GO_Prognozowane zmiany

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Ozorków
PROGNOZA ZMIAN W ZAKRESIE GOSPODARKI
ODPADAMI
Zmiany zachodzące w gospodarce odpadami warunkowane są wieloma czynnikami –
kierunkami rozwoju gospodarczego, zmianami poziomu życia mieszkańców Gminy,
postępem
technicznym i technologicznym. Wstąpienie Polski do struktur Unii
Europejskiej może wywołać poważne zmiany w gospodarce, trudne do oszacowania w
chwili obecnej. Zmieniać się będzie struktura przemysłu i rolnictwa, a to wiąże się ze
zmniejszeniem ilości odpadów przemysłowych. Przyczyną zmniejszenia się ilości
odpadów będzie również wprowadzanie systemów zarządzania środowiskowego ISO lub
EMAS, zasad „Czystszej Produkcji” czy innych rozwiązań proekologicznych.
Zmianie ulegnie również struktura i ilości odpadów komunalnych, co będzie
konsekwencją zmiany liczby ludności, wzrostu stopnia zamożności społeczeństwa i
wyższą świadomością ekologiczną, której wyrazem jest zmiana modelu konsumpcji na
bardziej przyjazny środowisku. Wśród czynników wpływających na ilość i skład
wytwarzanych odpadów wymienić można m.in. oferowane systemy zbiórki, wysokość i
stopniowanie opłat za wywóz odpadów komunalnych i wielkogabarytowych, oraz
edukacja proekologiczna prowadzona przez media. Dowiedziono również, że wielkość i
rodzaj udostępnionych pojemników ma wpływ na ilość i skład wyrzucanych odpadów.
Nieduża, właściwa objętość pojemników sprzyja recyklingowi, kompostowaniu we
własnym ogrodzie i generalnie świadomemu podejściu do odpadów. Mieszkańcy będą
starali się je lepiej wykorzystać, w mniejszych pojemnikach odpady są bardziej
zagęszczane, a duże elementy takie jak np. kartony, są w nich gromadzone dopiero po
uprzednim zniszczeniu lub podarciu. Przesadnie duża pojemność to miejsce na dodatkowe
odpady i prowokacja dla wytwórców odpadów do wyrzucania wszystkiego [B.Bilitewski,
G. Hardtle, K. Marek, 2003].
Na ilość wytwarzanych odpadów wpływają również, oprócz zmian demograficznych,
wahania jednostkowych wskaźników emisji odpadów, których trendy zmian wynikają
głównie z przesłanek rozwoju gospodarczo – społecznego.
Dla potrzeb niniejszego opracowania przyjęto prognozę demograficzną opracowaną
na podstawie danych GUS oraz prognozowane zmiany wielkości strumieni odpadów
pochodzące z KPGO i Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa
Łódzkiego.
115
Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Ozorków
1. Sektor komunalny
Zgodnie z Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Łódzkiego należy
spodziewać się wzrostu odpadów komunalnych spowodowanego systematycznym
wzrostem konsumpcji indywidualnej w Polsce. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami
przyjmuje założenie 3-4% wzrostu gospodarczego, co pociąga za sobą 30 – 40% wzrost
wytwarzania odpadów w okresie 10 – letnim, a tym samym powoduje zwiększenie
wskaźnika wytwarzanych odpadów do 350 – 380 kg/M/rok.
Opracowana na potrzeby niniejszego planu prognoza dotycząca wytwarzania
odpadów komunalnych powstała w oparciu o zmiany jednostkowych wskaźników emisji
odpadów określonych w KPGO oraz zmiany demograficzne, przygotowane w oparciu o
dane GUS. Prognoza demograficzna GUS dla Polski zakłada przyrost ludności w miastach
o 0,2% i spadek ludności wiejskiej o 0,1%. Gmina Ozorków ma dodatnie saldo migracji,
ale ujemny przyrost naturalny. Można by było więc przyjąć założenie, że liczba ludności w
Gminie nieznacznie spadnie. Z drugiej jednak strony zakłada się rozwój budownictwa
rekreacyjnego i spadek liczby ludności w miastach na rzecz stałego pobytu w
miejscowościach letniskowych.
Prognozę ilości odpadów przedstawiono z podziałem na 18 strumieni. W tabeli 44
pokazano prognozę wytwarzania strumieni odpadów komunalnych w Gminie Ozorków w
latach 2003-2012.
116
Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Ozorków
Tabela 44. Prognoza zmian ilości wytwarzanych odpadów komunalnych w podziale na strumienie wg
wskaźników z KPGO.
Strumienie odpadów
Odpady kuchenne ulegające
biodegradacji
Odpady zielone
Nieopakowaniowy papier i tektura
Opakowania z papieru i tektury
Opakowania kompozytowe
Nieopakowaniowe tworzywa
sztuczne
Opakowania z tworzywa szt.
Tekstylia
Nieopakowaniowe szkło
Opakowania ze szkła
Metale
Opakowania ze stali
Opakowania z aluminium
Odpady mineralne
Drobna frakcja popiołowa
Odpady wielkogabarytowe
Odpady budowlane
Odpady niebezpieczne
Razem
2003
2005
2010
2012
144,0
145,89
146,63
145,53
27,09
69,30
100,50
11,27
27,59
70,55
102,32
11,47
27,86
70,56
102,33
11,47
27,65
70,03
101,56
11,39
136,97
138,08
138,08
135,65
44,09
30,29
6,51
123,03
29,63
10,62
3,06
86,30
262,34
97,70
260,52
13,03
1456,24
44,45
30,83
6,63
125,26
29,88
10,70
3,09
86,14
256,62
103,29
282,01
14,10
1488,91
44,45
30,84
6,70
126,51
29,88
10,70
3,09
87,87
256,54
98,49
278,19
13,13
1483,32
43,67
30,91
6,65
125,58
29,95
10,73
3,09
88,08
257,17
98,73
280,60
13,16
1480,14
Źródło: opracowanie własne na podstawie wskaźników z KPGO.
Analiza danych przedstawionych w tabeli 44 pozwala na zaobserwowanie pewnych
tendencji. a mianowicie:
-
większość strumieni wytwarzanych odpadów komunalnych będzie ilościowo rosła;
-
obserwuje się niewielki przyrost ilości odpadów opakowaniowych z papieru i
tektury, szkła, tworzywa sztucznych oraz opakowań wielomateriałowych co
związane jest z prognozowanym wzrostem konsumpcji;
-
zwiększeniu ulegnie również ilość odpadów budowlanych, mineralnych oraz metali i
w niewielkim stopniu odpadów tekstylnych;
-
tendencję malejącą zaobserwowano w przypadku drobnej frakcji popiołowej. Będzie
to efektem wprowadzania zdalaczynnego systemu ogrzewania gospodarstw
domowych oraz zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych;
-
znaczną tendencję spadkową w latach 2005-2010 zauważono w przypadku odpadów
wielkogabarytowych;
Prognoza w zakresie wytwarzania odpadów komunalnych wskazuje na stały
kilkuprocentowy wzrost większości strumieni odpadów komunalnych. W przypadku
rozwoju systemu selektywnego gromadzenia wybranych kategorii odpadów ogólna masa
przeznaczona do składowania zmniejszy się, zmianie ulegną również właściwości
117
Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Ozorków
paliwowe i nawozowe, a także ciężar objętościowy odpadów. Wyodrębnione zostaną
odpady niebezpieczna i gabarytowe, bioodpady będą kompostowane, wzrośnie też ilość
użytecznych surowców odzyskanych dzięki segregacji odpadów. Ten kierunek działań jest
zgodny z polityką i wymaganiami Unii Europejskiej.
2. Sektor gospodarczy
Promująca wdrażanie nowych rozwiązań i technologii (technologie mało i
bezodpadowych, zmniejszanie materiałochłonności, optymalizacja procesów produkcji,
wykorzystanie odpadów w obrębie zakładu etc.), systemów zarządzania środowiskowego
ISO lub EMAS czy metod z programu „Czystszej Produkcji” polityka państwa, w dłuższej
perspektywie czasowej, skutkować będzie znacznym spadkiem ilości wytwarzanych w
przemyśle odpadów i wzrostem surowców odzyskiwanych. Już teraz, dzięki odpowiednim
aktom
prawnym
regulującym
gospodarkę
odpadami,
dostosowującymi
nasze
prawodawstwo do wymogów Unii Europejskiej, zaobserwować można pozytywne zmiany,
jakie zachodzą w przedsiębiorstwach i podmiotach gospodarczych w zakresie gospodarki
odpadami. Przyjmując za dokumentami rządowymi „wariant optymistyczny" rozwoju
sytuacji w Polsce, jako stałą tendencję, przewiduje się w ciągu najbliższych 15 lat wyjście
z recesji i dalszy rozwój gospodarczy kraju w następstwie restrukturyzacji przemysłu i
handlu.
Oczywiście pamiętać należy, że jest to wariant optymistyczny, a zmiany w ilości i
jakości odpadów w tym sektorze zależeć będą od rozwoju poszczególnych gałęzi
gospodarki, których nie sposób w chwili obecnej przewidzieć. Dlatego do prognozowania
zmian można jedynie przyjmować istniejące wskaźniki rozwoju gospodarczego kraju i na
tej podstawie dokonywać szacunków ilości przewidywanych powstających odpadów z
działalności gospodarczej.
Prognozując rozwój sektora gospodarczego i związaną z nim ilość wytwarzanych
odpadów pod uwagę należy wziąć w szczególności tendencje występujące we
współczesnej gospodarce. W poszczególnych sektorach gospodarki:
− nie należy spodziewać się znaczącej zmiany w ilości wytwarzanych odpadów z
energetyki z uwagi na ustabilizowaną strukturę produkcji energii elektrycznej i
cieplnej;
− w kontekście integracji z Unią Europejską w sposób dość znaczny zmianie ulec
mogą warunki gospodarowania w sektorze rolnym i rolno-spożywczym. W okresie
do 2010 roku przewiduje się 5 – 10% w stosunku do stanu obecnego, wzrost ilości
118
Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Ozorków
wytworzonych odpadów w sektorze produkcji rolnej, pomimo wysokiego odsetku
zagospodarowywanych do celów rolniczych odpadów;
− w zakresie odpadów niebezpiecznych spodziewany jest nieznaczny wzrost ilości
odpadów
medycznych
pochodzących
z
placówek
służby
zdrowia
oraz
pochodzących ze stosowania środków farmaceutycznych, spowodowany wzrostem
średniego wieku społeczeństwa;
− wzrośnie ilość odpadów zawierających PCB, co wynikać będzie z konieczności
wyeliminowania tej substancji z transformatorów i kondensatorów do roku 2010,
spadnie natomiast ilość olejów odpadowych i akumulatorów niklowo-kadmowych,
a wzrośnie ilość zużytych akumulatorów kwasowo-ołowiowych. W związku z
krajowym programem usuwania azbestu, szacuje się sukcesywny wzrost odpadów
pochodzących z demontowanych wyrobów azbestowych;
− przewiduje się również przyrost ilości odpadów powstających z zużytych urządzeń
elektrycznych i elektronicznych, spowodowany rozwojem technologicznym
i podnoszącym się standardem życia mieszkańców. Prognozy wykazują, że roczny
przyrost odpadów tego typu będzie kształtował się na poziomie 3-5%;
− narastać będzie problem odpadów pochodzących z wyeksploatowanych pojazdów
(zużytych opon, olejów technicznych, płynów, metali ciężkich, urządzeń
elektrycznych i elektronicznych). W Krajowym Planie Gospodarki Odpadami
przyjęto, że ilość złomowanych pojazdów będzie wzrastać i do 2006 r. osiągnie
poziom dwukrotny w stosunku do obecnego stanu, a do 2010r. wzrośnie o dalsze
30%. Potwierdza to projekt “Phare Legislation for end of life Vehicles for Poland
July 2002”, który przewiduje, że do 2007 roku ilość zużytych samochodów będzie
wzrastała (może ulec nawet podwojeniu w stosunku do stanu aktualnego), co jest
wynikiem znacznego importu używanych samochodów dokonanego w latach 1995
- 2000. Po roku 2007 ilość wyeksploatowanych samochodów będzie się stopniowo
zmniejszać i ich ilość w 2015 roku może osiągnąć wartości tylko o 20% większe w
stosunku do dnia dzisiejszego.
Do zmian w sektorze gospodarczym na terenie Gminy przyczyni się z pewnością
budowa odcinków autostrad A1 i A2 wraz z węzłem skrzyżowań. Okolice tego
skrzyżowania mają szanse stać się centrum logistycznym o znaczeniu międzynarodowym.
Jak zapisano w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami, doświadczenia światowe
wskazują, że na każde 1% wzrostu PBK przypada 2% wzrost ilości wytwarzanych
119
Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Ozorków
odpadów. Może to być wskaźnik pozwalający na dokonanie prognozy powstawania
odpadów w rozwijającej się gospodarce. Przyjmując 1,5% roczny wzrost gospodarczy
można założyć, że ilości odpadów na koniec 2011 roku wzrośnie w regionie o 1/4. Trzeba
jednak uwzględnić w prognozowaniu zmiany wynikające z porządkowania statystyki w
odpadach, a także podejmowanych działań ograniczających powstawanie odpadów. Na
ilość odpadów wpływ mają również czynniki demograficzne. Tworząc prognozy ilości
powstających odpadów trzeba także uwzględnić istnienie strefy odpadów nie
ewidencjonowanych, tzw. „szarej strefy odpadowej” (składającej się w przeważającej
mierze ze źródeł rozproszonych - małych zakładów produkcyjnych, rzemieślniczych i
usługowych), której udział w wytwarzaniu odpadów ocenia się na 2 - 8% całości obecnego
strumienia odpadów w Polsce. Odpady te, w miarę wprowadzania i udoskonalania
systemów ich ewidencji i zbiórki, powinny zostać poddane procesom odzysku lub w
odpowiedni sposób unieszkodliwione.
120