pobierz - PUP Radziejów

BADANIE PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH POWSTAŁYCH DZIĘKI
DOTACJOM OTRZYMANYM W PUP W RADZIEJOWIE
W LATACH 2010-2013.
ANALIZA
W
prezentowanej
publikacji
przedstawiono
wyniki
badania
ilościowego
i jakościowego wśród beneficjentów Powiatowego Urzędu Pracy w Radziejowie, którzy
w latach 2010 – 2013 otrzymali jednorazowe środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej.
W omawianym okresie dotacje takie otrzymało 331 osób bezrobotnych, natomiast w badaniu
wzięło udział 299 beneficjentów1. Badanie przeprowadzono techniką wywiadu przy
wykorzystaniu danych z CEIDG, SI SYRIUSZ oraz klasycznego kwestionariusza – ankiety.
W raporcie omówiono trendy i kierunki rozwoju firm powstałych dzięki dotacji PUP,
plany inwestycyjne i kadrowe przedsiębiorstw oraz bariery utrudniające funkcjonowanie na
rynku i korzystanie z różnorodnych form wsparcia. Przeanalizowano również motywacje
przedsiębiorców, które
skłoniły ich
do podjęcia działalności
gospodarczej,
oraz
zidentyfikowano powody ewentualnej likwidacji prowadzonej działalności gospodarczej.
Niniejsza publikacja przedstawia w sposób szczegółowy wyniki badań, a także wnioski
i rekomendacje, których wdrożenie pozwoli na jeszcze skuteczniejsze wspieranie lokalnego
rynku pracy.
CHARAKTERYSTYKA BADANYCH PODMIOTÓW
Fundusze
Analizowane podmioty powstały na przestrzeni lat 2010 – 2013, przy czym największy
odsetek firm założono w 2010 roku (40%). Ankietowani deklarowali powszechnie, iż byli
dobrze i bardzo dobrze przygotowani do prowadzenia własnego biznesu oraz byli rozeznani w
branżach, którymi chcieli się zajmować.
1
Różnica liczby osób bezrobotnych, które otrzymały dotację w stosunku do zbadanych podmiotów, wynika
z braku możliwości przeprowadzenia wywiadu, z powodu braku informacji o podmiotach prowadzących
działalność w CEIDG , bowiem zakończyły one swoje funkcjonowanie przed stworzeniem tej bazy przez Ministra
Gospodarki, i nie są uwzględnione w tym rejestrze.
1
W momencie przeprowadzania badania przedsiębiorstwa miały formę działalności
gospodarczej – osoby fizycznej.
Udział środków finansowanych z Funduszu Pracy i Europejskiego Funduszu
Społecznego był zróżnicowany w poszczególnych latach:
Tabela 1. Źródło finansowania dotacji w badanym okresie.
ROK / FUNDUSZE
FUNDUSZ PRACY
EUROPEJSKI
RAZEM
FUNDUSZ
SPOŁECZNY
2010
83
51
134
2011
30
34
64
2012
41
21
62
2013
5
66
71
RAZEM
159
172
331
Źródło: opracowanie własne na podst. danych PUP w Radziejowie.
Fundusze
Fundusz Pracy
48%
52%
Europejski Fundusz
Społeczny
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP w Radziejowie.
2
Wiek
Wsparcie w postaci jednorazowych środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej
otrzymali respondenci w różnym wieku, chodź wyraźna jest przewaga osób młodych
i w średnim wieku. Decyzję o założeniu własnego biznesu nieco chętniej podejmują osoby
młode, do 30 roku życia (26%) i w średnim wieku – od 31 do 40 lat (41%), a około jednej
czwartej osoby powyżej 40 roku życia (24%).
Wiek respondentów
24%
26%
Do 30 roku życia
31 - 40
41%
41 - 67
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP w Radziejowie.
Płeć
Wyzwanie jaki niesie za sobą praca „na swoim”, zdecydowanie chętniej podejmują
mężczyźni (57%) niż kobiety (35%).
Tabela 2. Płeć badanych respondentów.
ROK / PŁEĆ
KOBIETY
MĘŻCZYŹNI
RAZEM
2010
40
68
108
2011
24
35
59
2012
27
35
62
2013
23
47
70
RAZEM
114
185
299
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP w Radziejowie.
3
Płeć
34%
Kobiety
Mężczyźni
56%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP w Radziejowie.
Wykształcenie
Przedsiębiorcy to na ogół osoby dobrze wykształcone, na poziomie co najmniej
średnim:
Wykształcenie
17%
podstawowe /
gimnazjalne
8%
23%
44%
zawodowe
średnie
wyższe
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP w Radziejowie.
4
Gminy
Najwięcej działalności zostało rozpoczętych w gminach:
Tabela 3. Gminy w jakich ankietowanie otwierali działalności.
GMINA
/ 2010
2011
2012
2013
RAZEM
37
18
14
17
86
Osięciny
12
13
15
15
55
Bytoń
4
5
6
5
20
Radziejów
18
8
13
15
54
Gmina
9
3
4
2
18
Dobre
13
3
5
10
31
Topólka
15
9
5
6
35
RAZEM
108
59
62
70
299
ROK
Piotrków
Kujawski
Radziejów
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP w Radziejowie.
Gminy
Piotrków Kujawski
11%
9%
26%
Osięciny
Bytoń
5%
16%
17%
6%
Radziejów
Gmina Radziejów
Dobre
Topólka
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP w Radziejowie.
5
Branża
Przeanalizowano
także,
jakie
dziedziny
prowadzenia
biznesu
są najpopularniejsze wśród ankietowanych:
Tabela 4. Branże.
ROK / BRANŻA
HANDEL
USŁUGI
PRODUKCJA
RAZEM
2010
45
51
9
105
2011
26
24
5
55
2012
29
31
2
62
2013
27
40
10
77
RAZEM
127
146
26
299
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP w Radziejowie.
Przedsiębiorcy najczęściej podejmowali działalność w sferze usług (39%), a także
handlu (38%), natomiast najmniejszą grupę stanowią producenci wyrobów gotowych (8%).
Branża
8%
39%
Handel
38%
Usługi
Produkcja
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP w Radziejowie.
6
Dane dotyczące branży PKD zweryfikowano, czym dokładnie zajmuje się badana firma.
Głównymi dziedzinami działalności przedsiębiorstw wg sekcji PKD 2007 są:
1. Sekcja G - Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych,
włączając motocykle:
a) Dział 47 – Handel detaliczny, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami
samochodowymi:
- sklepy spożywcze,
- sklepy odzieżowe, meblowe, kosmetyczne, a także sprzedaż: urządzeń
gospodarstwa domowego, artykułów metalowych, kosmetyków, biżuterii itp.,
- sprzedaż przez Internet,
- sprzedaż odzieży używanej,
- sprzedaż artykułów oświetleniowych,
- sprzedaż prowadzona na straganach i targowiskach.
b) Dział 45 – Handel hurtowy i detaliczny pojazdami samochodowymi; naprawa
pojazdów samochodowych:
- sprzedaż hurtową i detaliczną pojazdów samochodowych, nowych i używanych,
- sprzedaż hurtowa i detaliczna motocykli, ich naprawa i konserwacja oraz sprzedaż
hurtowa i detaliczna części i akcesoriów do nich.
2. Sekcja S – Pozostała działalność usługowa:
a)
Dział 96 – Pozostała indywidualna działalność usługowa:
- zakłady fryzjerskie,
- zakłady kosmetyczne,
- firmy sprzątające,
- zagospodarowanie terenów zieleni: wykaszanie traw, pielęgnacja
krzewów.
b)
Dział 43 – Roboty budowlane specjalistyczne:
-
firmy
budowlane:
wznoszenie
budynków
mieszkalnych
i niemieszkalnych, burzenie i rozbiórka obiektów budowlanych,
-
firmy
wykończeniowe:
tynkowanie,
malowanie,
szklenie,
oblicowywanie ścian, pozostałe specjalistyczne roboty budowlane
wykończeniowe.
c)
Dział 71 - Działalność w zakresie architektury i inżynierii oraz związane z nią
doradztwo techniczne:
- usługi geodezyjne,
7
- działalność w zakresie architektury.
d)
Dział 74 – Pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna:
- fotografowanie.
Dział 59 – Działalność związana z produkcją filmów, nagrań wideo, programów
e)
telewizyjnych, nagrań dźwiękowych i muzycznych:
- videofilmowanie.
Dział 86 – Pozostała działalność w zakresie opieki zdrowotnej:
f)
- fizjoterapia.
g)
Dział 85 – Edukacja:
- korepetycje.
3. Sekcja C – Produkcja:
a)
Dział 25 – Produkcja metalowych wyrobów gotowych:
- usługi ślusarskie: toczenie, frezowanie wyrobów metalowych,
- produkcja konstrukcji metalowych, bram, ogrodzeń, balustrad,
- płatnerstwo: produkcja zbroi rycerskich, mieczy.
b)
Dział 14 – Produkcja odzieży, z wyłączeniem wyrobów futrzarskich:
- szycie odzieży damskiej, męskiej, młodzieżowej, dziecięcej,
- produkcja biżuterii, wyrobów rękodzieła artystycznego.
Sytuacja badanych przedsiębiorstw
W momencie przeprowadzania badania działalność gospodarczą prowadziło
130 beneficjentów, a prawie połowa - 166 beneficjentów zrezygnowała z bycia przedsiębiorcą,
natomiast 35 zawiesiło swoje działalności.
Tabela 4. Sytuacja badanych przedsiębiorstw.
ROK / SYTUACJA
AKTYWNI
ZAWIESZENI
WYKREŚLENI
2010
42
3
95
2011
22
9
28
2012
25
13
24
2013
41
10
19
RAZEM
130
35
166
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP w Radziejowie.
8
Sytuacja badanych przedsiębiorstw
39%
Aktywni
Zawieszeni
50%
Wykreśleni
11%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP w Radziejowie.
Użyteczność dotacji
Wpływ dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Czy gdyby nie otrzymano
dotacji z Powiatowego Urzędu Pracy w Radziejowie, rozpoczęto by działalność gospodarczą,
ankietowani odpowiadali:
Użyteczność dotacji
13%
Tak
16%
Trudno powiedzieć
Nie
63%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP w Radziejowie.
9
Przedsiębiorców poproszono o określenie, jak bardzo uzależniali oni swoją decyzję
o podjęciu działalności gospodarczej od przyznania przez urząd pracy dotacji. Ponad połowa
(ok. 63%) badanych nie rozpoczęłaby prowadzenia własnego biznesu, gdyby nie otrzymali
kwoty dofinansowania. Według odpowiedzi ankietowanych, tylko 13% byłoby gotowe podjąć
się tego wyzwania bez przyznania środków finansowych, natomiast 16% nie potrafiło udzielić
odpowiedzi na to pytanie. Oznacza to, iż wsparcie finansowe urzędu odegrało silną rolę
motywującą wśród osób rozważających rozpoczęcie działalności gospodarczej.
W niniejszej analizie szczególnie ważnym zagadnieniem jest ocena pomocy doradczej
i finansowej udzielanej przedsiębiorcom przez Powiatowy Urząd Pracy w Radziejowie.
Ponieważ wszyscy respondenci otrzymali środki finansowe na założenie własnej działalności
gospodarczej, zapytano ich, czy wysokość tej dotacji była dla nich satysfakcjonująca.
Wysokość dotacji
15%
Tak
13%
Trudno powiedzieć
Nie
65%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP w Radziejowie.
Poglądy badanych na ten temat były dosyć zróżnicowane, opinie pozytywne wyraziła
ponad połowa ankietowanych (65%), 13% respondentów nie potrafiło odpowiedzieć
na to pytanie, natomiast 15% było niezadowolonych z kwoty otrzymanych środków
finansowych.
10
Przedsiębiorcy uzyskane środki przeznaczali głownie na zakup niezbędnych narzędzi,
urządzeń, sprzętów, surowców i produktów. Wielu także na zakup środka transportu. Ponadto
inwestowali w lokale: wynajem, dostosowanie lokalu, aby odpowiadał potrzebom firmy oraz
reklamę.
Likwidacja i zawieszenie firmy
Głównymi przyczynami, które wpłynęły na respondentów i spowodowały zawieszenie
bądź zamknięcie działalności były:
1. Niemożność realizowania zobowiązań finansowych (składki ZUS i podatki) w ogóle
lub terminowo.
2. Kondycja gospodarki w kraju, kryzys gospodarczy.
Przyczyny likwidacji / zawieszenia
ZUS
20%
KRYZYS
50%
inne przyczyny
30%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP w Radziejowie.
Pojedyncze jednostki wskazywały jako przyczynę również sytuację osobista,
np. chorobę, znalezienie innego zatrudnienia, zakończenie umowy dotacji, bądź brak
predyspozycji do prowadzenia firmy, nieumiejętność przewidywania rozwiązań i palące
potrzeby finansowe. Niektórzy wskazali, że po prostu nie chcieli już prowadzić działalności.
Kondycja finansowa firmy w momencie jej zawieszenia / zamknięcia
Jak odpowiadali ankietowania, gdy zadano im pytanie o kondycję finansową firmy
w momencie jej zamknięcia, zawieszenia:
11
Kondycja finansowa
8%
Dobra
Nie wiem, nie pamiętam
28%
Zła
20%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP w Radziejowie.
Przeprowadzone badanie wskazało na występowanie pewnych barier, które utrudniają
rozwój przedsiębiorstw. W tym kontekście istotne jest określenie, jakie działania podejmują
firmy, aby przezwyciężyć te problemy, a więc z jakich form pomocy korzystają. Ankietowani
wskazali oprócz dotacji, kredyty oraz wszelaką pomoc z Urzędu Marszałkowskiego,
Wojewódzkiego Urzędu Pracy oraz Fundacji wspomagania wsi.
Wskazane przez przedsiębiorców bariery mają dwojaki charakter finansowy, gdyż ankietowani
nie dysponują wystarczającym kapitałem do starania się o środki pomocowe, bądź też mają
trudności
ze
zdobyciem
informacji
na
ten
temat
i
poradzeniem
sobie
z wypełnieniem wniosków aplikacyjnych.
WNIOSKI
Badanie pozwoliło zidentyfikować grupy docelowe, które były objęte wsparciem
w postaci jednorazowych środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Bezrobotnymi,
którzy rzadziej wyrażają zainteresowanie dotacjami, są osoby starsze, po 50 roku życia,
a także młodzież w wieku do 25 lat oraz kobiety. Promowanie wsparcia wśród kobiet jest
szczególnie ważne w kontekście dotacji przyznawanych w ramach projektów finansowanych
ze środków UE, które muszą być zgodne z polityką równości szans ze względu na płeć.
Wskaźnik „przetrwania” analizowanych podmiotów gospodarczych kształtuje się
na wysokim poziomie (prawie 40%). Najczęściej utrzymywały się na rynku firmy działające
12
w sektorze usług, handlu, a najrzadziej – produkcji. Dokonując oceny wniosków osób
aplikujących o dotację, należałoby zwrócić szczególną uwagę na szanse biznesowe firm, które
planują działać w branży handlowej i promować działalność w sferze usług, który to sektor ma
nowoczesny charakter i największe perspektywy rozwojowe.
Beneficjenci dosyć dobrze oceniają swoje przygotowanie do prowadzenia działalności
gospodarczej, na poziomie dobrym lub bardzo dobrym. Likwidacje firm założonych dzięki
dotacjom związane były zazwyczaj z problemami finansowymi, opłatami - głównie ZUS,
trudną sytuacją gospodarczą kraju – kryzysem, bądź też trudną sytuacją osobistą beneficjentów,
przy czym częściej likwidowano firmy, niż je zawieszano. Przyczynami złej kondycji
ekonomicznej likwidowanych podmiotów były głównie problemy w postaci wysokiej
konkurencji
i
niskiego
popytu,
a
także
zła
sytuacja
branży
i
problemy
z płynnością finansową.
Podmioty gospodarcze powstające dzięki dotacjom wywierają korzystny wpływ
na lokalny rynek pracy poprzez tworzenie nowych możliwości zatrudnienia. Zazwyczaj
zatrudnienia mają miejsce w kolejnych latach działalności firmy, kiedy zbuduje już ona swoją
pozycję na rynku. Co więcej, analizowane podmioty mają dalsze plany zatrudnieniowe,
zwolnienia będą miały miejsce jedynie incydentalnie. Aby zmniejszyć liczbę barier dla
przedsiębiorców najbardziej korzystne byłoby obniżenie składek ZUS oraz uproszczenie prawa
gospodarczego i systemu podatkowego, choć niewątpliwie działania te nie są możliwe
w ramach lokalnej perspektywy działania.
Przedsiębiorcy zapytani o najbardziej preferowane przez nich formy wsparcia najczęściej
wyrażali zainteresowanie dotacjami na inwestycje, bezpłatnymi szkoleniami, a także
bezpłatnym doradztwem i dotacją na uzyskanie certyfikatów. Korzystając do tej pory
z pomocy różnych instytucji, przedsiębiorcy najsilniej odczuwali brak informacji
o dostępnych środkach, a także fakt, iż wnioski o pomoc są zbyt skomplikowane.
Ograniczeniem jest również brak wolnych środków na realizację projektów i problemy
z zapewnieniem wkładu własnego i jego zabezpieczeniem.
Badanie wykonała: Sylwia Jędruszczak
13