Rozwój mowy dziecka - Żłobek Miejski w Legionowie

ROZWÓJ MOWY DZIECKA
Do gabinetu psychologicznego zgłosiła się mama z trzyletnim chłopcem, zaniepokojona nieco
tym, że dziecko nie mówi. Nie była pewna, czy to właściwy powód kierowania dziecka
do psychologa, tłumaczyła: „Wszyscy mówią, że to chłopiec, to jeszcze ma czas, ale przecież
tyle bajek ogląda, ciągle siedzi przed telewizorem, to chyba powinien już nauczyć się mówić,
prawda?”.
Przekonania takie ciągle jeszcze pokutują wśród rodziców, niestety, wzmacniane przez
przyjaciół, rodzinę, niekiedy nawet przez lekarzy pediatrów. Ich zamiarem jest zapewne
uspokojenie stroskanych matek i ojców, jednak bagatelizowanie problemu skutkuje tym, że
dziecko zbyt późno trafia na terapię i nadrobienie straconego czasu jest często bardzo trudne.
Czy trzylatek powinien już mówić? Zdecydowanie tak, choć prawdą jest, że w niektórych,
sporadycznych przypadkach, brak mowy w tym okresie nie świadczy jeszcze o poważnych
problemach. Konieczne jest jednak, aby ocenił to specjalista: psycholog, logopeda, gdyż
opóźniony rozwój mowy często związany jest z istotnymi zaburzeniami rozwojowymi, takimi
jak: niedosłuch, upośledzenie umysłowe, czy autyzm.
Jednak dość częstą przyczyną słabego rozwoju mowy u dzieci jest niedostateczna stymulacja
- czyli brak odpowiednich oddziaływań ze strony opiekunów. I w tym miejscu głośno
i wyraźnie trzeba powiedzieć, że: DZIECKO UCZY SIĘ MOWY OD RODZICÓW, A NIE
OD TELEWIZORA, bo poza tzw. „osłuchaniem się” liczy się relacja, czyli bliski kontakt
z drugim człowiekiem.
Zachęcam do uważnego obserwowania swoich dzieci i konsultowania wszelkich wątpliwości
ze specjalistami. Na co zwracać uwagę? Jak przebiega rozwój mowy dziecka? O tym poniżej:
Ok. 7-8 mż - zaczyna reagować na mowę, rozróżnia melodię mowy, tzn. na podniesiony tom
reaguje płaczem, a na mowę cichą, pieszczotliwą reaguje uśmiechem, jest zadowolone.
Ok. 10 mż - zaczyna powtarzać własne i zasłyszane słowa. Zaczyna kojarzyć wielokrotnie
powtarzane dźwięki ze wskazywaniem odpowiedniej osoby lub przedmiotu.
Ok. 12 mż - zaczyna rozumieć, co do niego mówimy, reaguje na swoje imię, jest w stanie
zrozumieć więcej niż samo potrafi powiedzieć, pojawiają się pierwsze wyrazy wypowiadane
ze zrozumieniem.
Co ciekawe, rozwój mowy w tym okresie postępuje zazwyczaj równolegle z rozwojem
fizycznym:
- fazie głużenia odpowiada umiejętność unoszenia głowy;
- gaworzeniu - umiejętność siadania,
- pierwszym wyrazom - pozycja pionowa, stawanie na nóżki.
W 2 roku życia następuje dalszy rozwój mowy, co związane jest z burzliwym rozwojem
ruchowym i umysłowym dziecka. Maluch zaczyna chodzić, następuje rozwój spostrzegania i
pamięci dziecka, a także intensywne poznawanie otaczającego świata i nazywanie przez
dziecko interesujących go przedmiotów, a także odkrywanie ich cech.
Dziecko rozumie o wiele więcej słów, wyrażeń i zdań, niż jest w stanie samodzielnie
wypowiedzieć, rozumie i potrafi adekwatnie zareagować na proste komunikaty, polecenia
(„podaj misia”, „chodź tu” itp.).
W słowniku dziecka pojawiają się samogłoski ( a, u, i, e) oraz spółgłoski (p, b, m, t, d, n, ś, ć,
czasem ź, dź), słowa dźwiękonaśladowcze (muu, hau-hau, brrrr itp.), pojedyncze wyrazy,
których przybywa praktyczni z dnia na dzień.
Między 2 a 3 rokiem życia następuje gwałtowny rozkwit mowy. Bardzo rozszerza się zasób
słownictwa, dziecko zaczyna budować zdania: początkowo są to zdania proste (złożone z
dwóch, trzech wyrazów), następnie dłuższe, cztero - pięciowyrazowe wypowiedzi. Pierwsze
zdania są twierdzące, a następnie pojawiają się zdania pytające i rozkazujące. Dziecko nie
potrafi jeszcze wypowiadać poprawnie wszystkich głosek - głoski trudne, są zastępowane
głoską łatwiejszą. Na tym etapie mowa dziecka jest zrozumiała nie tylko dla najbliższych, ale
także dla otoczenia.
W jaki sposób wspomóc dziecko w rozwoju mowy?
Rodzic nie może być jedynie biernym obserwatorem i słuchaczem. Powinien aktywnie
wspierać dziecko w rozwoju tej, jakże ważnej umiejętności.
 Opowiadajcie dziecku o otaczającym świecie.
 Mówcie krótkimi zdaniami, używajcie prostych słów.
 Używajcie „dorosłych” słów, ale też zdrobnień i słów dźwiękonasladowczych
(„Zobacz, piesek. hau-hau-hau”).
 Zadbajcie o kontakt wzrokowy.
 Zwracajcie uwagę dziecka na niektóre słowa, wskazujcie przedmioty, o których
mówicie.
 Czytajcie głośno wierszyki, nawet po kilkanaście razy dziennie.
 Śpiewajcie dziecku.
 Oglądajcie książeczki z wyraźnymi ilustracjami, pokazujcie, nazywajcie, przedmioty,
zadawajcie pytania.
 Nie odpowiadajcie za dziecko - odbieracie mu w ten sposób inicjatywę.
 Zawsze cierpliwie czekajcie na odpowiedź (czasem będzie to odpowiedź bez słów).
 Nie poprawiajcie malucha, bo zniechęcicie go do mówienia.
 Bądźcie cierpliwi i wyrozumiali, gdy maluch próbuje wymawiać trudne słowa.
 Bawcie się naprzemiennie.
 Zrezygnujcie ze smoczka.
i najważniejsze:
OKAZUJCIE RADOŚĆ Z SUKCESÓW DZIECKA
Nic nie stymuluje bardziej niż zachwyt w oczach kochającego rodzica.
Izabella Krawczyk - psycholog
Żłobek Miejski w Legionowie