utrzymywanie zapasów w magazynie
przerywa ich przepływ, zwiększając tym
samym koszt produktu.
• Z drugiej strony wzrost wartości towarów dzięki
magazynowaniu może przewyższać wzrost
kosztów i tym samym przynosić korzyści firmie.
Wyodrębniona
przestrzeń (1/6)
• budowla magazynowa:
– umożliwiająca sprawną i bezpieczną realizację
procesu magazynowania,
– zapewnia wymagane warunki
przechowywania zapasów,
– zabezpiecza towary przed ubytkami
ilościowymi i pogorszeniem jakości.
Wyposażenie (3/6)
• wyposażenie technologiczne – urządzenia
technologiczne i pozwalające na wykonywanie
czynności związanych z funkcjami magazynu i
przewidzianych technologicznym procesem
magazynowym.
•
•
•
•
•
•
wyodrębniona przestrzeń,
wyposażenie,
zapasy,
personel,
organizacja,
koszty funkcjonowania.
Oceny magazynu można dokonywać ze względu
na każdy z powyższych elementów.
Zapasy (2/6)
• zapasy to pewna ilość dóbr z dokładnie
określoną lokalizacją wyrażona w miarach
ilościowych lub wartościowych
Personel (4/6)
• zespół osób pracujących w magazynach i
wykonujących czynności bezpośrednio
związane z jego działalnością
• wyposażenie budowlano-instalacyjne –
zapewnia odpowiednie warunku mikroklimatu,
oświetlenia, zabezpieczenia przed
uszkodzeniem, kradzieżą, warunki sanitarne i
bhp oraz zabezpieczenie przeciwpożarowe.
3
Organizacja (5/6)
• organizacja gospodarki magazynowej
to:
– wszelkie środki,
– zasady i metody
– a także dobór struktur organizacyjnych
• tworzących razem system
skoordynowanych działań zapewniających
efektywne magazynowanie zapasów
Główne rodzaje
przechowywanych
towarów
•
•
•
•
drobnica,
materiały sypkie,
gazy,
ciecze.
• Zwykle do magazynowania materiałów sypkich,
gazów i cieczy, wykorzystuje się place lub
specjalistyczne magazyny (silosy wieżowe,
cysterny, zbiorniki podziemne - kawerny),
których nie będziemy omawiać.
Konsolidacja ładunków
transportowych
Koszty (6/6)
• wyrażone wartościowo nakłady bezpośrednie
(stałe i zmienne) i związane z realizacją
procesów magazynowych.
• obejmują:
–
–
–
–
–
koszty dzierżaw i podatków,
zużycie środków technicznych (amortyzacja),
zużycie materiałów,
zużycie energii,
koszty wynagrodzeń.
Funkcje logistyczne
magazynu
• Utrzymywanie zapasów (składowanie).
• Konsolidacja (zestawianie, łączenie) ładunków
transportowych lub
• dekonsolidacja (komisjonowanie)
• konfekcjonowanie towarów
– konfekcjonowanie tradycyjne,
– cross-docking (przeładunek kompletacyjny),
• zabezpieczenie przed nieprzewidzianymi zdarzeniami,
• łagodzenie wahań sezonowych,
• umożliwienie ograniczenia kosztów transportu,
• wspomaganie procesów produkcyjnych,
• wspomaganie procesów magazynowych
• obsługa klientów.
Obszary magazynu
Magazyny
Źródło: Coyle J.J., Bardi E.J., Langley C.J. Jr.: Zarządzanie logistyczne. PWE Warszawa 2002.
4
Rodzaje magazynów
Obszary magazynów
• Kryteria podziału magazynów:
• W każdym
przedsiębiorstwie
występują różne typy
magazynów z
odmiennymi funkcjami
dominującymi
– przeznaczenie magazynu,
– postać przechowywanych materiałów,
– warunki przechowywania,
– rozwiązania techniczno-organizacyjne,
– rodzaj budowli i budynków magazynowych.
Postać materiału
• materiały sztukowe (drobnica, palety,
kontenery),
• materiały sypkie luzem (silosy, pryzmy),
• ciecze lub gazy.
Warunki przechowania
• materiały nie wymagające specjalnych
warunków i nie stwarzające zagrożenia,
• materiały wymagające specjalnych
warunków przechowania.
• materiały stwarzające zagrożenie dla
otoczenia.
Rozwiązania
techniczne...
• z bezpośrednim dostępem,
• bez bezpośredniego dostępu,
• z mieszanym dostępem.
– dotyczy to tylko magazynów towarów
sztukowych (możliwych do indywidualnego
oznaczenia)
Według rodzaju budowli
magazynowych
• podziemne,
• przyziemne,
• parterowe,
– niskie – do 12 m włącznie,
– średniowysokie – do 25 m,
– wysokie – do 55 m,
– wysokościowe – powyżej 55 m,
• piętrowe
5
AS-RS
Magazyn AS-RS
Magazyn otwarty
6
Linia sortująca
7