docLinia Wspó³pracy nr 1 - Dokument programowy Inicjatywy LW
download 
Reklamacja Transkrypt
Linia Wspó³pracy nr 1 - Dokument programowy Inicjatywy LW
LINIA WSPÓŁPRACY DOKUMENT PROGRAMOWY Dokument nr 1 - wiodący-programowy. Linia Współpracy podmiotów publicznych administracji rządowej i samorządowej na rzecz modernizacji funkcjonowania państwa w zakresie współdziałania centralnych i regionalnych systemów teleinformatycznych. Wersja 1.1, 1 luty 2010 rok Linia Współpracy – dokument programowyLINIA WSPÓŁPRACY Autor MSWiA Wersja dokumentu 1.1 Liczba stron 26 Historia zmian Wersja Data Autor Opis zmian 1.0 11.01.2010r. MSWiA Pierwsza, robocza wersja dokumentu. 1.1 1.02.2010 MSWiA/RKM Po uzgodnieniach z Radą Konwentu Marszałków 2 Linia Współpracy – dokument programowy „Wprowadzenie” Spis treści 1 2 Wprowadzenie .............................................................................................. 4 1.1 Istota i przegląd zawartości dokumentów Inicjatywy LW ................................... 4 1.2 Zastosowane konwencje opisu, skróty i pojęcia ............................................... 8 Synergia działań administracji rządowej i samorządowej na rzecz modernizacji funkcjonowania państwa....................................................... 10 3 4 2.1 Tło i przesłanki powstania Inicjatywy Linii Współpracy ....................................10 2.2 Struktura dokumentów Inicjatywy LW...................................................................14 2.3 Linia Współpracy wspólną inicjatywą rządu i samorządu ..................................18 2.3.1 Pojęcie Inicjatywy LW i jego cele .......................................................................... 18 2.3.2 Umocowanie, organizacja i uczestnictwo w Inicjatywie LW ....................................... 19 Wizja i ramy architektoniczne e-administracji ............................................ 21 3.1 Wizja e-administracji a koncepcja sieci wartości .............................................21 3.2 Ramy architektoniczne e-administracji ..........................................................22 Zakończenie................................................................................................ 26 3 Linia Współpracy – dokument programowy „Wprowadzenie” 1 Wprowadzenie Uznając fakt, Ŝe zastosowanie nowych technik, w tym wykorzystanie nowych osiągnięć informatycznych, moŜe stanowić podstawę do uzyskania szybszej, lepszej i efektywniejszej obsługi publicznej społeczeństwa i dostrzegając ryzyko zagroŜeń jakie niesie niedostateczna koordynacja działań poszczególnych jednostek administracji publicznej w tym zakresie, przedstawia się niniejszy dokument w przekonaniu, Ŝe przyczyni się do uniknięcia braku spójności i powielania rozwiązań, a takŜe eliminacji nieefektywnych działań w zakresie informatyzacji administracji publicznej. 1.1 Istota i przegląd zawartości dokumentów Inicjatywy LW Niniejszy dokument jest wiodącym dokumentem programowym opracowanym w ramach wspólnej inicjatywy, pod nazwą Inicjatywa Linia Współpracy (w skrócie „Inicjatywa LW” lub „LW”), podjętej przez MSWiA i samorząd (zwanymi funkcjonowania dalej administracji równieŜ Stronami) zakładającej na rzecz powszechne modernizacji wykorzystanie nowoczesnych technologii informatycznych do realizacji zadań publicznych. Dokumenty i odpowiedzialności Inicjatywy na LW, poziomie określając zasady współpracy koncepcyjno-technicznym administracji rządowej i samorządowej w procesie rozwoju infrastruktury informacyjnej państwa, szczegółowo identyfikują zakres rzeczowy i harmonogram udostępniania produktów wytwarzanych w ramach wybranych projektów współfinansowanych z funduszy unijnych. Tym samym wspierają, zgodnie z zaleceniami Komisji UE, zadania związane z zapewnianiem poŜądanego poziomu interoperacyjnego współdziałania systemów teleinformatycznych, rządowych i samorządowych na róŜnych szczeblach ich funkcjonowania. Dzięki takiemu podejściu moŜliwe będzie praktyczne, bo oparte na uzgodnionej architekturze i na zbiorze konkretnych rozwiązań (produktów), uzgodnienie 4 Linia Współpracy – dokument programowy „Wprowadzenie” obszarów współdziałania systemów teleinformatycznych projektowanych i eksploatowanych w administracji rządowej i samorządowej w Polsce. W konsekwencji podjęta współpraca umoŜliwi wskazanie funkcjonalnego rozdziału tych systemów i zapobieganie zjawisku powielania tych samych rozwiązań w wielu systemach, umoŜliwi takŜe wykorzystanie uzyskanych doświadczeń w ramach rozpowszechniania dobrych praktyk. Idea Linii Współpracy powstała z inicjatywy MSWiA. Nie oznacza to jednak, Ŝe intencją MSWiA jest centralizowanie systemów obsługujących administrację publiczną w Polsce. Wręcz przeciwnie, dwa kluczowe projekty realizowane w MSWiA, czyli ePUAP i pl.ID, z załoŜenia mają przede wszystkim pełnić cele integracyjne, wspierające pozostałe systemy budowane w administracji publicznej w zakresie spełniania wymagań Krajowych i Europejskich Ram Interoperacyjności, wymagań minimalnych, zarządzania toŜsamością, zarządzania referencyjnością, dostępu do rejestrów referencyjnych, itd. Takie podejście jest zgodne z celami wyznaczonymi przez Strategię rozwoju społeczeństwa informacyjnego do roku 2013 w obszarach człowiek, gospodarka, państwo, gdzie zakłada się, Ŝe ww. cele muszą być osiągane wspólnie przez systemy rządowe i samorządowe. Stąd teŜ dąŜenie MSWiA aby system ePUAP, jako główna platforma integracyjna dla systemów teleinformatycznych administracji publicznej, była traktowana jako element łączący współpracujących ze sobą systemów teleinformatycznych funkcjonujących na róŜnych szczeblach administracji publicznej, a nie jako jeden konkretny system (projekt) teleinformatyczny. Osiągnięcie takiego stanu będzie moŜliwe wyłącznie w sytuacji: • ścisłego organizacyjnego i koncepcyjno-technicznego współdziałania administracji rządowej i samorządowej, którego odzwierciedleniem jest opisywana w tym dokumencie Inicjatywa Linia Współpracy, • uzgodnienia ram architektonicznych stymulujących modernizację, wspólnej dla rządu i samorządu, infrastruktury informacyjnej, z jasno określonym miejscem i rolą takich projektów, jak ePUAP i pl.ID, 5 Linia Współpracy – dokument programowy „Wprowadzenie” • skłonności do analizy i ponownego zdefiniowania procesów i procedur administracyjnych pod kątem wykorzystania nowych moŜliwości technologii informatycznych, • kontynuacji zainicjowanych przez MSWiA prac tworzących podstawy do zarządzania referencyjnością i interoperacyjnością w ramach wspólnej infrastruktury informacyjnej państwa (na przykład projektu Centralnego Modelu Danych), • włączenia się do współpracy w ramach Inicjatywy LW innych działów administracji rządowej, gestorów najwaŜniejszych obecnie realizowanych systemów, wymagających jednocześnie współdziałania z systemami samorządowymi i systemami centralnymi, w szczególności poprzez platformę ePUAP. Najbardziej ogólnym celem dokumentu Linia Współpracy jest nakreślenie w warstwie koncepcyjno-technicznej docelowej (w perspektywie do roku 2013) wizji współdziałania systemów administracji publicznej, rządowych i samorządowych, w realizacji zadań publicznych drogą elektroniczną, co moŜe się przyczynić do precyzyjniejszego określenia zakresów funkcjonalnych poszczególnych projektów, zwiększenia efektywności tych projektów, dzięki eliminowaniu niespójności oraz praktycznemu stosowaniu zasady reuŜywalności produktów. Stosownie do tego celu przyjęto złoŜoną, opisaną szczegółowo w p. 2.2., strukturę dokumentu LW. Zgodnie z nią wiodącym, programowym jest niniejszy dokument pt. „Linia Współpracy podmiotów publicznych administracji rządowej i samorządowej na rzecz modernizacji funkcjonowania państwa w zakresie współdziałania centralnych i regionalnych systemów teleinformatycznych". W rozdziale drugim tego dokumentu wprowadzono i rozwinięto pojęcie Inicjatywy LW, jako wspólnej inicjatywy MSWiA oraz zainteresowanych podmiotów. Omówiono w nim równieŜ istotę synergii działań administracji rządowej i samorządowej, jako warunku uzyskania postępu w realizacji celów społeczeństwa informacyjnego, w szczególności w zakresie właściwego 6 Linia Współpracy – dokument programowy „Wprowadzenie” planowania zakresów i harmonogramów projektów podejmowanych przez Strony tej Inicjatywy. W rozdziale tym po omówieniu tła i przesłanek powstania Inicjatywy LW przedstawiono jego główne cele, umocowanie oraz niezbędne ramy organizacyjne. Przedstawiono równieŜ zasadnicze kwestie wymagające rozstrzygnięcia przez Strony współuczestniczące w Inicjatywie LW. W rozdziale trzecim po wprowadzeniu pojęć e-administracji i sieci wartości skupiono się na problemach dotyczących syntetycznego ujęcia wizji i ram architektonicznych e-administracji, jako podstawy dla określenia miejsca i roli wcześniej zidentyfikowanych i sklasyfikowanych kategorii systemów i projektów administracji rządowej i samorządowej w uogólnionej architekturze e-administracji, z podkreśleniem ich relacji z projektami ePUAP i pl.ID. W efekcie takich rozwaŜań ściślej określono obszary bezpośredniego oddziaływania LW. Rozdział czwarty stanowi wprowadzenie do kolejnych dokumentów LW. Przeznaczenie i zawartość pozostałych rodzajów dokumentów wchodzących w skład dokumentów Inicjatywy LW została scharakteryzowana, jak juŜ wyŜej wspomniano w p. 2.2. Podstawowymi adresatami dokumentu LW są jednostki administracji publicznej (zarówno szczebel kierownictwa, jak i specjaliści z dziedziny informatyki i zarządzania) realizujące przedsięwzięcia z zakresu modernizacji funkcjonowania administracji z wykorzystaniem technologii informatycznych. Dokument LW jest dokumentem o charakterze informacji publicznej, więc do grona adresatów moŜna zaliczyć wszystkie inne podmioty, w tym równieŜ podmioty komercyjne, zwłaszcza realizujące zadania na rzecz administracji publicznej. Przedstawiając powyŜsze naleŜy podkreślić, Ŝe Inicjatywa LW pełniąc rolę strategii informatyzacji administracji publicznej nie określa jednak szczegółowych zasad funkcjonowania systemów informatycznych i nie zawiera dokumentów dających podstawy prawne ich funkcjonowania. 7 Linia Współpracy – dokument programowy „Wprowadzenie” 1.2 Zastosowane konwencje opisu, skróty i pojęcia Zastosowane skróty i pojęcia Objaśnienie Dokumenty Inicjatywy LW (LW) Zestaw dokumentów składających się na LW, zgodnie ze strukturą opisaną w rozdziale 2.2 niniejszego dokumentu. Centralny Model Danych – inicjatywa przyjęta przez KRMIiŁ mająca na celu stworzenie podstaw CMD dla stopniowego osiągania przez administrację publiczną referencyjności danych zawartych w rejestrach publicznych. Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej – projekt realizowany w ramach PO WKP ePUAP i kontynuowany w ramach PO IG w latach 20072013. Cele i opis projektu oraz produktów znajdują się w dokumencie LW oraz na stronie www.epuap.gov.pl. Projekt realizowany przez MSWiA - Polska Karta pl.ID Identyfikacyjna. Cele i opis projektu oraz produktów znajdują się w jednym z dokumentów LW. Administracja, w której powszechnie są wykorzystane technologie informatyczne i e-administracja komunikacyjne (ICT) do usprawnienia realizacji zadań publicznych, głównie poprzez udostępnienie w kanałach elektronicznych usług publicznych (tzw. e-usług) wspierających realizację tych zadań. 8 Linia Współpracy – dokument programowy „Wprowadzenie” Zbiór procedur, modeli, systemów i zasobów informacyjnych oraz ludzkich, których zadaniem Infrastruktura jest zgodne informacyjna państwa przechowywanie, z prawem przetwarzanie gromadzenie, i udostępnianie informacji spełniających wymogi określonych norm w celu realizacji zadań publicznych. Interesariusz Obywatel, przedsiębiorca lub podmiot publiczny (jednostka administracji publicznej). Wg nowelizowanej ustawy o informatyzacji – zdolność róŜnych podmiotów oraz uŜywanych przez nie systemów teleinformatycznych i rejestrów publicznych do współdziałania na rzecz osiągnięcia Interoperacyjność wzajemnie korzystnych i uzgodnionych celów z uwzględnieniem współdzielenia informacji i wiedzy przez wspierane przez nie procesy biznesowe, realizowane za pośrednictwem pomocą wymiany wykorzystywanych danych za przez te podmioty systemów teleinformatycznych. Interoperacyjność w administracji publicznej Zdolność systemów publicznych do informacyjnych wspólnego działania podmiotów na rzecz realizacji zadań publicznych. Wg nowelizowanej ustawy o informatyzacji –zestaw Krajowe Ramy Interoperacyjności wymagań semantycznych, organizacyjnych oraz technologicznych dotyczących interoperacyjności systemów teleinformatycznych i rejestrów publicznych Zbiór inicjatyw mających na celu zwiększenie efektywności i spójności przedsięwzięć Inicjatywa LW informatycznych realizowanych w administracji publicznej na rzecz modernizacji funkcjonowania państwa i rozwoju społeczeństwa informacyjnego 9 Linia Współpracy – dokument programowy „Synergia działań administracji rządowej i samorządowej na rzecz modernizacji funkcjonowania państwa” 2 Synergia działań administracji rządowej i samorządowej na rzecz modernizacji funkcjonowania państwa 2.1 Tło i przesłanki powstania Inicjatywy Linii Współpracy Istotą rozwoju społeczeństwa informacyjnego i jednocześnie osiągania celów modernizacji państwa jest konsekwentne rozszerzanie zbioru usług publicznych udostępnianych drogą elektroniczną w sposób, który zapewni m. in.: – dla kaŜdego procesu w relacjach obywatel – administracja i przedsiębiorca częściowej - administracja realizacji (co moŜliwości najmniej jego pełnej zainicjowania) lub drogą elektroniczną, – „odmiejscowiony” i realizowany zgodnie z zasadą „braku wykluczenia” dostęp do usług realizowanych drogą elektroniczną, – „jeden punkt elektronicznego kontaktu” dla usług realizowanych drogą elektroniczną, – „transparentność” administracji, ograniczającą ryzyko działań nierzetelnych , stronniczych, nieterminowych, osiągniętą głównie dzięki elektronizacji procesów realizacji zadań publicznych w szczególności postępowania administracyjnego, 10 Linia Współpracy – dokument programowy „Synergia działań administracji rządowej i samorządowej na rzecz modernizacji funkcjonowania państwa” zakaz Ŝądania danych, które juŜ znajdują się w zasobach – informacyjnych administracji, bez względu na istniejące podziały organizacyjne i kompetencyjne, bezpośredni dostęp do danych niezbędnych do realizacji zadań – publicznych drogą elektroniczną, automatyzację i usprawnienie (m.in. poprzez skrócenie czasu – realizacji, obsługę, eliminację dostęp do nośników papierowych, rejestrów publicznych kompleksową …) procesów administracyjnych;. Biorąc pod uwagę, Ŝe system informacyjny administracji publicznej jest podstawowym elementem systemu informacyjnego państwa moŜna przyjąć, Ŝe modernizacja jego funkcjonowania będzie miała zasadniczy wpływ na funkcjonowanie całego państwa. Stąd, mimo iŜ dla administracji publicznej dziedziną oddziaływania są przede wszystkim relacje między podmiotami administracji publicznej, a obywatelami oraz przedsiębiorcami (zaznaczonymi na rysunku 1.1. kolorem zielonym), to w efekcie prace modernizacyjne będą oddziaływać równieŜ Tymczasem budowany na pozostałe przez uwidocznione dziesiątki lat układ na rysunku relacje. organizacyjno-prawny informatyzacji administracji publicznej doprowadził do separacji (autonomii) posiadanych systemów i zasobów informacyjnych (w tym rejestrów publicznych). W efekcie powstała separacyjna infrastruktura informacyjna państwa, która jest powaŜną barierą dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Zniesienie lub ograniczenie skutków tej bariery nie będzie moŜliwe bez stworzenia warunków dla współdziałania systemów informacyjnych jednostek administracji publicznej we wzajemnych relacjach oraz w relacjach z głównymi (rys. 1.1.) interesariuszami modernizacji funkcjonowania państwa, czyli obywatelami oraz podmiotami nie naleŜącymi do administracji publicznej, w szczególności przedsiębiorcami. 11 Linia Współpracy – dokument programowy „Synergia działań administracji rządowej i samorządowej na rzecz modernizacji funkcjonowania państwa” PowyŜszym celom powinny słuŜyć przede wszystkim: • instrumenty prawne, w tym zwłaszcza zawarte w nowelizowanej ustawie o informatyzacji podmiotów realizujących zadania publiczne, a takŜe krajowe ramy interoperacyjności, wymagania minimalne, Plan Informatyzacji Państwa itp., • instrumenty techniczne, czyli centralne i regionalne znaczeniu infrastrukturalnym, w tym systemy o zwłaszcza produkty projektów ePUAP i pl.ID, • nowe instrumenty organizacyjne wprowadzane w jednostkach administracji publicznej zwłaszcza na podstawie ww. przepisów prawa, a takŜe wdraŜanym jako inicjowane na sprawdzone podstawie rozwiązania dyrektyw w UE, krajach przodujących, • instrumenty koordynacyjne skupione obecnie przede wszystkim w Komitecie Rady Ministrów ds. Informatyzacji i Łączności (w skrócie KRMIiŁ), • przyjęte standardy i zalecenia a takŜe publikowane dobre praktyki. W wymiarze praktycznym okazało się, Ŝe oprócz procesów koordynacyjnych o charakterze prawno-decyzyjnym realizowanych głównie przez KRMIiŁ, dla potrzeb zadań rządowych, istnieje potrzeba koordynacji procesów niŜszego poziomu, o charakterze koncepcyjno-technicznym, odnoszących się wprost do interoperacyjnego administracji współdziałania publicznej, czyli systemów zarówno informatycznych administracji rządowej, całej jak i samorządowej. Potrzeba tego typu działań została zidentyfikowana w toku zainicjowanych przez samorządowym i MSWiA następnie konsultacji, potwierdzona zwłaszcza ze w wspólnych trakcie środowiskiem zajęć warsztatowych. W efekcie tych działań przyjęto, Ŝe naleŜy podjąć inicjatywę stworzenia i wdroŜenia mechanizmów koordynacyjnych skupionych 12 na Linia Współpracy – dokument programowy „Synergia działań administracji rządowej i samorządowej na rzecz modernizacji funkcjonowania państwa” procesach koncepcyjno-technicznych dla których podstawą powinien być wspólnie opracowany dokument (w rzeczywistości zestaw dokumentów) pod nazwą Linia Współpracy. W szczególności pilna potrzeba podjęcia tego typu zadań koordynacyjnych wynika z faktu równoległego inicjowania i prowadzenia, często niedostatecznie skoordynowanych, wielu projektów o znaczącej wartości zapewnienia reuŜywalnosci bez wystarczającego interoperacyjności lub oraz współuŜytkowania uwzględnienia skutecznego istniejących, konieczności stosowania bądź zasad powstających produktów. Dokument ten, jak i pozostałe dokumenty wchodzące w skład LW, nie stoją w sprzeczności z Linią demarkacyjną pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej uwzględniającą ustalenia z IV posiedzenia KK NSRO z dnia 17 grudnia 2008 r. Historycznie Inicjatywa LW narodziła się z konieczności rozwinięcia "Linii demarkacyjnej" (wskazującej jedynie podział środków finansowych) w zakresie produktowym biorąc pod uwagę racjonalność wydatkowanych środków i synergię budowanych projektów. A2A B2B Jednostki administracji publicznej A2B/B2A A2C/C2A Przedsiębiorcy B2C/C2B Obywatele C2C Rys. 1.1. Główni interesariusze modernizacji funkcjonowania państwa (Legenda: A-administracja, B-Przedsiębiorca, C-Obywatel) 13 Linia Współpracy – dokument programowy „Synergia działań administracji rządowej i samorządowej na rzecz modernizacji funkcjonowania państwa” 2.2 Struktura dokumentów Inicjatywy LW Strukturę dokumentów Linii Współpracy przedstawiono na rysunku 1.2. WyróŜniono w niej trzy poziomy opisu, róŜniące się zarówno szczegółowością, jak i grupą docelową dedykowanych odbiorców. LW- dokument programowy Poziom opisu funkcjonalnego Rozwiązania Analityczno-metodologiczne Rozwiązania prawno-organizacyjne Rozwiązania Koncepcyjno-techniczne Poziom opisu technicznego Rozwiązania Techniczne Rys. 1.2. Struktura i poziomy opisu LW Na najwyŜszym poziomie (poziom wiodąco-programowy) struktury występuje niniejszy dokument pt. „Linia Współpracy podmiotów publicznych administracji rządowej i samorządowej na rzecz modernizacji funkcjonowania państwa w zakresie współdziałania centralnych i regionalnych systemów teleinformatycznych". Dokument ten ujmuje w sposób jednolity wszystkie najwaŜniejsze kwestie dotyczące roli, znaczenia oraz zasad tworzenia i rozwoju Inicjatywy Linii Współpracy. Jest to dokument programowy w tym sensie, Ŝe nie odnosząc się do szczegółów technicznych istniejących lub projektowanych rozwiązań informatycznych określa obszary (dziedziny) oddziaływania Linii Współpracy oraz odpowiadające główne przyjętej ramy wizji architektoniczne e-administracji. dla tych Dokument rozwiązań programowy 14 Linia Współpracy – dokument programowy „Synergia działań administracji rządowej i samorządowej na rzecz modernizacji funkcjonowania państwa” zasadniczo nie będzie ulegał zmianom, natomiast dokumenty kolejnych poziomów będą ulegały zmianom w trybie wzajemnych uzgodnień z interesariuszami LW. Na drugim poziomie (poziom opisu funkcjonalnego) występują dokumenty podzielone na trzy kategorie, organizacyjno-prawnych, tj. dokumenty dotyczące analityczno-metodologicznych i rozwiązań koncepcyjnych. Wspólną cechą tych dokumentów jest to, Ŝe zawierają treści wyraŜone w języku opisu funkcjonalnego. Z punktu widzenia celów LW dwie pierwsze kategorie dokumentów mają znaczenie pomocnicze, wspierające dokumenty o charakterze koncepcyjnym dotyczące konkretnych rozwiązań informatycznych. W proponowanej na obecnym etapie strukturze dokumentów LW zakłada się, Ŝe trzeci poziom, tj. poziom opisu technicznego nie będzie dotyczył rozwiązań o charakterze organizacyjno-prawnym i analityczno-metodologicznym. Istotną róŜnicą, którą naleŜy w tym miejscu wskazać jest to, Ŝe dokumenty dwóch pierwszych poziomów będą powstawać bezpośrednio w ramach LW, natomiast głównym źródłem dokumentów poziomu opisu technicznego będą repozytoria projektowe dysponentów konkretnych rozwiązań (produktów) informatycznych. Podkreślenie wymaga bowiem potrzeba stosowania akceptowanych powszechnie języków i sposobów tworzenia i udostępniania opisów poziomu technicznego. Uwzględniając powyŜsze, niniejsza wersja LW (tzn. na dzień 1 lutego 2010 roku) obejmuje następujące dokumenty (rys. 1.3): 15 Linia Współpracy – dokument programowy „Synergia działań administracji rządowej i samorządowej na rzecz modernizacji funkcjonowania państwa” „Linia Współpracy podmiotów publicznych administracji rządowej i samorządowej na rzecz modernizacji funkcjonowania państwa w zakresie współdziałania centralnych i regionalnych systemów teleinformatycznych” [Dokument programowy] Poziom opisu funkcjonalnego Rozwiązania prawno-organizacyjne Rozwiązania Analityczno-metodologiczne: Rozwiązania Koncepcyjno-techniczne 1). „Podstawy analityczno- techniczne architektury współdziałania infrastruktur rządowej i samorządowej (centralnej i regionalnych)” - Synteza wyników warsztatów nt. Linii Współpracy centralnych i regionalnych systemów informatycznych administracji publicznej w Polsce. „ePUAP – definicje produktów” „pl.ID – definicje produktów” Rys. 1.3. Linia Współpracy – stan na dzień 1 lutego 2010r. Poziom opisu programowego: „Linia Współpracy podmiotów publicznych administracji rządowej i samorządowej na rzecz modernizacji funkcjonowania państwa w zakresie współdziałania centralnych i regionalnych systemów teleinformatycznych". Jest to dokument podstawowy, przeznaczony przede wszystkim dla osób na stanowiskach interesariuszy kierowniczych, LW. decyzyjnych Dokument bez w wnikania strukturach w podmiotów szczegóły - techniczne i analityczne ma przedstawić ideę Inicjatywy LW oraz zachęcić do przystąpienia do inicjatywy celem współtworzenia sieci wartości e-administracji, dąŜąc tym samym do usprawniania administracji. Poziom opisu funkcjonalnego: 1. Dokumenty analityczno-metodyczne: „Podstawy analityczno-techniczne architektury współdziałania infrastruktur rządowej i samorządowej (centralnej i regionalnej)” - synteza wyników 16 Linia Współpracy – dokument programowy „Synergia działań administracji rządowej i samorządowej na rzecz modernizacji funkcjonowania państwa” warsztatów przeprowadzonych przez MSWiA w 2009 roku nt. Linii Współpracy centralnych i regionalnych systemów informatycznych administracji publicznej w Polsce. Dokument ten zawiera treści będące m.in. przedmiotem zajęć warsztatowych przeprowadzonych w 2009 roku z udziałem specjalistów rządu i samorządu. Ze względu na charakter analityczno-metodologiczny dokumentu mogą w nim wystąpić treści i definicje pojęć na obecnym etapie wciąŜ jeszcze dyskutowane, nie w pełni uzgodnione. Dokument przeznaczony jest przede wszystkim dla specjalistów z dziedziny informatyki i zarządzania, wiodących analityków, architektów i projektantów systemów teleinformatycznych. 2. Dokumenty koncepcyjno-techniczne: Na • „Produkty ePUAP - specyfikacja funkcjonalna”, • „ Produkty pl.ID –specyfikacja funkcjonalna”. obecnym etapie dokumenty te będą tworzone oddzielnie dla wyodrębnionych grup produktowych wywodzących się z nazwanych (np. ePUAP, pl.ID) systemów lub projektów informatycznych. Zakłada się, Ŝe obok ww. w tej kategorii pojawiać się będą opisy funkcjonalne dotyczące produktów wykonanych w ramach systemów samorządowych oraz systemów innych działów administracji rządowej, pod warunkiem ich przystąpienia do LW. W przypadku, w gdy produkt zostanie udostępniony do eksploatacji, to dokumencie koncepcyjnym powinno się znaleźć odwołanie (link) do miejsca udostępniania opisu technicznego. 17 Linia Współpracy – dokument programowy „Synergia działań administracji rządowej i samorządowej na rzecz modernizacji funkcjonowania państwa” Linia Współpracy wspólną inicjatywą rządu i samorządu 2.3 Pojęcie Inicjatywy LW i jego cele 2.3.1 Linii Współpracy nie moŜna utoŜsamiać wyłącznie z jednym określonym zestawem dokumentów, bowiem w swej istocie jej znaczenie jest znacznie szersze. Linia Współpracy jest Inicjatywą obejmującą szeroki zbiór działań mających na celu informatycznych zwiększenie efektywności realizowanych modernizacji w funkcjonowania i spójności administracji państwa i przedsięwzięć publicznej rozwoju na rzecz społeczeństwa informacyjnego. Do zbioru ww. inicjatyw moŜna zaliczyć, oprócz dokumentów LW, równieŜ przedsięwzięcia o warsztatowym, analityczno-projektowym szkoleniowym, charakterze promocyjno-edukacyjnym, i wdroŜeniowym akceptowanym przez podmioty (Strony), które zdecydowały się uczestniczyć w tej Inicjatywie. Intencją Stron jest, by Inicjatywa Linia Współpracy, traktowana jako program spójnych inicjatyw skierowanych do podmiotów administracji publicznej wspierała podstawowy cel, czyli zwiększenie efektywności i spójności realizowanych przedsięwzięć informatycznych przede wszystkim poprzez: • zagwarantowanie wymiany informacji na temat istniejących lub projektowanych rozwiązań (w tym danych planistycznych), • stworzenie mechanizmów wymiany i uzgadniania poglądów, • ustalenie zasad współpracy, wspieranie rekomendacji na wszystkich poziomach interoperacyjności. Celem Inicjatywy LW jest równieŜ integracja rozwiązań stosowanych przez poszczególne jednostki centralnej administracji rządowej, stwarzając warunki do współuczestnictwa w sieci wartości e-administracji poprzez integrację z platformą ePUAP i udostępnianie, bądź korzystanie z zasobów informacyjnych państwa oraz udział w tworzeniu usług złoŜonych. Inicjatywa Linia Współpracy wspomaga realizację celów Strategii rozwoju społeczeństwa koordynacyjnym informacyjnego, wspierającym jest programem podmioty działań administracji o charakterze publicznej w 18 Linia Współpracy – dokument programowy „Synergia działań administracji rządowej i samorządowej na rzecz modernizacji funkcjonowania państwa” skutecznej, racjonalnej ekonomicznie, zgodnej z zasadami reuŜywalnosci realizacji przedsięwzięć informatycznych. Ze względu na tak szerokie pojmowanie Inicjatywy Linii Współpracy naleŜy załoŜyć, Ŝe w jej ramach będą podejmowane prace nie tylko o charakterze koncepcyjno-technicznym ale równieŜ organizacyjno-prawnym dotyczącym podstaw prawnych i zasad współpracy w tworzeniu i udostępnianiu usług realizujących zadania publiczne drogą elektroniczną, metodologicznym, a nawet ekonomicznym uwzględniających zaleŜności wynikające z modelu wzajemnych korzyści. NaleŜy pamiętać, iŜ kierunki, zakresy i metody powinny uwzględniać korzyści odnoszone przez zainteresowane strony, a zwłaszcza obywateli i przedsiębiorców. Finalne wyniki podejmowanych inicjatyw będą utrwalane w dokumencie Linia Współpracy, którego rolę oraz strukturę szczegółowo omówiono w niniejszym dokumencie. Z załoŜenia dokument Linii Współpracy jest dokumentem otwartym zarówno na zmiany wywołane przystąpieniem do tej Inicjatywy nowych podmiotów, postępami w realizacji projektów informatycznych, jak i naturalną w dziedzinie informatyki i zarządzania koniecznością uwzględniania nowych koncepcji i technologii. Umocowanie, organizacja i uczestnictwo w Inicjatywie 2.3.2 LW Pierwszym krokiem funkcjonowania i rozwoju Inicjatywy Linia Współpracy na obecnym etapie jest przystąpienie do porozumienia o współpracy i uczestnictwie w tej Inicjatywie Konwentu Marszałków (KM). Za zapewnienie sprawnej koordynacji przedsięwzięć podejmowanych w ramach Inicjatywy LW odpowiada Rada LW, a w sprawach bieŜącego zarządzania realizacją tych przedsięwzięć Kierownik Rady LW. Inicjatywa Linia Współpracy określa wspólne cele i sposoby ich osiągania przez podmioty, które dobrowolnie zdecydowały się w nim 19 Linia Współpracy – dokument programowy „Synergia działań administracji rządowej i samorządowej na rzecz modernizacji funkcjonowania państwa” uczestniczyć uznając, Ŝe synergia wspólnych działań zapewni im wymierne, obopólne korzyści. Po podpisaniu porozumienia Rada Konwentu Marszałków opracuje przy współpracy z MSWiA minimalne wymagania portali regionalnych świadczących usługi elektroniczne na poziomie województwa i zintegrowanych z ePUAP. Uczestnikiem Inicjatywy Linia Współpracy moŜe być kaŜdy podmiot władz publicznych akceptujący cele oraz zasady jego funkcjonowania. Zainteresowani uczestnictwem w Inicjatywie mogą podpisywać deklarację o przystąpieniu do Inicjatywy LW, której wzór stanowi załącznik do Porozumienia. 20 Linia Współpracy – dokument programowy „Wizja i ramy architektoniczne e-administracji” 3 Wizja i ramy architektoniczne eadministracji Wizja e-administracji a koncepcja sieci wartości 3.1 Pod pojęciem e-administracji rozumie się taką administrację, w której powszechnie są wykorzystane technologie informatyczne i komunikacyjne (ICT) do usprawnienia funkcjonowania państwa (źródło - http://ec.europa.eu/information_society/tl/soccul/egov/index_pl.htm). Odnosząc się do pojęcia e-administracji naleŜy podkreślić istotną róŜnicę między e-usługami, a e-administracją. OdróŜnienie „e-usług” od „e- administracji” pozwala pokazać, Ŝe o ile dostarczanie samych e-usług moŜe być zadaniem realizowanym samodzielnie i indywidualnie przez poszczególne podmioty publiczne (usługodawców usług publicznych), to usprawnienie funkcjonowania praktycznie całej administracji wszystkich publicznej podmiotów wymaga publicznych, współdziałania będących zarówno dostawcami, jak i odbiorcami usług. Współdziałanie wielu autonomicznych podmiotów prowadzące do dostarczenia wartości, których Ŝaden ze współpracujących podmiotów nie mógłby dostarczyć samodzielnie, określane jest mianem sieci wartości (ang. Value Nets, Business Web, …). administracji publicznej e-administracji. W wiąŜe obrębie Pojęcie to rozpatrywane w kontekście się bezpośrednio z administracji publicznej pojęciem i celami funkcjonują bowiem podmioty mające często odrębność prawną, organizacyjną, kompetencyjną, realizujące własne cele i priorytety, które chcąc uczestniczyć skutecznie w procesach modernizacji funkcjonowania państwa powinny, zgodnie z koncepcją sieci wartości, dobrowolnie podjąć współdziałanie na rzecz rozwoju e-administracji. Uświadomienie sobie tego faktu jest istotne z punktu widzenia określenia metod i narzędzi jakie są do tego celu potrzebne bowiem tradycyjne 21 Linia Współpracy – dokument programowy „Wizja i ramy architektoniczne e-administracji” metody mają ograniczoną skuteczność w odniesieniu do sieci wartości (przede wszystkim ze względu na występujące często rozbieŜności w celach i priorytetach oraz autonomię jej uczestników). Uwaga ta odnosi się takŜe, a moŜe przede wszystkim, do administracji publicznej. W budowie i zarządzaniu siecią wartości naleŜy kierować nadmiernego poszerzania ram się zasadą, Ŝe bezpośredniego nie moŜna dąŜyć sterowania do zachowaniem poszczególnych podmiotów. Ramy te powinny określać wyłącznie takie obszary współdziałania podmiotów, które mają zasadniczy wpływ na dostarczenie wartości, których się oczekuje od e-administracji. W pozostałych obszarach podmioty uczestniczące w sieci wartości powinny mieć zagwarantowaną pełną dowolność zgodnego z prawem funkcjonowania. Wspomniane ramy współdziałania e-administracji (organizacyjne i techniczne) konstytuują architekturę sieci wartości, w którą wpisywać powinny się rozwiązania przyjmowane przez poszczególnych uczestników sieci. Dotyczy to przede wszystkim rozwiązań, których uwzględnienie w architekturze wiąŜe się z osiąganiem konkretnych celów sieci wartości e-administracji (a nie celów administracji w ogólności). Na obecnym etapie modernizacji funkcjonowania administracji publicznej rolę ww. ram moŜe pełnić Inicjatywa Linii Współpracy. 3.2 Ramy architektoniczne e-administracji Uogólnione na potrzeby niniejszego dokumentu ramy architektoniczne e-administracji przedstawiono w postaci schematu na rys. 3.1. WyróŜniono na nim zidentyfikowane i sklasyfikowane w toku przeprowadzonych warsztatów następujące kategorie systemów, istotne z punktu widzenia Inicjatywa Linii Współpracy: • Systemy administracji rządowej w podziale na systemy dziedzinowe (w tym systemy rejestrowe) i elektroniczne platformy integracyjne (resortowe, wojewódzkie, …), wśród których szczególną rolę pełni platforma ePUAP, • Systemy administracji samorządowej, w podziale na elektroniczne platformy regionalne i lokalne systemy informatyczne. NaleŜy 22 Linia Współpracy – dokument programowy „Wizja i ramy architektoniczne e-administracji” zwrócić uwagę, Ŝe do systemów rozpatrywanych równorzędnie w stosunku do platform regionalnych naleŜy zaliczyć równieŜ juŜ istniejące platformy miejskie, czyli platformy zaprojektowane na potrzeby przede wszystkim duŜych miast, ale takŜe inne systemy „e-urzędów” nie funkcjonujące w ramach tradycyjnie rozumianych wrót regionalnych. Dla celów ilustracyjnych na schemacie wyróŜniono obiekt pod nazwą Urząd, który symbolizuje podmioty publiczne świadczące (udostępniające) usługi za pośrednictwem wspólnej infrastruktury poziomu regionalnego i/lub centralnego. Tego rodzaju podmiot oprócz świadczenia (udostępniania) usług pełni bardzo waŜne zadania związane z zasilaniem danymi centralnych bądź regionalnych, w tym rejestrów. celów uŜywają lokalnych rozwiązań Urzędy do realizacji ww. informatycznych. wymienionych na rys. 1.1. reprezentuje zasobów Interesariuszy na rys. 3.1. obiekt nazwany Klientem. Wychodząc z załoŜenia, Ŝe korzystanie z usług powinno przebiegać zgodnie z zasadami określonymi w p. 2.1. (Tło i przesłanki powstania Linii Współpracy), klient chcąc skorzystać z usługi publicznej powinien, zgodnie z tu zaprezentowanymi ramami architektonicznymi, docelowo traktować systemy informatyczne administracji publicznej, jako spójną całość, bez potrzeby znajomości faktycznego miejsca realizacji tej usługi. Tylko wtedy moŜna będzie uwaŜać, Ŝe cel w postaci odmiejscowienia i jednocześnie wykorzystania jednego punkt kontaktu z infrastrukturą informacyjną administracji będzie w praktyce osiągnięty. W rzeczywistości dowolny klient moŜe odwołać się bezpośrednio do konkretnej platformy lub systemu lokalnego (jeśli posiada odpowiednią wiedzę i systemy te są do tego przygotowane), jednak równocześnie musi docelowo mieć moŜliwość zrealizowania tej usługi korzystając z katalogu usług ePUAP. Na schemacie za pomocą strzałek przedstawiono podstawowe interakcje i przepływy. Na omawianym tu poziomie ramy architektoniczne nie przesądzają wzajemnych relacji między platformami regionalnymi, miejskimi i innymi „cyfrowymi urzędami” oraz obligatoryjności współdziałania systemów lokalnych z systemami rządowymi (w tym ePUAP) wyłącznie za pośrednictwem platform 23 Linia Współpracy – dokument programowy „Wizja i ramy architektoniczne e-administracji” regionalnych stosownie do właściwości terytorialnej. Dokonanie tego typu kierunkowych uzgodnień moŜe być jednym z waŜnych celów Inicjatywy LW. Centralne umieszczenie na rysunku systemu ePUAP jest uzasadnione, gdyŜ stanowi ona główną platformę integracyjną infrastruktury informacyjnej administracji publicznej. Dlatego głównym zadaniem ePUAP jest stworzenie jednolitego, bezpiecznego i w pełni zgodnego z obowiązującym prawem elektronicznego przedsiębiorców i kanału udostępniania usług publicznych dla obywateli, innych podmiotów publicznych oraz zapewnienie dostępu do zasobów informacyjnych oraz funkcjonalności systemów dziedzinowych administracji publicznej do interoperacyjnego wykorzystania w procesach realizacji zadań publicznych dla wszystkich jednostek administracji publicznej. Dotyczy to przede wszystkim udostępniania usług i zasobów rejestrów referencyjnych. Ze względu na podobieństwo technicznych zagadnień, które muszą rozwiązywać podmioty udostępniające usługi publiczne, centralizacja w ePUAP i udostępnianie wybranych usług tym podmiotom moŜe przynieść wymierne korzyści dla całej e-administracji. Przykładami takich usług są usługi bezpieczeństwa, usługi zarządzania toŜsamością (w powiązaniu z produktami pl.ID) i usługi koordynacyjne dla usług wymagających dostępu do funkcji i zasobów kilku podmiotów. 24 Linia Współpracy – dokument programowy „Wizja i ramy architektoniczne e-administracji” Rysunek 3.1. Ramy architektoniczne e-administracji Z rysunku widać, Ŝe integracja zachodzić moŜe takŜe na dwóch dodatkowych poziomach – na poziomie integracyjne spełniają platformy regionalnym, regionalne oraz gdzie na funkcje poziomie międzyregionalnym, w przypadku, gdy np. konieczne jest współdziałanie urzędów z dwóch róŜnych regionów. Przedstawiając architektonicznych szczególną rolę integracyjną na ePUAP poziomie trzeba ram wyraźnie podkreślić, Ŝe: • udostępnienie przez podmiot administracji publicznej usługi publicznej za pośrednictwem ePUAP nie powoduje przejęcia przez ePUAP tych usług, a ePUAP nie staje się dysponentem tej usługi, • integracja rejestrów z platformą ePUAP nie oznacza „wchłonięcia” zasobów rejestrowych przez ePUAP, lecz jedynie udział tej platformy w procesie dostępu do zasobów rejestrowych. 25 Linia Współpracy – dokument programowy „Zakończenie” 4 Zakończenie NaleŜy jednoznacznie podkreślić, Ŝe uszczegółowieniem o charakterze koncepcyjno-technicznym są kolejne, wymienione w pkt 2.2. dokumenty. Drugi dokument Inicjatywy LW pod tytułem „Podstawy analityczno-techniczne architektury współdziałania infrastruktur rządowej i samorządowej (centralnej i regionalnej)” - synteza wyników warsztatów przeprowadzonych przez MSWiA w roku 2009 nt. Linii Współpracy centralnych i regionalnych systemów informatycznych administracji publicznej w Polsce, stanowi uogólnienie dorobku cyklu warsztatów organizowanych przez MSWiA, które odbyły się w 2009 roku z udziałem specjalistów - przedstawicieli samorządu i rządu oraz ekspertów. Dokument ten w przyszłości, na skutek dalszych prac uzgodnieniowych, moŜe stać się podstawowym źródłem wiedzy koncepcyjnotechnicznej na temat realizowanych projektów i udostępnianych funkcjonalności oraz produktów. Ostatni z dokumentów wchodzących w skład dokumentów Inicjatywy LW obejmuje dwa dokumenty, zawierające odpowiednio specyfikacje funkcjonalne produktów wytworzonych w ramach projektów ePUAP i pl.ID. Przystąpienie kolejnych podmiotów publicznych do Inicjatywy LW spowoduje zapewne konieczność powstania kolejnych dokumentów tego rodzaju poświęconych roli i funkcjonalności produktów wytwarzanych w ramach realizowanych przez te podmioty projektów. 26
