ZDROWAŚ, GWIAZDO MORSKA, BOŻA MATKO ŚWIĘTA…

ZDROWAŚ, GWIAZDO MORSKA,
BOŻA MATKO ŚWIĘTA…
P rz e k ła d je d n e g o z n a jb a rd z ie j p o p u la rn y c h w ś re d n io w ie c z u h y m n u A ve m aris
stella, p rz e z n a c z o n e g o w p ie rw s z y m rz ę d z ie n a n ieszp o ry św iąt m a ry jn y c h . N a jsta r­
sz y zap is u tw o ru o ry g in a ln e g o p o c h o d z i z IX w ie k u (C odex Sangallensis z o p a c tw a
S a n k t G a lle n ; z o b . A H 2 , 39). Je g o a u to rstw o p rz y p isy w a n o b e z p o d s ta w n ie W e n a n ­
c ju s z o w i F o rtu n a to w i lu b P a w io w i D ia k o n o w i. D zięk i h y m n o w i A ve m aris s tella
u trw a lił się w ś re d n io w ie c z n e j p o b o ż n o ś c i m a ry jn e j ty tu ł M atki B o ż ej ja k o „ g w ia z d y
m o rz a ” .
Z a c h o w a ło się k ilk a w a ria n tó w p o ls k ie g o tłu m a c z e n ia A ve maris s tella, w ty m
d w a z k o ń c a w ie k u XV. R e d a k c ja trz e c ia , n ie p e łn a , z n a jd u je się w tek ście g o d z in e k
m ary jn y ch z tzw. M odlitew nika G asztolda z 1528 roku (zob. dział „G odzinki”), czw arta
z a ś w H a lle ro w s k im w y d a n iu Ż yw ota P ana Jezu Krysta z 1522 ro k u . T utaj p rz y ­
ta c z a m d a to w a n y n a s c h y łe k X V w ie k u p rz e k a z o d n a le z io n y p rz e z W ac ła w a A. M a ­
c ie jo w s k ie g o w n ie z n a n y m b liż e j z b io rz e rę k o p isó w sie n ia w sk ic h .
C y t. w o p a rc iu o w y d a n ia : W . A . M a c ie jo w sk i, P iśm iennictw o polskie, t. 3: D o ­
datki, W a rsz a w a 1852, s. 142; M . B o b o w s k i, Polskie pieśni katolickie o d najdaw niej­
szych czasów do końca X V I wieka. R o z p ra w y A k a d e m ii U m ie ję tn o śc i. W y d z ia ł F ilo ­
lo g ic z n y , t. 19 (1 8 9 3 ), s. 6 7 -6 8 .
Zdrowaś, gwiazdo morska1,
Boża Matko święta
I dziewico czysta,
Uliczko2 niebieska.
Bierząc3 pozdrowienie
I anjelskie pienie,
Daj mirne bydlenie4
I win odpuszczenie.
1
2
3
4
gwiazdo morska – łac. maris stella; zob. przypis 3 na s. 76.
uliczko – furtko.
bierząc – biorąc, przyjm ując.
mirne bydlenie – życie w pokoju.
109
Rozwiąży związane,
Oświeć zaślepione,
Odpędź nasze złości,
Uproś nam dobroci
Ukaż się nam M atką
I miłą rzecznic ą1
U Syna Bożego
I Pana naszego.
Alleluja.
D z ie wico osobna2,
N a d wszystki pokorna,
Uczyń rozwiązane
Nas, czyste i skromne.
Daj nam żywot czysty
I chodnik przezpieczny2,
Jezusa oglądać,
W niebie się radować.
Bądź cześć Bogu Oćcu
I Synu Bożemu
I Duchu Świętemu,
W Trojcy Jedynemu.
Alleluja.
1rzecznicą – orędowniczką.
2 osobna – niezwykła, przednia.
3 chodnik przezpieczny – bezpieczną ścieżkę.
110