Styczeń-Luty 2015, nr 1

MAGAZYN EWANGELICKIEGO DUSZPASTERSTWA WOJSKOWEGO
Rok VII nr 1 (39) styczeń-luty 2015
ROK VIII nr 1 (39)
STYCZEŃ – LUTY 2015
Historia to portal
z niezliczoną liczbą filmów
Rozmowa z Jarosławem Sokołem, pisarzem,
autorem powieści i scenariusza serialu „Czas honoru”
1
ŻYCIE LITURGICZNE KOŚCIOŁA
2. Życie liturgiczne Kościoła
3. Słowo od redakcji
Hasło biblijne roku 2015: „Przyjmujcie jedni drugich, jak i Chrystus przyjął
nas, ku chwale Boga.” (Rz 15,7)
5
Styczeń
Hasło miesiąca: „Dopóki ziemia istnieć będzie, nie ustaną siew i żniwo,
zimno i gorąco, lato i zima, dzień i noc.” (1 Mż 8,22)
1 stycznia: Nowy Rok oraz święto nadania Zbawicielowi imienia Jezus.
4 stycznia: 2. niedziela po Narodzeniu Pańskim.
6 stycznia: Święto Epifanii (Trzech Króli). Objawienie się Chrystusa narodom świata reprezentowanym przez pogańskich mędrców przybyłych
oddać hołd Jezusowi i złożyć w darze złoto, kadzidło oraz mirrę.
11 stycznia: 1. niedziela po Epifanii. Święto Chrztu Pańskiego.
18 stycznia: 2. niedziela po Epifanii.
18-25 stycznia: Ekumeniczny Tydzień Powszechnej Modlitwy o Jedność Chrześcijan. Temat: „Jezus rzekł do niej: Daj mi pić!” (J 4,7)
25 stycznia: Ostatnia niedziela po Epifanii. Dzień nawrócenia apostoła
Pawła. Około 35 roku n.e. przyszły apostoł, wyposażony w listy polecające od Sanhedrynu, udał się do Damaszku z nakazem aresztowania
chrześcijan. W drodze doświadczył wizji i usłyszał głos Jezusa: „Saulu, Saulu, czemu mnie prześladujesz?” (Dz Ap 9,4). O tej chwili stał
się gorącym wyznawcą Chrystusa.
Luty
Hasło miesiąca: „Nie wstydzę się ewangelii Chrystusowej, jest
ona bowiem mocą Bożą ku zbawieniu każdego, kto wierzy.” (Rz
1,16)
Nasza wojna jest święta
– ks. Marcin Orawski
Kalendarz życzeń
Wolność – Alicja Kobus
4. Rozważanie Słowa Bożego
– ks. mjr Tomasz Wigłasz
5. Relacje z pracy kapelanów
ewangelickich i działalności EDW
8. Historia to portal z niezliczoną
liczbą filmów
Rozmowa z Jarosławem Sokołem,
twórcą scenariusza serialu „Czas honoru”
8
10. Wydarzenia z Kościoła EwangelickoAugsburskiego w RP
– ks. Adam Malina
12. Tornister
Rajskie ptaki – mł. chor. w st. spocz. Andrzej
Korus
13. Na celowniku ewangelika
Wybaczyć sobie – Rafał Ćwikowski
1 lutego: 3. Niedziela przed postem zwana Septuagesimae (Niedziela Siedemdziesiątnicy – 70 dni przed Wielkanocą).
2 lutego: Dzień ofiarowania Pana Jezusa – Oczyszczenie Marii
Panny. Święto upamiętnia ofiarowanie Jezusa Chrystusa w świątyni zgodnie z Prawem Mojżeszowym. W związku z ocaleniem
pierworodnych synów Izraela podczas niewoli egipskiej pierwszy syn w rodzinie żydowskiej był uważany za własność Boga.
40 dni po jego urodzeniu należało go zanieść do świątyni w
Jerozolimie, złożyć w ręce kapłana, a następnie wykupić za
symboliczną opłatę. Równocześnie z obrzędem ofiarowania
i wykupu pierworodnego syna łączyła się ceremonia oczyszczenia matki dziecka.
8 lutego: 2. niedziela przed postem zwana Sexagesimae
(Niedziela Sześćdziesiątnicy – 60 dni przed Wielkanocą).
15 lutego: Niedziela przedpostna – Estomihi. Hasło: „Bądź
mi skałą obronną.” (Ps 31,3).
18 lutego: Dzień Pokuty i Modlitwy (Środa Popielcowa) –
początek czasu pasyjnego.
22 lutego: 1. niedziela pasyjna – Invocavit. Hasło:
„Wzywać mnie będzie…” (Ps 91,15). Pierwszą niedzielę
czasu pasyjnego Kościół ewangelicki w Polsce ustanowił
Niedzielą Diakonii, zwracając szczególną uwagę na znaczenie dobroczynności w życiu chrześcijanina.
14. Jedynie Słowo
Judasz – Piotr Lorek
15. Okiem cywila
Wielkie porównywanie – Daria Stolarska
Aż wstyd – Marek Hause
16
16. Psycholog
Psychologiczne aspekty dyscypliny wojskowej
– Czesław Dutkowski
Przestrzeń dla trudnej prawdy – Alina Lorek
18. Kolekcjoner
Medal Pokojowej Nagrody Nobla
– mł. chor. w st. spocz. Andrzej Korus
Konflikty na świecie
Resolute Support – początek końca? – Karina Hübsch
19. Daty Historyczne – ks. Andrzej Komraus
8
TEMAT NUMERU
Historia to portal
z niezliczoną liczbą filmów
Polecamy – Marek Hause
Rozmowa z Jarosławem Sokołem,
twórcą scenariusza serialu „Czas honoru”
Redaktor naczelny: ks. Marcin Orawski
Zastępca redaktora naczelnego: mł. chor. w st. spocz. Andrzej Korus
Kolegium redakcyjne i stali współpracownicy: Łukasz Cieślak, Rafał Ćwikowski, Czesław Dutkowski, Marek Hause, Anna Hopfer-Wola, Karina Hübsch, ks. Andrzej Komraus, Alina Lorek, Piotr
Lorek, Grzegorz Mieczkowski, ks. Adam Malina, Daria Stolarska
Zdjęcie na okładce: Kadr z serialu „Czas Honoru”. Fot. archiwum Jarosława Sokoła
Adres redakcji: 00-909 Warszawa, ul. Nowowiejska 26, tel.: 22 684 09 60, faks: 22 684 09 40
e-mail: [email protected]
Redakcja nie zwraca tekstów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo do ich redagowania,
zmiany śródtytułów i tytułów oraz skracania tekstów.
Skład, łamanie, opracowanie graficzne, druk oraz kolportaż: Drukarnia „TONO Bis”, Laski, ul. Brzozowa 75, 05-080 Izabelin. ISSN1898-598X
Więcej na stronie: www.edw.wp.mil.pl
Czasem inna strategia jest dużo lepsza
Rys. Karolina Suchan-Okulska
Rok VIII nr 1 (39) styczeń-luty 2015
Słowo
od redakcji
ks. Marcin Orawski
Nasza wojna jest święta
– Historia to rodzaj przepastnego portalu internetowego z nieskończoną liczbą darmowych filmów i seriali, które
można samodzielnie wyświetlić sobie w wyobraźni – mówi
w rozmowie z nami Jarosław Sokół, pisarz, autor powieści
i scenariusza serialu „Czas honoru”. Historia naszej Ojczyzny, w tym także Kościoła, ma wielu bohaterów, pięknych
postaci. Ale czasem przychodzi nam zmierzyć się z faktami, z których trudno odczuwać dumę. Czy nam się to podoba, czy nie, w zbiorową świadomość weszły popularne
obrazy łamiące stereotyp Polaka-bohatera – na przykład
filmy „Róża”, „Pokłosie” czy ostatnio „Ida”.
Pomijając dyskusje o historyczne detale, których przecież
nikt nie wymaga od książek czy filmów fabularnych, rodzi się
pytanie o nasz patriotyzm. Czy to tylko duma i idealizacja bohaterów oraz ich czynów, czy też umiejętność stanięcia twarzą w twarz z trudną historią? Czy warto odsłaniać wstydliwe
karty przeszłości w obliczu rosnących zagrożeń zewnętrznych, wobec których – zdaniem niektórych – społeczeństwo
powinno się konsolidować, a nie rozdrapywać stare rany?
– Historia ma dla nas sens, tylko jeśli potrafimy odnaleźć
emocjonalną więź z bohaterami i minionymi wydarzeniami –
twierdzi Jarosław Sokół. A ja dodałbym, że jeśli patriotyzm
ma traktować historię instrumentalnie i akceptować jedynie
chlubne czyny jej bohaterów, nie tylko zrywa emocjonalną
wieź z nimi, ale niebezpiecznie zbliża się do fanatyzmu.
Niestety ekstremizm, także spod znaku religii, znów
zaczyna być w Europie dostrzegalny. Czy pamiętamy jeszcze, jak kilka miesięcy temu, wchodząc w nowy rok 2014,
nikt na poważnie nie brał pod uwagę konfliktu zbrojnego
na naszym kontynencie? Euromajdan w Kijowie dopiero
się tworzył i wydawało się, że co najwyżej nastąpi coś
w rodzaju kolejnej „Pomarańczowej rewolucji”. Później
nastąpiły krwawe walki, Krym, Wschodnia Ukraina. Gdyby rok temu ktoś publicznie głosił, że Polsce grozi wojna,
wzbudziłby raczej politowanie. Atak terrorystyczny – to
wydawało się możliwe, choć mało prawdopodobne, ale
wojna – tego nikt poważnie nie brał pod uwagę.
Obecnie to słowo odmieniamy przez wszystkie przypadki. Tym bardziej, że pojawił się budzący grozę twór
o nazwie „Państwo Islamskie”, a do tego poczucie zagrożenia wywołały ataki terrorystyczne we Francji.
– Nasza wojna jest święta – mówili nieraz w przeszłości
chrześcijanie, żydzi, muzułmanie. „Allahu Akbar”, „Gott
mit uns!”, „Bóg z nami”. Hasła, które – wydawało się jeszcze niedawno powoli staną się jedynie inspiracją do dyskusji historycznych, stają się znów narzędziem nienawiści, przemocy i brutalnej walki politycznej. Historia staje
się zakładnikiem fanatyzmu, a terrorystów i bandytów,
nazywa się męczennikami za wiarę.
Weszliśmy w zapewne bardzo trudny rok 2015. Nie wiemy, co przyniesie najbliższa przyszłość, ale jedno zmieniło się na pewno. Zaczynamy emocjonalnie oswajać się
z takimi pojęciami, jak mobilizacja, zagrożenie atakiem
czy wojna. Oby na tym się skończyło. Jezus wzywał: „Miłujcie nieprzyjaciół waszych, dobrze czyńcie tym, którzy
was nienawidzą”. (Łk 6,24). Tylko jak to czynić, gdy ludzkimi umysłami zaczyna władać lęk, a ekstremizm i fanatyzm, zamiast być jedynie inspiracją książek i filmów historycznych, staje się codziennością?
Kalendarz
życzeń
Alicja Kobus
wolność
„Wolność to dobro, które umożliwia korzystanie
z innych dóbr.” Monteskiusz
Każdy zadaje sobie pytanie, czym jest wolność. Nie ma
na nie jednoznacznej odpowiedzi. Choć może się wydawać, że wolność dla każdego z nas jest czymś innym, to
przy bliższej analizie okaże się, że niezupełnie.
Cenimy sobie prawo do prywatności, wyrażania własnego zdania, jednak współcześnie istnieje wiele zagrożeń dla
tego typu wartości. Nasze czasy to z jednej strony fascynacja wolnością, a z drugiej niewłaściwe jej pojmowanie.
Każdy człowiek rozumie ją w sposób różnorodny, ale prawie zawsze do siebie podobny. Pojęcie wolności przejawia
się w różnych sferach ludzkiego życia. Człowiek wolny czuje pewnego rodzaju bezpieczeństwo i stabilizację. Naruszenie tego poczucia, wywołuje chaos w jego życiu.
Dużym zagrożeniem dla wolności jest przestępczość,
w tym terroryzm. Nierzadko okazuje się, że niebezpie-
czeństwo dla człowieka stanowi inny człowiek. Różnego
rodzaju szantaże ograniczają wolność słowa, a akty porwań – wolność osobistą. Żyjąc w wolnym państwie nie
zawsze możemy czuć się bezpieczni i pewni jutra. Po doświadczeniach faszyzmu, komunizmu, gwałceniu praw
człowieka, nigdy nie będziemy mieć gwarancji, że dzisiejszy ład nie zostanie naruszony.
Każdy z nas musi sobie odpowiedzieć na pytanie, co dla
niego znaczy być wolnym? Dla mnie wolność to swoboda
działania, prawo do wyboru własnej drogi życiowej, własnego celu w życiu. Wolność oznacza bycie sobą, prawo
do wypowiadania własnych poglądów, bez ranienia uczuć
innych. Wolność wreszcie to prawo powiedzenia „nie”
w sytuacjach niezgodnych z moim sumieniem, bez względu na konsekwencje, ale i bez obawy o swoje życie.
Alicja Kobus – Warszawianka z urodzenia, filozof z wykształcenia, bibliotekarz z zamiłowania. Miłośniczka podróży wielkich i małych oraz nietypowych potraw. Fanka kryminałów i sensacji. Kierownik Biblioteki Centrum Weterana
Działań Poza Granicami Państwa.
3
Rok VIII nr 1 (39) styczeń-luty 2015
ROZWAŻANIE
SŁOWA
BOŻEGO
ks. mjr Tomasz Wigłasz
Zaczynali od stajenki?
Dwóch Żydów pojechało na wycieczkę do Rzymu.
W programie znalazło się i zwiedzanie Watykanu. Po jakimś czasie jeden mówi do drugiego: – I pomyśleć, że
zaczynali od stajenki.
Fot. Photoxpress
I pomyśleć, że wielu tak to właśnie postrzega. Za nami
święta które, zwłaszcza w naszej, polskiej tradycji tak
mocno pielęgnujemy. Nie było chyba w naszym kraju (ale
i wśród żołnierzy pełniącymi służbę poza jego granicami)
jednostki czy instytucji wojskowej, w której nie przełamano by się opłatkiem, gdzie nie byłoby choćby jednej gałązki
choiny albo nie pojawiłby się, choćby tylko w rozmowach,
któreś z wigilijnych rarytasów. Nie było chyba jednostki
czy instytucji wojskowej, w której – najczęściej kapelan
– nie odczytałby publicznie słów Ewangelii o tym, jak to
„zaczynali od stajenki”. Szczycimy się
tym, że chrześcijańskie przesłanie o
Mesjaszu narodzonym w Betlejemskiej szopie, tak bardzo wtopiło się w
naszą kulturę i tradycję. W zasadzie
trudno sobie wyobrazić grudniowe dni
bez tego „religijnego” elementu.
Ale to już dawno za nami. Ba! Dawno przebrzmiały już nawet huki sylwestrowych fajerwerków. Noworoczne postanowienia też już mają coraz
mniej miejsca w zapełnianym coraz
gęściej kalendarzu. Przy tym wszystkim łatwo było przeoczyć drobny szczegół, który pozwala
nam, chrześcijanom sięgnąć zdecydowanie dalej w poszukiwaniu początków, niż tylko do samej stajenki. 1 stycznia
bowiem (po tym, jak w okolicach III wieku zdecydowano,
by pamiątkę narodzenia Chrystusa obchodzić 25 grudnia)
świętujemy nie tylko pierwszy dzień roku. Tego dnia przypada bowiem pamiątka… obrzezania naszego Zbawiciela!
Wspomnienie to raczej rzadko gości w naszej pamięci.
Trochę mu chyba nie po drodze z naszym starym, dobrym, polskim kolędowaniem małemu… Żydowi?
A jednak na kartach – tak często w tamtych dniach
cytowanej – Ewangelii Łukasza (2,21) czytamy, że „Gdy
minęło osiem dni, aby obrzezano dziecię, tedy nadano mu
imię Jezus.”
4
Stajenka to bowiem nie początek. A przynajmniej nie
początek w absolutnym tego słowa znaczeniu. Gdyby tak
miało być Ten, który się wówczas narodził nie byłby „Od
patriarchów czekany” ani „Od proroków ogłoszony”. Bóg
musiałby wpierw złamać dane przez siebie słowo. Na wiele wieków przed narodzinami w Betlejem, u samego progu biblijnej historii stanęło Słowo obietnicy złożonej przez
Boga Abramowi, któremu z czasem Najwyższy zmienił
imię na Abraham (Księga Rodzaju 12,1nn). To wydarzenie, które miało miejsce w Haranie – na drodze z Ur do
Kanaanu, jest początkiem wiary Żyda. „A potem greka”,
jak apostoł Paweł określa tych z nas, którzy choć nie
z potomków Abrahama, to jednak Bogu Abrahama zaufali
– chrześcijan.
Ta obietnica bardzo często bywa sprowadzana (i to zarówno przez Żydów, jak i chrześcijan) do licznego potomstwa ziemi – jak sama nazwa mówi – Obiecanej. Kiedy
jednak wczytamy się lepiej w przesłanie Księgi Rodzaju
zauważymy, że równie ważna, jeśli nawet nie przewyższająca wcześniejsze, jest obietnica, że oto Bóg będzie
Bogiem Abrahama.
Świętowane pierwszego stycznia obrzezanie Jezusa
nie jest więc niczym innym, jak przypominaniem faktu,
że Bóg objawiony na kartach Starego Testamentu, Bóg
wierny swojej obietnicy i nas chce nią objąć. Mówiąc inaczej, chce być i naszym Bogiem. I nas chce prowadzić po
drodze życia.
Nie wiem, na ile przy ustalaniu
na 25 grudnia „daty urodzin” naszego Zbawiciela brano pod uwagę ów „ósmy dzień”. Symbolicznie
nie można było jednak trafić lepiej. Oto w pierwszym dniu nowego roku mamy sobie przypominać,
że tak, jak przed wiekami Wszechmocny Bóg obiecał Abrahamowi,
tak i dziś, w Jezusie Chrystusie,
obiecuje nam, że będzie naszym
Panem. Bogiem, który będzie
z nami we wszystkim, co nas czeka. W ryzykowaniu
i w ponoszeniu tego konsekwencji. W podejmowaniu decyzji i podporządkowywaniu się decyzjom innych. W samorealizowaniu się i byciu dla innych – swoich najbliższych
czy tych, z którymi przyjdzie nam dzielić służbę. Chce być
z nami także wtedy, gdy my pogubimy się na tej drodze.
Nie po to, by nas oceniać i oskarżać, ale by podać dłoń.
Początek roku, nawet jeśli z pierwszego kwartału już
nieco uszczknęliśmy, zawsze skłania do patrzenia w przyszłość. Z jej oczekiwaniami, planami, marzeniami. Dobrze jest pamiętać, że możemy wyruszyć w tę przyszłość
z Tym, który w przeszłości okazał się wiernym, a który
jest „Wczoraj i dziś, ten sam i na wieki.” (List do Hebrajczyków 4,8). I tej świadomości Tobie i sobie życzę.
Rok VII nr 1 (39) styczeń-luty 2015
RELACJE Z PRACY
KAPELANÓW
EWANGELICKICH
I DZIAŁALNOŚCI
EDW
a w jednostkach Marynarki Wojennej odbyły się uroczyste rocznicowe zbiórki. W czasie nabożeństwa w Kościele
Garnizonowym dziekan Marynarki Wojennej ks. kmdr por.
Marcin Pilch przekazał słowa pozdrowień i modlitwy dla
wszystkich polskich marynarzy.
Obchody zorganizowało także Ewangelickie Duszpasterstwo Wojskowe wraz z Dziekanatem Ewangelickim Marynarki Wojennej i Parafią Ewangelicko-Augsburską w Sopocie. W sobotę 29 listopada kapelani ewangeliccy oraz
zaproszeni goście złożyli kwiaty na Cmentarzu Marynarki
Wojennej na Oksywiu, a biskup wojskowy ks. płk Mirosław
www.edw.wp.mil.pl
Dzień Podchorążego AMW
Inauguracja obchodów miała miejsce w czwartek 27 listopada na placu apelowym Akademii Marynarki Wojennej. Do głównych punktów uroczystości należały: apel,
przekazanie władzy studentom oraz występ Orkiestry
Reprezentacyjnej Marynarki Wojennej RP. W ten sposób podchorążowie – studenci AMW w rocznicę wybuchu
Powstania Listopadowego przypominają tradycje walki
o niepodległość, oddając hołd patriotycznej młodzieży wojskowej tamtych czasów. W uroczystościach wziął
udział ewangelicki dziekan Marynarki Wojennej ks. kmdr
por. Marcin Pilch.
EDW
Kapelani EDW składają kwiaty na Cmentarzu Marynarki Wojennej
na gdyńskim Oksywiu. Fot. Marian Kluczyński
Wola zmówił modlitwę, wspominając wszystkich poległych
i zmarłych marynarzy polskich. Następnie w ewangelickim
kościele Zbawiciela w Sopocie odbyło się nabożeństwo
ekumeniczne. W uroczystości wzięli udział m.in. inspektor Marynarki Wojennej kontradmirał Marian Ambroziak,
a modlitwy ekumeniczne odmówili kapelani Marynarki Wojennej: katolicki – ks. por. Piotr Listopad oraz prawosławny
– ks. kmdr Arkadiusz Zielepucha. Uroczystości zakończyło
przyjęcie w siedzibie gospodarza miejsca, zwierzchnika
Diecezji Pomorsko-Wielkopolskiej bp. Marcina Hintza.
EDW
Pożegnanie drugiej zmiany PKW RŚA
W poniedziałek 1 grudnia na terenie warszawskiego kompleksu Żandarmerii Wojskowej pożegnano udający się na
misję II Polski Kontyngent Wojskowy w Republice Środkowoafrykańskiej. W ceremonii uczestniczyli: wicemini-
Ksiądz kmdr por. Marcin Pilch (z lewej)
na Dniu Podchorążego AMW. Fot. Krzysztof Milosz
96. rocznica Marynarki Wojennej
Z okazji 96. rocznicy odtworzenia Marynarki Wojennej
na wszystkich okrętach zgodnie z marynarską tradycją,
została podniesiona wielka gala banderowa. Główne uroczystości rocznicowe odbyły się 28 listopada w Kościele
Garnizonowym Marynarki Wojennej na Oksywiu oraz na
płycie pomnika Marynarza Polskiego w Gdyni. Z historycznego niszczyciela ORP „Błyskawica” został oddany narodowy salut armatni złożony z dwudziestu jeden wystrzałów,
Biskup płk Mirosław Wola (z tyłu) wśród żegnających
drugą zmianę PKW RŚA. Fot. DPI MON
5
Rok VIII nr 1 (39) styczeń-luty 2015
ster Maciej Jankowski, dowódca operacyjny Rodzajów Sił
Zbrojnych gen. broni Marek Tomaszycki, reprezentujący
dowódcę generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych gen. bryg.
Michał Sikora, komendant główny Żandarmerii Wojskowej
gen. dyw. Mirosław Rozmus, przedstawiciele służb mundurowych, władz samorządowych, duchowieństwa oraz
rodziny żołnierzy udających się na misję. Ewangelickie
Duszpasterstwo Wojskowe reprezentował ewangelicki biskup wojskowy ks. płk Mirosław Wola.
Źródło: DPI MON
połączenie z Afganistanem prezydent złożył życzenia żołnierzom służącym w Polskim Kontyngencie Wojskowym.
Słowa uznania skierował także do służących w Afryce
Środkowej i na Bałkanach. Spotkanie miało charakter
ekumeniczny, oprócz biskupa Woli byli obecni: biskup
polowy Wojska Polskiego Józef Guzdek oraz ordynariusz
polowy Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego bp
Jerzy Pańkowski.
Pamięci polskich bohaterów
W pobliżu Monte Cassino, w miejscowości San Vittore
del Lazio we Włoszech, odbyła się ceremonia odsłonięcia nowego narodowego miejsca pamięci. Rada Ochrony
Pamięci Walk i Męczeństwa w porozumieniu z weteranami wybudowała pomnik w miejscu, gdzie podczas walk z
Niemcami w 1944 roku tymczasowo pochowano około
pięciuset polskich żołnierzy. W sobotę 6 grudnia pomnik
został odsłonięty i poświęcony. Jego wiodącym motywem
jest oryginalny krzyż, który jeszcze w czasie wojny wyBiskup płk Mirosław Wola w towarzystwie bp. Jerzego
Pańkowskiego oraz bp. Józefa Guzdka na spotkaniu wigilijnym
u prezydenta RP. Fot. Joanna Kulhawik
W bazie 3. Skrzydła Lotnictwa Transportowego w Powidzu
na spotkaniu świątecznym był obecny ks. mjr Tadeusz Jelinek. W czasie uroczystości wspomniano m.in.: szczęśliwe zakończenie pierwszej zmiany w Republice Środkowej
Afryki oraz zadania w ramach transportu lotniczego PKW
Afganistan. Ksiądz Jelinek służył Słowem Bożym także na
w trakcie kolędowania w Inspektoracie Wsparcia Sił Zbrojnych w Bydgoszczy.
Uroczyste poświęcenie miejsca pamięci we włoskim San Vittore
del Lazio. Fot. Rafał Majkut, Stowarzyszenie Karpatczycy
konano z łusek pocisków artyleryjskich. W uroczystości
wzięła udział liczna delegacja z Polski, m.in. weterani
walk pod Monte Cassino, władze Sejmu i Senatu, Instytutu Pamięci Narodowej, a także przedstawiciele Kancelarii
Prezydenta, Ministerstwa Obrony Narodowej i Wojska Polskiego z wiceministrem Maciejem Jankowskim na czele,
a także dowódcą Garnizonu Warszawa gen. bryg. Wiesławem Grudzińskim. Ewangelickie Duszpasterstwo Wojskowe reprezentował ewangelicki biskup wojskowy ks. płk
Mirosław Wola.
Źródło: www.dgw.wp.mil.pl
Świątecznie z żołnierzami
Dni poprzedzające święta Narodzenia Pańskiego to czas
wytężonej służby duszpasterskiej kapelanów wojskowych.
Uczestniczą w licznych spotkaniach, łamią się z żołnierzami opłatkiem, a przede wszystkim przekazują słowa życzeń i otuchy opartych na Ewangelii.
Ewangelicki biskup wojskowy ks. płk Mirosław Wola uczestniczył w spotkaniu wigilijnym, na którą 16 grudnia zaprosił
żołnierzy i ich rodziny prezydent RP Bronisław Komorowski. W auli Wojskowej Akademii Technicznej zwierzchnik
Sił Zbrojnych podziękował żołnierzom służącym w kontyngentach wojskowych, którzy w sposób szczególny reprezentują Wojsko Polskie zagranicą. Poprzez specjalne
6
Ksiądz mjr Tadeusz Jelinek uczestniczył m.in. w spotkaniu
opłatkowym w 3. Bazie Skrzydła Lotnictwa Transportowego
w Powidzu. Fot. Jakub Styczeński
W poniedziałek 22 grudnia w Akademii Marynarki Wojennej miała miejsce doroczna wigilia podchorążych, na
której świątecznym słowem służył kmdr por. Marcin Pilch,
ewangelicki dziekan Marynarki Wojennej. Była to szczególna uroczystość, w czasie której podchorążowie wszystkich roczników mogli się spotkać z kadrą naukową.
W poznańskim Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych kapelani: ks. kpt. Tomasz Wola z Kościoła ewangelickoaugsburskiego i ks. ppor. Grzegorz Lach z Kościoła rzymskokatolickiego, podkreślili jak ważne jest okazywanie,
szczególnie w tych dniach, miłości bliźniego. Także komendant CSWL ppłk Roman Narożny, kierując do społeczności żołnierskiej słowa życzeń, wiele uwagi poświęcił
więzi, która łączy żołnierską rodzinę.
Rok VII nr 1 (39) styczeń-luty 2015
Ksiądz kpt. Tomasz Wola i ks. ppor. Grzegorz Lach składają
życzenia w Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych w Poznaniu.
Fot. Jan Żaczek
Ewangelickie Duszpasterstwo Wojskowe było reprezentowane także na spotkaniu opłatkowym służb mundurowych
województwa podlaskiego, które odbyło się 18 grudnia
w Podlaskim Oddziale Straży Granicznej. Ksiądz mjr Tomasz Wigłasz złożył życzenia przybyłym na uroczystość
pracownikom Policji, Straży Pożarnej, Straży Granicznej,
Inspekcji Transportu Drogowego, Izby Celnej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Więziennej, Służb Wywiadu i Kontrwywiadu Wojskowego, Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego,
Wojskowej Komendy Uzupełnień, 18. Pułku Rozpoznawczego w Białymstoku i Dyrekcji Lasów Państwowych.
EDW
Pamięci Jana Karskiego
W czwartek 18 grudnia na fasadzie gmachu Ministerstwa
Obrony Narodowej przy Alei Niepodległości, z okazji stulecia urodzin Jana Karskiego odsłonięta została tablica upamiętniająca emisariusza Polskiego Państwa Podziemnego.
W uroczystości wzięli udział przedstawiciele wojska, parlamentu, fundacji, organizacji społecznych oraz ambasador
Stanów Zjednoczonych w Polsce Stephen Mull. Ewangelickie Duszpasterstwo Wojskowe reprezentował ewangelicki
biskup wojskowy ks. płk Mirosław Wola.
on upamiętniać poległych uczestników zagranicznych misji wojskowych i pomagać tym żyjącym. W ceremonii brali
udział m.in. premier Ewa Kopacz i minister obrony Tomasz
Siemoniak.
Uroczystość miała miejsce w niedzielę 21 grudnia, w rocznicę ataku z 2011 roku w Afganistanie, w którym zginęło
pięciu polskich żołnierzy. Było to najtragiczniejsze zdarzenie
w historii polskiego zaangażowania w misje zagraniczne.
Otwarcie placówki zostało połączone z odsłonięciem Pomnika Poległych w Misjach i Operacjach Wojskowych Poza
Granicami Państwa. W uroczystościach uczestniczył ewangelicki biskup wojskowy, który wraz z biskupami wojskowymi: rzymskokatolickim i prawosławnym, poprowadził
część religijną uroczystości. Centrum Weterana Działań
poza Granicami Państwa ma służyć pomocą i wsparciem byłym uczestnikom misji wojskowych, popularyzować wiedzę
o kontyngentach, pielęgnować pamięć o poległych i zmarłych na misjach, począwszy od 1955 roku i misji w Korei.
Od połowy ubiegłego wieku w misjach zagranicznych służyło łącznie ok. 100 tysięcy Polaków, w przeważającej
większości żołnierzy. Status weterana, uprawniający m.in.
do dodatków, rent i emerytur oraz ulg w przejazdach, ma
obecnie ponad 11,5 tysiąca byłych i obecnych żołnierzy,
a weterana poszkodowanego ponad 540. Status weterana
lub weterana poszkodowanego ma też ponad 500 funkcjonariuszy służb podległych MSW.
Źródło: EDW, CWDPGP
Kapelani w Centrum Weterana
Poniedziałek 12 stycznia był dniem wizyty w Centrum
Weterana kapelanów Ewangelickiego Duszpasterstwa
Wojskowego. Pod dowództwem bp. płk. Mirosława Woli
jedenastu kapelanów EDW i Straży Granicznej przybyło
z różnych stron kraju, aby zapoznać się z działalnością
Otwarcie Centrum Weterana
W centrum Warszawy, przy ulicy Puławskiej 6A, otwarto
Centrum Weterana Działań poza Granicami Państwa. Ma
Kapelani EDW zwiedzili m.in. bibliotekę i salę tradycji
w Centrum Weterana. Fot. Piotr Jaszczuk
Premier Ewa Kopacz i minister Tomasz Siemoniak
w czasie uroczystości otwarcia Centrum Weterana.
Fot. st. chor. sztab. Robert Suchy
Centrum. Zwiedzanie Centrum rozpoczęła informacja
o historii miejsca oraz prezentacja multimedialna dotycząca historii działań poza granicami państwa. Goście
Centrum z zainteresowaniem zwiedzili bibliotekę oraz salę
tradycji i obiekt zespołu informacyjno-konsultacyjnego.
Następnie omówiono możliwości współpracy w zakresie
docierania poprzez księży kapelanów do weteranów potrzebujących pomocy oraz do innych uczestników misji,
którzy nie wystąpili jeszcze o nadanie uprawnień weterana. Poproszono księży o przekazanie w swoich garnizonach informacji o Centrum oraz zakresie jego działania.
Wizytę zakończyła modlitwa oraz zapalenie zniczy pod Pomnikiem Poległych w Operacjach Pokojowych.
EDW
7
Rok VIII nr 1 (39) styczeń-luty 2015
Historia to portal
z niezliczoną
liczbą filmów
Każda fabuła jest w pewnym sensie kłamstwem,
zmyśleniem na użytek czytelnika – mówi Jarosław
Sokół, pisarz, autor powieści i scenariusza serialu
„Czas honoru”.
Czym się Pan inspirował tworząc cykl „Czas honoru”? Jak to się zaczęło?
Pomysł na cykl powieściowy oparty na losach członków
jednego zrzutu „cichociemnych” pojawił się około roku
2000. Czytając książkę Jędrzeja Tucholskiego „Cichociemni” zdałem sobie sprawę, że to niezwykły materiał
dramaturgiczny – desperaci, którzy z własnej woli porzucają bezpieczną przystań w Anglii, w środku koszmarnej
wojny. Wielkie emocje i ciągłe zwroty akcji. Od razu zabrałem się do pracy – notatki, lektura, planowanie rozdziałów. Jednocześnie przyszło mi do głowy, że byłby
z tego całkiem niezły serial i podzieliłem się tą myślą z producentem Michałem Kwiecińskim z Akson Studio. Ten, co
prawda przyznał mi rację, ale obaj pozostaliśmy w naszym
przekonaniu odosobnieni. Nadawcy telewizyjni nie byli
w tamtym czasie zainteresowani tematyką wojenną. Padały argumenty, że to teren doszczętnie już wyeksploatowany przez „Czterech pancernych”, „Klossa” itd.. Poza tym
– twierdzili – dzisiejszy widz nie chce już oglądać wojny,
lecz perypetie lekarzy, prawników i innych ludzi sukcesu.
Wróciłem więc pokornie do pracy nad powieścią. Kiedy
jednak byłem mniej więcej w połowie pierwszego tomu,
sytuacja radykalnie się zmieniła. Telewizja publiczna postanowiła jednak dać szansę „cichociemnym”, kosztem lekarzy i prawników. Tak to się zaczęło.
Książka zwykle różni się od filmu. Z czego zrezygnowali Państwo w scenariuszu i czym kieruje się autor, podejmując tego rodzaju decyzje?
Prace nad scenariuszem były bardzo czasochłonne. Niewiele czasu w ciągu dnia zostawało na powieść. Tymczasem po pierwszym sezonie trzeba było od razu pisać
drugi, a potem trzeci i tak dalej przez siedem lat. W końcu udało mi się wypracować pewien system – powieści
powstawały równocześnie i w dużej mierze niezależnie
od serialu. Z większości powieściowego materiału ekipa
scenariuszowa, czyli ja i Ewa Wencel, nie mogliśmy skorzystać. Na przeszkodzie stały ograniczenia budżetowe.
Jeden odcinek serialu miał bowiem budżet podobny do
odcinka „Ojca Mateusza”, toteż z kosztownych plenerowych inscenizacji trzeba było od razu zrezygnować. Serial nie pokazuje na przykład drogi głównych bohaterów
do Anglii ani ich szkolenia spadochronowego, co książka
opisuje ze szczegółami. Z tego samego względu w serialu nie ma ani podróży Bronka na Wołyń, opisanej w tomie „Przed burzą”, ani wielu innych perypetii bohaterów,
które jako serialowi scenarzyści musieliśmy ograniczać,
a więc i zmieniać. Trzeba też pamiętać, że scenarzysta
nie jest samodzielnym autorem, w przeciwieństwie do
powieściopisarza. Nie panuje nad zmianami w przebiegu akcji, postaci czy dialogów, które wprowadzają dość
dowolnie wszyscy uczestnicy projektu filmowego czy serialowego.
8
Rok VII nr 1 (39) styczeń-luty 2015
W jaki sposób pisze się książkę sensacyjną opartą
na faktach historycznych? Przeszukuje się archiwa,
rozmawia ze świadkami, ogląda zdjęcia? Ile czasu
na to potrzeba?
Jeden tom powieści pisałem około roku. Przy wszelkich
projektach historycznych najdłużej trwa dokumentacja –
lektura wspomnień, pamiętników, wyprawy do biblioteki,
czytanie starych gazet, poszukiwania w internecie. Powstaje z tego przytłaczający ogrom notatek. Kiedy jest ich
już tyle, że trzeba wielu godzin, żeby je choćby pobieżnie
przejrzeć, to znak, że czas zabrać się do pisania.
Podkreśla Pan, że nie jest historykiem, a pisarzem, zaś Pana książki to nie podręczniki historii,
tylko inspiracja do własnych poszukiwań w źródłach. Jak mocno stara się Pan być wiernym faktom
w powieściach?
Każda fabuła jest w pewnym sensie kłamstwem, zmyśleniem na użytek czytelnika. W powieści historycznej swoboda zmyślania ograniczona jest przez ustalone obiektywnie fakty. Pisarz decydujący się na tę formę
powinien szukać wolnej przestrzeni pomiędzy
faktem historycznym a możliwością. Oczywiście, u części ortodoksyjnie nastawionych do
historii odbiorców zawsze będzie to budzić
sprzeciw i wołania „to nie tak było”. W filmie
„Gladiator” Ridleya Scotta rzymski cesarz
Commodus ginie na arenie z ręki gladiatora
granego przez Russela Crowe’a. Nie jest to
zgodne z prawdą historyczną, ale nie narusza
moim zdaniem żelaznej reguły gatunku – nie
kłamać ponad miarę. W rzeczywistości cesarz
Commodus naprawdę uczestniczył w walkach
gladiatorów. Co więcej, naprawdę zginął
śmiercią gwałtowną, choć nie na arenie, lecz
w łaźni, uduszony, a nie zasztyletowany.
Czy obserwuje Pan modę na historię?
Pańskie kreacje postaci, ich ludzkie słabości, perypetie, odbrązawiają w pewnym sensie postacie znane z kanonu
lektur. Nagle nie są pomnikowo nudne i stają się
idolami dla dzisiejszej młodzieży gimnazjalnej. Sala
na spotkaniu autorskim z Panem pęka w szwach od
zgromadzonej młodzieży, która nie wygląda, jakby
została tu przyprowadzona przez nauczycieli wbrew
swej woli. Liczył Pan na taki efekt?
Może bierze się to stąd, że historia to coś w rodzaju przepastnego portalu internetowego z nieskończoną liczbą
darmowych filmów i seriali, które można samodzielnie
wyświetlić sobie w wyobraźni. W przypadku polskiej historii większość z tych fascynujących opowieści nigdy nie
Każda fabuła jest w pewnym sensie
kłamstwem, zmyśleniem na użytek czytelnika. W powieści historycznej swoboda zmyślania ograniczona jest przez
ustalone obiektywnie fakty. Pisarz decydujący się na tę formę powinien szukać wolnej przestrzeni pomiędzy faktem historycznym a możliwością. Oczywiście, u części ortodoksyjnie nastawionych do historii
odbiorców zawsze będzie to budzić sprzeciw i wołania
„to nie tak było”
znajdzie formy filmowej, bo po prostu nie mamy na to
środków. Pozostają nam jednak książki – a to, że powstają w coraz to nowych formatach – audiobook i e-book –
świadczy o ich żywotności.
Co myśli Pan o filmach historycznych pokazujących
Polaków nie tylko z bohaterskiej strony, ale także
jako ludzi czasami chciwych, przekupnych, małych,
cynicznych, interesownych? Mam na myśli obrazy
wywołujące w naszym społeczeństwie kontrowersje, na przykład niemiecki serial „Nasze matki, nasi
ojcowie” albo polskie filmy: „Róża”, „Pokłosie” czy
ostatnio „Ida”. Pana postacie też są pełne emocji,
można je lubić i nienawidzić. Czy to jest szkodliwe,
czy wręcz przeciwnie, dzisiaj potrzebne?
Nie postawiłbym tych tytułów w jednym szeregu. Zwłaszcza niemiecki serial to „historyczne kłamstwo ponad miarę”. Zamiast interpretować ustalone fakty, całkiem je
ignoruje. Polscy partyzanci to tutaj banda leśnych brudasów, którzy snują się między drzewami z opaskami po-
wstańczymi na rękach i wygłaszają antysemickie mowy.
Wracając do mojego poprzedniego przykładu, to tak jakby w „Gladiatorze” uśmiercić cesarza Commodusa przez
wepchnięcie go pod koła samochodu. Oczywiście, historia
ma dla nas sens, tylko jeśli potrafimy odnaleźć emocjonalną więź z martwymi bohaterami i minionymi wydarzeniami. Inaczej będzie to tylko nieznośnie wielki i irytujący
zbiór dat i faktów. „Ożywić” to znaczy odnaleźć związek
tego, co minione z tym, co teraźniejsze. Tak właśnie widzę
zadanie pisarza, który sięga po powieść historyczną.
Pracuje Pan nad nowym projektem. Na co mamy
z niecierpliwością czekać?
Podczas pracy nad „Czasem honoru” odkryłem kolejną fascynującą historię, pogrzebaną pod popiołem dość
przyciężkawych rozważań i analiz. To opowieść o niespodziewanej zmianie światowego porządku, jaki nastąpił
w wyniku I wojny światowej. Prawdziwie hollywoodzka historia o cudownym odrodzeniu się państwa, którego miało już nigdy nie być – Polski. Jacy byli ludzie, którzy żyli
w tym przełomowym czasie, w co wierzyli, jakiej muzyki
słuchali, co i gdzie jedli – jestem właśnie w fazie notatek,
które zaczynają mnie przytłaczać. Chyba czas zabrać się
za pisanie.
Rozmawiała Anna Hopfer-Wola
9
Rok VIII nr 1 (39) styczeń-luty 2015
WYDARZENIA Z KOŚCIOŁA EWANGELICKO-AUGSB
www.luteranie.pl
25 lat pojednania
Fot. luteranie.pl
Kanclerz Niemiec Angela Merkel oraz
premier Polski Ewa Kopacz wzięły
udział w nabożeństwie ekumenicznym w ewangelickim kościele Pokoju
w Świdnicy. Było ono związane z upamiętnieniem 25. rocznicy symbolicznego pojednania polsko-niemieckie-
ścioła Rzymskokatolickiego, Prawosławnym Dziełem Miłosierdzia ELEOS
i Diakonią Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Polsce po raz piętnasty wspólnie zorganizowały ekumeniczną akcję charytatywną Wigilijne
Dzieło Pomocy Dzieciom. W 2014
roku akcja odbyła się pod hasłem
„Dziecko sercem rodziny”.
Fot. Bożena Pytel
– członków Zakonu i członków JDP z
Polski i z Niemiec oraz zaproszonych
gości. Po nabożeństwie uczestnicy
wzięli udział w uroczystej gali.
Ordynacja w Skoczowie
W sobotę 13 grudnia odbyła się kolejna ordynacja młodych magistrów
teologii. W Skoczowie zostali ordynowani: Robert Augustyn, Tymoteusz
Bujok, Adrian Lazar i Marcin Podżorski. Towarzyszyło im prawie pięć-
go w Krzyżowej. Nabożeństwo prowadzili bp Jerzy Samiec i bp Ryszard
Bogusz, a słowo do zgromadzonych
skierował abp Alfons Nosol – uczestnik mszy pojednania z 1989 roku.
Synod w Bydgoszczy
Dnia 8 listopada w Bydgoszczy odbyła się jesienna sesja Synodu Diecezji Pomorsko-Wielkopolskiej. Po
nabożeństwie rozpoczęła się część
referatowa, poświęcona tematyce
ekumenicznych obchodów jubileuszu
500-lecia Reformacji. Na synod został
zaproszony rzymskokatolicki biskup
Diecezji Elbląskiej Jacek Jezierski
oraz ks. dr nadradca Daniel Mourkojannis z Kościoła Ewangelickiego
Północnych Niemiec, odpowiedzialny
za organizację obchodów Reformacji
w Nordkirche. Referat wygłosił też bp
prof. Marcin Hintz.
Joannici Dzieło Pomocy
Ewangelicki Zakon Joannitów, obecny w Polsce od wielu lat, wraz z Komandoriami Wschodnimi Zakonu
utworzył w 2004 roku stowarzyszenie Joannici Dzieło Pomocy (JDP). Jubileusz 10-lecia obchodzono 8 listopada na dawnym Zamku Biskupów
Warmińskich w Lidzbarku Warmińskim, gdzie odbyło się ekumeniczne
nabożeństwo z udziałem joannitów
10
W dniu 15 listopada odbyła się w Katowicach kolejna sesja Synodu Diecezji Katowickiej. Po nabożeństwie rozpoczęły się obrady, których tematyka
była związana z obchodami 500-lecia
Reformacji. Komisje synodalne pracowały w grupach zastanawiając się
nad diecezjalnymi projektami związanymi z jubileuszem. Następnie
każda z grup przedstawiła na forum
synodu swoje propozycje przyszłych
działań.
Konferencja o gender
Problematyka gender z perspektywy
luterańskiej, przemoc wobec kobiet
i zagadnienia związane z rodziną to
główne tematy międzynarodowej
konferencji zatytułowanej „Jako mężczyznę i kobietę stworzył ich”, która
odbyła się 19 listopada w warszawskim Centrum Luterańskim. Główny
referat o dokumencie Światowej Federacji Luterańskiej pt. „Gender justice policy” (Polityka sprawiedliwości
płciowej) przedstawiła ks. dr Kaisamari Hintikka z Finlandii, dyrektor
działu ds. teologii i publicznego świadectwa Światowej Federacji Luterańskiej. Po części referatowej miała
miejsce dyskusja panelowa.
Dziecko sercem rodziny
Diakonia Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego wraz z Caritas Polska Ko-
Fot. Zwiastun Ewangelicki
Katowickie rozmowy o kulturze
i przyszłości
dziesięciu duchownych z bp. Kościoła
Jerzym Samcem na czele. Na uroczystość przybyły rodziny ordynowanych
oraz parafianie z ich rodzinnych parafii i miejsc obecnej służby.
Synod Diecezji Cieszyńskiej
Jesienna sesja Synodu Diecezji Cieszyńskiej obradowała w niedzielę 23
listopada w Wiśle-Jaworniku. Przed
obradami nagrodzono najlepsze prace w konkursie „Róża Lutra w oczach
dziecka”, który przeprowadziła diecezjalna komisja 500-lecia Reformacji.
W pierwszej części obrad, na którą
zostali zaproszeni też członkowie rad
parafialnych, referat o wzorcu małżeństwa wygłosił ks. Leszek Czyż.
Następnie uczestnicy synodu dyskutowali nad tym tematem w grupach.
Koncert świętej Łucji
W dniu 5 grudnia w kościele Świętej
Trójcy w Warszawie odbył się koncert
z okazji dnia św. Łucji, szwedzkiego
święta światła. Główną atrakcją kon-
Rok VII nr 1 (39) styczeń-luty 2015
SBURSKIEGO W POLSCE
ks. Adam Malina
Teologicznej przyznała stopnie doktora
nauk teologicznych trzem duchownym
Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego.
Od października 2013 roku stopień
doktora nauk teologicznych otrzymało w sumie dziewięć osób (luteran),
w tym pięciu duchownych: dr Jadwiga
Badura, dr Iwona Baraniec, dr Łukasz
Barański, dr Michał Hucał, ks. dr Marcin Undas, ks. dr Roman Pracki oraz
ks. dr Ireneusz Lukas, ks. dr Grzegorz
Giemza i ks. dr Adam Malina.
Najpopularniejsze książki
ewangelickie
Wydawnictwo Augustana pod koniec
listopada 2014 roku rozpoczęło dystrybucję kolejnych roczników książek,
które zna każdy ewangelik. Pierwsza
z nich to sto dwudzieste dziewiąte
wydanie „Kalendarza Ewangelickiego”, kompendium wiedzy o życiu,
wierze i duchowości Kościoła w Polsce i na świecie. Druga książka to
przewodnik po świecie Biblii „Z Biblią
na co dzień”, który w języku polskim
ukazuje się nieprzerwanie od 40 lat.
Rok kultury ewangelickiej
Z początkiem 2015 roku Kościół
Ewangelicko-Augsburski w Polsce zainaugurował Rok Kultury Ewangelickiej. Jest to kolejny tematyczny rok,
który jako część Dekady Reformacji
przygotowuje ewangelików do obchodów jubileuszu Reformacji.
Jozue i sędziowie w Ziemi
Obiecanej
W ostatnim tygodniu listopada odbył
się etap parafialny Ogólnopolskiego
Konkursu Biblijnego „Sola Scriptura 2014/2015”. Wzięły w nim udział
parafie z pięciu diecezji Kościoła.
Spotkanie samorządowców
W niedzielę 11 stycznia w Wiśle odbyło się spotkanie samorządowców
ewangelików. Po nabożeństwie goście
wraz z duchownymi udali się do Domu
Zborowego im. bp. Andrzeja Wantuły,
gdzie łamano się opłatkiem i składano sobie życzenia. W czasie spotkania
przemawiali m.in. bp Jerzy Samiec,
prof. Jerzy Buzek, posłowie: Aleksandra Trybuś-Cieślar i Czesław Gluza,
a także wiceprzewodniczący sejmiku
województwa śląskiego Henryk Mercik
i burmistrz Wisły Tomasz Bujok.
Nowi doktorzy nauk
teologicznych
Dnia 18 grudnia Rada Wydziału Teologicznego Chrześcijańskiej Akademii
Fot. Zwiastun Ewangelicki
Fot. Zwiastun Ewangelicki
Do etapu diecezjalnego, który odbył
się 10 stycznia, zakwalifikowało się
246 uczestników. Finał odbędzie się
21 marca w Bielsku-Białej.
Noworoczne spotkanie PRE
Fot. bik.luteranie.pl
certu był występ chóru dziewczęcego i chłopięcego z parafii katedralnej
w Uppsali pod dyrekcją Margarete
Raab. Był on połączony z tradycyjną
procesją św. Łucji. Uroczystosć zorganizowała stołeczna parafia Świętej Trójcy oraz ambasada Szwecji.
W trakcie koncertu wystąpił również
chór dziecięcy parafii Świętej Trójcy
oraz chór rodzinny Vox Gaudii.
Tegoroczne spotkanie ekumeniczne
miało miejsce 15 stycznia w warszawskim Centrum Luterańskim i zgromadziło liczne grono osób związanych z ruchem ekumenicznym i życiem publicznym w Polsce. Arcybiskup Jeremiasz, prezes Polskiej Rady
Ekumenicznej, w przemówieniu wyraził troskę związaną z wydarzeniami, które miały miejsce na świecie
w ubiegłym roku. W czasie spotkania
głos zabrali również przedstawiciele
władz państwowych.
Cieszyn miastem Reformacji
Miasto Cieszyn uzyskało przyznany
przez Wspólnotę Ewangelickich Kościołów w Europie tytuł Miasta Reformacji, a tym samym zostało drugim
– po Wrocławiu – Miastem Reformacji
w Polsce. Stworzenie sieci takich miast
ma na celu promocję ważnych miejsc
dla historii XVI-wiecznej Reformacji.
Tydzień Ekumeniczny 2015
W połowie stycznia rozpoczął się
mający już ponad stuletnią tradycję
Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan. Tegoroczne hasło stanowiły słowa Jezusa wypowiedziane do Samarytanki: „Daj mi pić!”. Materiały do
ekumenicznych modlitw tym razem
przygotowali chrześcijanie z Brazylii.
Apel Kościołów
o poszanowanie niedzieli
Zwierzchnicy siedmiu Kościołów Polskiej Rady Ekumenicznej i przewodniczący episkopatu Kościoła rzymskokatolickiego podpisali 20 stycznia
w Warszawie „Apel Kościołów w Polsce o poszanowanie i świętowanie
niedzieli”. Zaapelowali w nim do pracowników, aby „w niedziele i święta
nie podejmowali niekoniecznej pracy
zarobkowej”, a do pracodawców, by
„uszanowali świętość dnia Pańskiego,
nie angażując zawodowo pracowników, jeżeli nie jest to bezwzględnie
konieczne”.
11
Rok VIII nr 1 (39) styczeń-luty 2015
Tornister
mł. chor. w st. spocz.
Andrzej Korus
Rajskie ptaki
Otwarcie Centrum Weterana Działań Poza Granicami Państwa było dużym wydarzeniem dla uczestników
zagranicznych misji pokojowych oraz operacji wojskowych od 1953 roku. Jest spełnieniem obietnicy, jaką
złożył w czasie swojej wizyty w Polskim Kontyngencie
Wojskowym w Afganistanie minister obrony narodowej.
W swoim założeniu Centrum Weterana ma być wyrazem
pamięci i hołdu dla żołnierzy, którzy polegli w czasie misji zagranicznych, a także miejscem, w którym weterani
poszkodowani i ich rodziny mogliby uzyskać niezbędną
informację i pomoc prawną. Ma być także ośrodkiem dokumentującym dokonania żołnierzy Wojska Polskiego w
misjach poza granicami kraju od misji w Korei do dnia
dzisiejszego. Polscy weterani misji zagranicznych czekali na to sześćdziesiąt jeden lat.
Oficjalnego otwarcia Centrum Weterana dokonała
premier Ewa Kopacz w dniu 21 grudnia 2014 roku. Uroczystość zgromadziła kilkusetosobową grupę weteranów
i ich rodzin oraz zaproszonych gości. Wielkim wyzwaniem dla pracowników Centrum było przygotowanie się
do tak podniosłej uroczystości. Uczestniczyć w niej mieli
dostojnicy naszego państwa oraz weterani, weterani poszkodowani, rodziny oraz rodziny poległych i zmarłych
żołnierzy.
Organizatorzy postanowili wzbogacić uroczystość
o wykonanie utworu zespołu Peter, Sue and Marc „Flying
Home – Birds of Paradise”. Założono, że odśpiewanie tej
wspaniałej pieśni połączy dwie części uroczystości: tę oficjalną, wojskową oraz mniej oficjalną, weterańską. Aby
tego dokonać, należało wprowadzić uczestników uroczystości w treść utworu i nastrój piosenki. Po kilku nieudanych próbach udało mi się stworzyć tekst wprowadzający,
który został odczytany na podkładzie muzycznym piosenki „Flying Home”. Ponieważ otrzymałem wiele próśb
o udostępnienie tego tekstu, pozwalam sobie zamieścić
go w całości na końcu niniejszego artykułu.
Szczególnym przeżyciem była dla mnie wizyta dwóch
matek poległych żołnierzy. Przyjechały wieczorem,
w przeddzień uroczystości otwarcia Centrum. Poprosiły
mnie o możliwość zobaczenia w sali tradycji tabliczek
z nazwiskami swoich synów. Nie sposób było odmówić. Kiedy weszły do sali i podeszły do tablicy uklękły.
12
Dotknęły rękoma tabliczek z nazwiskami. Pierwsza powiedziała „to moje dziecko”, „a to moje”, odpowiedziała
druga... Popłakaliśmy się wszyscy.
Uroczystość była bardzo podniosła nie tylko ze względu na obecność pani premier, wicepremiera i ministra
obrony narodowej. Powiewające na mocnym wietrze flagi Polski, Unii Europejskiej, NATO i ONZ, warta honorowa
przy pomniku i pododdział reprezentacyjny dopełniały
powagi chwili. Trzej biskupi polowi po modlitwie poświęcili pomnik. Generałowie, przedstawiciele dowództw złożyli wieńce. Potem były wieńce i kwiaty od stowarzyszeń
weteranów, kombatantów i rodzin poległych żołnierzy.
Na twarzach uczestników uroczystości widać było wzruszenie, powagę i łzy.
Gdy odczytywałem tekst wprowadzający do piosenki, słowa grzęzły mi w gardle. Do oczu napłynęły łzy.
Ja też jestem weteranem i moje nazwisko także mogło
znaleźć się dzisiaj na Ścianie Pamięci. Tak jak znalazło
się na niej nazwisko mojego kolegi ze zmiany UNEF II
w Egipcie.
Uroczystość otwarcia Centrum zakończyło mistrzowskie wykonanie piosenki „Flying Home” przez wrocławską artystkę Brygidę Kołton. Oto tekst:
Boję się, czy nie widzicie? Powiedźcie, gdzie mnie zabieracie? Wkrótce tego dowiesz się, odpowiedziały Rajskie Ptaki.
„Birds of Paradise” – „Rajskie Ptaki”, to duchy amerykańskich żołnierzy, którzy oddali swoje życie w dżunglach Wietnamu, Kambodży, Laosu, Korei... „Birds of
Paradise” – „Rajskie Ptaki”, to duchy poległych, które są
także przy tych którzy odeszli z Pustynnej Burzy, Somalii, Iraku, Afganistanu. W latach osiemdziesiątych ubiegłego stulecia utwór Birds of Paradise rozbrzmiewał także wśród żołnierzy służących w polskich kontyngentach
wojskowych pod błękitną flagą Narodów Zjednoczonych
w Syrii i Libanie.
Lecąc do domu, lecąc do domu. Wprost ze świata
stworzonego z kamienia, dopóki twe serce jest lekkie
i wolne, jakim niegdyś miało być.
„Rajskie Ptaki” towarzyszą także ostatniej drodze
czterdziestu dwóch słowackich żołnierzy wracających
do domu po misji w Kosowie. To również pieśń polskich
żołnierzy walczących w Iraku, dalekim Afganistanie
i innych miejscach tego świata, w których przyszło nam
służyć. „Birds of Paradise” to także duchy poległych mężów, ojców, synów i braci, które z zaświatów mówią do
swoich kobiet:
Jak mogę iści naprzód, gdy moje oczy stają się mokre?
Nie płacz już – wytrzyj łzy, odpowiedziały Rajskie Ptaki...
„Birds of Paradise – Rajskie Ptaki”. (Zobacz na: https://
www.youtube.com/watch?x-yt-ts=1421828030&list=UU4QqfeCzZyw6kkZwK2Bp-Ag&x-yt-cl=84411374&v=jJSGejbrWM8#t=11)
Rok VII nr 1 (39) styczeń-luty 2015
Na celowniku
ewangelika
Rafał Ćwikowski
Wybaczyć sobie
Fot. photoxpress.com
Nie znam zasad strategii pola walki, ale wyobrażam sobie, że analiza dawnych potyczek pomaga wyeliminować
błędy w przyszłości. Zestawienie decyzji błędnych i tych
właściwych umożliwia uniknięcie zbędnych strat własnych
i zoptymalizowanie straty przeciwnika.
Podobnie jest w cywilu. Każdy przełomowy moment
w życiu religijnym jest poprzedzony jakimś rozrachunkiem
z przeszłością. Analiza zysków i strat jest retrospektywnym
przebiegnięciem po tym, co było i powtórnym przyjrzeniem
się sobie – co było warto uczynić, co było niepotrzebne, co
można pominąć, a co należy zachować i powtórzyć.
Taka analiza jest niezbędna w celu dokonania nowego
otwarcia. Czasami to wręcz konieczne,
aby na świeżo, bez balastu przeszłości
przyjrzeć się problemom, które rodzi każdy dzień. W przeciwnym przypadku może
nam grozić powielanie błędów.
W zmaganiach ze słabościami, podobnie jak w zmaganiach z wrogiem, czasami
najlepiej sprawdzają się metody niekonwencjonalne. Kiedyś słuchałem w radiu
audycji, w której żołnierze z grup antyterrorystycznych opowiadali, jak z amatorami rozgrywali potyczkę na karabiny kulkowe z farbą. Dowódca antyterrorystów twierdził, że bardzo sobie ceni te ćwiczenia.
Otóż cywile zachowują się zupełnie nieprzewidywalnie,
poza schematami stosowanymi na szkoleniach, tym samym zmuszają żołnierzy do myślenia twórczego, przewidywania tego, co może zrobić i jak myśli nieprzeszkolony
przeciwnik.
W zmaganiu się z własnymi słabościami także czasem
warto zejść z utartych szlaków i szukać nowych rozwiązań.
Może pomoc duchownego albo psychologa, a może przyjaciela pozwoli nam spojrzeć na nasze problemy z innego
punktu widzenia?
W życiu duchowym, w odnowie religijnej musi jednak
najpierw nastąpić swego rodzaju rozpoznanie przedpola, zabezpieczenie tyłów, zadbanie o zaplecze. Wszystkie
te pojęcia, może niefachowo tu zastosowane, nazywam
w walce o siebie i swoją duszę – wybaczeniem.
Najpierw musimy umieć i chcieć wybaczyć sobie. Nie
jest to łatwe zadanie, czasami wręcz niemożliwe do wyko-
nania. Aby wybaczyć sobie należy dostrzec to, co miałbym
wybaczyć, czyli dokonać uczciwej samooceny i szczerze
przyznać się przed sobą samym, że mam za co przepraszać, że mam balast, którego należy sie pozbyć. Samokrytyka, to nie jest sport, który lubimy szczególnie. Wpędza
nas w dyskomfort, zabiera poczucie samozadowolenia.
Generalnie kiepski pomysł. A jednak należy nauczyć się
widzieć własne błędy.
Kolejny problem jeszcze bardziej da nam popalić. No bo
jeśli już wiem, co jest nie tak, to mogę tak dalece utracić
poczucie własnej wartości, nadzieję na zmiany swego życia, że już nie będę miał siły ani ochoty na podejmowanie
żadnych zabiegów naprawczych. Wtedy z pomocą nadchodzi samo-wybaczenie. To pięknie i naukowo brzmi, ale jest
niezmiernie trudne. Wyrzuty sumienia, kolejne próby nawrócenia bez sukcesu, kolejny powroty do starych błędów,
to wszystko nie pomaga nam w budowaniu przeświadczenia, że mam obowiązek sobie samemu wybaczyć.
A jednak. Bóg w swoim miłosierdziu jest ponad nasze rozumienie logiki wybaczania. Ślepa, chciałoby się powiedzieć,
ufność, że miłość Boga jest ponad nasze skrupuły jest jak
najbardziej właściwa. Balast własnych wyrzutów sumienia,
choć to szlachetny balast, to mocno ciąży i nie pomoże odnieść jakiegokolwiek sukcesu.
Jeśli Bóg nam przebaczył w zmartwychwstaniu Chrystusa, to mamy prawo i obowiązek sobie samemu przebaczyć. Nie ma to nic wspólnego łatwym
usprawiedliwianiem się. Jest to raczej
ucieczka przed stanem rozpaczy, który
paraliżuje wszelkie sanacyjne działania.
Rozpacz Judasza zaprowadziła go do
samobójstwa. Czyli do jednego błędu
dorzucił kolejny, zamiast rzucić się w głębię miłosierdzia
Boga. Niestety wybaczenie sobie wydaje się często nielogiczne, zwłaszcza jeśli kłóci się z naszym wyobrażeniem
o sprawiedliwości, po ludzku wydaje się nierealne wobec
ogromu przewinień, jakie mamy na koncie swojego życia.
Tyle, że miłosierdzie Boga nie ma nic wspólnego z ludzką
logiką ani naszymi wyobrażeniami o tym, czym jest sprawiedliwość.
Warto o tym pamiętać kiedy rozpacz, wstręt do samego siebie oraz ciężar przewinień pozbawia nas woli walki.
Rozpamiętywanie błędów paraliżuje, osłabia. Jest jak sabotaż wroga w naszych szeregach. Błędy należy dostrzec,
zmienić taktykę i je porzucić. Pielęgnowanie wyrzutów sumienia, hodowanie żalu do siebie samego, ciągłe obwinianie się rozbija nas od środka. Zamiast ruszyć do przodu,
kręcimy się w miejscu osłabieni.
Bądź sprawiedliwy wobec siebie, ale i miłosierny dla
swoich słabości. Celem nie jest tanie usprawiedliwienie,
ale wzmocnienie ducha do dalszej walki o siebie i swoje
życie dla innych.
13
Rok VIII nr 1 (39) styczeń-luty 2015
Jedynie Słowo
Piotr Lorek
Judasz
Są takie osoby, które przywołane na pamięć, u większości budzą jednoznaczne skojarzenia. Gdyby wspomnieć
postać Judasza, to od razu pojawia się myśl o jego zdradzie za pieniądze. Niemniej jednak, nawet na tak jednoznaczne przypadki można spojrzeć inaczej. Okazuje się,
że Iskariota niekoniecznie był idącym w zaparte oportunistycznym zdrajcą. Są autorzy, którzy widzą w nim przykład
postaci tragicznej, a inni wręcz duchowego bohatera.
W Dziejach Apostolskich Judasz przedstawiony jest
w sposób, jaki został zapamiętany
przez późniejsze pokolenia chrześcijan: On to za otrzymaną zapłatę za
nieprawość nabył pole, a upadłszy,
pękł na dwoje i wypłynęły wszystkie
wnętrzności jego (Dz 1,18). Judasz
wydaje swojego mistrza za pieniądze,
zakupuje za nie pole, po czym – gdy
wydawało się, że dopiął już swego –
upada na nie martwy. Najprawdopodobniej w opisie w jego śmierci powinno dostrzec się sądzącą rękę Boga.
Ewangelia Mateusza odchodzi od tak
wyraziście negatywnej oceny. Robi to
poprzez inne przedstawienie samego
ciągu wydarzeń: Wtedy Judasz, który
go zdradził, widząc, że został skazany,
żałował tego, zwrócił trzydzieści srebrników arcykapłanom oraz starszym
i rzekł: Zgrzeszyłem, gdyż wydałem
krew niewinną. A oni rzekli: Cóż nam
do tego? Ty patrz swego. Wtedy rzucił srebrniki do świątyni, oddalił się,
poszedł i powiesił się. A arcykapłani
wzięli srebrniki i rzekli: Nie wolno kłaść ich do skarbca,
gdyż jest to zapłata za krew. Po naradzie więc nabyli za nie pole garncarza na cmentarz dla cudzoziemców
(Mt 27,3-7).
W tej Ewangelii Judasz nie kupuje pola za uzyskane
ze zdrady pieniądze, robią to raczej arcykapłani, którym
ten je zwraca. Według Mateusza Judasz wykazuje żal, bo
14
widzi, że przyczynia się do skazania na śmierć Jezusa.
Przyznaje się do grzechu i – nie potrafiąc poradzić sobie
z wyrzutami sumienia – desperacko odbiera sobie życie.
Judasz więc staje się postacią tragiczną, która popełnia
błąd i nie może żyć z jego konsekwencjami. Nie jest jasne, jakie przyświecały mu motywy, gdy wydawał Jezusa.
Może wierząc w jego mesjańskie posłannictwo oczekiwał,
że takie działanie uniemożliwi Chrystusowi ukrywanie
swojej mocy i zmusi do konkretnego przeciwstawienia się
rzymskim wrogom? Wygląda na to, że nie zakładał, że
jego czyn zaprowadzi Jezusa na krzyż.
Wykraczając poza chrześcijański kanon Nowego Testamentu warto zobaczyć, w jaki sposób historię Judasza opowiada pochodząca z II wieku gnostycka Ewangelia Judasza.
W tym dziele bowiem postać Iskarioty jest przedstawiona pozytywnie, jako przewyższająca pozostałych apostołów. Ewangelia kończy się wydaniem uczonym w piśmie
Jezusa przez Judasza. Zanim to jednak następuje, Jezus
w enigmatycznych słowach pochwala czyn Judasza. Mówi
następująco: Ty zaś przewyższysz ich
wszystkich. Człowieka bowiem, który
mnie nosi, ty ofiarujesz go (56,1721). W tej Ewangelii śmierć Jezusa
traktowana jest jako uwolnienie z ciała prawdziwego Chrystusa. Zatem akt
wydania Jezusa jest formą współpracy z nim w celu wyzwolenia go z niedoskonałej ziemskiej egzystencji. Tak
rozumiana śmierć Jezusa sprawia, że
czyn Judasza staje się bohaterskim
aktem współpracy z mistrzem, przewyższającym zrozumieniem i odwagą
postawy pozostałych uczniów.
Chęć zysku czy wyższe cele? Niegodziwość czy żal? Zdrada czy współpraca? Niezrozumienie mesjanizmu
czy głęboki weń wgląd? Trudno ocenić Judasza, jego intencje, postawę
i działania. Starożytni autorzy rozpościerają przed czytelnikami całe spektrum możliwości, od grzesznego materialisty po duchowego wyznawcę.
I nie powinno to nikogo dziwić, bo czyn człowieka nie
poddaje się jednoznacznej ocenie. Chęć oceny słusznie
powstrzymujemy świadomością braku wiedzy i pokusą
uzupełniania jej własnym spojrzeniem na świat. Chowamy się za stereotypami, bo pomagają nam ogarnąć skomplikowaną rzeczywistość. Czarno-białe osądy zapewniają
poczucie bezpieczeństwa. Szarość, choć pewnie bliższa
prawdzie, wymaga dodatkowego wysiłku.
Rok VII nr 1 (39) styczeń-luty 2015
OKIEM
CYWILA
Daria Stolarska
Wielkie porównywanie
Zaczyna się tuż po urodzeniu. Jesteś
ważony, mierzony i dostajesz pierwsze
punkty. Jeszcze dobrze nie widzisz, nie
rozróżniasz dźwięków, nie reagujesz na
swoje imię, a już jesteś oceniany. Zaczyna się Wielkie Porównywanie, w którym
już na starcie życia przegrywasz. Zawsze
znajdzie się dziecko, które ważyło więcej,
które od razu zaczęło ssać pierś, które od
początku przesypiało całe noce czy nie
miało kolki. Potem jest jeszcze gorzej.
Kiedy ty bawisz się beztrosko z kolegami w piaskownicy, wasze mamy, babcie
i nianie licytują. Pierwsze kroki, pierwsze
słowo, pierwsze choroby dziecięce. Kto
da więcej?
W przedszkolu i szkole zawsze trafi się
ktoś grzeczniejszy, bystrzejszy, bardziej
lubiany, lepszy z wuefu czy matematyki. Twoja skorupka za młodu nasiąka duchem niezdrowej rywalizacji. Zaliczasz
kolejne sukcesy i porażki, ale nie możesz
ich umieścić na skali bezwzględnej. To,
co dziś jest twoim sukcesem, jutro może
okazać się klęską. Teraz wygrywasz bitwę, ale w tym czasie ktoś inny wygrywa
całą wojnę. Twój kolega znajdzie ładniejszą żonę, koleżanka – przystojniejszego
męża. Trwa nieustający wyścig na dzieci,
wnuki, prawnuki, stanowiska, samochody, metraże mieszkań i sposoby spędzania wakacji. Rywalizacja od kołyski aż
po grób. Ale przecież nawet po śmierci
liczy się liczba ludzi na pogrzebie, zniczy
i kwiatów na grobie, no i pomnik. Nie
zapominajmy o odpowiednim pomniku.
To wieczne porównywanie swojej sytuacji życiowej z innymi szybko przenosi
się na wyższy poziom. Przecież nasz kraj
mógłby być bogatszy, klimat cieplejszy,
drogi lepsze, podatki niższe, a ludzie na
ulicach bardziej uśmiechnięci. Gdybyśmy
stali się drugą Japonią, Irlandią, Ameryką albo przynajmniej dogonili wreszcie
Niemcy, to... pewnie i tak nie bylibyśmy
zadowoleni.
Ale to jeszcze nic! Od porównań nie
jest wolne nawet nasze życie religijne.
Zawsze spotkasz kogoś bardziej pobożnego, dającego więcej na tacę, lepiej znającego Biblię, mającego bliższe kontakty
z proboszczem, głośniej śpiewającego czy
bardziej zaangażowanego w życie parafialne. Zawsze jakaś parafia będzie mieć
ładniejsze budynki, lepsze nagłośnienie,
bardziej porywającego kaznodzieję. Zawsze jakiś inny Kościół może być bardziej
liczebny, bogatszy, bardziej misyjny, medialny czy mieć większą władzę.
A gdyby tak... przestać się porównywać? Nie próbować być lepszym od innych, nie przejmować się tym, że jest się
w czymś gorszym? Robić swoje i po prostu stopniowo stawać się najlepszą wersją samego siebie? Współtworzyć najlepszą wersję Polski? Najlepszą wersję
swojej wspólnoty? Przecież tak naprawdę
w życiu liczą się tylko dwie rzeczy – wiara w Boga i miłość do bliźniego. Resztę
można sobie odpuścić...
Aż wstyd
Marek Hause
Jeden z bardziej znanych aforyzmów
autorstwa Samuela Becketta brzmi: „Próbuj. Upadnij. Bez obaw. Próbuj znowu.
Upadnij ponownie. Upadnij lepiej.” Jest to
mądrość życiowa, o której dorośli często
zapominają, ograniczając jej przekaz jedynie do nauki chodzenia lub pierwszych
kroków na nartach. A przecież uczymy
się całe życie i powinniśmy pamiętać, że
nie ma powodu do wstydu, gdy związany
jest on z naszą uczciwie poniesioną porażką.
Wstydzimy się porażki, a tymczasem
powinniśmy wstydzić się za nasz strach
przed nią. Gdy porażka się już zdarzy, to
wstydzimy się o niej mówić. Wstyd jest
czymś naturalnym i wyzbycie się go jest
niemożliwe. Z tym, że najczęściej wstydzimy się niepotrzebnie.
Wstydzimy się wypaść w opinii innych ludzi jako słabi, ubodzy, a przede
wszystkim śmieszni. Nie wstydzimy się
natomiast być nieuczciwi i obcesowi. Nie
wstydzimy się obojętności wobec ludzkiego cierpienia. W naszej zdominowanej
przez powierzchowność kulturze wstyd
nam jest z powodu ubioru, wyglądu czy
braku drogiego samochodu. Dumni jesteśmy jedynie z osiągnięć, którymi można
zaimponować materialnie. Dlatego przeinaczamy fakty, przekształcając często
porażkę w osiągnięcie.
„Wstyd to kraść”. Tymczasem dla wielu
wstydem nie jest sama kradzież lub oszustwo, lecz jedynie ich ujawnienie. Tak
więc ktoś, kogo przyłapano na malwersacjach, jest postrzegany niejednokrotnie jako kreatywny księgowy lub obrotny
manager. Jest tak, gdyż w biznesie brak
wstydu jest na porządku dziennym.
Również czarny PR przestaje być
w efekcie końcowym wstydliwy w myśl
powiedzenia: „Nieważne jak o tobie mówią, ważne, że mówią”. Polityka i władza
nie zna wstydu, a my zajęci lokalnym
i digitalnym życiem na pokaz, bezwstydnie na to patrzymy.
Bo łatwiej śmiać się z cudzych słabości, niż przełamywać własne – a właśnie
to nie jest wstyd.
15
Rok VIII nr 1 (39) styczeń-luty 2015
Psychologiczne aspekty
dyscypliny wojskowej
Czesław Dutkowski
Psychoterapeuta terapii krótkoterminowej
BSFT (Brief Solution Focused Therapy)
Nieodłącznym elementem dowodzenia jest dyscyplina
wojskowa. Jest to ścisłe podporządkowanie się każdego
żołnierza zasadom określonym w regulaminach, rozkazach
i poleceniach przełożonych. Sprawne dowodzenie to również
bardzo trudna umiejętność kształtowania dyscypliny w pododdziale wojskowym. Tym razem chciałbym poświęcić artykuł jednemu z wielu aspektów kształtujących dyscyplinę
wojskową, którym jest umiejętność nagradzania i karania
podwładnych żołnierzy.
Funkcję nagrody lub kary pełnić może każdy bodziec, czynnik czy
zdarzenie, które wywierają wpływ na poprzedzającą je reakcję lub
zachowanie. Jeśli dany bodziec powoduje nasilenie lub zwiększenie
częstości poprzedzających je zachowań nosi miano nagrody, jeśli
zaś prowadzi do zmniejszenia częstości lub zaniku tego zachowania,
pełni rolę kary.
W rozumieniu potocznym nagrodą jest coś, co sprawia osobiste
przyjemności i tym samym skłania do powtarzania danego zachowania lub wzrostu częstości, intensywności jego wykonywania. Rolę
kary pełni każdy przykry stan lub bodziec, będący konsekwencją
wykonywania działania, które w ten sposób pragnie się wyeliminować.
W odniesieniu do bodźców utrwalających zachowania lub zwiększających ich częstotliwość mówi się o wzmocnieniach. Wyróżniane
są dwa ich rodzaje:
Przestrzeń dla trudnej prawdy
Alina Lorek
Psycholog kliniczny, teolog
16
Większości z nas zdarzyło się usłyszeć od kogoś różnego rodzaju
treści oznaczone komunikatem „tylko nie mów tego nikomu”. Tak
oto rozmówca poczuł się lepiej obdarzając nas swoim ciężarem
w tajemnicy, oczekując prawdopodobnie zrozumienia i akceptacji
z naszej strony. A co, jeśli usłyszane treści okazałyby się zbyt trudne?
Osoba szukająca wysłuchania i zrozumienia być
może powinna zmierzyć się z zagadnieniem doboru swego powiernika, choćby ze względu
na poszanowanie jego granic wrażliwości.
Nie każdy bowiem musi mieć gotowość,
by unieść stres związany z poznaniem
czyjejś historii. Co więcej, zdarza się,
że niedojrzały bądź zbyt wrażliwy słuchacz, aby siebie ochronić, przybiera
postawę sędziego lub moralizatora.
Doświadczenie ostrego potępienia
i niezrozumienia sprawia czasem,
że osoby uginające się pod ciężarem winy decydują się zamilknąć
i ukryć swoje zmagania. Bywa i tak,
że z obawy przed odrzuceniem, przybierają maski „doskonałych” i wtórują
moralnym osądom innych. Wówczas
Rok VII nr 1 (39) styczeń-luty 2015
– pozytywne, gdy wprowadzenie bodźca powoduje wzrost
siły i intensywności poprzedzających je reakcji;
– negatywne, polegające na wycofaniu czynnika karzącego.
Wzmocnienie negatywne, czyli wycofanie zapowiedzianej kary, pełni tę samą funkcję, co pozytywne. Podejmując decyzję zawsze należy pamiętać, że karanie ma na
celu:
– wyeliminowanie pewnych zachowań czy czynności;
– doprowadzenie do spadku intensywności tych zachowań.
W swej pierwszej roli karanie jest metodą, która mając
wyłącznie wpływ negatywny na zachowanie, prowadzić
może do eliminacji niepożądanych form zachowania. Nie
jest jednak w stanie doprowadzić do wytworzenia pozytywnych reakcji lub zachowań. Rola druga sprowadza się do ogólnego wzrostu pobudzenia,
którego efektem ma być wzrost częstości, tempa wykonywania czynności.
Nagroda stymuluje dążenie wówczas, gdy jest zapowiedziana.
Po otrzymaniu jej wpływ dość
gwałtownie maleje. Zapowiedź
kary również skłania żołnierza
do działania, jednak po wystąpieniu kary, nadal może
ona wpływać na zachowanie.
Druga różnica dotyczy emocji
wzbudzanych przez te czynniki,
zwłaszcza przez zapowiedź ich
otrzymania. Oczekiwaniu nagrody towarzyszy dodatnia
emocja, nadzieja, zaś zapowiedź kary budzi lęk.
Nadzieja wpływa dodatnio na samopoczucie, sprzyja pozytywnemu ustosunkowaniu do innych osób i zdarzeń. Zjawiska te przemawiają za częstszym stosowaniem nagród
niż kar w procesie kształtowania dyscypliny wojskowej.
Wynikające zarówno z badań, jak również oceny doświadczonych dowódców, utrzymujących zawsze wysoką
dyscyplinę w pododdziale, przy podejmowaniu ostatecznej decyzji o karaniu, należy przestrzegać następujących
reguł:
– zawsze stosuj karanie wstrzemięźliwie;
– postaraj się szczegółowo wyjaśnić karanemu żołnierzowi, za co i dlaczego jest karany;
– stwórz możliwość wyboru alternatywnego – w stosunku do zachowania karanego – sposobu osiągnięcia
celu;
– unikaj podejmowania decyzji o ukaraniu żołnierza, gdy przeżywasz silne
emocje negatywne (złość, gniew).
Podejmując w artykule tematykę dyscypliny wojskowej, chciałem uwrażliwić dowódców wszystkich szczebli
dowodzenia, jak ważną rolę
spełnia dyscyplina wojskowa w procesie realizacji zadań służbowych oraz
w osiąganiu założonych celów szkoleniowych.
Fot. chor. Rafał Mniedło
wikłają się niemal na zawsze w konieczność zatajenia
prawdy na swój temat. Nie mogąc w sposób jawny zadość
uczynić swym czynom szukają sposobów, by znieczulić
swe psychiczne cierpienia. Czasem sięgają po używki lub
stają się okrutni dla siebie, a bywa i tak, że z powodu długotrwałego lęku przed ujawnieniem zła popadają w różnego rodzaju zaburzenia emocjonalne.
Wydaje się, że tolerancja współczesnego społeczeństwa
na ludzką krzywdę, niedoskonałość, błędy i cierpienie drastycznie spada. Nowoczesne, zamknięte osiedla, szklane
biurowce czy galerie skutecznie zasłaniają nam prawdziwe życie i pomagają budować fasady sukcesu. Jednak tuż
obok znajdują się domy dziecka, jadłodajnie, więzienia
czy szpitale. Nie chcemy widzieć tych miejsc – przestrzeni pełnych cierpienia, bezradności i porażki. A jednak
co jakiś czas ten inny i trudny świat przebija się
do naszego – czasem poprzez trudności bliskich,
opowieści sąsiadów, Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy czy wreszcie w spojrzeniu żebraka
proszącego o pieniądze. Czasem zatrzymujemy
się na chwilę, by nie okazać się obojętnym i po
chwili pędzimy dalej.
Współczesne tempo życia nie pozostawia zbyt wiele czasu na refleksje nad sobą,
przyzwyczaja nas także do swego rodzaju
konsumpcjonizmu w relacjach. Tworzymy powierzchowne, „lekkostrawne” relacje, które łatwo jest porzucić, jeśli tylko okażą się zbyt wymagające lub trudne i... wymienić je na nowe,
bardziej atrakcyjne. Coraz mniej jest zatem miejsca na
wsłuchiwanie się w trudności innych osób oraz towarzyszenie im w procesie podnoszenia się z upadku. Zwłaszcza
jeśli okazuje się, że dana osoba doświadcza nieszczęścia
w wyniku własnego błędu i słabości. Jak bowiem okazać
takiej osobie współczucie? Jak obdarzyć ją empatią, która
wymaga od nas utożsamienia się z nią, a więc narażenia
na ryzyko, że sami w sobie znajdziemy podobne słabości,
pokusy i w końcu odkryjemy, że w istocie niewiele różnimy się od tych, co upadają. Taka konfrontacja z samym
sobą bywa niewygodna i trudna.
Warto także zastanowić się nad celem ujawniania innym, postronnym osobom swoich słabości. Niektórzy
mają potrzebę publicznego uniżenia się, by uspokoić swe
sumienie czy zyskać współczucie. Inni zaś karzą się samotnym i cichym cierpieniem. Długotrwałe doświadczanie poczucia winy niszczy, powoli zabierając siły fizyczne
i psychiczne, odcinając od bliskich relacji i pogłębiając poczucie osamotnienia. Z tej perspektywy dobrze jest znaleźć powiernika – najlepiej profesjonalnego – duszpasterza czy psychologa.
Na koniec pozwolę sobie przypomnieć o jeszcze dwóch
aspektach zrzucania z siebie ciężaru winy. Po pierwsze
dokonanie zadość uczynienia. Po drugie wybaczenie sobie. Kroki te są potrzebne, aby móc z czasem spojrzeć na
siebie jak na kogoś, kto podniósł się z upadku. Wówczas
opowiedzenie innym o swoim doświadczeniu będzie bezpieczniejsze dla obu stron dialogu, a może nawet okaże
się po prostu zbędne.
17
Rok VIII nr 1 (39) styczeń-luty 2015
Kolekcjoner
Medal Pokojowej Nagrody Nobla
Siły Pokojowe Organizacji Narodów Zjednoczonych
(UNPF – United Nations Peacekeeping Forces) od pierwszej
operacji pokojowej w 1948 roku (UNTSO) w Palestynie,
uczestniczyły w wielu działaniach na świecie. Doceniając
ich wkład w utrzymanie światowego pokoju, Komitet Nagrody Nobla postanowił przyznać Siłom Pokojowym ONZ
Pokojową Nagrodę Nobla.
Konflikty na świecie
Resolute Support – początek końca?
Konflikt, a właściwie konflikty w Afganistanie sięgają
lat 80. XX wieku. Wówczas powstała sunnicka organizacja
Al-Ka’ida (arab. baza), której podstawowym celem była
obrona kraju przed siłami radzieckimi. W związku z polityką i działaniami USA, Izraela, a także ingerencją państw
zachodnich w kraje islamskie, kolejnym celem Al-Ka’idy
stała się obrona przed nimi. Przyjętą taktyką był terroryzm, którego doświadczyły Stany Zjednoczone 11 września 2001 roku.
Po zamachu na World Trade Center i odmowie wydania w ręce Amerykanów przywódcy organizacji Osamy bin
18
Andrzej Korus
Uroczystość przekazania nagrody odbyła się 10 grudnia
1988 roku w Sztokholmie. W składzie delegacji Sił Pokojowych UN znajdował sie także żołnierz Wojska Polskiego st. chor. sztabowy Edward Ziobro, uczestnik licznych
misji ONZ.
Chcąc podziękować żołnierzom uczestniczącym w operacjach pokojowych do 1988 roku, ustanowiono Medal
Pokojowej Nagrody Nobla jako personalną część nagrody
zasadniczej. Odznaczenie nadaje prezydent Światowego
Związku Żołnierzy Pokoju (S.P.I.A.) i jest on wzorowany
na typowych medalach pamiątkowych za operacje UN.
Medal jest oksydowany. Posiada średnicę 35mm oraz
grubość 2mm. Na awersie widnieje godło UN oraz wizerunek hełmu kevlarowego z oznaczeniem UN. Na górze
widnieje napis UN: WE BELIEVE z zastosowaniem czcionki
bezszeryfowej. Na rewersie zastosowano czcionkę szeryfową i napisano: IN THE SERVICE OF PEACE NOBEL PRIZE 1988. Znajduje się tam również prostokąt z wybitym
indywidualnym numerem medalu. Wstążkę wykonano
z jedwabiu, pięknie morowaną w barwie UN blue o szerokości 37mm i nałożonym metalowym wizerunkiem gołębia w locie z gałązką oliwną w dziobie. Medal waży 18,8g,
wraz z wstążką i panoplią – 19,2g.
Odznaczenie jest wręczane w plastikowym pudełku wyłożonym ciemnoniebieskim welurem. W komplecie „nadaniowym” znajduje się medal pełnowymiarowy, miniaturka
oraz baretka (niewidoczna na fotografii).
Karina Hübsch
Ladena, państwa członkowskie NATO w oparciu o artykuł
V Traktatu Północnoatlantyckiego wkroczyły do Afganistanu. Od 16 marca 2002 roku kolejne polskie kontyngenty (w sumie piętnaście), brały udział w operacji ISAF
(International Security Assistance Force). Misja stabilizacyjna opierała się na działaniach obronnych, humanitarnych, odbudowie infrastruktury, szkoleniu afgańskiej armii i policji, ochronie ludności cywilnej.
W tracie trwania misji, w maju 2011 roku, amerykańskie wojska namierzyły i pozbawiły życia Osamę bin Ladena. Zabicie przywódcy Talibów nie było jednoznaczne
z pozbyciem się zagrożenia, jakie nieustannie stanowiły
zamachy terrorystyczne. Misja w Afganistanie, realizowana także przez Polaków, była nadal realizowana.
Choć charakter zadań Polskich Kontyngentów Wojskowych nie polegał na otwartej wojnie, to w okresie od 2002
do 2014 roku łącznie zginęło w Afganistanie 43 polskich
żołnierzy, a blisko 900 mundurowych i cywilów doznało
obrażeń lub zostało rannych. We wszystkich kontyngentach wzięło udział ponad 28 tysięcy żołnierzy i cywilów.
W grudniu 2014 roku działania w ramach ISAF zostały
oficjalnie zakończone. Z początkiem stycznia rozpoczęto
kolejną misję Resolute Support, w której również wezmą
udział Polacy (120 żołnierzy), jednak nie będą oni angażowani w ewentualne działania zbrojne. Celem nowych
działań jest jedynie doradztwo, szkolenia i udzielanie pomocy Afgańskim Siłom Bezpieczeństwa. Resolute Support
potrwa do końca 2016 roku.
DATY HISTORYCZNE
ks. Andrzej Komraus
18 stycznia 1815 r. urodził się w Len-
4 lutego 1515 r.
urodził się w Nieświeżu Mikołaj Krzysztof Radziwiłł, zwany Czarnym, twórca potęgi
rodu Radziwiłłów. Studia odbył w Europie Zachodniej, m.in. w Wittenberdze. Po powrocie do kraju przebywał
na dworze królewskim w Krakowie,
przyjaźniąc się z królem, który niebawem poślubił jego siostrę stryjeczną
Barbarę. Zaufanie, jakim darzył go
król, wiązało się z powierzaniem mu
najwyższych stanowisk w państwie.
Był m.in. marszałkiem wielkim litewskim, kanclerzem wielkim litewskim
i wojewodą wileńskim. W 1553 r.
związał się z ruchem reformacyjnym,
sprzyjając najpierw luteranizmowi,
później zwracając się ku kalwinizmowi, głównie dzięki korespondencji
z Janem Kalwinem. Wkrótce stał się
głównym protektorem kalwinizmu
w Rzeczypospolitej, przede wszystkim na Litwie, fundując kościoły,
szkoły i drukarnie, a także finansując
wydanie Biblii Brzeskiej (1563). Zafascynowany naukami Socyna i Blandraty, zwrócił się następnie w stronę
antytrynitaryzmu, czynnie wspierając
ruch ariański. Zmarł 28 maja 1565 r.
w Łukiszkach.
skich Górach ks. Samuel Ludwik
Sassadius (Zasadius), duchowny
luterański, autor postylli, modlitewników, kancjonałów i katechizmów,
tłumacz i wydawca literatury religijnej w języku polskim. Urodził się ok.
1695 r. w Komorznie koło Byczyny,
w rodzinie pastorskiej. Po ukończeniu
gimnazjum w Oleśnicy, studia teologiczne odbył w Wittenberdze i Jenie.
W latach 1721-1730 pełnił posługę
duszpasterską jako diakon i kaznodzieja w parafii ewangelickiej w Cieszynie, skąd został wydalony przez
austriackie władze państwowe za
szerzenie poglądów pietystycznych.
Nowe miejsce służby duszpasterskiej
znalazł w Królestwie Pruskim. Od
1742 r. pracował jako pastor w Tarnowskich Górach. Pośród jego licznych publikacji polskojęzycznych
znalazły się m.in. wydanie Nowego
Testamentu (1725), Mały Katechizm
Marcina Lutra (1727) oraz przekłady innych pism wittenberskiego reformatora, własna postylla Kazania
pokutne (1723), kancjonał Mleczna
potrawa duchowa (1726). Jego pisma
drukowane były głównie w Brzegu.
MUZYKA
FILM
KSIĄŻKA
Kid Rock
„First Kiss”
Dla jednych Kid
Rock to legenda
amerykańskiej
muzyki rokowej,
a dla innych to tylko były mąż Pameli Anderson. „First
Kiss” to tytuł dziesiątego albumu studyjnego tego muzyka. Płytę nagrał
i wyprodukował we własnym studiu
w Nashville wraz z grupą „Heathens”.
Kid Rock był od początku swojej
kariery zafascynowany muzyką hip-hop, a w szczególności „Beastie
Boys”. Dlatego na jego albumie nie
może zabraknąć wpływów Old-shool
hip-hop. Wśród dziesięciu utworów
na płycie znajdują się również utwory
klasycznego rocka i charakterystycznej dla rynku amerykańskiego muzyki country. Zaś typową piosenką rockową w stylu „Aerosmith” jest „Ain’t
Enough Whiskey”, a ballada country
nosi nostalgiczny tytuł „A Beer With
Dad”.
„Gett – Viviane
chce się
rozwieść”
Kandydatura do Oscara jest często dobrą reklamą dla
przeciętnych
filmów. Inaczej jest
w przypadku izraelskiego dramatu „Gett – Viviane chce
się rozwieść”. Choć film oficjalnie pretenduje do tej prestiżowej nagrody
i wiele przemawia za tym, że ją otrzyma, to również bez niej jest bardzo
wartościowy. Obraz warto zobaczyć
ze względu na to, że przybliża społeczeństwo izraelskie i jego problemy.
Poruszone są tu konflikty pomiędzy
ortodoksyjnymi i świeckimi Żydami, problemy wynikłe z patriarchatu
i braku rozdziału pomiędzy prawami
kościelnymi i państwowymi. Reżyserskie rodzeństwo Ronit i Shlomi Elkabetz nie przyjmuje stanowiska wobec
tych zagadnień, lecz neutralnie relacjonuje zachowania bohaterów podkreślając ich emocje w delikatnych
zbliżeniach.
House of Cards
Trzeci sezon popularnego amerykańskiego serialu „House of Cards” jest
już
wyprodukowany. Tymczasem
mało kto wie, że
serial ten wcześniej
już został nakręcony przez angielską
telewizję BBC. A jeszcze mniej osób
zna literacki oryginał trylogii autorstwa angielskiego polityka Michaela
Dobbsa. Swoje doświadczenia przekuł on w opowieść o korupcji i manipulacji. Jej pierwsza część ukazała
się już w 1989 roku, a jej akcja toczy
się na salonach politycznych Wielkiej
Brytanii i dotyczy polityki Partii Konserwatywnej i kariery doradcy Margaret Thatcher. Książka biła rekordy
popularności, a przedstawione w niej
kulisy wielkiej polityki doprowadziły
do głośnych skandali. Na początku
lutego książka ta ukazała się wreszcie w języku polskim.
POLECAMY
genfeld (Saksonia) Lobegott Friedrich Constantin von Tischendorf, jeden z najwybitniejszych biblistów i filologów klasycznych XIX
w. Dążąc do opracowania najdokładniejszego tekstu Nowego Testamentu, odwiedził najważniejsze biblioteki europejskie. W 1844 r. po raz
pierwszy odwiedził klasztor Świętej
Katarzyny, położony u stóp Synaju,
gdzie odnalazł karty najstarszej Biblii
pochodzącej z IV w. Dzięki poparciu cara Aleksandra II kontynuował
poszukiwania w tym prawosławnym
klasztorze i odkrył Codex Sinaiticus,
grecki manuskrypt zawierający Nowy
Testament i niektóre księgi Starego
Testamentu. W 1849 r. ukazało się
pierwsze wydanie monumentalnego
dzieła Novum Testamentum Graece,
w 1850 r. wydał Codex Amiatinus,
najstarszy istniejący manuskrypt Biblii w przekładzie łacińskim św. Hieronima oraz Septuagintę (starożytne
tłumaczenie Starego Testamentu na
język grecki). W 1862 r. ukazał się
Codex Claromontanus, pochodząca
z IV lub V w. grecko-łacińska wersja
Nowego Testamentu.
25 marca 1756 r. zmarł w Tarnow-
Marek Hause
19
generał
Wiktor Thommeé
Urodził się 30 grudnia 1881 roku w Świecianach jako syn Edwarda i Józefy
z domu Egert. Był ewangelikiem. Ukończył Aleksandryjski Korpus Kadetów,
Włodzimierską Szkołę Wojskową oraz Mikołajewską Akademię Sztabu Generalnego
Armii Imperium Rosyjskiego. Uczestniczył w wojnie rosyjsko-japońskiej.
W armii rosyjskiej pełnił funkcje dowódcze oraz sztabowe. Po odzyskaniu
niepodległości służył w Wojsku Polskim, m.in. pod rozkazami generała Lucjana
Żeligowskiego i generała Józefa Hallera von Hallenburga. W okresie międzywojennym dowodził wieloma jednostkami Wojska Polskiego. We wrześniu 1939
roku był dowódcą Grupy Operacyjnej „Piotrków”, a następnie dowódcą obrony
Twierdzy Modlin.
Dostał się do niewoli niemieckiej i przebywał w niej do zakończenia wojny. W 1947 roku powrócił do Polski. Poniżany i dyskryminowany
przez władze PRL, pracował m.in. jako dozorca. W 1956 roku został zrehabilitowany i zaopatrzony emerytalnie. Zmarł w wieku 66 lat 13 listopada 1962 roku w Warszawie. Pochowano go na Powązkach Wojskowych
(kwatera A29). W 1964 roku został awansowany
pośmiertnie do stopnia generała dywizji.
Andrzej Korus
fot. portretowa: Wikipedia