Olsztyn, 08.09.2016 r. Streszczenie rozprawy doktorskiej mgr

Olsztyn, 08.09.2016 r.
Streszczenie rozprawy doktorskie j mgr Martyny Łupickiej
pt. „Charakterystyka tkanek macicy krowy (Bos taurus L.) podczas adenomiozy”
wykonane j w Zakładzie Immunologii i Patologii Rozrodu, Instytut Rozrodu Zwierząt i
Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Ols ztynie,
pod kierunkiem Dr hab. Anny Korzekwa, prof. nadzw.
Adenomioza (adenomyosis) jest dysfunkcją macicy definiowaną jako obecność gruczołów
błony śluzowej macicy (endometrium) w warstwie mięśniowej tego narządu (miometrium).
Jak dotąd dokładny mechanizm rozwoju schorzenia jest niejasny, jednakże powstało kilka
teorii dotyczących patogenezy adenomiozy. Jedna z nich zakłada zaangażowanie macicznych
komórek macierzystych w rozwój gruczołów w warstwie miometrium de novo, pod wpływem
zaburzonej stymulacji hormonalnej. Na podstawie dotychczasowych badań sugeruje się,
że w patogenezę adenomiozy głównie zaangażowane są 17β-estradiol (E2 ) oraz prolaktyna
(PRL). Hormony te współdziałając stymulują rozwój gruczołów endometrium oraz ich
czynność sekrecyjną, natomiast w przypadku ich zaburzonego działania mogą powodować
nieprawidłowe
różnicowanie
się
komórek.
Wykazano,
że
podawanie
myszom
dietylstilbestrolu (DES; syntetyczny estrogen) jeszcze w życiu płodowym wywoływało
rozwinięcie się u tych zwierząt adenomiozy. U krowy wykazano natomiast podwyższoną
ekspresję białka receptora typu alfa dla E2 (ERα) oraz wzrost stężenia tego hormonu w tkance
błony śluzowej macicy w zaawansowanych stadiach dysfunkcji. Ponadto zaobserwowano
u myszy w adenomiotycznej tkance macicznej podwyższoną ekspresję mRNA receptorów
PRL (PRLRs).
W pracy doktorskiej scharakteryzowano poszczególne tkanki macicy krowy podczas
adenomiozy pod względem ekspresji wybranych czynnikó w potencjalnie zaangażowanych
w rozwój dysfunkcji. W tym celu wykorzystano metody biologii molekularnej: łańcuchową
reakcję polimerazy w czasie rzeczywistym (real- time PCR), immunohistochemię (IHC),
Western blot, cytometrię przepływową, test immunoenzymatyczny (EIA) oraz metody
hodowli komórek macicy w warunkach in vitro.
Wykazano, że komórki macierzyste są obecne w poszczególnych tkankach macicy krowy,
a warstwa łącznotkankowa endometrium jest ich głównym źródłem. Wyniki te opublikowano
w pierwszej pracy wchodzącej w skład niniejszej rozprawy. W drugiej publikacji wykazano,
że podczas adenomiozy ekspresja mRNA i białka markerów komórek macierzystych: OCT3/4
oraz SOX2, była podwyższona w komórkach miometrium w porównaniu do komórek
kontrolnych. Jednocześnie ekspresja białka NANOG i SOX2 była obniżona w komórkach
łącznotkankowych podczas adenomiozy. Ponadto zaobserwowano, że ekspresja PRL i jej
receptorów była podwyższona w tkankach oraz komórkach mięśniowych z macic
adenomiotycznych. Natomiast w komórkach łącznotkankowych ekspresja białka izoformy
długiej PRLR (lPRLR) i izoformy krótkiej PRLR (sPRLR) była obniżona podczas schorzenia.
Wykazano również, że E2 stymulował ekspresję białek PRLRs w komórkach nabłonkowych,
natomiast obniżał w komórkach mięśniowych podczas adenomiozy. Wyniki dotyczące
ekspresji PRL i PRLRs w macicy krowy podczas adenomiozy opublikowano w trzeciej pracy
zawartej w rozprawie doktorskiej.
Na podstawie uzyskanych w niniejszej pracy wyników sformułowano następujące wnioski:
1. Podczas adenomiozy dochodzi do zaburzenia ekspresji czynników zaangażowanych
w funkcje macicy zarówno w obrębie endometrium, jak i miometrium.
2. Komórki macierzyste są obecne w tkankach macicy krowy, a ekspresja ich markerów
w macicy adenomiotycznej różni się w porównaniu do macicy prawidłowej. Świadczy
to o możliwym zaangażowaniu komórek macierzystych w patogenezę dysfunkcji.
3. Ekspresja PRL i jej receptorów jest zaburzona w tkankach i komórkach macicy krowy
podczas adenomiozy, a E2 jest czynnikiem modulującym tę ekspresję. Prolaktyna jest
zatem kolejnym hormonem, obok E2 , zaangażowanym w patogenezę adenomiozy.
4. Analogiczny wzór ekspresji markerów komórek macierzystych i PRLRs w poszczególnych
tkankach macicy sugeruje możliwe współdziałanie obu
adenomiozy.
mechanizmów podczas