Czy mamy najwyższe podatki na świecie?

Dr Ryszard Szarfenberg
Instytut Polityki społecznej
Uniwersytet Warszawski
www.ips.uw.edu.pl/rszarf/
[email protected]
Czy mamy najwyższe podatki na świecie? Czy wysokie podatki to czynnik
odpowiedzialny za wysoką stopę bezrobocia w Polsce?
W gazecie codziennej Fakt z dnia 16.03.05 ukazał się artykuł „Płacimy podatki największe w
Świecie”, w którym powoływano się na najnowszy raport Organizacji Współpracy
Gospodarczej i Rozwoju. Według autora artykułu Polacy ze skromnej pensji muszą płacić aż
41,5 proc. podatków i składek, w Czechach jest to 29,5 proc., a w USA już tylko 16,5 proc.
Jeżeli jednak spojrzymy do raportu na jaki powoływał się Fakt prawda okazuje się inna. W
przeliczeniu na dolary według siły nabywczej koszty pracy w Polsce są jedne z najniższych
wśród krajów OECD, zajmujemy bowiem 27 miejsce na trzydzieści. Poza tym również w
rankingu udziału kosztów pozapłacowych w całości kosztów pracy również nie jesteśmy na
pierwszym, tylko na 11 miejscu. Narzeka się na wysokie podatki w Polsce, a okazuje się, że
jesteśmy na 26 miejscu pod względem udziału podatków dochodowych w kosztach pracy.
Państwo
Belgium
Germany
Sweden
France
Hungary
Italy
Austria
Finland
Czech
Republic
Netherlands
Poland
Turkey
Slovak
Republic
Denmark
Spain
Norway
Greece
Portugal
Canada
Luxembourg
United
Kingdom
Iceland
Standaryzowana
stopa
bezrobocia w
2004
Podatek
dochodowy
jako %
kosztów
pracy
Składki na ubezpieczenie
społeczne jako %
kosztów pracy
Łącznie
jako %
kosztów
pracy
Koszty pracy w
dolarach z
uwzględnieniem
siły nabywczej
7,8
9,5
6,3
9,6
5,9
8,0
4,5
8,9
8,3
20,5
16,2
18,1
9,4
9,0
14,0
8,4
19,5
pracownik
10,7
17,3
5,3
9,8
9,9
6,9
14,0
4,9
pracodawca
23,0
17,3
24,6
28,2
26,9
24,9
22,5
19,4
54,2
50,7
48,0
47,4
45,8
45,7
44,9
43,8
46261
42543
34606
35443
13229
35005
34356
37174
8,4
9,3
25,9
43,6
19395
4,7
18,8
10,0
18
7,3
5,1
12,7
22,2
21,1
12,3
14,0
17,0
17,7
43,6
43,1
42,7
39614
17319
20003
5,8
9,9
26,3
42,0
13997
5,4
10,8
4,5
10,5
6,7
7,2
4,2
4,6
30,4
9,7
18,5
0,5
4,5
16,0
7,9
10,5
4,9
6,9
12,5
8,9
6,2
12,1
0,5
23,4
11,5
21,9
19,2
10,1
11,9
41,5
38,0
36,9
34,9
32,6
32,3
31,9
37788
29382
37550
22138
16128
37856
35767
14,5
7,8
9,0
31,2
36159
3,3
24,1
0,2
5,4
29,7
32194
5,5
4,4
5,5
4,7
4,5
3,9
3,7
3,5
United States
Switzerland
Australia
Japan
Ireland
New Zealand
Korea
Mexico
15,4
8,9
22,9
5,2
9,6
20,7
2,0
2,6
7,1
10,0
0,0
10,3
4,5
0,0
6,5
1,3
7,1
10,0
5,7
11,1
9,7
0,0
8,1
11,4
29,6
28,8
28,6
26,6
23,8
20,7
16,6
15,4
37606
38213
40630
35103
30236
28228
36125
10278
W drugiej tabeli możemy zobaczyć, że pod względem zarobków brutto Polska jest na 25
miejscu wśród trzydziestu krajów w OECD. Nawet pod względem udziału podatków
dochodowych i składek na ubezpieczenie społeczne w zarobkach brutto nie zajmujemy
pierwszego, ale 5 miejsce.
Państwa
Denmark
Belgium
Germany
Netherlands
Poland
Sweden
Turkey
Finland
Austria
Norway
Italy
France
Hungary
Iceland
Canada
United Kingdom
Australia
United States
Czech Republic
Luxembourg
Slovak Republic
Switzerland
New Zealand
Spain
Japan
Greece
Portugal
Ireland
Korea
Mexico
Podatek
dochodowy
jako %
zarobków
brutto
30,6
26,6
19,6
8,5
6,1
24,0
15,4
24,2
10,8
20,9
18,6
13,1
12,4
25,5
17,8
15,9
24,3
16,5
11,4
8,9
7,9
9,8
20,7
12,7
5,9
0,6
5,6
10,6
2,2
3,0
Składki na
ubezpieczenie
społeczne jako
% zarobków
brutto
10,6
14,0
20,9
25,8
25,4
7,0
15,0
6,1
18,0
7,8
9,2
13,6
13,5
0,2
6,9
8,5
0,0
7,7
12,5
13,8
13,4
11,1
0,0
6,4
11,6
16,0
11,0
5,0
7,1
1,5
Suma jako
%
zarobków
brutto
41,2
40,5
40,5
34,4
31,5
31,0
30,4
30,3
28,8
28,7
27,8
26,7
25,9
25,7
24,7
24,4
24,3
24,2
23,9
22,7
21,3
20,9
20,7
19,0
17,4
16,6
16,6
15,7
9,3
4,5
Zarobki
brutto w
dolarach
według siły
nabywczej
37582
35622
35203
34062
14381
26078
16463
29979
26617
33221
26303
25459
9671
30449
34038
32896
38330
34934
14366
31525
10322
34411
28228
22497
31194
17287
13033
27301
33 207
9104
Decydujące znaczenie dla wysokiej pozycji Polski w rankingach według udziału
pozapłacowych kosztów pracy w kosztach pracy ogółem i w zarobkach brutto mają nie
wysokie podatki, ale wysokie składki na ubezpieczenie społeczne. Pod względem udziału
składek płaconych przez pracownika w kosztach pracy zajmujemy drugie miejsce po
Holandii.
Zastanówmy się jeszcze jakie są związki statystyczne między stopą bezrobocia a
wielkościami przedstawionymi w pierwszej tabeli. Wskaźnik korelacji między stopami
bezrobocia i łącznym udziałem podatków i składek w kosztach pracy wynosi 0,4839, co
oznacza, że jest to 1) zależność znacząca, 2) związek jest dodatni, tzn. wzrostowi jednej
zmiennej towarzyszy wzrost drugiej. Wskaźnik korelacji między stopami bezrobocia a
udziałem podatków dochodowych w kosztach pracy wynosi -0,2366, co oznacza, że 1) jest to
zależność nieznacząca, 2) związek między zmiennymi jest ujemny, tzn. wzrostowi jednej
zmiennej towarzyszy spadek drugiej. Wskaźnik korelacji między stopami ubóstwa i udziałem
składek pracowników na ubezpieczenie społeczne w kosztach pracy wynosi 0,4140, a między
stopami ubóstwa i udziałem składek pracodawców na ubezpieczenie społeczne wynosi
0,5382. Zależność pierwsza jest więc nieco słabsza. Widzimy jednak, że większa część
związku miedzy stopami bezrobocia i udziałem podatków i składek w kosztach pracy wynika
z dość silnego związku między stopami bezrobocia i udziałem składek na ubezpieczenie
społeczne w kosztach pracy. Analiza ta dotyczy tylko jednego roku i trzydziestu krajów oraz
wyłącznie trzech zmiennych, stąd też wynikają jej ograniczenia.