SITWM NOT Prończuk

Prof. zw. dr Józef Prończuk
1911-2017
Prof. zw. dr Józef Prończuk urodził się 1 lipca 1911 r. w Kamionce woj. białostockie. W 1937 r. ukończył
Państwową Wyższą Szkołę Gospodarstwa Wiejskiego w Cieszynie, a w 1950 r. Uniwersytet Marii CurieSkłodowskiej w Lublinie. Stopień naukowy doktora nauk rolniczych otrzymał w 1960 r. w SGGW. W 1966 r.
nadano mu tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego a w 1976 r. - profesora zwyczajnego.
Pracę zawodową rozpoczął w Wojewódzkim Towarzystwie Rolniczym w Białymstoku (1928-1931),
a następnie pracował w Wydziale Powiatowym w Białymstoku (1934-1936) i Białostockiej Izbie Rolniczej (19371939) jako instruktor łąkarski.
W 1939 r. jako oficer Korpusu Ochrony Pogranicza brał udział w Kompanii Wrześniowej na Polesiu,
w czasie której dostał się do niewoli sowieckiej. Podczas konwoju jeńców uciekł z kolumny i wrócił do rodzinnych
stron. Ucieczka z niewoli uratowała mu życie. Oficerowie tej kolumny zginęli w Katyniu. W okresie okupacji
(1940-1944) pracował w gospodarstwie rolnym rodziców, a okresowo ukrywał się. Był członkiem Armii Krajowej.
W latach 1947-1950 pracował w Centralnej Spółdzielni Mleczarsko-Jajczarsko w Warszawie (kierownik
działu poradnictwa żywieniowego bydła), a w latach 1950-1954 w Biurze Studiów i Projektów Wodnych
Melioracji (organizator Działu Ekspertyz i Studiów Melioracyjnych) oraz w Instytucie Melioracji i Użytków
Zielonych w Warszawie (współorganizator i kierownik Zakładu Przyrodniczych Podstaw Melioracji). Był już
wówczas człowiekiem znanym i cenionym w branży rolniczej i melioracyjnej, o ukształtowanej osobowości oraz
solidnych podwalinach zawodowych i naukowych na dalszą drogę życia.
W 1953 r. Profesor Józef Prończuk podjął pracę w SGGW w Katedrze Uprawy Łąk i Pastwisk jako
pracownik dydaktyczno-naukowy. W latach 1960-1962 był kierownikiem Zakładu Łąkoznawstwa w Katedrze
Torfoznawstwa, w latach 1962-1970 organizatorem i kierownikiem Katedry Przyrodniczych Podstaw Melioracji,
a latach 1970-1978 dyrektorem Instytutu Przyrodniczych Podstaw Melioracji.
W działalności naukowej zajmował się łąkoznawstwem, przyrodniczymi podstawami melioracji,
a następnie ekologią rolniczą i ochroną środowiska. Tych też kierunków dotyczą jego 52 prace naukowe i 76
popularno- naukowe. Profesor był także autorem lub współautorem ponad 200 opracowań niepublikowanych, tj.
prac studialnych, ekspertyz, opinii itp. Dotyczyły one dolin: m.in. Narwi, Liwca Dunajca, Wisły, Odry oraz wielu
obszarów łąkowych na Kurpiowszczyźnie i na Mazurach. Większość z nich została wykorzystana dla potrzeb
melioracji i zagospodarowania łąk.
Do najbardziej wyróżniających jego osiągnięć naukowych należy „Typologiczny podział łąk polskich na
niżu" (Postępy Nauk Rolniczych, 1954). Typologia ta znalazła trwałe miejsce w nauce i praktyce. Obecnie po 63
latach po jej opublikowaniu jest powszechnie stosowana do bonitacji użytków zielonych. Na szczególną uwagę
zasługują także jego prace dotyczące zrównoważonego rozwoju meliorowanych obszarów wiejskich. Udowadniał
w nich, że w działalności melioracyjnej wymagane jest ekologiczne i etyczne myślenie, które zostało podjęte przez
współczesnych meliorantów, kształtujących środowisko wiejskie.
Profesor prowadził zajęcia dydaktyczne głównie na Wydziale Melioracji Wodnych z łąkarstwa, ekologii
rolniczej i rolniczego zagospodarowania terenów zmeliorowanych. Dla potrzeb nauczania napisał wiele
podręczników, wśród których na szczególną uwagę zasługuje wydane w 1982 r. przez PWN „Podstawy ekologii
rolniczej". Był prodziekanem ds. dydaktyki na Wydziałach: Rolniczym i Melioracji Wodnych. Uczestniczył
w pracach Senatu SGGW. Wypromował wielu magistrów i doktorów. Traktował społeczność akademicką jak
swoją rodzinę. Zawsze starał się być jej oddany i pomocny. Szeroką działalność dydaktyczną prowadził również
poza Uczelnią, upowszechniając wyniki swoich badań naukowych.
Profesor Józef Prończuk przez wiele lat uczestniczył w pracach Komitetu Gospodarki Wodnej, Komitetu
Melioracji, Łąkarstwa i Torfoznawstwa (przewodniczący), Komitetu Uprawy Roślin (później członek honorowy),
Komitetu Ekologii oraz Prezydium Komitetu „Człowiek i Środowisko" Polskiej Akademii Nauk.
Był członkiem Rad Techniczno–Naukowych przy Ministrze Rolnictwa i Komisji Planowania
Gospodarczego, członkiem Rad Naukowych Instytutów: Melioracji i Użytków Zielonych, Ochrony Środowiska
oraz Ekologii i Gospodarki Komunalnej. Brał udział w pracach: Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Wodnych
i Melioracyjnych NOT (przewodniczący Sekcji Łąkarskiej), Wojewódzkich Radach Naukowo–Technicznych
w Warszawie i w Białymstoku, Solidarności Wiejskiej, PAX i Kółek Rolniczych. Wymienić należy także jego
rozległe konsultacje i audycje radiowe związane z postępem naukowym w praktyce łąkarskiej i melioracyjnej.
We wszystkich analizowanych powyżej formach działalności Profesor Józef Prończuk, wykazał
zaangażowanie, sumienność i konsekwencję w działaniu, a także dużą umiejętność pracy w zespołach, osiągając
wyniki i uznanie w środowisku naukowym. W dowód uznania został wyróżniony licznymi odznaczeniami
i nagrodami. Otrzymał między innymi Krzyż Kawalerski „Polonia Restituta”, Złoty Krzyż Zasługi, Medal Komisji
Edukacji Narodowej. Posiada także Złotą Odznakę Honorową SITWM i Dyplom Honorowy ”Godność
Zasłużonego Seniora SITWM”.
Profesor Józef Prończuk po przejściu na emeryturę w 1978 r., okres „złotej jesieni życia” spędził
w gospodarstwie rodzinnym w Warszawie. W wolnych chwilach zajmował się zielarstwem i filozofią życia.
Napisał i wydał w formie książkowej: „Aforyzmy polskie na co dzień” (1992) – zawierające maksymy życiowe;
„Tajemnice godnej i zdrowej egzystencji” (2006) – dotyczące zdrowego i długiego życia; „Kim jesteś – my”
(2008) – odpowiedzi na pytanie: kim lub czym jest człowiek? Chętnie dzielił się swoją wiedzą życiową. Radość
życia odnajdował w aktywności fizycznej i umysłowej.
W życiu osobistym kierował się racjonalizmem. Lubił wyzwania i rozwiązywanie trudnych problemów.
Był operatywny i odpowiedzialny, wytrwały i konsekwentny w realizacji celów, skromny, pogodny, tolerancyjny
i wszystkim życzliwy. Odznaczał się wielką kultura osobistą. Jego dewizy życiowe to: praca, rzetelność,
sprawiedliwość. Był człowiekiem o wielkim autorytecie zawodowym i moralnym. Takim pozostanie w naszej
pamięci. Zmarł 10 lutego 2017 r. w Warszawie.
Warszawa, 14.02.2017 r.
Prof. dr hab. inż Henryk Pawłat