Pobierz PDF

Ściąga eksperta
Budowa zdań
czasownik - w zdaniu rola szczególna - skupia inne wyrazy i wspólnie tworzą sensowną całość, czyli treść; wypowiedzenie - jeśli w wypowiedzeniu jest czasownik w formie osobowej i pełni w nim funkcje orzeczenia - przykład: zdanie Zbyszko i Maćko
siedzą w gospodzie w Tyńcu - rzeczownik +spójnik+ rzeczownik+ czasownik+ przyimek+ rzeczownik +przyimek +rzeczownik
wypowiedzenie jest również zdaniem – da się go opisać również wskazując części tego zdania
składnia - dział gramatyki zajmujący się wyrazami pod katem ich funkcji w zdaniu
części zdania: podmiot, orzeczenie, przydawka, dopełnienie, okolicznik
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 1/5
Ściąga eksperta
podmiot i orzeczenie- stanowią podstawę w zdaniu, wokół nich skupiają się inne części zdania; to najczęściej rzeczownik w mianowniku
zdania - pojedyncze (jedno orzeczenie) i złozone (dwa lub więcej orzeczeń)
zdania złożone współrzędnie i podrzędnie
zdania złożone współrzędnie - wszystkie zdania składowe są jednakowo ważne, można je rozdzielić i mogą funkcjonować
samodzielnie; połączone spójnikiem lub bezspójnikowo - np. Małe dziecko śpi w łóżeczku, a jego matka czyta książkę i patrzy na
bawiąca się starszą córkę
zdania złożone podrzędnie - zdania składowe nie są jednakowo ważne; zdanie nadrzędne i zdanie podrzędne; nie mogą istnieć
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 2/5
Ściąga eksperta
jako samodzielne struktury - np. Małe dziecko śpi w łóżeczku, które stoi tak, by matka mogła czytać spokojnie książkę, gdy starsza córka
bawi się w pobliżu
kilka orzeczeń- kilka zdań składowych; zdanie nadrzędne – może istnieć samodzielnie
zdania różnią się od siebie długością jak i pojemnością informacyjną, co wynika z liczby
tzw. określeń - przydawki, dopełnienia, okoliczniki; skupiają się one przy głównych częściach zdania czyli przy
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 3/5
Ściąga eksperta
podmiocie i orzeczeniu; przydawka to określenie podmiotu; niezależnie jaka częścią mowy jest; niezależnie w jakiej formie
gramatycznej występuje; niezależnie na jakie pytania odpowiada - np. Białe lilie pachną
orzeczenie- określają dwie kategorie części zdania: dopełnienia - odpowiadają na wszystkie pytania przypadków (poza
mianownikiem) - Nowy trener podoba się zawodnikom; okoliczniki- wskazujące na miejsce, czas, sposób, cel, przyczynę,
skutek, stopień - Dziewczyny wracają spacerem
przydawka wraz z podmiotem tworzą tzw. grupę podmiotu - Białe kwiaty pachną
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 4/5
Ściąga eksperta
orzeczenie wraz z dopełnieniem i okolicznikiem tworzą tzw. grupę orzeczenia - Duży, czarny, kudłaty pies sąsiada szczekał długo i
głośno na dzieci
ile orzeczeń jest w zdaniu złożonym - tyle w nim zdań składowych
takie zdanie złożone, w którym jedno zdanie składowe określa drugie zdanie składowe, nazywamy zdaniem złożonym podrzędnie
takie zdanie złożone, w którym żadne ze zdań składowych nie określa drugiego, a oba wzajemnie się uzupełniają, nazywamy zdaniem
złożonym podrzędnie. www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 5/5