Client Alert Wpływ projektu nowego Prawa geologicznego i
Transkrypt
Client Alert Wpływ projektu nowego Prawa geologicznego i
Client Alert Wpływ projektu nowego Prawa geologicznego i górniczego na rynek gazu niekonwencjonalnego w Polsce. Część I - Czy pozytywnie zakończone poszukiwania stanowią gwarancję przejścia do etapu wydobycia? W Sejmie toczą się obecnie dyskusje nad nowym brzmieniem Prawa geologicznego i górniczego. Kwestie odnoszące się do zakresu ochrony praw inwestorów, w szczególności dotyczące gwarantowanego przejścia od etapu rozpoznania złóż gazu niekonwencjonalnego do etapu jego wydobycia, nie zostały wciąż jednoznacznie rozstrzygnięte. Nowa ustawa - Prawo geologiczne i górnicze jest przedmiotem prac Sejmu od 2008 roku. Projektowane zmiany wynikają przede wszystkim z potrzeby dostosowania aktualnego modelu regulacji prawnych (w tym warunków wykonywania działalności w zakresie poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania gazu niekonwencjonalnego) do nowych, dynamicznie zmieniających się realiów rynkowych oraz prawa Unii Europejskiej. Z uwagi na bardzo duże zainteresowanie krajowych jak i zagranicznych inwestorów złożami gazu niekonwencjonalnego w Polsce oraz dużej liczby podmiotów, które podjęły już działalność związaną z badaniem tych złóż, wyłania się obecnie istotne pytanie - czy na podstawie nowego brzmienia projektu Prawa geologicznego i górniczego podmioty, które dokonały rozpoznania złóż, będą również automatycznie uprawnione (z wyłączeniem innych zainteresowanych podmiotów) do podjęcia działalności polegającej na wydobyciu z nich gazu? Przejście od etapu poszukiwań do etapu wydobycia na podstawie dotychczasowych przepisów Prawa geologicznego i górniczego Zgodnie z aktualnym stanem prawnym, zarówno rozpoczęcie działalności polegającej na poszukiwaniu i rozpoznawaniu złóż jak i wydobyciu z nich gazu, poprzedzone jest procesem zawarcia odpowiednich umów i uzyskania zezwoleń, osobno dla każdego z tych rodzajów działalności (m.in. zawarcia umowy użytkowania górniczego, uprawniającego do korzystania ze złóż oraz uzyskania koncesji, umożliwiającej wykonywanie działalności gospodarczej na wyznaczonym terenie). W związku z tym, zawarcie umowy użytkowania górniczego i uzyskanie koncesji na rozpoczęcie działalności polegającej na poszukiwaniu i rozpoznawaniu złóż gazu niekonwencjonalnego nie jest równoznaczne z uzyskaniem przez tego samego inwestora możliwości wydobywania gazu z rozpoznanych przez niego złóż. W obu etapach (poszukiwawczym i wydobywczym), zawarcie umowy o ustanowienie użytkowania górniczego następuje po uprzednim przeprowadzeniu postępowania przetargowego (ogłoszonego z urzędu lub na wniosek zainteresowanego podmiotu). Koncesje natomiast, uzyskiwane są bezpośrednio w trybie bezprzetargowym, po spełnieniu warunków określonych w ustawie. Warto natomiast mieć na względzie, że ustawa przewiduje wyjątki od przetargowego trybu ustanowienia użytkowania górniczego, m.in. w przypadku, gdy inwestor zamierza prowadzić działalność na obszarze, w obrębie którego użytkowanie górnicze ustanawiane jest w trybie bezprzetargowym (wykaz obszarów załączony do Komunikatu Rządu Rzeczypospolitej Polskiej dotyczącego Dyrektywy 94/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 10 maja 1994 r. w sprawie warunków przyznawania i korzystania z koncesji na poszukiwanie, badanie i produkcję węglowodorów oraz Kompetentnych Organów Władzy określonych na podstawie art. 10 Dyrektywy 94/22/WE). Ponieważ znacząca większość obszarów to obszary zwolnione z uprzedniego obowiązku przeprowadzenia przetargów (zgodnie z informacjami uzyskanymi w Ministerstwie Środowiska, ostatni przetarg na nabycie prawa użytkowania górniczego ogłoszony został w 2007 r.) inwestor, który zamierza poszukiwać gaz na takim obszarze (objętym wspomnianym wyżej wykazem), bezpośrednio występuje do Ministra Środowiska z wnioskiem o zawarcie umowy o ustanowienie użytkowania górniczego oraz o udzielenie odpowiedniej koncesji. W odniesieniu do kwestii możliwości przejścia z etapu poszukiwania do etapu wydobywania gazu, Prawo geologiczne i górnicze w swoim bieżącym brzmieniu dąży do zabezpieczenia interesów podmiotów, które dokonały pozytywnego rozpoznania złóż gazu. Według obowiązujących przepisów są one uprawnione w ciągu dwóch lat od dnia zawiadomienia o przyjęciu dokumentacji geologicznej, z pierwszeństwem przed innymi podmiotami, żądać ustanowienia na ich rzecz użytkowania górniczego w zakresie wydobycia. Ponadto podmiotom tym przysługuje wyłączne prawo do wykorzystywania informacji geologicznych (niezbędnych do uzyskania koncesji na wydobycie) przez okres 5 lat od wygaśnięcia koncesji na rozpoznawanie gazu. W konsekwencji, dopiero po wygaśnięciu wspomnianego prawa pierwszeństwa, pozostałe podmioty zainteresowane wydobywaniem gazu z tych złóż, mogłyby, we wskazanym powyżej okresie, przejąć dany obszar na potrzeby własnej działalności i uniemożliwić inwestorowi, który dokonał rozpoznania złóż gazu jego wydobycia (poprzez uzyskanie, w pierwszej kolejności, użytkowania górniczego oraz koncesji w zakresie poszukiwania lub rozpoznawania gazu na tym obszarze, a w przyszłości odpowiednich zezwoleń na potrzeby wydobycia gazu z tych złóż). Ponieważ zgodnie z dostępnymi informacjami, dotychczas żaden inwestor nie ubiegał się jeszcze o odpowiednie zezwolenia na wydobycie gazu niekonwencjonalnego, powstaje pytanie, czy wspomniany dwuletni okres jest wystarczający na załatwienie wszelkich formalności oraz przejście do etapu wydobycia. Planowane zmiany Projekt nowego Prawa geologicznego i górniczego, co do zasady, zachowuje dwustopniowy proces związany z wydobywaniem gazu niekonwencjonalnego (etap poszukiwania i rozpoznawania oraz etap wydobywania). Zrezygnowano natomiast z trybu przetargowego uzyskiwania użytkowania górniczego na rzecz przetargowego trybu uzyskiwania koncesji (zgodnie z aktualnym projektem przetarg ogłaszany będzie tylko z urzędu). W wyniku tych zmian, Minister Środowiska będzie najpierw udzielał koncesji zwycięzcy przetargu a następnie zawierał z nim umowę o ustanowienie użytkowania górniczego. 2 Wpływ projektu nowego Prawa geologicznego i górniczego na rynek gazu niekonwencjonalnego w Polsce www.bakermckenzie.com Także w tym przypadku przewidziana została możliwość uzyskania koncesji w trybie bezprzetargowym. W sprawach omówionych w niniejszym artykule uprzejmie prosimy o kontakt z autorkami artykułu. Wątpliwość w projekcie ustawy budzi natomiast zrezygnowanie z prawa pierwszeństwa przysługującego dotychczas inwestorowi, który prowadził poszukiwania i dokonał rozpoznania złóż gazu, do żądania ustanowienia na jego rzecz użytkowania górniczego dla potrzeb wydobycia gazu z tych złóż. W świetle obecnego brzmienia projektu ustawy, wygaśnięcie użytkowania górniczego w zakresie rozpoznawania złóż (pomimo zachowania dotychczasowych regulacji dotyczących wyłącznego prawa do wykorzystywania informacji geologicznych przez okres 5 lat od wygaśnięcia koncesji na rozpoznawanie gazu), może oznaczać będzie brak gwarancji prowadzenia działalności w zakresie jego wydobycia (w wyniku np. udzielenia kolejnej koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie gazu innemu podmiotowi oraz w rezultacie zawarcie z nim umowy o ustanowienie użytkowania górniczego). Nie bez znaczenia jest również zrezygnowanie z możliwości wystąpienia przez inwestorów z wnioskiem o przeprowadzanie przetargu na koncesję wydobywczą (zgodnie z projektem postępowanie będzie mogło być wszczęte wyłącznie z urzędu, a nie jak dotychczas – z urzędu lub na wniosek), które odbiera inwestorowi, który rozpoznał złoża gazu inicjatywę wszczęcia przetargu na koncesję wydobywczą dotyczącą tych złóż. Dr Kamila Tarnacka radca prawny, partner kierujący praktyką energetyczną kancelarii +48 22 445 3402 kamila.tarnacka @bakermckenzie.com Małgorzata Kliczkowska associate, praktyka energetyczna kancelarii +48 22 445 33 08 malgorzata.kliczkowska @bakermckenzie.com Baker & McKenzie Krzyzowski i Wspólnicy Spólka Komandytowa Rondo ONZ 1 Warsaw 00-124 Poland Warto jednak pamiętać, że rezygnacja z prawa pierwszeństwa nie dotyczy obszarów, w stosunku do których koncesja wydawana będzie w trybie bezprzetargowym. W stosunku do obszarów, dla których obowiązek przeprowadzenia przetargów został wyłączony, prawo pierwszeństwa nadal będzie obowiązywać, a jego okres został wydłużony w projekcie ustawy z dwóch do pięciu lat. Jeżeli wspomniany powyżej wykaz obszarów dot. bezprzetargowego trybu ustanawiania użytkowania górniczego nie ulegnie znaczącym zmianom w odniesieniu do bezprzetargowego trybu uzyskiwania koncesji, prawo pierwszeństwa będzie wciąż obowiązywało w stosunku do znacznej części obszarów. Należy mieć jednak na względzie, że kwestia zakresu ochrony praw inwestorów jest w dalszym ciągu ważnym elementem dyskusji nad projektem ustawy w Sejmie. Z uzyskanych informacji wynika, że preferowane jest obecnie rozwiązanie zmierzające w kierunku szerszego zabezpieczenia interesów podmiotów, które poniosły znaczne koszty związane z poszukiwaniem i rozpoznawaniem złóż gazu niekonwencjonalnego w Polsce. Zgodnie z ostatnim sprawozdaniem Komisji Sejmowych do projektu nowego Prawa geologicznego i górniczego (z 14 kwietnia 2011 r.), utrzymana miałaby zostać dotychczasowa zasada stanowiąca, że każdemu inwestorowi, który rozpoznał złoża gazu, przysługiwałoby prawo pierwszeństwa do uzyskania użytkowania górniczego w zakresie wydobycia (w takim przypadku koncesja na wydobycia uzyskiwana byłaby w trybie bezprzetargowym), a ponadto przetargi na koncesje miałyby być prowadzone również na wniosek inwestora. Jednakże jest to już kolejna propozycja uregulowania tej kwestii, więc treść tego sprawozdania nie przesądza jeszcze o ostatecznie przyjętym rozwiązaniu. Obecnie projekt ustawy, będący po drugim czytaniu na posiedzeniu Sejmu (w dniu 25 marca 2011 roku) opracowywany jest w Komisjach Sejmowych Komisji Gospodarki, Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. ©2012 Baker & McKenzie. All rights reserved. Baker & McKenzie International is a Swiss Verein with member law firms around the world. In accordance with the common terminology used in professional service organizations, reference to a “partner” means a person who is a partner, or equivalent, in such a law firm. Similarly, reference to an “office” means an office of any such law firm. This may qualify as “Attorney Advertising” requiring notice in some jurisdictions. Prior results do not guarantee a similar outcome. 3 Wpływ projektu nowego Prawa geologicznego i górniczego na rynek gazu niekonwencjonalnego w Polsce