Konspekt szkolenia

Autorski konspekt czterogodzinnych warsztatów: „Praca z młodzieżą metodą dramy”
w ramach projektu „KONTRA-TAKT”.
Metody pracy: drama, etiuda, dwiczenia ruchowe, dwiczenia z elementami muzycznymi.
Cel: przekazanie konkretnych metod pracy z młodzieżą w oparciu o dramę
Instruktor: Magdalena Wajda
Bibliografia: G. Reichel, R. Rabenstein, M. Thanhoffer, Grupa I ruch, Warszawa 1994
1. Ćwiczenia z zakresu rozpoznania potencjału grupy:
 Magda do Agnieszki…
Uczestnicy stoją w kole z podpisanymi w widocznym miejscu imionami.
Prowadzący rzuca piłką do wybranej osoby , wcześniej wypowiadając swoje i jej imię
np.: „Magda do Agnieszki”. Następnie czeka, aż wybrana przez nią osoba wybierze
imię dowolnej osoby i rzuci do niej piłkę. Prowadzący przechodzi na miejsceosoby do
której rzucił- Agnieszki i tam zostaje a Agnieszka przejdzie na miejsce osoby np.
Darka, do którego rzuciła piłką, pod warunkiem, że Darek wypowiedział kolejne imię
np.” Darek do Magdy”. I tak do momentu, kiedy grupa opanuje dwiczenie.
Wariant 1: To samo dwiczenie wykonujemy biegając na miejsce osoby, do której
rzuciliśmy piłkę.
Wariant 2: Dodajemy kolejną piłkę. Dwie osoby wypowiadają dowolne imiona
i rzucają równocześnie.
Uwagi: Ćwiczenie to dodatkowo poprawia koncentrację grupy i sprzyja integracji.
Prowadzący zwraca uwagę, by uczestnicy wypowiadali imiona wybranych osób przed
wyrzuceniem piłki i na tyle głośno, aby odbierający piłkę usłyszał, że na niego padł
wybór.
Prowadzący zwraca uwagę, by wszyscy dokładnie wykonywali dwiczenie.
 Naprzód/Stop
Uczestnicy stoją rozproszeni w sali. Na hasło: „Naprzód” ruszają przed siebie
i spacerują w wybranym przez siebie tempie i kierunku aż do momentu, gdy padnie
hasło: „Stop”. Trudnośd polega na tym, że hasła wypowiadają poszczególni uczestnicy
a grupa nie ustala, kto i w jakich odstępach czasowych wypowie komendę :
„ Naprzód” lub „Stop”.
Wariant 1: Uczestnik, który zdecyduje się wypowiedzied hasło: „Naprzód” musi
dołączyd do tej komendy „specyficzny” rodzaj poruszania się, który cała grupa musi
powtórzyd, aż do momentu, kiedy inny uczestnik zdecyduje się wypowiedzied:
„Stop”. Kolejna osoba, która zdecyduje się wypowiedzied hasło hasło „Naprzód”
podaje grupie swój pomysł na ruch.
Wariant 2: Uczestnicy poruszają się według tych samych zasad ale bez słów i, gestów
czy umownych znaków. Grupa musi zaobserwowad, czy ktoś ruszył naprzód i tak
samo, czy ktoś się zatrzymał. I odpowiednio do haseł-zareagowad: ruszyd naprzód
albo się zatrzymad.
Uwagi: Ćwiczenie pozwala zaobserwowad potencjał i relacje w grupie, wyłonid
liderów, osoby nieśmiałe, kreatywne a także zwrócid uwagę na osoby niezauważalne
dla grupy. Można też zaobserwowad w jakim stopniu i czy w ogóle grupa jest
zintegrowana.
Prowadzący zwraca uwagę, aby uczestnicy spacerowali samotnie, bez rozmów
i w różnych kierunkach.
2 . Ćwiczenia z zakresu integracji grupy:
 Haj/Kabala/Chillout
Uczestnicy stoją w kole w swobodnych odległościach. Zabawa polega na szybkim
i dokładnym przekazaniu impulsu ruchowego i głosowego po kole.
Impuls „hai” wykrzykujemy ustawiając się w pozycji walczącego karateki. Impuls ten
rozpoczyna zabawę i możemy przekazad go do osoby stojącej po naszej prawej albo
lewej stronie.
Impuls „kabala” wykrzykujemy układając ręce jako tarczę , gdzie zewnętrzne strony
dłoni są skierowane do klatki piersiowej. Impuls ten można przesład po otrzymaniu
impulsu „hai” i tylko w kierunku osoby, od której otrzymaliśmy impuls „hai”. „Kabala”
zatrzymuje i odwraca kierunek impulsu po kole.
Impuls „chillout” wykrzykujemy stojąc przodem do środka koła, w zależności z której
strony otrzymaliśmy impuls „hai” albo od lewej albo od prawej ręki naśladujemy ruch
przejścia energii przez nasze ciało, niczym tancerze breakdance. Impuls ten możemy
wykonad po otrzymaniu impulsu „hai” ale nigdy po impulsie „kabala”.
Uwagi: Ćwiczenie sprzyja pobudzeniu grupy do wspólnego działania, integracji ale
przede wszystkim sprawia dużo radości Prowadzący zwraca uwagę, aby wszyscy
dokładnie wykonywali impulsy. Zabawa ma przebiegad w szybkim tempie i im głośniej,
tym lepiej.
 To nie jest reklamówka, to jest…
Uczestnicy stoją w kole a w środku koła leży na podłodze przedmiot np. sznurek.
Pierwszy uczestnik podnosi przedmiot i wymyśla oraz pokazuje inne jego zastosowanie:
„To nie jest sznurek. To jest słoo.” Drugi z kolei uczestnik wchodzi do koła, odbiera
przedmiot poprzednikowi i wypowiada kwestię: „To nie jest słoo, to jest…”
Kwestię wypowiadamy z różną emocją. Pierwsze koło to np. złośd, drugie-smutek,
trzecie-radośd.
Uwagi: Ćwiczenie stanowi wprawkę do dramy właściwej.Prowadzący zwraca uwagę aby
nikt nie oceniał umiejętności wchodzenia w rolę osoby stojącej na środku. Zachęca
również uczestników do pomysłów, które nie kojarzą się ze sznurkiem.
3. Ćwiczenia z zakresu rozpoznania przestrzeni scenicznej
 Tempo od 1 do 10
Uczestnicy stoją rozproszeni po całej sali. Na znak prowadzącego rozpoczynają
wędrówkę w wybranym przez siebie kierunku. Każdy skupia się na swoim tempie, które
ma go relaksowad. Uczestnicy zwracają uwagę na postawę ciała podczas chodzenia.
Mięśnie rozluźnione, kręgosłup prosty, ręce wzdłuż ciała, stabilnie stawiane stopy.
Tempo, które wybrali uczestnicy nazywamy tempem nr 5. Prowadzący stopniowo
wprowadza tempa od 5-1, czyli stosownie do liczby - coraz wolniejsze i adekwatnie
tempa szybsze od 5-10. Przy czym tempo nr 10, to prawie bieg. Prowadzący wybiera
różne numery tempa, na które uczestnicy muszą stosowanie reagowad.
Ćwiczenie powtarza się kilka razy, zmniejszając terytorium ( np. zawężając krzesłami
albo oznaczając taśmą).
Uwagi: Ćwiczenie pozwala wzmocnid odczucie przestrzeni scenicznej. Ważne, aby
uczestnicy nie rozmawiali ze sobą, byli skoncentrowani na swoim chodzeniu przy
jednoczesnym zwracaniu uwagi na bezpieczeostwo innych.
Wariant 1: Uczestnicy poruszają się luźno po sali w wybranych przez siebie kierunkach w
tempie nr 5. Koncentrują się na swoim chodzeniu ale za każdym razem, kiedy ktoś
przechodzi blisko, łapią ze sobą krótki kontakt wzrokowy. Na umowny znak
prowadzącego uczestnicy przystają i wybrana osoba próbuje odpowiedzied na pytania:
Ile osób znajduje się za tobą? Kto stoi najbliżej? Ile metrów jest mniej więcej do
ściany/biurka/drzwi? Jaki kolor bluzki miała osoba, która minęła cię, jako ostatnia?
 Dyrygent
Uczestnicy stoją w kole. Wybrana osoba „śledczy” wychodzi z pomieszczenia.
W pozostałej grupie wybieramy osobę „dyrygenta”, który w rytm muzyki musi
pokazywad ruchy, które cała grupa naśladuje najdokładniej, jak potrafi. Śledczy wraca
na wezwanie, staje pośrodku koła i do trzech razy musi odgadnąd, kto dyryguje grupą.
Uwaga: Grupa współpracuje na takiej zasadzie, że stara się „ukryd” dyrygenta, czyli
w sposób bardzo dyskretny podgląda ruchy. Dyrygent powinien w miarę możliwości, jak
najczęściej zmieniad ruchy.
 Fallow me
Uczestnicy ustawiają się w wężyku. Na dźwięk pierwszych taktów pierwsza osoba rusza
układając spontaniczną choreografię, którą „wąż” stara się naśladowad, aż do momentu,
kiedy „lider” węża zdecyduje, że wyczerpał swoje pomysły. Wraca wtedy na koniec
węża a choreografem zostaje osoba stojąca za nim. I tak do ostatniej osoby w „wężyku”.
4. Ćwiczenia z zakresu wytycznych sztuki performance
 Przedmioty w ruchu- rzeczowniki
Uczestnicy stoją rozproszeni po całej sali. Na hasło prowadzącego każdy zaczyna
wędrówkę w poszukiwaniu rzeczowników. Uczestnicy chodzą i pokazują palcem
przedmioty, którym nadają inne znaczenia. Np. pokazują na podłogę i mówią na głos
„telefon”.
Uwagi: Ćwiczenie wprowadza w tematykę występu improwizowanego. Pozwala dwiczyd
abstrakcyjne myślenie. Im mniej zastępcze nazwy rzeczowników są związane
z przedmiotami, które pokazują uczestnicy, tym lepiej. Prowadzący zwraca uwagę, aby
każdy wykonywał dwiczenie samodzielnie i najszybciej jak potrafi
 Opowieśd na jednym słowie w parach
Uczestnicy dobierają się w pary. Spacerują razem, blisko siebie i opowiadają sobie
wymyśloną historię. Każdy z pary na przemian wprowadza na głos jedno słowo, przy
czym zaimki, przyimki itp. są traktowane jako pojedyncze słowa. Opowieśd nie musi
tworzyd logicznej całości ale jej autorzy powinni zwracad uwagę na poprawnośd
gramatyczną. Uczestnicy sami kontrolują zasady dwiczenia. Chętni mogą na zakooczenie
opowiedzied swoją historię
 Spotkania
Uczestnicy ustawiają się po 4 osoby na przeciwległych koocach sali, przodem do siebie.
Na dźwięk pierwszych taktów przechodzą na drugą stronę mijają 4 z naprzeciwka.
W trakcie dwiczenia otrzymują kolejne wskazówki:
- przejdź swobodnie na drugą stronę
-przejdź na drugą stronę z intencją wyrażenia muzyki w ruchu
-przebiegnij na drugą stronę z intencją wyrażenia muzyki w ruchu
-zareaguj na mijaną osobę gestem
-zareaguj na mijaną osobę powitaniem
-zareaguj na mijaną osobę radością
-zareaguj na mijaną osobę smutkiem
-zareaguj na mijaną osobę zaskoczeniem
- przejdź na drugą stronę jako: prezydent/ sprzątaczka/ modelka/ górnik/
nauczyciel/uczeo
5. Drama z wykorzystaniem elementów muzycznych
 Opowieśd dźwiękiem
Uczestnicy zasiadają na krzesłach z zamkniętymi oczami. Prowadzący ustawia się za ich
plecami i opowiada historię za pomocą dźwięków ( używając przygotowanych
przedmiotów szeleści, stuka, upuszcza przedmioty, zgrzyta, krzyczy, suwa, szepcze,
trzaska itp.). Uczestnicy ochotnicy opowiadają, co usłyszeli. Czy dźwięki ułożyły się
w spójną historię a może przypomniały prawdziwe zdarzenia. Trzyosobowe grupy
improwizują swoje własne historie opowiadane dźwiękiem przed resztą grupy, która
podobnie jak za pierwszym razem siada tyłem do artystów.
Uwagi: Prowadzący stara się zapewnid odpowiednie warunki tak, aby w tle nie było
słychad innych dźwięków poza opowieścią.
 Krzesła
Troje wybranych uczestników siada na trzech krzesłach, ustawionych na
scenie.Osoba w środku będzie występowad w dwóch różnych rolach. Dwójka po jej
prawej i lewej stronie otrzymuje konkretne instrukcje od prowadzącego, w jaką rolę
mają się wcielid. Obie zewnętrzne role są nacechowane emocjami złości i pretensji:
np. matka, której sprzedawczyni sprzedała przeterminowane mleko dla małego
dziecka i np. sąsiad, który nie może spad spokojnie z powodu hałasu, jaki co noc
dochodzi z mieszkania młodego studenta, piętro wyżej.Zadaniem osoby na
środkowym krześle jest wcielid się w rolę sprzedawczyni i młodego studenta
w wybranym przez prowadzącego momencie. Na klaśnięcie, improwizowany dialog
rozpoczyna uczestnik wcielający się w roszczeniową postad matki a postad
sprzedawcy próbuje się bronid. Na kolejne klaśnięcie, sprzedawca obraca się frontem
do uczestnika wcielającego się w postad sąsiada i wchodzi w rolę młodego studenta,
próbując odróżnid tę postad od poprzedniej (sprzedawczyni) gestem/mimiką/
intonacją głosu i prowadzi improwizowany dialog z sąsiadem, próbując odeprzed
zarzuty. Na kolejne klaśnięcie prowadzącego odwraca się frontem do matki
i kontynuuje z nią przerwany dialog. Pierwsze dialogi zawsze rozpoczyna postad
roszczeniowa, każdy kolejny musi rozpocząd osoba siedząca w środku. Próbuje także
rozpoczynad od słowa, na którym się rozmowa urwała.
Wariant 1: To samo dwiczenie tylko za uczestnikiem siedzącym na środkowym krześle
ustawia się ochotnik, który pomiędzy słowami dialogu zadaje uczestnikowi
wcielającemu się w dwie postaci proste działania na dodawanie, odejmowanie
i mnożenie. Szepcze mu do ucha, natomiast osoba przepytywana z działao musi
wplatad prawidłowe odpowiedzi w dialogi, które prowadzi na przemian z dwoma
osobami.
Wariant 2: To samo dwiczenie z udziałem trójki uczestników. Osoba w środku nie
wchodzi w role, tylko czyta podany przez prowadzącego fragment tekstu ze
zrozumieniem. Uczestnicy po prawej i lewej jego stronie wcielają się w role postaci
roszczeniowych z tą tylko różnicą, że improwizują dialogi z pretensją w tym samym
czasie. Kiedy środkowy uczestnik skooczy czytad tekst, próbuje go streścid przed całą
grupą a prowadzący weryfikuje, jak dużo informacji z tekstu zapamiętał.
 Fotografie- scenariusze z elementami muzyki
Uczestnicy dzielą się na kilka grup. Otrzymują od prowadzącego zbiór fotografii na
podstawie których mają opowiedzied historię.
Każda grupa prezentuje swoją historię w postaci streszczenia a następnie
przygotowuje krótką etiudę i przedstawia ją na trzy sposoby :za pomocą gestów,
z dialogami , tylko z podkładem muzycznym.
Opracowała: Magdalena Wajda