Wyróżniona praca w formacie pdf

STRESZCZENIE
Badania na Placu Błogosławionego Bronisława Kostkowskiego w
Słupsku prowadziłam w pierwszej połowie października 2011 roku. Ich celem
była inwentaryzacja drzew na terenie zieleńca. Zinwentaryzowałam obecne
zasoby i porównałam je ze stanem z roku 1987 – na podstawie badań
prowadzonych przez prof. Józefa Misiewicza.
Stwierdziłam, iż spośród 35 starych drzew pozostało 23, dosadzono 22
drzewa. W okresie od 1987 roku ubyło 12 drzew, w tym 2 pomniki przyrody.
W chwili obecnej na terenie zieleńca rośnie 45 drzew, do najcenniejszych
należą: lipa drobnolistna Tilia cordata Mill., buk zwyczajny Fagus silvatica L.
oba te drzewa są pomnikami przyrody. Równie cennym drzewem jest kolejny
buk zwyczajny Fagus silvatica L., który według mnie również spełnia
wymagania pomnikowe. Dlatego postanowiłam złożyć podanie o umieszczenie
go w rejestrze pomników przyrody.
WSTĘP
Na przełomie XVIII i XIX wieku powszechnym zjawiskiem w Europie
stały się rozbiórki średniowiecznych obwarowań miejskich, zasypywanie fos,
niwelowanie terenu. Miejsca dawnych fortyfikacji okalających średniowieczne
miasta, na których powstały aleje, parki i zieleńce nazywamy plantami. W 1880
roku w Słupsku powstał projekt ostatecznego zagospodarowania podmokłych
terenów i stawów za murami miasta. Na ich miejsce miały powstać zieleńce.
Takim zieleńcem w Słupsku jest właśnie Plac Błogosławionego Bronisława
Kostkowskiego oraz między innymi aleja Sienkiewicza, park między ulicami
Jagiełły i Jana Pawła II [6]. Liczne opracowania na temat flory Pomorza wyszły
spod pióra profesora Józefa Misiewicza, który m. in. zbadał i opisał tereny
zieleni w Słupsku [3].
Celem moich badań była inwentaryzacja drzew na Placu
Błogosławionego Bronisława Kostkowskiego oraz porównanie stanu obecnego
ze stanem z roku 1987.
1
MATERIAŁY I METODY
Zieleniec położony jest w Słupsku między ulicami: Jana Pawła II, Prostą
i Jagiełły, jego powierzchnia to ok. 0,42 ha. Do niedawna plac Grunwaldzki,
obecnie Plac Błogosławionego Bronisława Kostkowskiego, w XIX w. nosił
nazwę Jagnięcego Wzgórza. Został on zagospodarowany na byłych terenach
fortyfikacji miejskich. W czasach średniowiecznych wzdłuż murów zamku
biegła fosa, którą zasypano w XVII w. Utworzono wał i bastiony. Taki stan
rzeczy trwał do połowy XIX wieku. Pierwsze drzewa posadzono tam w 1849r.,
następnie założono ogród, w którym w okresie międzywojennym posadzono
róże. W roku 1912, w związku z rozbudową miasta, na miejscu po bastionie
postawiono dawną kaplicę przyszpitalną św. Jerzego (Ryc. 1) z ul. Tuwima,
która pierwotnie znajdowała się za murami średniowiecznego miasta na szlaku
zachodnim. Skwer uzyskał wygląd przedstawiony na mapce (Ryc. 2) w roku
1977 po przebudowie otaczających go ulic [3,6]. Obecny wygląd zawdzięcza
pracom w latach 90’tych, w czasie których zmieniono wygląd alei
i dobudowano drugi pas ul. Prostej.
Badania prowadziłam w dniach od 1 do 14 października 2011r.
Oznaczyłam gatunki drzew [1,4,5] i zmierzyłam ich obwody w pierśnicy [7].
Ryc. 1. Kaplica św. Jerzego na Placu Błogosławionego B. Kostkowskiego [8]
WYNIKI
Na badanym terenie stwierdziłam obecność 45 drzew.
2
Tabela 1. Drzewa na terenie zieleńca zgodnie z przeprowadzoną inwentaryzacją
Dane liczbowe dotyczące drzew
obecnie rosnących w zieleńcu
Gatunek badanego drzewa i jego nr. na
mapie
Liczba
okazów
Obwody drzew w
pierśnicy [cm]
6
46, 54, 237, 290, 323, 334
2
158, 201
1
59
5
2
56, 60, 66, 115, 150
129, 179
2
126, 174
4
173, 197, 198, 453
6
63, 68, 75, 78, 80, 106
1
69
15
25, 27, 28, (zmierzono
największe okazy)
1
20
2. Buk zwyczajny Fagus silvatioa L.
4. Dąb szypułkowy odm. stożkowa
Querous robur L. ‘Fastigiata’
6. Głóg dwuszyjkowy odm.
pełnokwiatowa czerwona Crataegus
oxyaoantha L. ‘Paulii’
7. Jarząb pospolity Sorbus auouparia L.
8. Klon jawor Acer pseudoplatanus L.
9. Klon jawor odm. purpurowa Acer
pseudoplatanus L. ‘Purpureum’
11. Lipa drobnolistna Tilia cordata Mill.
13. Migdał trójklapowy odm.
pełnokwiatowa Amygdalus triloba
Ricker. ‘Plena’
16. Śliwa wiśniowa odm.
czerwonolistna Prunus cerasifera Rehd.
‘Atropurpurea’
23. Jabłoń niska Jabłoń rajska Malus
pumila Mill.
24. Buk zwyczajny odm. płacząca
Fagus sylvatica L. 'Pendula'
Tabela 2. Zmiany w stanie drzew na skwerze [2,3]
Rodzaj drzew
Liczba drzew
Zmiany w stanie drzewostanu na skwerze
Rosnące
Rosnące w
Ubyło
obecnie
roku 1987
45
35
12
Dosadzone
22
Informacje o drzewach rosnących na placu obecnie i w roku 1987
uwidocznione są na planie (Ryc. 2) oraz w tabelach (Tab. 2 i Tab. 3).
3
Tabela 3. Drzewa które ubyły od roku 1987 [2,3].
Drzewa które ubyły od roku 1987
Gatunek drzewa i jego nr na mapie
Liczba okazów
2. Buk zwyczajny Fagus silvatioa L.
2
3. Buk zwyczajny odm. czerwonolistna Fagus
1
silvatioa ‘Atropunioea’
6. Głóg dwuszyjkowy odm. pełnokwiatowa
1
czerwona Crataegus oxyaoantha L. ‘Paulii’
11. Lipa drobnolistna Tilia cordata Mill.
2
12. Lipa srebrnolistna Tilia tomentosa Moench
1
13. Migdał trójklapowy odm. pełnokwiatowa
1
Amygdalus triloba Ricker. ‘Plena’
16. Śliwa wiśniowa odm. czerwonolistna
1
Prunus cerasifera Rehd. ‘Atropurpurea’
17. Świerk kłujący Picea pungens Eng.
1
20. Wiąz holenderski Ulmus x hollandica Mill.
2
Na planie krzewy, które nie były przedmiotem obserwacji, zaznaczone są
numerami:
1. Berberys japoński Berberis thunbergii DC.
5. Dereń biały Cornus alba L.
10. Ligustr zwyczjny Ligustrumm vulgare L.
14. Pięciornik krzewiasty Potentilla frutioosa L.
15. Porzeczka złota Ribes aureum Pursh.
18. Tawuła van Houtte’a Spiraea x vanhouttei Zab.
19. Tawuła wierzbolistna Spiraea salioifolia L.
21. Żylistek szorstki Deutzia scabra Thunb.
22. Pigwowiec japoński Chaenomeles japonioa Lindl.
4
Ryc.2 Plan zieleńca na Placu bł. B. Kostkowskiego [3 zm.]
DYSKUSJA
5
Uważam, że zieleniec jest ciekawy z tego powodu iż znajdowało się na
nim wiele pomników przyrody. W 1987 rosły tu dwa okazy wiązów
holenderskich, które uschły. Były to pomniki przyrody o obwodach: 390cm i
370cm. W 1979 usechł tu również buk – pomnik przyrody, który osiągnął
obwód 400cm [3]. Obecnie na terenie placu znajdują się 2 pomniki przyrody
buk o obwodzie 334cm oraz lipa drobnolistna która w 1987r. miała obwód
410cm, obecnie 455cm, a jej pień jest pochylony wyraźnie w kierunku kaplicy
św. Jerzego. Myślę, że 12 drzew uschło lub zostało wyciętych z powodu
rozbudowy drogi i zwiększenia ruchu ulicznego. Dwa pomniki przyrody –
wiązy mogły zachorować na popularną chorobę zwaną chorobą holenderską
wywoływaną przez grzyb Ophiostoma ulmi. która wyniszczyła wiązy w Słupsku
w latach 90’tych. Choroba ta objawia się nagłym zamieraniem poszczególnych
gałęzi [7,10]. Miasto Słupsk dosadziło piętnaście okazów rajskich jabłuszek
Malus pumila Mill. oraz kilka innych gatunków po to by uatrakcyjnić
estetycznie park i zwiększyć ilość drzew.
Zauważyłam również że jeden z buków od strony wschodniej powinien
zaliczać się do pomników przyrody, ponieważ ma on 323cm w obwodzie, co
zgodnie z podstawą prawną tworzenia pomników przyrody w Polsce (Ustawa z
dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody) upoważnia do nadania tytułu
pomnika przyrody bukowi pospolitemu o obwodzie większym niż 314cm [9].
Zamierzam złożyć odpowiedni wniosek o wpisanie tego buka na listę pomników
przyrody w Polsce.
PIŚMIENNICTWO
1. Kremer B.T. (1996) Drzewa – leksykon przyrodniczy – Świat Książki,
Warszawa
2. Misiewicz J. (1978) Flora synantropijna Słupska na tle warunków
przyrodniczych i rozwoju miasta – WSP, Słupsk
3. Misiewicz J. (1987) Tereny zieleni w Słupsku – WSP, Słupsk
4. Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. (1988) „Rośliny polskie – część I”
PWN, Warszawa
5. Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. (1988) „Rośliny polskie – część II”
PWN, Warszawa
6. Szpilewski S. Słupskie planty – Towarzystwo Opieki nad Zabytkami,
Oddział w Słupsku, Słupsk
7. Szweykowscy A. i J. (2003) WP, Warszawa
8. http://drzewa.nk4.netmark.pl/dodatki/pomiary/pomiary.php (data ostatniej
modyfikacji: 2011-09-06)
9. http://pictures.jakleci.pl/001/134/1134753.jpg
10. http://pl.wikipedia.org/wiki/Holenderska_choroba_wi%C4%85zu (Tę
stronę ostatnio zmodyfikowano 18:09, 11 lut 2011.)
11. http://www.lop.org.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=
62&Itemid=45
6