Pismo po Zastępcy Dyrektora Departamentu Systemu Podatkowego

Pismo p.o. Zastępcy Dyrektora Departamentu Systemu Podatkowego z dnia 18.03.2005
r. nr SP2-191/0602-8/BM6-2511/05/DO do izb skarbowych
W związku z sygnalizowanymi problemami wynikającymi z uznawania się organów skarbowych
za niewłaściwe w sprawach nadzwyczajnego podatku od wzbogacenia wojennego Ministerstwo
Finansów informuje, co następuje.
Sprawy związane z nadzwyczajnym podatkiem od wzbogacenia, wprowadzonym Dekretem z dnia
13.04.1945 r. o nadzwyczajnym podatku od wzbogacenia wojennego (Dz. U. z 1945 r. Nr 13, poz.
72, z późn. zm.), pozostają we właściwości organów skarbowych, a zatem te organy są właściwe
do poboru tego podatku oraz dokonania wszelkich czynności umożliwiających wykreślenie z księgi
wieczystej hipoteki zabezpieczającej jego spłatę.
Zgodnie z art. 70 § 8 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa ( Dz. U. z 2005 r. Nr 8,
poz.60 ) zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką nie ulegają przedawnieniu, jednakże po
upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki.
Tożsame rozwiązanie było przyjęte także na gruncie wcześniej obowiązujących przepisów, tj. ustawy
z dnia 19.12.1980 r. o zobowiązaniach podatkowych ( Dz. U. z 1993 r. Nr 108, poz.486, z późn. zm.);
Dekretu z dnia 26.10.1950 r. o zobowiązaniach podatkowych (Dz. U. z 1950 r. Nr 49, poz.452, z
późn. zm.) oraz Dekretu z dnia 16.05.1946 r. o zobowiązaniach podatkowych ( Dz. U. z 1946 r. Nr
27, poz. 107, z późn. zm.). Wskazać zatem należy iż, zabezpieczone hipoteką zobowiązania z tytułu
nadzwyczajnego podatku od wzbogacenia nie wygasły, niemniej po upływie terminu przedawnienia,
który niewątpliwie w przypadku tego podatku nastąpił, zobowiązania te mogą być zaspokojone
tylko z przedmiotu zabezpieczenia. Natomiast dobrowolne wykonanie tego zobowiązania nie jest
obwarowane żadnymi ograniczeniami.
Inną kwestią natomiast jest sprawa naliczania odsetek od nieuiszczonego w terminie nadzwyczajnego
podatku od wzbogacenia wojennego zabezpieczonego hipoteką. Do wejścia w życie rozporządzenia
Ministra Finansów z dnia 31.12.1989 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy
o zobowiązaniach podatkowych ( Dz. U. z 1990 r. Nr 1, poz. 4), które to rozporządzenie miało
zastosowanie również do zaległości powstałych przed dniem 1.01.1990 r., zasadą było pobieranie
odsetek za zwłokę od nieuiszczonego w terminie podatku do dnia dokonania jego zapłaty włącznie.
Powyższa zasada uległa jednak zmianie, bowiem od dnia 1.01.1990 r. odsetki za zwłokę zaczęto
pobierać od zaległości zabezpieczonych hipoteką tylko do dnia, w którym nastąpiło przedawnienie
ściągania zabezpieczonych należności z innego poza nieruchomością majątku podatnika. Zasada
ta obowiązuje również obecnie. Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia
24.12.2002 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, dokonywania
zaokrągleń oraz zakresu informacji, które musza być zawarte w rachunkach ( Dz. U. z 2002 r.
Nr 240, poz. 2063) odsetki za zwłokę od zobowiązań podatkowych zabezpieczonych hipoteką
są naliczane do dnia upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, włącznie z tym
dniem. W świetle powyższego odsetki za zwłokę od nieuiszczonego w terminie nadzwyczajnego
podatku od wzbogacenia wojennego zabezpieczonego hipoteką, w przypadku dobrowolnego jego
uregulowania, naliczane będą tylko do dnia upływu terminu przedawnienia tego podatku, tj. najdłużej
do 1.01.1990 r., jednak możliwość ustalenia, w jakiej wysokości odsetki za zwłokę są należne jest
sprawą indywidualną, wymagająca każdorazowego przeanalizowania okoliczności sprawy.