1 "Edukacja medialna w szkole a kształcenie międzykulturowe".

Izabela Rudnicka nauczyciel bibliotekarz , opiekun szkolnego MCI
Zespół Szkół nr 24 im. prof. S. Bryły w Warszawie
"Edukacja medialna w szkole a kształcenie międzykulturowe".
Rola mediów w kulturze, to zagadnienia, dotyczące odróżniania przekazów kultury wysokiej
od popularnej, cech kultury masowej. To także kształtowanie pojęcia piękna na dobrych przykładach,
działalności artystycznej polskich teatrów TV, spotkaniach ze sztuką i dobrą książką itp. To również
wyszukiwanie przykładów ilustrujących pojęcia standaryzacji i homogenizacji kultury, wyjaśnianie
sukcesu medialnego wybranych pozycji filmowych, książkowych i rozrywkowych, nabieranie
umiejętności wybierania przykładów przenikania się kultur – elitarnej i masowej i wzajemne
oddziaływanie sztuki i przekazów medialnych na siebie
Mimo zapisów w Podstawie programowej kształcenia ogólnego w praktyce w niewielkim
stopniu realizuje się edukację medialna na większa skalę. Jak dotąd, w większości szkół, są to
działania, oparte na propozycjach i programach przygotowanych do ścieżki Edukacja czytelnicza i
medialna, realizowane głównie przez bibliotekarzy przy współpracy z nauczycielami innych
przedmiotów - na wolnych lekcjach lub zastępstwach, rzadko według regularnie realizowanego
programu, w określonym harmonogramem czasie.
Istotę edukacji medialnej stanowi świadome i zorganizowane działanie dydaktyczne, którego
przedmiotem są media. W związku z powyższym Celem edukacji medialnej jest przede wszystkim
kształtowanie umiejętności odczytywania i interpretacji mediów. To także krytyczne rozumienie
mediów i ich produkcji, rozumienie roli mediów i wpływu na społeczeństwo, kształtowanie aktywnych i
krytycznych uczestników multimedialnego środowiska. Chodzi o kształtowanie zdolności do analizy,
oceniania, wartościowania i tworzenia komunikatów medialnych, chodzi przede wszystkim o edukację
w wymiarze wartości i działań człowieka. Toczy się po prostu batalia o pełną w kontekście
współczesnych warunków edukację humanistyczną.1
Aby właściwie zrozumieć istotę edukacji medialnej w szkole i jej związki z kształceniem
międzykulturowym, niezbędne jest przedstawienie kilku definicji wprowadzających w ten temat.
Media - różnego rodzaju przedmioty, materiały, a także instytucje przekazujące odbiorcom
określone informacje w formie komunikatów - słownych, obrazowych, dźwiękowych, umożliwiające
odbiorcom wykonywanie określonych czynności o charakterze intelektualnym i manualnym.
Media - pośrednicząc w poznawaniu świata i komunikowaniu się posiadają - własny język, estetykę,
kody i konwencje
Określenie media często w potocznym rozumieniu odnosi się mylnie do massmediów, które
stanowią jedynie jeden z ich rodzajów, wykorzystywane często we współczesnym przekazie
informacji jako podstawowe metody komunikacji i narzędzie opiniotwórcze w społeczeństwie.
“Przez kompetencje rozumiemy spójną i złożoną całość wiedzy, umiejętności i postaw, które są
wyrażane i rozwijane poprzez konkretne czyny w konkretnych, złożonych i unikalnych sytuacjach”
(Martin Valcke)
Poprzez kompetencje medialne rozumieć będziemy harmonijną kompozycję wiedzy, rozumienia,
wartościowania i sprawnego posługiwania się mediami. Możemy zatem powiedzieć, że kompetencje
medialne to uświadomione umiejętności odbioru komunikatów, ich tworzenia oraz wykorzystania
urządzeń medialnych do realizacji różnych zadań poznawczych, jakie podejmuje człowiek.2
Kompetencje medialne współczesnego człowieka określają podstawowe zagadnienia
• umiejętności korzystania z podstawowych dóbr kultury w oparciu o wiedzę,
• umiejętności czytania i przetwarzania informacji
• metody i narzędzia niezbędne do wykorzystania w pracy i rozwoju intelektualnym oraz
• w ich właściwym odbiorze.
1 S. Dylak, Kompetencje medialne jako ważny element edukacji humanistycznej, op. cit., s.99
2
W. Strykowski, Kompetencje medialne: pojęcie, obszary, formy kształcenia W: Kompetencje medialne
społeczeństwa wiedzy. Media a edukacja. red. W .Strykowski, W. Skrzydlewski. Poznań, 2004
1
Jako niezbędny element edukacji młodego pokolenia, korzystającego ze światowych zasobów
dorobku cywilizacji i wytworów dóbr kultury, prof. W. Strykowski podzielił kompetencje na podstawowe
grupy :
-
Kompetencje z zakresu teorii mediów.
Kompetencje w zakresie języka i komunikowania medialnego.
Kompetencje dotyczące odbioru komunikatów medialnych.
Kompetencje dotyczące korzystania z mediów.
Kompetencje dotyczące tworzenia komunikatów medialnych.
Kultura jest systemem przekonań i wiedzy dzielonym przez grupę ludzi i zawiera
w sobie (podświadomie) oczekiwania odnośnie myśli, poczucia i działania. Takie rozumienie
odzwierciedla następujące założenia:
• Nacisk tego rozumienia spoczywa na tym, co ludzie myślą i robią w życiu codziennym. Kultura
jest tylko częściowo widziana ‘na odkrytym terenie’; wiele aspektów spoczywa w subiektywnej
podświadomości i manifestuje się tylko w interakcjach społeczności podczas jej komunikowania się.
• Kultura jest fenomenem kolektywnym, co nie jest koniecznie ograniczone do etniczności, przy
założeniu, że odpowiednio duże kultury regionalne lub grupy zawodowe mogą również posiadać
typowe kultury.
• Komunikowanie międzykulturowe nie pojawia się między kulturami, ale między jednostkami,
które uczestniczą w różnych kulturowych systemach znaczeń.
“Poprzez kompetencje w kształceniu międzykulturowym rozumiemy zdolność radzenia sobie
z dynamiką i złożonością wszystkich form różnorodności kulturowej i zdolność do działań
kulturotwórczych – w szerokim sensie tego słowa” (Sven Sierens)
Uczenie międzykulturowe pozwala nauczycielowi wykorzystać twórczo różnice istniejące
pomiędzy dziećmi w danej grupie. Dzieci uczą się nie tylko od nauczyciela, ale przede wszystkim od
siebie nawzajem. Nauczyciel również uczy się od swoich uczniów. Stały proces wzajemnego uczenia
się odbywa się poprzez bycie razem, wymianę doświadczeń, rozmowę, współdziałanie, jednym
słowem przez wchodzenie we wzajemne interakcje. Rolą nauczyciela jest przekonanie uczniów, że
różnorodność jest wartością czymś, co wzbogaca, a nie przeszkadza. To z kolei pozwala zrozumieć,
czym jest tolerancja, umożliwia otwarcie się na innych, uczy szanować prawo każdego do zachowania
odmienności, oducza narzucania innym swoich przekonań, wreszcie pomaga rozbudzić w sobie
gotowość do ciągłego uczenia się z innymi i od innych.
Wszystkie szkoły realizują zadanie związane z przygotowaniem uczniów do życia
w wielokulturowym i wielowymiarowym społeczeństwie. Uczniowie muszą zdobyć potrzebne
umiejętności. Edukacja interkulturowa jest sposobem na wykonanie tego zadania przez skupienie się
na różnorodności obecnej w szkolnej klasie. Różnorodność to nie tylko różnice, ale również
podobieństwa. Uczniowie oczywiście różnią się między sobą, ale w wielu aspektach są do siebie
podobni. Wszyscy skądś pochodzą, mają różne umiejętności i różne sposoby wyrażania siebie oraz
komunikowania się z kolegami i nauczycielem. Nauczanie interkulturowe w optymalny sposób
wykorzystuje tę różnorodność stymulując każdego ucznia do nauki.
Kompetencje w zakresie języka i komunikowania medialnego są właściwe gdy uczeń:
•
zna i wyróżnia elementy języka mediów w dowolnych formach komunikatów (od tekstowych do
multimedialnych)
•
potrafi nazwać i scharakteryzować różne formy przekazów słownych, obrazowych, dźwiękowych,
audiowizualnych i multimedialnych oraz nośniki, na których je zapisano
•
zna podstawy teoretyczne oraz zasady kompozycji obrazu, m.in. fotograficznego i filmowego
•
potrafi wyróżniać, porównywać i charakteryzować cechy dowolnych przekazów medialnych
(np. słownych, dźwiękowych, audiowizualnych i multimedialnych
•
dostrzega oraz potrafi interpretować i objaśnić nierealne obrazy i sceny tworzone za pomocą
animacji i technik specjalnych
•
zna podstawowe modele i techniki komunikowania bezpośredniego i medialnego
2
•
potrafi analizować dowolne teksty kultury (przekazy medialne) z punktu widzenia procesu
komunikowania, dostrzegając kontekst przekazu.3
Badania ankietowe przeprowadzone przeze mnie w celu sprawdzenia potrzeby realizacji
edukacji medialnej określić miały odbiór i wykorzystanie mediów w samokształceniu,
odpoczynku, rozwoju zainteresowań wśród uczniów. Ankieta przeprowadzona była wśród
wybranej losowo grupy uczniów klas I, II, III wszystkich szkół: liceum ogólnokształcącego,
profilowanego i technikum - Zespołu Szkół nr 24 w Warszawie. Badania nad wykorzystaniem różnych
rodzajów mediów przez młodzież przeprowadzone były wśród uczniów klas kulturowych, ogólnych,
zarządzania informacja i technikum. Opracowałam kwestionariusz ankiety sześć pytań podstawowych
wyboru z możliwością uzupełnienia wypowiedzi w pytaniu otwartym i w przeciągu tygodnia
przeprowadziłam badania.
W badaniach dotyczących wykorzystania i odbioru mediów w codziennej pracy i rozrywce
przeprowadzono wśród 151 uczniów, przy czym ankietowani odpowiadali anonimowo na pytania:
zamknięte, wyboru i otwarte. Z odpowiedzi wynika, że największym zainteresowaniem wśród uczniów
cieszą się - radio 82,1 % i telewizja 80,1%, w dalszej kolejności komputer 78,% i film 63,6% wśród
całej grupy ankietowanych. Pozostałe media maja znacznie mniejszy udział w wykorzystaniu przez
uczniów, bo książka to zaledwie 55,6%, przy częstszym korzystaniu z prasy 68,2% wideo36,4%
i zaledwie 25,8% - teatru.
Poza wynikami ankiet przygotowałam kilka przykładów działań badawczych autorytetów w tej
dziedzinie, aby przybliżyć nauczycielom wagę istniejącego problemu. Przygotowałam zestaw
informacji dotyczących kompetencji niezbędnych każdemu człowiekowi na stronie internetowej, gdzie
pod adresem: http://info.wsisiz.edu.pl/~irudnick/cib/?strona=warto,są udostępnione zainteresowanym
informacje na ten temat w Centrum Informacji.
Potwierdzeniem istniejącej potrzeby realizacji treści związanych z edukacją medialną, mogą
być fragmenty opisujące tego typu badania w krajach wysoko rozwiniętych, gdzie obniżające się
wyniki w nauce uczniów, spowodowały konieczność sprawdzenia przyczyn zaistniałego stanu
problemów edukacyjnych uczniów.
Potrzebę systematycznego prowadzenia edukacji medialnej szkołach dostrzeżono już
wcześniej w krajach wysoko rozwiniętych, wprowadzając ja do obowiązkowych zajęć lekcyjnych na
równi z innymi przedmiotami.
Według badań amerykańskich za najpoważniejsze niekorzystne efekty oddziaływania mediów
uznaje się: wzrost stanów lękowych, nazywanych syndromem wymyślonego i strasznego świata,
odwrażliwienie na rzeczywistą przemoc, wzrost zachowań agresywnych. Jane M. Healy, powołując się
na własne badania, dostrzega związek między intensywnym oglądaniem telewizji a niższymi
osiągnięciami w szkole, szczególnie w zakresie czytania. Autorka uzasadnia twierdzenie, że
bezmyślne oglądanie telewizji oraz nieustanna zabawa grami wideo wpływają na ograniczanie rozwoju
tej części kory, która jest odpowiedzialna za planowanie, organizowanie i sekwencyjność naszych
zachowań, samokontrolę oraz sądy moralne. Ośrodek ten rozwija się intensywnie właśnie w okresie,
kiedy dzieci wpadają w manię oglądania telewizji (Healy, 1998, 1999a, 1999b).(...) Takie jak wyżej
konstatacje implikują konieczność kształtowania u młodych ludzi krytycznego patrzenia na komunikaty
medialne oraz „oderwania" ich od ekranów.
Podstawą przeciwdziałania niekorzystnym wpływom jest edukacja medialna - wprowadzanie
dzieci w krytyczne oglądanie mediów. Mówimy o czymś, co się określa w literaturze anglosaskiej jako
media literacy - alfabetyzacja medialna czy umiejętność czytania i tworzenia mediów. Czy jeszcze
inaczej - jest to zdolność do analizy, oceniania, wartościowania i tworzenia komunikatów medialnych.
Bardzo ważne jest zrozumienie, że każdego dnia oddziałują na nas setki wiadomości, które wpływają
na nasze postawy, wartości i zachowania - nie zawsze świadomie.
Opierając się na przeprowadzonej wcześniej analizie ankiety, wynikających z niej wniosków,
a także przedstawionych przykładach badawczych z innych środowisk, wprawdzie odległych, jednakże
również dotyczących edukacji, wynika jasna konieczność wprowadzenia edukacji medialnej do
obowiązkowej realizacji w szkołach.
3
W. Strykowski , Kompetencje medialne: pojęcie, obszary, formy kształcenia W: Kompetencje medialne
społeczeństwa wiedzy. Media a edukacja. red. W .Strykowski, W. Skrzydlewski. Poznań, 2004
3
Przedstawienie wyników badań i wynikających z nich potrzeb podniesienia kompetencji
medialnych, zawarłam w przygotowanej prezentacji, która wskazuje, w jakich tematach niezbędna jest
potrzeba poszerzenia edukacji wśród uczniów naszej szkoły. Wynika z niej, że przy współpracy
nauczycieli podczas realizacji edukacji medialnej - odbiór i rozumienie mediów ulega znacznej
poprawie. Podnosi się także umiejętne i mądre wykorzystywanie mediów w pracy i rozwijaniu
zainteresowań, rozumienia świata wielu kultur, przełamywaniu barier i stereotypów.
Do swoich działań włączyłam aktywną i systematyczną współpracę z organizacjami
społecznymi (Towarzystwo Nauczycieli Bibliotekarzy Szkół Polskich, Stowarzyszenie Obywatele dla
Rzeczypospolitej, Unia Europejskich Federalistów – Polska, Stowarzyszenie Teatrów dla Dzieci i
Młodzieży ASSITEJ Ośrodek Polski w Warszawie, Bemowskie Towarzystwo Fotograficzne)
kulturalnymi (Wojewódzką Biblioteką Pedagogiczną i innymi bibliotekami: Biblioteka Publiczna
Dzielnicy Bemowo, uniwersyteckimi: Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej oraz
Biblioteką Narodową; Dystrybutorem Filmowym Gutek-Film, Filmoteką Narodową w tym kinami:
Muranów, Cinema-Bemowo; teatrami: Rampa, Dramatycznym, Narodowym i Wielkim; domami kultury:
Centrum Edukacji Kulturalnej, Dom Kultury „Działdowska” Dzielnicy Wola w Warszawie, Centrum
Edukacji Kulturalnej; galeriami i muzeami: Galeria na Kole, Muzeum Teatralne Teatru Wielkiego);
organizacjami samorządowymi ( Urzędy Dzielnic Woli i Bemowa).
Współpraca ta obejmowała różne dziedziny pracy dydaktycznej i wychowawczej. Był wśród
nich m.in. udział uczniów w zajęciach Programu edukacji teatralnej i filmowej, opracowanego przeze
mnie dla potrzeb szkoły i włączonego do obowiązkowych programów dydaktycznych do realizacji
w klasach humanistycznych i kulturowych oraz wybranych ogólnych. Aby realizacja takiego programu
była możliwa, nawiązałam współpracę z wymienionymi wyżej instytucjami kultury na terenie miasta
(Dystrybutorem Filmowym Gutek-Film w tym kinami: Muranów, Cinema-Bemowo; teatrami: Rampa,
Dramatycznym, Narodowym i Teatrem Wielkim; domami kultury: Centrum Edukacji Kulturalnej).
Program edukacji filmowej realizowałam zawsze przy współpracy z nauczycielem języka
polskiego i wiedzy o kulturze. Wraz z rozpoczęciem roku szkolnego sporządzałam grafik zajęć
edukacji teatralnej i filmowej, które miały odbyć się w całym roku szkolnym, z podaniem tematów lekcji
oraz wykazem terminów. Osobno dla każdej grupy przygotowywałam zestaw materiałów
dydaktycznych dotyczących tematu edukacyjnego. Każda klasa uczestnicząca w programie edukacji
filmowej w 3 letnim cyklu edukacyjnym, brała udział w comiesięcznych pokazach filmu połączonych
z wykładami. Spotkania odbywały się w kinie „Muranów” uznanym w za najlepsze kino europejskie
ostatnich lat, a współpracowałam z dystrybutorem filmowym Gutek-Film ,włączając uczniów do udziału
w przeglądach festiwalowych, szczególnie w ramach Festiwali Filmu Europejskiego Programu „Media
w Europie” prezentujących twórczość wybitnych ludzi kina europejskiego. Uczniowie obejrzeli filmy
m.in. I. Bergmana i I. Szabo, uczestnicząc jednocześnie w prowadzonych dyskusjach panelowych
krytyków filmu T. Sobolewskiego i T. Szczepańskiego.
Współpraca z Teatrem Dramatycznym rozpoczęta propozycja współpracy w realizacji edukacji
teatralnej spotkała się z zainteresowaniem prof. M. Dziewulskiej wykładowcą w Instytucie Kultury
Polskiej UW w Warszawie, która po wstępnych rozmowach i wspólnym ustaleniu programu, pomogła
w nawiązaniu współpracy z Teatrem Dramatycznym w Warszawie w zakresie organizacji dodatkowych
wykładów z historii i teorii teatru. Organizowane comiesięczne wykłady w cyklach tematycznych były
poszerzeniem edukacji humanistycznej w klasach kulturowych.
W trakcie realizacji programu organizowałam dodatkowe spotkania z reżyserami twórcami
scenografii, choreografii i innych elementów sztuki, a także i w ramach Spotkań z ludźmi kultury:
z dramaturgami, wydawcami, podczas Lekcji teatralnych: z aktorami, muzykami, scenarzystami, a
także spotkania z ludźmi mediów, podczas spotkań Eviva L’arte
Znalazłam wiec sponsorów na pokrycie części edukacyjnej, skutkiem czego zajęcia były
nieodpłatne realizowane dzięki sponsorom m.in. dofinansowania Ministerstwa Kultury i Sztuki
(wykłady teatralne), projektów edukacyjnych dzięki sponsoringowi firmy prywatnej Telekomunikacja
Polska SA (Program Edukacyjny „Kwadryga”), czy jak w przypadku warsztatów teatralnych dla
uczniów klasy kulturowej, realizowanych pod kierunkiem aktora i reżysera w Centrum Edukacji
Kulturalnej w Warszawie.
Nawiązałam kontakt z panią H. Machulską prezesem Ośrodka Polskiego ASSITEJ proponując
włączenie uczniów naszej szkoły do edukacji teatralnej prowadzonej przez towarzystwo. Współpracę
z Ośrodkiem Polskim ASSITEJ również możliwości twórczej realizacji projektów uczniów. Uczniowie
naszej szkoły systematycznie uczestniczyli organizowanych corocznie przeglądach zespołów
teatralnych: zawodowych, amatorskich i profesjonalnych realizacji nowych form teatralnych ostatnich
4
lat - Międzynarodowego Festiwalu Teatrów dla Dzieci i Młodzieży. Poza obejrzanymi spektaklami brali
udział happeningach, spotkaniach z twórcami (aktorami, reżyserami, dramaturgami, nauczycielami
szkół aktorskich i krytykami sztuki ) organizowanych w takcie Festiwalu. Uczniowie zainteresowani
dramaturgia i teatrem brali udział w specjalnych warsztatach zorganizowanych prze Ośrodek.
Mój kontakt i współpraca z pracownikami nauki, wspomagający wdrażanie własnych projektów
i programów związanych z edukacją medialną, realizowany dzięki pozyskiwaniu sojuszników
związanych z instytucjami naukowymi. Wśród nich byli pracownicy Uniwersytetu Warszawskiego (prof.
M. Dziewulska - Instytut Kultury Polskiej UW, i Polskiej Akademii Nauk (prof. M. Hopfinger – Instytut
Badań Literackich).
Współpracę z redakcją tygodnika społeczno-politycznego POLITYKA rozpoczęłam podczas
Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie. W trakcie targów zaproszono mnie wraz z uczniami
naszej szkoły, na spotkanie z N. Daviesem organizowane w Redakcji. Od tej chwili systematycznie
współpracujemy w ramach realizacji
zajęć edukacji medialnej z udziałem pracowników lub
współpracujących z tygodnikiem dziennikarzy.
Organizowałam zajęcia edukacji medialnej związanych z poznaniem pracy redakcji tygodnika
społeczno-politycznego. Organizowałam spotkania z publicystami i dyskusje na tematy związane ze
zmianami w Europie związanymi z gobalizacją, zachwianego świata wartości i roli mediów w państwie,
w aktualnych warunkach społeczno-politycznych (A. Szostkiewicz, M. Ostrowski, P. Adamczewski
i inni Efekty tej współpracy to: Poznanie warsztatu dziennikarza prasowego w bezpośrednim
kontekście, w oparciu o wybrane zagadnienia i materiały do omówienia. Uwrażliwienie na procesy
społeczno-polityczne i rolę mediów masowych w przedstawianiu obrazu współczesnego świata wielu
kultur i problemów społecznych.
Współpraca z wydawnictwem ArsPolona rozpoczęta od kontaktu z działem marketingu
i organizacji targów w Warszawie z komisarzem targów, w celu zaproponowania możliwości
przeprowadzenia dla uczniów naszej szkoły klas informatycznych i kulturowych w trakcie targów zajęć edukacyjnych dotyczących mediów na rynku wydawniczym. Stosowane formy edukacji
medialna, wspomagały proces edukacji humanistycznej o inne teksty kultury. Związane z tym zadania,
jakie zrealizowałam związane były z prowadzeniem zajęć otwartych np. spotkań, zajęć edukacyjnych
poza szkołą, prezentacji czy dyskusji np. Edukacja medialna na Międzynarodowych i Krajowych
Targach Książki, czy cykle lekcji połączonych z innymi przedmiotami (np. z literaturą, historią, wiedza
o kulturze, technologia informacyjną). Zajęcia organizowane corocznie podczas pierwszego dnia
targów, to możliwość kontaktu z wydawcami dystrybutorami, księgarzami, ludźmi zajmującymi się
reklamą i marketingiem firmy. Dzięki uczestnictwie w spotkaniach z profesjonalistami w dziedzinie
mediów, uczniowie poznawali zasadę tworzenia wizerunku i organizacji samych targów. Kontynuacją
zajęć była realizacja projektów edukacyjnych min. tworzenie katalogu wydawniczego dotyczącego
mediów na lekcji technologii informacyjnej, realizacja tematów na języku polskim i wiedzy o kulturze
z uzupełnieniem o edukację pozaszkolną (wykłady, spotkania, prezentacje) muzeum)
Realizowałam opracowany wcześniej projekt edukacyjny ”Kultura Polski na tle Europy”
wystawy fotograficzne: „Regiony Polski - Kaszuby” fotografie krajobrazowe o.Cz. Kozłowskiego SJ,
prac uczniów: XCIII Liceum Ogólnokształcącego z Zespołu Szkół nr 24 im. prof. S. Bryły i XXIV
Liceum Ogólnokształcącego im. C.K. Norwida w Warszawie „Regiony Polski-Mazowsze w fotografii
i poezji” w Czytelni Edukacyjnej nr 17. Zorganizowałam wspólnie z pracownikami biblioteki publicznej
wernisaż wystawy dla odbiorców obu dzielnic. Współpracując z Biblioteka Publiczna Dzielnicy
Bemowo i Bemowskim Towarzystwem Fotograficznym w trakcie wystawy fotograficznej’ „Regiony
Polski – Mazowsze w fotografii i poezji” kontynuowana była w szkole. Materiały informacyjne
przygotowane wraz uczniami zostały zamieszczone pod adresem: www.btf.art.pl/wystwwy.php
W następnym roku wśród uczniów naszej szkoły ogłosiłam konkurs na zdjęcia z wakacji pod hasłem
„Europa w obiektywie”, wybrane najlepsze p[race były prezentowane podczas Festiwalu
Europejskiego organizowanego w szkole.
Poza realizacją opracowanych dla szkoły programów autorskich Edukacji czytelniczej
i medialnej, Edukacji teatralnej i filmowej, poszerzona została praca z uczniami o szczególnych
wymaganiach edukacyjnych. Kilka lat pracowałam z młodzieżą prowadząc Klub Medialny, w ramach
pracy którego przygotowaliśmy wspólnie z nauczycielem języka angielskiego projekt edukacyjny
objęty grantem Biura Edukacji „Edukacja medialna w różnych rejonach kultury”. Z czasem
prowadziłam także Koło multimedialne w ramach zajęć pozalekcyjnych, które realizowało swoje
zadania w grupach roboczych, konsultując się bezpośrednio, bądź poczta internetową lub na
spotkaniach pełnych w Centrum Informacji. Zajęcia edukacyjne na zewnątrz maja różny charakter od
5
wykładów do prezentacji. Ponadto w ramach organizowanych Spotkań z mediami uczniowie
uczestniczyli ostatnio m.in. w:
•
Spotkaniach z politykami, dziennikarzami w ramach Festiwali Nauki, w tym spotkanie w redakcji
„Polityki” z dziennikarzami rosyjskimi, czeskimi i niemieckimi na tematy obalania stereotypów
i uprzedzeń narodowościowych z cyklu „Jak nas widza sąsiedzi”
•
realizacja scenariuszy poświeconych edukacji międzykulturowej z wykorzystaniem mediów
„Zadania mediów w państwie demokratycznym. Obraz demokracji państw europejskich w mediach
publicznych”.
•
Warsztatach filmowych Wyższej Szkoły Filmowej A. Wajdy (październik- grudzień) W lutym odbyło
się spotkanie kończące projekt spotkanie z reżyserami i prezentacją zrealizowanych przez
młodzież filmów. W projekcie brali udział uczniowie szkół warszawskich, a także studenci Szkoły
Filmowej Andrzeja Wajdy - przedstawiciele rożnych krajów i narodowości
•
Spotkaniu z A. Wajdą, N. Daviesem i T. Sobolewskim na temat tworzenia filmu o Powstaniu
Warszawskim w Audytorium Maximum. SUPERPRODUKCJA, MORALITET, PARADOKUMENT Jaki powinien być współczesny film o Powstaniu Warszawskim?
•
spotkania z wydawnictwami propagującymi współprace międzykulturową krajów Europy
Środkowej – Wydawnictwo „Czarne”
Dotąd w ramach zajęć uczniowie także:
•
przygotowywali materiały i pomagali opracowywać prezentację w PowerPoint dotyczącą Danii
w ramach Festiwalu Europejskiego - wykorzystywali w praktyce zasad prezentacji, wymiany
informacji przygotowywanych materiałów na spotkaniach w trakcie Festiwalu Europejskiego,
spotkań z uczniami szkól przy realizacji projektu Socratesa ( Austria, Finlandia i Bułgaria)
•
Programów edukacyjnych „National Geographic”
•
Fotografia. Multimedialna Szkoła Fotografowania w ośmiu częściach oraz z 4 częściowego cyklu
„Tabu” wybrane elementy dotyczące nieznanych kultur
•
Najnowszych produkcji filmowych i telewizyjnych: Warszawa, Anioł w Krakowie, Plac Zbawiciela
•
Tworzenie dokumentów i prezentacji dotyczących szkoły i środowiska oraz realizowanych
projektów międzykulturowych w ramach Festiwali Europejskich
Rozróżniamy dwa zasadnicze wątki, które powinny być obecne w nauczaniu międzykulturowym, by
spełniało ono swój cel.
1. Zakładamy, że kompetentny nauczyciel powinien rozwijać u uczniów cechy potrzebne do tego, by
ich świadomość kulturowa i społeczna owocowała poszanowaniem dla przedstawicieli innych
kultur. Chodzi o przymioty takie jak otwartość, wrażliwość na potrzeby innych, zdolność
porozumienia, empatia oraz łatwość adaptacji. Rozwijanie tych cech u młodzieży przyczynia się
do budowy społeczeństwa obywatelskiego.
2. Drugim zasadniczym zadaniem nauczyciela jest rozwijanie u uczniów umiejętności otwartego
dialogu, dla którego punktem wyjścia jest szacunek dla interlokutora i pragnienie dojścia do
konsensusu. Poznając wielość perspektyw oraz biorąc udział w dyskusjach na temat treści
nauczania, uczniowie znajdują własne punkty widzenia, odkrywają inne optyki i uczą się zakreślać
wspólne horyzonty. Na tym właśnie polega proces edukacji międzykulturowej, której nieodłącznym
składnikiem jest poznawanie odmienności kulturowych i bezpośredni kontakt z „Innym”.
Niezbędne są:
− działania zbliżające ludzi wyrastających z odmiennych kultur poprzez budowę dobrosąsiedzkich
stosunków, wspólną naukę i pracę, zarówno w obrębie szkoły, jak i poza nią
− rozwijanie umiejętności komunikacyjnych u dzieci – zarówno na płaszczyźnie uczeń-uczeń, jak i
uczeń-nauczyciel
− przedsięwzięcia służące wymianie międzykulturowej w szerokim sensie tego słowa
6
− rozwój umiejętności dialogu i empatii poprzez działania, podczas których zarówno uczeń, jak i
nauczyciel, uczą się przyjmować różne punkty widzenia
Kluczowym słowem jest różnorodność. Podejście wielokulturowe powinno być obecne zarówno w
merytorycznej zawartości programów nauczania, jak i w metodyce. Dzięki temu - i dzięki
wykorzystaniu istniejących różnic w zasobie wiedzy uczniów, a także zróżnicowania ich umiejętności i
postaw - można obudzić w uczniach pochodzących z różnych środowisk pragnienie zdobywania
wiedzy.
7