Kadencja IX - nr 5 (maj 2006) - Rada Główna Nauki i Szkolnictwa

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Kadencja IX - nr 5 (maj 2006)
Przedmiotem dyskusji posiedzenia plenarnego Rady w dniu 11 maja był model kształcenia nauczycieli
przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela, w kontekście standardów kształcenia. Standardy te
określa minister właściwy ds. szkolnictwa wyższego w drodze rozporządzenia, a przedstawia je Rada Główna,
zgodnie z ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym. Ostatnie rozporządzenie ministra w sprawie standardów
kształcenia nauczycieli ukazało się w 2004 roku i wymaga modyfikacji. Nowe rozporządzenie winno być wolne
od wszelkich uchybień i - jeśli się uda - oparte o uwspółcześnioną koncepcję przygotowania do zawodu
nauczyciela.
Materiał do dyskusji, zatytułowany System kształcenia nauczycieli w Polsce, przygotowała prof. M. NowakDziemianowicz. Według autorki, większa część przyszłych nauczycieli uzyskuje przygotowanie do zawodu
uzupełniając kształcenie kierunkowe blokiem pedagogiczno-psychologiczno-metodycznym, realizowanym w
trakcie studiów bądź kwalifikacyjnych studiów podyplomowych. Tylko nieliczni uzyskują profesjonalną wiedzę
niezbędną do pełnienia odpowiedzialnej roli nauczyciela-wychowawcy w wyspecjalizowanych instytucjach
akademickich. Wobec oczekiwanego powszechnego wdrożenia dwustopniowego systemu kształcenia,
racjonalnym rozwiązaniem mogłoby być kształcenie kierunkowe na pierwszym stopniu oraz kształcenie
pedagogiczne - wzbogacone o specjalnościowe kształcenie kierunkowe - na stopniu drugim. Nauczyciel, zgodnie
z tą koncepcją, uzyskiwałby dyplom ukończenia studiów I stopnia na wybranym kierunku (makrokierunku) oraz
tytuł zawodowy magistra po ukończeniu studiów II stopnia na kierunku pedagogika. Dopiero studia II stopnia
przygotowywałyby do radzenia sobie z wszystkimi problemami współczesnego szkolnictwa. Pozostaje kwestia
znajomości języka obcego oraz kształcenia dwuprzedmiotowego. Sprawa kształcenia nauczycieli jest
zagadnieniem najwyższej wagi, bowiem obecny system nie zapewnia należytego przygotowania do ważnego
społecznie zawodu.
Problemem wiążącym się z kształceniem nauczycieli jest zdobywanie stopni i tytułów naukowych w zakresie
dydaktyk kierunkowych. Od lat toczy się dyskusja, czy dorobek w tym zakresie ma charakter naukowy w
odpowiedniej dziedzinie lub dyscyplinie, czy też bardziej odpowiada on dyscyplinie pedagogika. Przyjęcie drugiej
opcji stwarzałoby osobom rozwijającym się w tym zakresie szansę kariery akademickiej - wobec częstego braku
przychylności dla uznania osiągnięć wspomagających dydaktyki kierunkowe za osiągnięcia naukowe w zakresie
odpowiedniej dziedziny lub dyscypliny nauki.
Rada podjęła uchwałę, mówiącą, że nowoczesna edukacja techniczna powinna być elementem kształcenia w
szkołach podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Jest ona efektem szerokiej dyskusji, jaka miała
miejsce na kwietniowym posiedzeniu. Dwudniowe posiedzenie plenarne Rady - 26 i 27 kwietnia - poświęcone
było sprawom studenckim: praktykom, kwestiom zatrudniania absolwentów, dostosowaniu kształcenia do
potrzeb rynku pracy. Wiele ciekawych wypowiedzi i propozycji znajdzie się w opracowaniu, które jest aktualnie
przygotowywane.
W dniach 24-28 kwietnia uczestniczyłem, z rekomendacji ministra edukacji i nauki, w X posiedzeniu Komitetu
Wykonawczego ALCUE, w związku z inicjatywą harmonizowania przestrzeni edukacyjnych Ameryki Południowej i
Karaibów oraz Unii Europejskiej (informowałem o tym w "Forum Akademickim" 2005/6). W spotkaniu, które
miało miejsce w Maceio (Brazylia) ustalono, że ALCUE zorganizuje stronę internetową zawierającą informacje
ogólne o inicjatywie oraz o systemach szkolnictwa wyższego krajów członkowskich z możliwością połączeń do
instytucji w poszczególnych krajach uczestniczących lub pragnących uczestniczyć w procesie. W przyszłym roku
mają być zorganizowane dwie konferencje - w Hiszpanii, dotycząca wspólnych kryteriów akredytacji i oceny
jakości kształcenia oraz w Polsce, na temat pokonywania barier w tworzeniu wspólnej przestrzeni edukacyjnej
oraz wymiany studentów i naukowców. Ma zostać zorganizowane internetowe forum dyskusyjne, w którym będą
uczestniczyli eksperci z poszczególnych krajów. Poparto inicjatywę utworzenia programów wymiany studentów i
doświadczeń w zakresie kształcenia nauczycieli języków obcych i inżynierów (francuską) oraz zorganizowania
wielokierunkowej wymiany studenckiej (hiszpańską). Została przedstawiona inicjatywa - rządu Brazylii ustanowienia i sponsorowania programu wymiany studentów, który miałby obejmować początkowo kraje
uczestniczące w pracach Komitetu Wykonawczego, a później inne. Jest oczekiwanie, że Polska włączy się w
inicjatywę ALCUE jako jej propagator w krajach Europy Wschodniej i Środkowej oraz sponsor wymiany naukowej
i akademickiej. Ważne decyzje muszą zapaść na poziomie politycznym. Dobrze by jednak było, aby nasze
środowiska akademickie również w inicjatywę się włączyły. Ameryka Południowa i Karaiby to interesujący obszar
do rozwoju współpracy naukowej i akademickiej - oczekujący na wsparcie i pomoc Europy. Dla nas to szansa na
zaistnienie w globalnej przestrzeni nie tylko badawczej i edukacyjnej, ale również gospodarczej.
Jerzy Błażejowski
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)