Wymagania i kryteria ocen z przedmiotu historia w klasie I gimnazjum

Wymagania i kryteria ocen z przedmiotu historia w klasie II gimnazjum
Ocenę
dopuszczającą
otrzymuje uczeń,
który spełnia
wymagania nieco
poniżej wymagań
podstawowych, tj.:
1.
2.
3.
Uczeń zna i rozumie różnice między życiem dziś a życiem w przeszłości. Posiada elementarną wiedzę dotyczącą
omówionych w ciągu roku wydarzeń z dziejów Polski i Świata. Potrafi określić kolejność tych wydarzeń (co było
najpierw, a co potem). Zna podstawowe pojęcia z zakresu omówionych treści. Ponadto, uczeń prowadzi zeszyt
przedmiotowy, lecz posiada w nim istotne luki w zapisach lekcji i pracach domowych.
Podstawowe pojęcia wymagane na ocenę dopuszczającą: Słowianie, książę, Piastowie, monarchia patrymonialna, zjazd
gnieźnieński, drużyna, ustawa sukcesyjna, senior, rozbicie dzielnicowe, sołtys, dziesięcina, lokacja, kolonizacja
niemiecka, zakon krzyżacki, rocznik, kronika, Akademia Krakowska, unia personalna, polonizacja, monarchia
elekcyjna, dynastia Jagiellonów, pańszczyzna, renesans (odrodzenie), humanizm, epoka nowożytna, Stary i Nowy
Świat, reformacja, luteranizm, kalwinizm, anglikanizm, kontrreformacja (reforma Kościoła), inkwizycja, indeks ksiąg
zakazanych, car, absolutyzm, monarchia parlamentarna, barok, sejm walny, liberum veto, unia realna, pierwsza
Rzeczpospolita, wolna elekcja, husaria, „wielka smuta”, „potop” szwedzki, wojna szarpana, wielki wezyr, „czasy
saskie”.
Wykaz podstawowych zagadnień wymaganych na ocenę dopuszczającą: okoliczności przyjęcia chrztu przez Mieszka I;
daty: 966 r.; kim byli: Bolesław I Chrobry; przyczyny, przebieg i skutki misji biskupa Wojciecha do Prus; Bolesław
Chrobry królem Polski; zmiany w wierzeniach i obyczajach mieszkańców Polski wczesnopiastowskiej po przyjęciu
chrztu; kryzys państwa polskiego za panowania Mieszka II; główne przyczyny, zasady i skutki statutu Bolesława
Krzywoustego; przyczyny upadku zasady senioratu; przyczyny i okoliczności pojawienia się Krzyżaków na ziemiach
polskich; społeczeństwo Polski w czasach Mieszka I (stany społeczne Polski średniowiecznej); kim był: Władysław I
Łokietek; ziemie zajęte przez Władysława Łokietka i pozostające poza granicami państwa polskiego; kim był:
Kazimierz Wielki; odbudowa terytorialna państwa za panowania Kazimierza Wielkiego; kim byli: Jadwiga, Władysław
Jagiełło; okoliczności koronacji Jadwigi na króla Polski; kim był: Ulrich von Jungingen; przebieg wielkiej wojny
(1409–1411); kim byli: Władysław Warneńczyk, Kazimierz Jagiellończyk; okoliczności objęcia tronu polskiego przez
Władysława Warneńczyka; cechy charakterystyczne gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej; kim byli: Jan Długosz,
Wit Stwosz; znaczenie tolerancji dla utrzymania unii polsko-litewskiej; zainteresowania, postulaty i poglądy
humanistów; wynalezienie druku i jego konsekwencje; daty: 1492 r.; Kim byli: Krzysztof Kolumb, Vasco da Gama,
Ferdynand Magellan; wiedza i wyobrażenia Europejczyków o świecie w XV wieku; przyczyny wielkich odkryć
geograficznych; przemiany gospodarcze XVI wieku; daty: 1517 r; kim byli: Marcin Luter, Jan Kalwin, Henryk VIII;
przyczyny reformacji; główne działania kontrreformacyjne Kościoła; Kim był: Iwan IV Groźny; teoria trzech Rzymów;
kim był: Ludwik XIV; rządy Ludwika XIV (dokonania władcy); król a parlament w Anglii w XVI w; okoliczności
1
wybuchu rewolucji angielskiej; cechy charakterystyczne baroku; daty: 1374 r.; organizacja, zasady działania
i uprawnienia sejmu walnego; daty: 1525 r.; kim był: Zygmunt Stary; kim był: Zygmunt August; daty: 1569 r.; różnice
pomiędzy unią personalną (unią w Krewie) a unią realną (unia w Lublinie); kim była: Bona; wkład Zygmunta Starego
i królowej Bony w upowszechnienie renesansu w Polsce; daty: 1573 r.; kim był: Henryk Walezy; przebieg pierwszej
wolnej elekcji (kandydaci uczestniczący w pierwszej wolnej elekcji); panowanie Henryka Walezego; kim byli: Zygmunt
III Waza, Dymitr Samozwaniec; przyczyny wojny ze Szwecją w latach 1600–1605; przyczyny wojny z Moskwą;
przyczyny wojny z Turcją w latach 1620–1621; kim byli: Władysław IV, Bohdan Chmielnicki, Jan Kazimierz; daty:
1648 r.; przyczyny Powstania Chmielnickiego; daty: 1655 r.; kim był: Stefan Czarniecki; przyczyny „potopu”
szwedzkiego; kim był: Michał Korybut Wiśniowiecki; Sejm a liberum veto; kim byli: Jan Sobieski, Kar Mustafa; daty:
1672 r., 1683 r.; wojna polsko-turecka za panowania Jana III Sobieskiego; kim byli: August II Mocny, August III Sas;
okoliczności zawarcia unii polsko-saskiej; rządy Augusta II Mocnego; rządy Augusta III Sasa.
Ocenę dostateczną
otrzymuje uczeń,
który spełnia
wymagania
podstawowe, oraz:
1.
Uczeń potrafi podzielić przeszłość na epoki. Umie je nazwać, zaznaczyć na osi czasu oraz podać cechy odróżniające
jedną epokę od innych. Zaczyna rozumieć motywację ludzkich działań w przeszłości. Potrafi, na najbardziej
podstawowym poziomie, wykorzystać różne rodzaje źródeł historycznych. Potrafi umiejscowić wydarzenia w
przestrzeni (mapa). Zna wymagane przez program fakty historyczne i umie je powiązać w ciągu chronologicznym.
Zdaje sobie sprawę z wpływu przeszłości na teraźniejszość. Ponadto, uczeń ma w zeszycie przedmiotowym zapisane
treści z lekcji, wykonane ćwiczenia i prace domowe.
2. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, przy jednoczesnym wykazaniu
znajomości poniższych pojęć i treści:
a) Pojęcia: ród, plemię, kultura archeologiczna, kultura łużycka, Praindoeuropejczycy, ludy bałtyckie, bulla, metropolia,
diecezja, gród, podgrodzie, danina, namiestnik, powstanie ludowe, zasada senioratu, dzielnica senioralna, dzielnice
dziedziczne, prawo niemieckie, prawo polskie, gospodarka towarowo-pieniężna, prawo składu, beneficjum, Marchia
Brandenburska, starosta, wójt, statut, monarchia stanowa, poradlne, bojarstwo, kontrybucja, sobór, inkorporacja,
autonomia, pospolite ruszenie, Prusy Królewskie, Prusy Zakonne, Związek Pruski, szlachta, sejmik, folwark, teoria
heliocentryczna, mecenat, karawela, kompas, kolonie, handel trójkątny, plantacje, manufaktura, weksel, inflacja, popyt,
odpust, protestanci, wojny religijne, noc św. Bartłomieja, pokój religijny, hugenoci, ekumenizm, Święte Oficjum,
samowładztwo, opricznina, opricznicy, sobór, Kreml, edykt nantejski, racja stanu, merkantylizm, parlamentaryzm, Izba
Lordów, Izba Gmin, purytanie, Armia Nowego Wzoru, lord protektor, racjonalizm, sejmik ziemski, senat, izba poselska,
marszałek, demokracja szlachecka, zasada jedności, zasada jednomyślności, sekularyzacja, „złoty wiek”, wojsko
kwarciane, arianie, arkady, urbanistyka, artykuły henrykowskie, pacta conventa, konfederacja, konfederacja
warszawska, sejm elekcyjny, interrex, piechota wybraniecka, dymitriada, „srebrny wiek”, Kozacy, Zaporoże, rejestr
kozacki, „złota wolność szlachecka”, rokosz, sarmatyzm, haracz, jasyr, „sejm niemy”, Collegium Nobilium.
2
b) Dodatkowe treści wymagane na ocenę dostateczną: znaczenie i następstwa przyjęcia chrztu przez Mieszka I; daty: 972
r.; cechy monarchii patrymonialnej na przykładzie państwa Mieszka I; daty: 997; 1000 r., 1025 r; kim był: św.
Wojciech, Otton III; przebieg, znaczenie i następstwa zjazdu w Gnieźnie; organizacja państwa polskiego w czasach
pierwszych Piastów; wygląd i znaczenie grodów i podgrodzi; kim byli: Mieszko II, Kazimierz I Odnowiciel, Bolesława
II Śmiały; upadek państwa polskiego w XI w; panowanie Kazimierza Odnowiciela; panowanie Bolesława Śmiałego;
kim byli: Władysław I Herman, Zbigniew, Bolesław III Krzywousty; panowanie Władysława Hermana; przyczyny,
przebieg i następstwa konfliktu Bolesław III Krzywoustego i Zbigniewa; dzielnice utworzone na mocy ustawy
sukcesyjnej i ich władcy; kim był: Władysław II Wygnaniec; daty: 1241 r.; państwo Henryków śląskich; przebieg
kolonizacja niemiecka; kim był: Konrad I Mazowiecki; rozwój terytorialny państwa krzyżackiego; kim byli: Gall
Anonim, Wincenty Kadłubek; cechy charakterystyczne stylu romańskiego i gotyckiego; wpływ Kościoła na edukacje
Polski piastowskiej; pierwsze polskie kroniki; panowanie Wacława II i Wacława III; początki panowania Władysława
Łokietka; okoliczności koronacji królewskiej Władysława Łokietka; stosunki polsko-krzyżackie w latach 1308–1332;
kim był: Jan Luksemburczyk; zmiany terytorialne państwa polskiego za panowania Kazimierza Wielkiego; okoliczności
i powody utworzenia Akademii Krakowskiej; kim był: Ludwik Węgierski (Andegaweński); postanowienia przywileju
koszyckiego i unii polsko-litewskiej; pod berłem Andegawenów – unia polsko-węgierska; skutki zawarcia unii polskolitewskiej dla obu państw; kim byli: Witold, Paweł Włodkowic; okoliczności wybuchu wielkiej wojny z Zakonem
Krzyżackim; postanowienia pierwszego pokoju toruńskiego; kim był Zbigniew Oleśnicki; druga unia z Węgrami;
okoliczności wybuchu wojny trzynastoletniej; postanowienia drugiego pokoju toruńskiego; słabość mieszczan w XV
wieku; rolę Gdańska w Polsce XV–XVI wieku; nauka i dziejopisarstwo Polski u schyłku średniowiecza; zabytki
architektury oraz sztuki gotyckiej w Polsce; daty: 1450 r.; główni twórcy europejskiego renesansu (Filipp Brunelleschi,
Leonard da Vinci, Michał Anioł, Erazm z Rotterdamu, Mikołaj Kopernik, Jan Gutenberg) i ich dzieła; przebieg wielkich
odkryć geograficznych; system nakładczy; handel i banki; daty:1572 r.; okoliczności i konsekwencje wystąpienie
Marcina Lutra; przebieg reformacji w Anglii; daty: 1542 r., 1545–1563 r.; kim był: Ignacy Loyola; sobór trydencki i
jego reformy; dzieje Rusi Kijowskiej; dzieje Wielkiego Księstwa Moskiewskiego od połowy XIII do końca XV wieku;
rządy Iwana Groźnego; kim był: kardynał A. Richelieu; rządy Kardynała Richelieu; konsekwencje rozwoju
absolutyzmu; kim byli: Elżbieta I Wielka, Jakub I Stuart, Karol I Stuart, Oliver Cromwell, Wilhelm III Orański;
początek rządów Karola I; wojna domowa w Anglii; przywrócenie monarchii w Anglii; teoria Kopernika a Kościół;
początki baroku; daty: 1505 r.; sejmiki ziemskie; organizacja, zasady działania i uprawnienia senatu; konstytucja będąca
podstawą demokracji szlacheckiej; kim był Albrecht Hohenzollern; przebieg i następstwa konfliktu polskokrzyżackiego za panowania Zygmunta I Starego; daty: 1572 r.; warunku unii lubelskiej – co było wspólne, a co osobne
dla obu państw?; kim byli: Mikołaj Rej, Jan Kochanowski, Andrzej Frycz Modrzewski, Jan Zamoyski; zabytki
architektury i sztuki renesansowej w Polsce; przedstawiciele literatury i publicystyki polskiej w XVI wieku; daty: 1576
3
Ocenę dobrą
otrzymuje uczeń,
który spełnia
wymagania i
kryteria przyjęte na
ocenę dostateczną
oraz:
r., 1582 r.; kim był: Stefan Batory; przebieg bezkrólewia po śmierć Zygmunta Augusta; kim byli: Jan Karol
Chodkiewicz, Stanisław Żółkiewski; przebieg i skutki wojny ze Szwecją w latach 1600–1605; przebieg i skutki wojny z
Moskwą; przebieg i skutki wojny z Turcją w latach 1620–1621; daty: 1649 r., 1651 r., 1654 r., 1658 r.: przebieg
Powstania Chmielnickiego; przyczyny wojny z Rosją w 1654 r.; kim był: Karol X Gustaw; daty: 1660 r.; przebieg
„potopu” szwedzkiego; postanowienia pokoju w Oliwie; kim był: Jerzy Lubomirski; Rzeczypospolita magnacka;
Rokosz Lubomirskiego; elekcja i panowanie Michała Korybuta Wiśniowieckiego; daty: 1673 r., 1674 r.; wojna polskoturecka za panowania Michała Korybuta Wiśnowieckiego; konsekwencje „wiktorii wiedeńskiej”; kim był: Stanisław
Leszczyński; przebieg wojny północnej (1700–1721); obrady „sejmu niemego”; elekcja nowego króla po śmierci
Augusta II Mocnego.
1. Uczeń umie krótko scharakteryzować każdą z poznanych epok. Potrafi ułożyć poznane wydarzenia w ciągu
przyczynowo-skutowy. Rozumie oraz wstępnie interpretuje proste teksty źródłowe. Zna daty roczne przełomowych
wydarzeń. Potrafi przedstawić wpływ poznanych wydarzeń na teraźniejszość.
2. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dostateczną, przy jednoczesnym wykazaniu
znajomości poniższych treści: ziemie między Odrą a Bugiem przed powstaniem państwa polskiego; pochodzenie
Słowian; granice państwa polskiego w czasach Mieszka I; daty: 1004–1018 r., 1018 r.; kim był Henryk II; znaczenie
zjazdu gnieźnieńskiego dla rozwoju organizacji kościelnej; przyczyny, przebieg i skutki wojen z Niemcami; przyczyny,
przebieg i skutki wyprawy na Kijów; struktura i zadania ludności państwa wczesnopiastowskiego; życie mieszkańców
Polski za czasów pierwszych Piastów; daty: 1025 r., 1031 r., 1039 r., 1076 r.; kim byli: Bezprym, Brzetysław, biskup
Stanisław; przyczyny i konsekwencje konfliktu Bolesława Śmiałego z biskupem Stanisławem; relacje kronikarzy –
Galla Anonima i Wincentego Kadłubka – i różnice w sporządzonych przez nich opisach konfliktu między królem
Bolesławem a biskupem Stanisławem; daty: 1079 r., 1102 r., 1109 r., 1113–1123 r., 1138 r.; kim byli: Sieciech, Henryk
V; podbój Pomorza przez Bolesława III Krzywoustego; następstwa wprowadzenia statutu Bolesława Krzywoustego;
kim byli: Henryk I Brodaty, Henryk II Pobożny; najazd Mongołów w XIII w.; daty: 1157 r., 1228 r., 1230 r., 1237 r.,
1283 r.; kim był: Albrecht Niedźwiedź; okoliczności powstania i rozwój terytorialny Marchii Brandenburskiej;
przemiany społeczne XI–XII w. zachodzące w Polsce średniowiecznej; kultura pogańska Słowian zamieszkujących
ziemie Polski piastowskiej; styl romański i gotycki w Polsce; obyczajowość mieszkańców Polski za czasów pierwszych
Piastów; daty: 1295 r., 1300 r., 1308 r., 1320 r., 1331 r., 1332 r.; kim byli: Przemysł II, Wacław II, Wacław III;
panowanie Przemysła II; wojna z Krzyżakami za panowania Władysława Łokietka; daty: 1333–1370, 1339 r., 1343
r.,1364 r.; układ Kazimierza Wielkiego z królem Czech Janem Luksemburczykiem; „pokój wieczysty” w Kaliszu;
działalność administracyjna i lokacyjna Kazimierza Wielkiego; zjazd monarchów w Krakowie w 1364 roku; daty: 1370
r., 1374 r., 1385 r., 1386 r., 1400 r.; okoliczności przejęcia władzy w Polsce przez Ludwika Węgierskiego
(Andegaweńskiego); odnowienie Akademii Krakowskiej; daty: 1409–1411, 15 VII 1410 r., 1411 r., 1414 r.; pierwsze
4
lata unii polsko-litewskiej; przebieg bitwy pod Grunwaldem; sobór w Konstancji; daty: 1440 r., 1444 r., 1454 r. , 1454–
1466; okoliczności śmierci króla Władysława Warneńczyka; przebieg wojny trzynastoletniej (1454–1466); wpływ
przywilejów na proces przekształcania się rycerstwa w szlachtę; związek między przemianami gospodarczymi w
Europie Zachodniej, a rozwojem gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej w Polsce; Kościół w Polsce u schyłku
średniowiecza; kultura w Polsce w XV wieku; daty: 1453 r., 1497 r., 1519–1522; skutki wielkich odkryć
geograficznych; kapitalizm; daty: 1534 r., 1555 r.; prądy reformatorskie – różnice między nowymi wyznaniami a
katolicyzmem; reakcja społeczeństwa na reformacje – wojny religijne; kim był: Giordano Bruno; Towarzystwo
Jezusowe (jezuici); skutki kontrreformacji; daty: 1380 r., 1480 r.; ekspansja terytorialna cara Iwana Groźnego; rozwój
kultury i sztuki Wielkiego Księstwa Moskiewskiego w XVI wieku; daty: 1598 r., 1685 r.; kim byli: kardynał J.
Mazarini, Jan Baptiste Colbert; życie osobiste Ludwika XIV; działalność Colberta; daty: 1640–1660 r., 1642 r., 1649 r.,
1688–1689 r.; przebieg chwalebnej rewolucji; rozwój nauki w XVII wieku; daty: 1454 r. 1493 r.; pozycja szlachty
podczas obowiązywania demokracji szlacheckiej; znaczenie Hołdu Pruskiego – kiedy i gdzie do niego doszło, kto go
złożył?; obszar, nazwa i ludność Rzeczypospolitej po unii lubelskiej; przejawy tolerancji religijnej w XVI-wiecznej
Rzeczypospolitej; sytuacja społeczno-gospodarcza Rzeczypospolitej w XVI wieku; rozwój szkolnictwa w
Rzeczypospolitej w XVI wieku; Żydzi – współmieszkańcy Rzeczypospolitej; kim był: Anna Jagiellonka; kandydaci
pretendujący do tronu polskiego po ucieczce Henryka Walezego – rezultaty drugiej wolnej elekcji; polityka zagraniczna
i wewnętrzna Stefana Batorego; daty: 1605 r., 1610 r., 1619 r., 1620 r., 1621 r.; kim był: Michał Romanow; przebieg
wojny z Rosją w 1654 r.; kim byli: Hieronim Radziejowski, Janusz Radziwiłł; daty: 1657 r., 1668 r.; abdykacja Jana
Kazimierza; daty: 1652 r., 1665–1666, 1668 r.; barok w Polsce; sarmatyzm w Polsce; kim była: Maria Kazimiera; daty:
1699 r.; pokój w Karłowicach; kim był: Stanisław Konarski; daty: 1700–1721, 1709 r., 1717 r., 1733 r.; cechy
charakterystyczne czasów saskich (znaczenie powiedzeń: „od sasa do lasa”, „za króla Sasa jedz i popuszczaj pasa”);
przemiany zapoczątkowane w czasach saskich.
Ocenę bardzo
Uczeń potrafi scharakteryzować każdą z poznanych epok, wykazując znaczną wiedzę oraz zrozumienie warunków życia w
dobrą otrzymuje
przeszłości. Umie, na podstawowym poziomie, przedstawić wybrane zagadnienia jako proces historyczny w obrębie jednej
uczeń, który spełnia epoki (np. niewolnictwo w starożytności). Interpretuje proste teksty źródłowe, umie je wykorzystać w trakcie wypowiedzi.
wymagania i
kryteria przyjęte na
ocenę dobrą oraz:
Ocenę celującą
Uczeń umie wykorzystać swą wiedzę faktograficzną, by w przemyślany sposób przedstawić wybrane zagadnienia jako
otrzymuje uczeń,
proces historyczny zarówno w obrębie jednej epoki, jak i na przestrzeni kilku epok. Zaczyna rozumieć, że możliwe są
który spełnia
przeciwstawne interpretacje wydarzeń. Umie wybrać odpowiedni tekst źródłowy dla uzasadnienia swojej wypowiedzi.
wymagania i
Potrafi wyciągnąć właściwe wnioski z materiałów źródłowych i lektur (podręcznika). W swych wypowiedziach
5
kryteria przyjęte na
ocenę bardzo dobrą
oraz:
wykorzystuje znajomości dat i pojęć.
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą.
6