biznesu międzynarodowego

ZARZĄDZANIE
MIĘDZYNARODOWE
Dr Mariusz Maciejczak
www.maciejczak.pl
Przedsiębiorczośd międzynarodowa
Przedsiębiorczośd międzynarodowa –
wyjściowa definicja
 Przedsiębiorczośd międzynarodowa to identyfikacja,
rozpoznanie i wykorzystywanie szans pojawiających się
w obrocie międzynarodowym, dla wprowadzenia na
rynek nowych towarów bądź usług.
(McDougall&Oviatt, 2003)
 Działanie proaktywne, innowacyjne i związane z
ryzykiem – orientacja przedsiębiorcza
 Aktywnośd międzynarodowa mniejszych firm – w
przeciwieostwie do planowej działalności wielkich
korporacji transnarodowych, wykorzystujących
osiągnięty potencjał
Biznes międzynarodowy –
struktura podmiotowa
 Dominująca pozycja kilkuset
międzynarodowych koncernów
 Potencjał ekonomiczny największych
koncernów przewyższa potencjał wielu krajów
 Koncentracja w kluczowych dziedzinach
wytwórczości i usług
 Kilkaset tysięcy mniejszych firm aktywnych w
obrocie międzynarodowym, ale ich rola
postrzegana jako marginesowa
Rola wielkich korporacji
transnarodowych
 500 największych koncernów kontroluje
– Około połowy handlu światowego
– Ponad 90 % wartości zagranicznych inwestycji
bezpośrednich
– Około 80% wydatków na B+R
 Przeogromny wpływ na kształtowanie
nowoczesnych systemów zarządzania i organizacji
działalności gospodarczej
 Wpływy polityczne?
 Zorganizowana, planowa działalnośd w oparciu o
posiadany potencjał
Korporacje globalne czy regionalne?
 System gospodarki światowej - układ Triady
– Ameryka
– Europa
– Azja Pacyfik
– Bliskie i dalekie peryferie
 Koncentracja regionalna Top 500
– Globalne
– 2-regionalne
– Regionalne
– Brak danych
– RAZEM
-
9
- 36
- 320
- 135
- 500
Tradycyjne podejście w analizie (badaniach)
biznesu międzynarodowego
 Koncentracja na działalności wielkich
korporacji międzynarodowych i ich roli w
gospodarce światowej
 Firma rozwija się najpierw na rynku krajowym
i już jako dojrzała podejmuje próby ekspansji
międzynarodowej (eksport, produkcja,
licencje, itp.)
Teoria biznesu międzynarodowego
• Specjalizacja: Biznes międzynarodowy (IB)
– Główny obiekt badao: wielkie korporacje
transnarodowe, odgrywające dominującą rolę w
gospodarce światowej
– Teoria zagranicznych inwestycji bezpośrednich
(ZIB)
– Eklektyczna teoria J.H. Dunninga (paradygmat OLI)
ukoronowaniem dorobku teoretycznego
 (O) Ownership advantages
 (L) Location advantages
 (I) Internalization advantages
Istota teorii eklektycznej J.H. Dunninga
 Kierunki i formy ekspansji międzynarodowej
są wypadkową:
• Źródeł zmonopolizowanej przewagi
konkurencyjnej firmy
• Atrakcyjności lokalizacyjnej poszczególnych
krajów i regionów
• Korzyści internalizacji bądź eksternalizacji
Czy jest miejsce na przedsiębiorczośd
w gospodarce światowej?
• Ambiwalentne podejście do „small businessu” do kooca lat
1980-tych
– Podejście „ideologiczne” - te firmy są potrzebne jako
„baza” kapitalizmu
– Przekonanie, że postęp techniczno-organizacyjny rozgrywa
się wśród wielkich firm
– Trzeba wspierad małe firmy z ze względu na racje
ideologiczne, moralne, polityczne
• Przekonanie o marginalnej roli „small businessu” w handlu
międzynarodowym
Nowe oblicze przedsiębiorczości
na przełomie XX i XXI w.
 Podważenie dominacji wielkich koncernów w
nowoczesnych sektorach gospodarki
 Przełomowe rozwiązania organizacyjne
 Wykorzystanie skutków rewolucji
informacyjnej
 Skrócenie cyklu życia firmy
 Wyodrębnienie sektora przedsiębiorczości
nowej generacji
Przedsiębiorczośd „nowej generacji”
a small business - porównanie
Small business
Firmy nowej generacji
W tradycyjnych sektorach
W nowoczesnych sektorach
Firmy jedno kilkuosobowe
Firmy małe na początku w ciągu
kilku lat mogą być bardzo duże
Zarządzane jednoosobowo
Typowo przez zespoły
przywódcze
Przeważa finansowanie ze środków
własnych
Także środki własne ale
dodatkowo kredyt, venture
capital, giełda
W przypadku sukcesu
wielopokoleniowy cykl życia
Typowa strategia to sprzedaż
biznesu i podjecie nowego
wyzwania
Niewielki wpływ na gospodarkę
Źródło przełomowych zmian
Nowy wymiar wspierania
przedsiębiorczości
 Od polityki wyrównywania szans po politykę
prorozwojowa
 Wspieranie nowoczesnych dziedzin
wytwórczości i świadczenia usług
 kształcenie przedsiębiorców nowego typu
– Programy „New venture creation” na uczelniach
amerykaoskich i zachodnioeuropejskich
– Czy przedsiębiorczości można się nauczyd?
Wielkie koncerny a przedsiębiorczośd
• Doceniają zalety przedsiębiorczego stylu zarządzania
• Próba połączenia korzyści i zalet
– Wielkiej skali i centralizacji
– Orientacji przedsiębiorczej
• Intraprzedsiębiorczośd – tworzenie enklaw w ramach
wielkich organizacji, gdzie kierownicy działów,
projektów mogą działad tak jakby byli
indywidualnymi przedsiębiorcami
• Operacje międzynarodowe przykładem zastosowania
intraprzedsiębiorczości
Nowe warunki działania na rynkach
międzynarodowych dla mniejszych firm
 Przyspieszona wymiana informacji, dzięki nowoczesnym
technologiom, pozwoliła na zmniejszenie dystansu
kulturowego
 Skrócenie czasu i obniżka kosztów komunikacji
międzynarodowej
 Stopniowe ograniczania ceł i innych barier w handlu
światowym a także z postępującego procesu integracji
gospodarczej.
 Nowe rozwiązania organizacyjne – franczyza, globalny
outsourcing
 Do sektora dynamicznych małych przedsiębiorstw weszli
ludzie wykształceni, z dobrą znajomością języków obcych
Nowe zjawiska w biznesie
międzynarodowym
 Globalny kontekst procesu przedsiębiorczości
(procesu identyfikacji, weryfikacji i wykorzystywania
szans)
 Kupcy międzynarodowi nowej generacji
 Eksport dzwignią rozwoju mniejszych firm
 Małe dynamiczne firmy bardzo szybko po starcie
wychodzą na obce rynki
– born globals
• Bardzo krótko po „narodzeniu” wychodzące na rynki
międzynarodowe
– mMultinationals (Micromultinationals)
• Angażujące się od początku w zagraniczne inwestycje
bezpośrednie, umowy kooperacyjne, licencyjne, itp.
Co na to naukowcy?
 Od kooca lat 1970-tych zainteresowanie
działalnością eksportową mniejszych firm
– Obiekt badao: small business
• Sektor MSP na uboczu radykalnych zmian w technologii
i organizacji
• Nieliczna przejawy internacjonalizacji wymagają
wsparcie
– Teoria etapowego zaangażowania
międzynarodowego (Szkoła Uppsalska)
Model Szkoły Upsalskiej
 W przypadku small businessu istnieją
szczególne ograniczenia w w podejmowaniu
działalności zagranicznej
 Zaangażowanie międzynarodowe następuje
stopniowo (etapowo)
– Od rynków najbliższych geograficznie, kulturowo do rynków bardziej
odległych
– Od prostych form (eksport) po formy bardziej zaawansowane
 Koncepcje niewystarczające dla wyjaśnienia
nowych zjawisk
Nowe zjawiska w biznesie międzynarodowym
 Małe dynamiczne firmy bardzo szybko po starcie wychodzą na obce rynki -
born globals
 Kupcy międzynarodowi nowej generacji
 Globalni fachowcy
 Eksport dzwignią rozwoju mniejszych firm
 mMultinationals (Micromultinationals) –
mniejsze firmy tworzą zagraniczne oddziały i
filie (wcześniej robiły to prawie wyłącznie
korporacje transnarodowe)
 Nowe oblicze przedsiębiorczości to oblicze
międzynarodowe (globalne)
Odpowiedź badaczy - Teoria
przedsiębiorczości międzynarodowej
 Styk teorii biznesu międzynarodowego i teorii
przedsiębiorczości
 Akcent na przedsiębiorczy charakter procesu
internacjonalizacji
– Decydują cechy, predyspozycje i umiejętności przedsiębiorcy
– Proaktywny, innowacyjny, uwzględniający ryzyko charakter ekspansji
międzynarodowej
 Przedsiębiorczośd międzynarodowa –
wyszukiwanie, weryfikacja i wykorzystywanie
szans (sposobności) biznesowych w obrocie
międzynarodowym
Zastosowanie teorii przedsiębiorczości
międzynarodowej
 Identyfikacja podstawowych prawidłowości
procesu PM
 Możliwośd prognozowania skutków
określonych zmian i działao
 Wykorzystanie dla wypracowania „dobrych
praktyk” biznesowych
 „There is nothing as practical as good theory” – Karl Popper
Biznesu międzynarodowego podsumowanie
Segment
Koncepcje teoretyczne
Wielkie korporacje
transnarodowe
Teoria ZIB – Eklektyczna teoria
J.H.Dunninga
Tradycyjny small business –
zaangażowanie eksportowe
Teoria zaangażowania eksportowego –
model Szkoły Uppsalskiej
Przedsięwzięcia nowej
generacji
Teoria PM – połączenie współczesnych
koncepcji zarządzania z teorią
przedsiębiorczości i teorią biznesu
międzynarodowego
Podsumowanie
 Połączenie dzwigni
– przedsiębiorczej, oraz
– międzynarodowej
 Tworzy nową jakośd w strukturze biznesu
międzynarodowego
 To się dzieje aktualnie także w Europie i w Polsce!
 Orientacja przedsiębiorcza bardzo przydatna z
perspektywy polskiej firmy planującej
wychodzenie