Pobierz dokument

Roztocze środkowe
Jest to region położony pomiędzy Szczebrzeszynem a Bełżcem, we wschodniej
Polsce. Leży głównie w granicach woj. Lubelskiego, obejmuje tylko północno-wschodni
fragment woj. Podkarpackiego w okolicach Narola. Roztocze środkowe jest wyżyną
zbudowaną z piaskowców mioceńskich i wapieni litotamniowych, zwykle bez pokrywy
lessowej. Przecinają je doliny górnych odcinków Wieprza, Sołokiji i Tanwi.
Na obszarze Roztocza Środkowego znajduje się:
 Roztoczański Park Narodowy,
 Krasnobrodzki Park Krajobrazowy
 pomnik przyrody nieożywionej, tzw. Płaczący Kamień
 rezerwat „Piekiełko” koło Tomaszowa Lubelskiego
Legendy

Jak powstało wzgórze kamieni „Piekiełko”
Legenda głosi, że kiedyś Czart zaplanował budowę piekła na wzgórzu Kamień. Na szczycie
miał stanąć zamek. Żeby było ciekawiej Diabeł założył się z miejscowym wieśniakiem. Jeżeli
budowa zakończy się w ciągu jednej nocy wówczas chłop odda Diabłu duszę. Zły duch
bardzo się starał i ciężko pracował całą noc. Jednak gdy wznosił ostatni kamień nastał świt,
którego znakiem był piejący kogut. W tym momencie zamek zaczął się rozsypywać.
staczające się kamienie przywaliły zachłannego budowniczego.
Podobno do tej pory wśród kamieni można usłyszeć przeraźliwy krzyk Belzebuba, a na
jednym z kamieni odnaleźć odcisk wbitej laski Diabła...

Legenda o płonącym kamieniu
Dawno, dawno temu żyła sobie piękna dziewczyna. Cieszyła się ona dużym powodzeniem u
tamtejszych adoratorów. Miała piękne złotawe, długie włosy i duże, brązowe oczy
uśmiechem swym zniewalała niejednego mężczyznę. Piękna Zwierzynianka kochała chłopaka
z tamtejszej osady. Młoda para spędzała ze sobą całe dnie, a wieczorami łączyły ich
rozmyślania o sobie.
Z czasem para postanowiła się pobrać jednak chłopak miał jeden warunek: poślubi swoją
wybrankę dopiero wtedy, gdy się wzbogaci. W tym celu udał się w świat. Ich rozstanie było
długie i romantyczne. Para obiecała sobie wierność i cierpliwość w oczekiwaniu. Gdy
chłopak wyruszył w podróż dziewczyna zajęła się pracą w rodzinnym gospodarstwie.
Każdego dnia rozmyślała o swoim ukochanym i wyczekiwała jego powrotu.
Minęło lato, nadeszła nostalgiczna jesień i mroźna zima lecz chłopaka jak nie było tak nie ma.
Gdy zakwitły drzewa owocowe i kwiaty na łąkach dziewczyna nadal wypatrywała swojego
wybranka. Mijały kolejne miesiące... Z trudem znosiła samotność. Pewnego dnia
nieoczekiwanie rzuciła się w ramiona innego mężczyzny i...zdradziła ukochanego. Żałowała
swej decyzji, ale....stało się. Tejże nocy do osady powrócił wybranek. Dowiedziawszy się o
zdradzie postanowił natychmiast wyjechać. Przeklął dziewczynę okrutnie. Na nic zdały się
żale i płacz.Za karę została zamieniona w kamień, z którego po dziś dzień wypływają tzw.
łzy. Klątwa przestanie działać wtedy, gdy w noc świętojańską pocałuje tutaj swego wybranka
dziewczyna, która nigdy dotąd go nie zdradziła... i nie zdradzi..
Ciekawostki
1. Zapomniana kolejka
 W lasach pod Zwierzyńcem znaleźć można wyraźne ślady nasypów po ordynackiej
kolejce leśnej, która na początku XX wieku połączyła Zamość [Płoskie] z
Klemensowem i Zwierzyńcem. Osobliwością tej kolejki były wzorowane na
alpejskich rozwiązaniach tzw. weksle, czyli zakosy, umożliwiające wjazd składu pod
strome wzniesienia. A przyczółek dawnego mostu na Wieprzu pod Obroczą najłatwiej
zobaczyć z kajaku podczas spływu.
2. „Wodna” figura w Bełżcu
 W Bełżcu znajduje się niezwykły kamienny krzyż, rzec by można „meteorologiczny”.
Otóż, w czasie długotrwałej suszy, krzyż wstawiano do miejscowej rzeczki i…
deszcze zaczynały padać. Choć krzyż zachował się do dziś, praktyk takich już się nie
stosuje. A często przydałyby się.
3. Miejsce po skoczni narciarskiej
 Roztocze miało kiedyś skocznię narciarską. Nie była ona mamucią, ani dużą, ani
nawet średnią, gdyż można było polecieć maksymalnie na odległość 20 metrów.
Skocznia znajdowała się w Zwierzyńcu na zachód od drogi prowadzącej do stawów
„Echo”. Drewnianą konstrukcję rozbiegu rozebrano w latach 80. XX wieku, dziś o
sportowej przeszłości przypomina tylko stromy stok.
4. Rekordy pogodowe
 Roztocze słynie z największego w Polsce nasłonecznienia, jest także regionem
poważnych anomalii pogodowych. Na szczęście nie ma tu powodzi, ale od czasu do
czasu zdarzają się huraganowe wiatry, ulewne deszcze i duże opady śniegu.
Najwyższą temperaturą jako odnotował niżej podpisany w plusie było 37 o C, zaś w
minusie -35 o C.
5. Uroczyska Św. Romana i Św.Rocha
 Na Roztoczu jest całe mnóstwo pięknych figur, krzyży i kapliczek przydrożnych.
Wśród nich niezwykle malowniczym położeniem wyróżniają się przynajmniej dwie.
Pierwsza to zagubiona wśród pól i lasów kapliczka Św. Romana pod wsią Lipsko
Polesie. Drugą jest słynna kaplica dedytkowana Świętemu Rochowi w Krasnobrodzie,
którego kultu wprowadziła Maria Zamoyska, późniejsza Marysieńka Sobieska.
6. Szumy mniej znane
 Najsłynniejsze szumy ,czy małe wodospady znajdują się w okolicach Suśca i Górecka
Kościelnego a także w rezerwacie „Czartowe Pole” pod Hamernią. Mało kto odwiedza
jednak szumy na Sopocie przy wsi Nowiny, choć są również malownicze, a nie tak
zatłoczone w sezonie.
7. Nietypowa droga krzyżowa
 Droga pomiędzy Frampolem, a Janowem Lubelskim jest swoistą „drogą krzyżową”.
Otóż na odcinku zaledwie 17 kilometrów znajduje się 55 różnych krzyży oraz
kapliczek przydrożnych. Ustawiane one były przez właścicieli gruntów rolnych w
intencji dobrych zbiorów.