SPISTREŚCI m - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

Przykładowy rozdział książki:
http://grzbiet.pl/sklep/czolgi-w-wielkiej-wojnie-taktyka---organizacja---bitwy/
Czołgi w Wielkiej Wojnie. Taktyka - organizacja - bitwy
SPISTREŚCI
WSTĘP
I.
POCZĄTKI CZOŁGU
II. POWSTANIE OKRĘTU
IS
LĄDOWEGO
III. MECHANIKA CZOŁGÓW
28
41
IV. MARK li JEGO TAKTYKA
SI
V. BITWY NAD SOMMĄ i ANCRE
VI. ROZWÓJ KORPUSU CZOŁGÓW
i JEGO ORGANIZACJA
SS
VII. .ESPRIT DE CORPS"'
64
VIII. TAKTYKA CZOŁGÓW
68
IX. BITWA POD ARRAS
74
X. DOKUMENTACJA DZIALAN CZOŁGÓW
XI. DRUGA BITWA POD GAZĄ
XII. PRACASZTABOWA
i PRZYGOTOWANIA PRZED BITWĄ
XIII. BITWA POD MESSINES
XIV. ZMIANY W TAKTYCE
XV. TRZECIA BITWA POD YPRES
S9
81
87
92
9S
99
102
XVI. INŻYNIEROWIE i MECHANICY
110
XVII. TRZECIA BITWA POD GAZĄ
114
XVIII. ZAŁOŻENIA BITWY POD CAMBRAI
XIX. BITWA POD CAMBRAI
m
XX.
Książki historyczne
CZOŁGI
W OCZACH PIECHOTY.
118
m
Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
Uwaga!
Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Przykładowy rozdział książki:
http://grzbiet.pl/sklep/czolgi-w-wielkiej-wojnie-taktyka---organizacja---bitwy/
Czołgi w Wielkiej Wojnie. Taktyka - organizacja - bitwy
XXI. CENTRUM SZKOLENIOWE
KORPUSU CWł.GÓW
XXII. KOMPANIE ZAOPATRZENIOWE CZOł.GÓW
XXIII. DRUGA BITWA NAD SOMMĄ
XXIV. ORGANIZACJA SYSTEMU LĄCZNOSCI
XXV. FRANCUSKI KORPUS CZOł.GÓW
XXVI. PRZYGOTOWANIA DO WIELKIEJ
OFENSYWY
XXVII. BITWY POD HAMEL i MOREUIL
"-
"'
,.,
XXVIII. OPERACJE CWLGÓW NIEMIECKICH
XXIX. BITWA POD AMIENS
XXX. BÓJ WHIPPETA
XXXI. NIEMIECKIE OPINIE NA TEMAT
BRYTYJSKICH CZOł.GÓW
XXXII. KOOPERACJA SAMOWTÓW i CZOLGÓW
XXXIII. BITWA POD BAPAUME
i DRUGA BITWA POD ARRAS
XXXIV. NIEMIECKA TAKTYKA ZWALCZANIA
CWl.GÓW
XXXV. BITWY POD EPEHY
i CAMBRAI-ST. Q.UENTIN
XXXVI. AMERYKAŃSKI KORPUS CZOł.GÓW
XXXVII. BITWY NAD SELLE i POD MAUBEUGE
XXXVIII.17. BATALION SAMOCHODÓW
PANCERNYCH
XXXIX. SPOJRZENIE WSTECZ NA DOKONANIA
'"
"'
"'
CZOł.GÓW
XL. PRZYSZLOŚĆ CZOLGÓW
Książki historyczne
l.S~
Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
Uwaga!
Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Przykładowy rozdział książki:
http://grzbiet.pl/sklep/czolgi-w-wielkiej-wojnie-taktyka---organizacja---bitwy/
Czołgi w Wielkiej Wojnie. Taktyka - organizacja - bitwy
SPIS ILUSTRACJI
WKJ.ADKI
n
Wielki Willie~ ".Matka"lub ".Stonoga"- pierwszy czołg Mark l.
Wkladkal
".MalyWillie"
Wkladka2
Teren, na którym operowały czolgi podczas
bitwy pod Messines, ukazane jest wstępne
bombardowanie S czerwca 1917 r.
Teren, na ktOrym operowaly czołgi podczas
trzeciej bitwy pod Ypres, w sierpniu 1917 r.
CzolgMarkiV(żeńsk.i)
b.
Wkladka3
Czołg Medium Mark nA"
Wkładka4
Funcuski Czołg Schneider
Francuski Czolg St.Chamend
WkładkaS
CzolgMarkV(męsk.i)
Wkladka6
FrancuskiCzolgRenault
NiemieckiCzolg
Wk.ladka7
..
b.
(Whippet)
GunCarrier
CwlgMarkVStar(ieński)
SCHEMATY
l- Szkocki wóz bojowy, 1456 r.
2.- Rydwan bojowy Valturia, 1472 r.
3.- Wóz bojowy Holzschuhera, 1558 r.
4. - Okręt lądowy Simona Stevina, l 599 r.
S.- CiągnikApplegartha, 1886 r.
6. i6a.- Ciągnik bojowy, 1888 r.
7.,8.,9., 10., li., 12., 13.,14., 15.-TaktykaCzolgów
Książki historyczne
Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
Uwaga!
Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/sklep/czolgi-w-wielkiej-wojnie-taktyka---organizacja---bitwy/
Czołgi w Wielkiej Wojnie. Taktyka - organizacja - bitwy
Przykładowy rozdział książki:
SPISMAP
l.
11.
Bitwa podArras,9kwielnia 1917r.
III.
IV.
BitwapodMessines,7czerwcal917r.
Tneda bitwapod Ypres, lipiec-lislopad 1917r.
BitwapodCambrai,20listopada 1917r.
BitwapodSo.issons, !S lipca 1918r.
Bitwa pod Hamel, 4lipca 1918 r.
Bitwa pod Moreuil, 23lipca 1918 r.
BitwapodAmiens,8sierpnial918r.
DrugabitwapodGaq,l7kwietniil917r.:iT~bitwapodGaq,
llisłoiWfal917r.
V.
VI.
Vll.
Vlll.
IX.
DEDYKACJE
lkdykujt łf biąi/cf wsptllcu511)'1ft ttomykwn wt1jskowt~ic~ Tq
nKM~orlk.qi"'P'
dżclłfdlłłtll6w,l:!hzypr:tpfljmiwif!/kqiłhą.ztkcytiflWIIIIJ'łPf'Ś""f'I(IIISZ}'Jill
1111truy fi<Uihdlt, by sltoHU:yi IIIIISZY/łf. kt6rtj prznltllrutr._ Jt1l zmttdiKJł'I'~G
lłiAłs~llrkf!o'OJtllllq.
Dftl-"*"" Ił' brqzkf ovsp6fcusn1"' .zM,jmUimmt"I"'K"J'JCY'Y' w brytyphdrfołry
bclt. TymhiNtWm omfUz~om. łtdrych~Mzmonio...."yptlfrWtyzm•llfm<IJ"'''
icNIII"'Y'"...IuJć,~wol!/yz~MM.ktOIII«IIIihtZ]'ffllorniuldlnNI..U..,
lf brtfzłt' ..,.,.mznnym rya~ ulflgom Ko."...u C!'tlłg.i~·. O.fi«
,..,.,.,.,Oficert>m i zo,.,iC'rzom. k~<~n:yJtqb .....,Jłl wrtlbqt>Jt.W;eo ~/,.drHMJ
~
dtUnttilłMJ•ddpllluiNrwy.ob""'rhiV../,...J{r.,.runr/iZwyclflłtw.
Książki historyczne
Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
Uwaga!
Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Przykładowy rozdział książki:
http://grzbiet.pl/sklep/czolgi-w-wielkiej-wojnie-taktyka---organizacja---bitwy/
Czołgi w Wielkiej Wojnie. Taktyka - organizacja - bitwy
WSTĘP
N!:;:~; ~~;;;!e:;~;;e~::;z:;:~ki~;1~~:7jc~:~rg;~z=~~~;
nadszedl jesu:ze cns oceny roli, jalq w Wielkiej Wojnie odegrałyaolgi, czuję,
jakkolw1ek przyszły historyk oceni i osądzi Brytyjski Korpus Czolgów, zabraknie mu podstawowego sk.ladnika każdej prawdziwej historii - naoa:nego
Swiadectwa wydarzeń.
Ja, autor tej książki, po raz pierwszy zobaczyłem czołg przed końcem sierpnia 1916 roku. Niesądzilem wówczas, że przypadnie mi zasza:yt pełnienia
służby w Sztabie Generalnym Korpusu Czołgów pomiędzy grudniem 1916
a sierpniem 1918 roku. M;~m szczerą nadzieję, że ten dlugi czas spędzony na
obcowaniu z największym wynalazkiem militarnym Wielkiej Wojny nie był
zmarnowany. Poniż.su opowieść jest wyrazem wdzięczności za wybór mojej
osoby na tak niezwykle interesujące stanowisko.
Osoby, które pomav.ły mi w pracach nad książką, poza tym, że były naocznymi świadkami albo brały udział wwydarzeniach opisanych poniżej, to ludzie
blisko związani z Korpusem lub też jego członkowie. Wszyscy uczestniczyli
w procesie twanenia Korpusu i wielu jego operacjach.
Uzyskalem tak wiele pomocy, że w najlepszym wypadku, mogę uważał siebie za redaktora ogromnej ilości informacji udzielonych mi pnez innych. Spośród tego licmego towarzystwa szczególne podziękowania należą się:
Kapitanowi Hon. Evanowi Charterisowi, G.S.0.3 1, z Korpusu Czołgów, za
dokladne i staranne opracowanie dokumentacji Korpusu, od najwcześniej­
szych dni rozwoju projektu w 1914 roku, aż do końca bitwy pod Cambrai.
Wiełeztych dokumentówpowstalo,jak mniemam, wdaleceniekomfortowych
dla kapitana Charterisa okolicznościach. Obowiązki po nim pnejąl kapitan
O.A. Atchdale, adiutant generała Ellesa. Niełatwe zadanie prowadzenia Dziennika Korpusu Czołgów, na którym oparte są rozdziały XXIX, XXXIII, XXXV
i XXXVII, wypełniał od marca 1918 roku.
Ujmując rzecz po kolei, muszę podziękować majorowi G.W.G. Allenowi,
M.C. 1, G.S.0.2 z Ministerstwa Wojny 1, za częSci rozdziału l, a także redaktorom lhe Amer1cc:m Machinisl.:md Tht Enginurza przyzwolenie na zapożyczenie
cytatów z następujących, godnych podziwu artykułów: ~The Forerunnerofthe
Tank" autorstwa H.H. Manchestera i "The Evolution ofthe Chain Track Tractor~; Sir Eustace Tennyson D'Eyncourtowi, K.C.B. •, Dyrektorowi Konstrukcji
~r(Gr•d~l)-OfL<~rSnabu.(i~nor.lnoll"ll"le<ltJr•ns•(p,.yp.dum.).
że
' Odzn•coony Knyum WOJ•kowym (przy. dum.).
'W<>dn••J•luzylweFroncJiJ>koufL<ormzyn•tryjnywKorpu>~eCzołsów.
'Od•naczony Krzy<emkomandorsk•mOrdt-ru Lain1 (pllyp.lhlm.).
Książki historyczne
Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
Uwaga!
Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Przykładowy rozdział książki:
http://grzbiet.pl/sklep/czolgi-w-wielkiej-wojnie-taktyka---organizacja---bitwy/
Czołgi w Wielkiej Wojnie. Taktyka - organizacja - bitwy
)FC
F~LLU
Cwlg l"'' przede wszy.tlum c•ągn•luem terenowym BJrdlO Cieka,.-,. m.,.,..
da]e"ę,.,..zadnazryw•lllU)ą<)'<hn.cpn~edoccnLlJiegoa.-peltunLemJldo
sam~ końc~ "O]ny,tym bard11e]. >e glownł prz)c7\'na ogulnego <po"·oln~e
ma po kaidym ud>n)'m poct.jtku ofcmywy, nLcm•1 za"'"" b)IJ n~e,.·vdolno>c
systemuzaopatncn.J
Pod kon1cc morc• 1918 r niemlech ofen<)"'J ·'"'marb" w ocukJI••n•u na
uo~trzemc; sytuaqa powtonyla 11ę pod konLcC m•l•· Gd<b) S1cmc< 21
mara 127 ffiJ)J po>~adah 5000-6000 <pr.~wnych nągnokow tcreno"..-,.ch.' kto
rychkazd} moglbyprzcwoc><5ton>..1op>t17enoa,calemawd"dn~ehlud"
którymoStanyZ)ednocloncmoglyZJlacfrJnC]~.mcurato\\Jh'b< trmcu,I.Jch
Lbryty]sluch WOJsk przed ro>dlldcnocm ~ .. w<t modll<)'m przcwLdun1c co
mogloby"ęiiJC,Jcslobydotegodo<Ilo,mo<nlJednakpow1Cd11e< >egd<bv
Nocmcy •"'Ynucoh naziom" polow~ swoi< h dllal, • zastąpoh ]C Clągn•~•m• te
renowymo, malc,hby <1ę o "''cle bliiC]l"')'Cię<twa, nil byh"' rz<Cl\'WI>IO>.:I
Książki historyczne
Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
Uwaga!
Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Przykładowy rozdział książki:
http://grzbiet.pl/sklep/czolgi-w-wielkiej-wojnie-taktyka---organizacja---bitwy/
Czołgi w Wielkiej Wojnie. Taktyka - organizacja - bitwy
XXIII. DRUGABITWA
NADSOMMĄ
w:~:n:~~:~::!: ~~~ ~:~~~. ::~;~~~~~~;~z~~n:::!~
sywy. W tym cusie wnystkie trzy brygady czołgów przeniosły się w okolice
Bny-sur-Somme, gdzie istniały rozlegle obozy wojskowe, a połacie dawno
zdewastowanej ziemi oferowaly znakomite możliwości szkoleniowe. Pod koniec grudnia, Korpus wyraził zapotrzebowanie na utworzenie w Bray dużej
szkoły czołgów i piechoty, która w pewien sposób zabezpieczyłaby kooperacje
między obiema broniami w przyszłości; co więcej, skoro pod ręk~ znajdowa1a
się również artylerii!., uznano, że nadarzyła się doskonab. okazja, by wypracować taktyczne sposoby współpracy czołgów, piechoty, artylerii i lotnictwa;
poza tym, Bray stanowiło znakomity punkt strategiczny w rejonie Sommy, na
wypadek niemieckiego ataku pomiędzy Oise a Scarpe.
Jednak na początku stycznia otrzymano rozkazy nakazujące Korpusowi
Czołgów, zamiast pozostać skoncentrowanym w jednym punkcie, uformować
kordon obronny, rozciągający się od okolic Roisel, do terenów na poludnie od
Bethune, na szerokości niemallOO kilometrów. W lutym podjęto się wykonania tych poleceil, rozmieszczając czołgi w następujący sposób:
S.Armia
I.Armia
4. Brygada Czołgów
l. Brygada Czołgów
Kwatera Główna: Templeux La Fosse Kwatera Główna: Boisd'Olhain
l. Batalion -las Doingt
7. Batalion- Boyeffies
4. Batalion -las Buire
11. Batalion- BoisdesAIIeu1
S. Batalion -las Buire
12. Batalion- Boi s de Verdrel
3.Armia
2. Brygada Czołgów
Kwatera Główna: Thilloy
2.Batalion-lasVelu
8. Batalion- Fremicourt
IO.Batalion-Fremicourt
3. Brygada Czołgów
6. Batalion- Wailly
Rezerwy Kwatery Glównej
3. Brygada Czołgów
Kwatera Główna: Henincourt
lBatalion-Bray
9. Batalion- Bray
S. Brygada Czołgów
Kwatera Główna: Bray
13. Batalion {niewyposażony)- Bray
Jak widać, do tego czasu Korpus rozrósł się do pięciu brypl i trzyn;utu batalio·
nów, brakowało jednak cr.olgów W tym momencie dysponowano jedynie 320 ma·
szynami Mark fV i SOmaszynami średnimiMark AWhippet, zdolnymi do walki.
Książki historyczne
Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
Uwaga!
Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Przykładowy rozdział książki:
--
http://grzbiet.pl/sklep/czolgi-w-wielkiej-wojnie-taktyka---organizacja---bitwy/
Czołgi w Wielkiej Wojnie. Taktyka - organizacja - bitwy
JFCFUlltl
dW<lch brzegach rulu Cologn~ Ob1e ]oxlnostlu pol~c•yl-, "t nad 'K>mrna
w Peronne. W trakCle dziłlan OC1)"-<:rono t pm:<1wn1h "'oskę E~hv, • co
waznltjszckontratakz.al"'wnolsporo<ennegocu.upodRo!"'l'Her>1 !1y.~ 1 e
miech piechota mo była <klonna sta"'''" czola aolgom 1 natyluJ'I' "f na 10 h
kontrnatar<:•e,prtewnmeprurywalas"'O]at.k.
23 marca na fronc.t l Amm me dosdo do dZ!ilin czolgow. Na odClnl.:u
S.Anm1,l Batal•on,l«órymebraldote)poryudmluwwalluch,obSJ.dlllt}~
stronę nasypu na uchód od Mo11lams; )ego cwlowy stok ta)ęły <Wl0l'o1Sk.a \.:.m.
binówmas>.ynowych Pruc1wmk me u.atalww>J 1~nak fronulme P"lJ'<J•ob<.l
dzoneJ pne> crolg•, dt~ala,ąc l O~] KI om skrzydd, co ostatenme 'wmustlo ru
l. Bataliomc "'Ycofm1e "ę w luorunku Mancourt B.ttahon) -t oS. nad.:ol osWmł)
wycofywanie s•~ n><ZCJ p•cchoty po obu str<.mach Colognc, poJ w1eaor o.olg.
4.Ba1.3.honuskoncemrowaly>~ęwCicl)·,amasz)"Tl)"S.fuuhonup17) mosae
Bne, 5 km M poludme od l'eronnc Tuz po .ch P'"'Yb)'<IU most zosul wys.~.dzony.
awseystkicczolgobataloonu,u\\y)ątkl•mtn.echmuzyn,mU>oalyzostJ.czrusz
cr.onezpowodubr~upłlowa Ztychtnechmoszynjednqudilasoęprn>krocryl.
prreprawę,
)Ul po \\')'s.ldzcnou mostu, dwa powstale >al"ow.!)·
soę uco~
pnezl'eronneWv~tluetrzyzostałystraconenaz.alulrz.
Kolejnegudnoo8 Bataholl\\<tąlud"alwulmnczonetpowodzenoem.kqo
na poludmO\\l'-W<chod od Bapaumc. Dwoe komp.tme nawły no Bu>' Bm·
str~, podu.as gdy trzecoa osiamała umacm•H''I hm~ okopo" 6 BrygJdę Poc
choty. W~Z)'Stkoe czolgo wesz!)· do walki, udatłC przcco\\mko"' "ęzklc strot)
z blisluego d~tansu, wróg wstil powstrzymmy na dlum) CU>, co umotl1111l(l
2. DywiZJI wypl'ltmoc stę z bardzo mecoekawe1 S)'tiU.Cjt ze stosllllko\\o ""I-Imo
stratarru. NocmcydZtalali z dużym unpctcm, ale nogdy noc oukowJ.lt C"Zolgow, JC
reh noc moghoslu-zydhc ICh pozyqt.lch postępbylwstt7)-mpl"anydo momentu
podctągruę<:oadital, ktorc mogł)·rozpraWJC "~z ruo;Z)'ml m>Slj"II>mt
24 marcJ po rat pocrWSl)' z ulog, kto re utractl)• S\\OjC maSZ)"n)', sfonnowJ
no wo~ks"' tlość sckqt uzbrojonych w brabmy mavynowe Lewo >J.. 9. B.nahon
przcka1.1.l SWOjC nolgo J BatJhonowo t wyru<>yl. pko bJtaloon hrabono" mJ
szynowych Lcwoso, z BrJ)', by wcsprwć J5. D)'WtZjf t 9 Brygadę Kawal•m
w obromc MoniJubJn' ~lancourt Instruktorzy szkol)·lucro"cow ("lołgow.
którzywiutym pr1enteslo "f, W"'li)' do A•·duy, wst•l• po>poeszmcsfonnowa
nt w~kqc hrJbonów Lew"J 'z C1olgam1, ktoretylko nadawały "~do udz1•łu
w walce, bron oh hmo Brocourt·lłll~nhn, O>lanoJHC drog~ Albcrt-&p•um~ N~
poludme od ~omm)" pozbJwoony mJ>Z)"!l) &taloon rowm~z zostJ! przelor
mow~ny w odd~tJI brabonow Lew tS.!., gdr tylko udało 11~ z~bro' t.~ło$-l.J<"d
nostka ta w SlC7cgólnow "'}'~onJIJ mę~nł 1 po~)·lcczn~ pracę, ~5 grup br:~b•
nów Lcw1sa b)·ło bczus!J!l!l\C utrzym)'W~n)·ch" wJict. Kolb 1 noc h, pomomo
utr~tr konuktu li: SWOim t ~~··at~ramo, koni} nunwJ!C> bot n do _l t marca
25 marca dwie l:ompmte lO. BJ.toloonu wesz l)· do a~q 1 w A'hoet 1~-~rand
'Achiet-le-~111. W ptenvszeJ l tych woosck 1eJnJ, niCh, wr.uz 42. D)~'"" Ił·
Qatakowala pruciwnolł, który duzymi silam1dolona l pn.thmmoJ med•lcko
B.a_pąume,' pows!n.ylllllb jego pos"py na kilka godzlll. Do tego dnoJ no~ mn"l
"'' ll3 grupy kanbonów manynowych Lewo!.l zostało rozmlt"'''''"'·,h
Książki historyczne
Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
Uwaga!
Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Przykładowy rozdział książki:
http://grzbiet.pl/sklep/czolgi-w-wielkiej-wojnie-taktyka---organizacja---bitwy/
Czołgi w Wielkiej Wojnie. Taktyka - organizacja - bitwy
CzolGI W WIHKilj WOjr<IE
w strefach La Maisonctte-Chaulnes, Bray i Pozu!res-Contalmaison-Montauban-Mancourt, a nocą, kolejnych 20 zostało wysłanych do obsadzenia przepraw przez Ancre, pomiędzy Aveluy i Beaucourt. Pozycja ta byla bardzo niepewna, gdyz w tym czasie Grandecourt i Miraurnoni 1.najdowały się już we
wrogich rękach. Grupy te utrzymywały poWH'rzone im przeprawy przez kilka
dm, powodując w szeregach przce~wmka znaczne ubytki, za każdym razem,
gdy ten stara] się wywalczyć sobie przcjśc1e
Ważną datą w h1stori1 Korpusu Czolgów jest 26 marca, gdyż popoludniu
tego dnia na polu walk1 zadebiutowały Whippety. Dwanaście maszyn tego
typu należących do 3. Batabonu ruszyło z Bray w kierunku północnym, by ro·
zeznać bardzo mejasn~ sytuację w okoileach Cohncamps. W drodze do wioski
oddział natknął się na blka wrogich oddzialów hnących ł4cznie ok. 300 żoł­
nierzy. Niemcy zostali wz1ęci z calkowitego zaskoczenia. Widz.JC poruszające
~~ę z duz~ prędkośCią czołgi pierzchnęli w nieladzie nic próbuj~c stawiać oporu. Następnic Whippety przeprowadziły rekonesans w kicrunku rzeki Serre
1 po rozproszeniu k.Jiku silnych patroli przeciwnika wycofały Sl~ nie ponosząc
str.:tt wśród m.:tszyn i personelu. Akcja ta okazalo się bardw przydatna, albowiem wstrzymalawrogi manewr okrążający, wymierzony w Hcbuterne, w czasie gdy w tamtym rejonie ziała wyrwa w naszych liniach obronnych.
Pomijaj~c kilka mnieJszych starć 27, 28, 29, 30 i 31 marca, jeśli chodzi
o Korpus Czolgów druga bitwa nad Som mą dobiegala końca. Przed zakończe­
niem tego rozdzialu warto przedstawić glówne wnioski \V}'Ci~gmęte z pierwszeJ operacj1 defensywnej w h1stoni Korpusu.
21 marca siły czołgów były nazbyt rozproszone, by można było w pelni wykorzysta( ich moibwośct. Prowadzenie ataków za pomocą tak rozlokowanych
maszyn przyporomało zadawanie uderzeń otwart~ dłoni~ zamiast zaciśniętą
p1ęścią, a gdy pad] już cios nie było dostatecznej tlości czasu, by mu się prze·
ciwstawić zdoławszy równocześnie zacisn~ć palce. Z lącznej liczby 370 czoł­
gów, tylko ok. 180 wz1ęlo udział w walkach. Ustawiczne odwroty wraz z jednostkami piechoty, zamiast działań naprzód wymierzonych w siły przeciwnika, zaowocowało tym, że wiele czolgów nie nadawa lo się do walki nim wystrzelily choć jeden pocisk ze swoich 6-funtówek. Było to blędne wykonystanie
broni ofensywnej.
Dwa główne wnioski to: po pterwsze, prędkość i zasięg s~ kluczowymi cechami maszyn wykorzystywanych w wojnie ruchomej; po drugie, co bylo już
wspominane, ale jest na tyle ważne, ie warto o tym przypommeć- żadna wielka armia, jak na przyklad ta, którą Niemcy zgromadzili przeciwko nam 21 marca, nie może polega' jedynie na transporcie kolowym i kolejowym. Co za tym
1dzie, je~li te środki transportu nie zostaną uzupelnione o mechaniczny transport terenowy, czyli taki, który nie jest zalezny od dróg i linii kolejo\vych, moi·
liwość osiągnięcia Wielkich sukcesów pozostanie ogramczona przez wytrLy·
maloSć końskich nóg. Ludzie bez zaopatrzenia są bezużyteczni, a działa 1kara
biny maszynowe bezamumcji są jedynie kawalkami zlomu. Gdyby Niemcy po
26 marca byli w stanie z.aopatrywać mechanicznie swoje siły w terenie, bez
Książki historyczne
Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
wątpienia ich postępy byłyby kontynuowane, gdyż nie udaloby nam się ich poUwaga!
Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.