STOSUNKI MIEDZYNARODOWE_calosc.indd

Redaktor prowadząca:
Anna Raciborska
przy współpracy Anity Budziszewskiej (ISM UW)
Redakcja:
Magdalena Pluta
Korekta:
Magdalena Pluta, Joanna Barska
Projekt okładki:
Katarzyna Juras
Na okładce wykorzystano zdjęcie:
Fotolia: Background blue abstract website pattern © foxaon
Copyright © by Instytut Stosunków Międzynarodowych, Wydział Nauk
Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego 2016
© by Wydawnictwo Naukowe Scholar Sp. z o.o., Warszawa 2016
Publikacja dofinansowana przez
Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych
Uniwersytetu Warszawskiego
ISBN 978-83-7383-868-0
Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.
ul. Wiślana 8 (róg Browarnej), 00-317 Warszawa
tel./fax 22 692 41 18; 22 826 59 21; 22 828 93 91
dział handlowy: jak wyżej w. 108
e-mail: [email protected]
www.scholar.com.pl
Wydanie pierwsze
Skład i łamanie: WN Scholar (Stanisław Beczek)
Druk i oprawa: Mazowieckie Centrum Poligrafii, Marki k/Warszawy
Spis treści
Spis treści
Słowo wstępne (Jakub Zajączkowski) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Zakład Ekonomii Politycznej Stosunków Międzynarodowych
Geoekonomiczny kontekst współczesnego porządku międzynarodowego
Edward Haliżak
Przestrzeń geoekonomiczna Chin – perspektywa
neoliberalnego instytucjonalizmu i kulturowo-cywilizacyjnej tradycji . . . . . 17
Agnieszka Aleksy-Szucsich
Teoria tranzycji potęgi a teoria cyklu siły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Aleksandra Jarczewska
Problem współzależności ekonomii i polityki w transatlantyckich
relacjach gospodarczych po zakończeniu zimnej wojny . . . . . . . . . . . 44
Karina Jędrzejowska
Hegemonia dolara amerykańskiego
w międzynarodowym systemie walutowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Jacek Kosiarski
Niemcy, Mitteleuropa i Polska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Jerzy Ciechański
Starzenie się ludności czynnikiem zmiany struktury politycznej
systemu międzynarodowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Anna Wróbel
Dekompozycja światowego systemu handlu:
rola dyskryminacyjnej liberalizacji handlu . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
Barbara Regulska-Ingielewicz
Zmiany w przestrzennej alokacji kapitału produkcyjnego na świecie (FDI) –
studium przypadku Stanów Zjednoczonych . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
Rafał Ulatowski
Znaczenie współczesnej rewolucji energetycznej dla układu sił
w stosunkach międzynarodowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
125
Łukasz Gołota
Washington Consensus – krytyka i przewartościowanie
neoliberalnego paradygmatu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
Adriana Łukaszewicz
Instytucjonalny i koncepcyjny kryzys zachodniego modelu kapitalizmu
w sferze podziału . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
6

Justyna Nakonieczna-Bartosiewicz
Nowa Agenda na rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030 ONZ.
Znaczenie dla porządku międzynarodowego . . . . . . . . . . . . . . . . 163
Sylwia Piechocińska-Para
Współpraca średnich mocarstw:
studium przypadku grupy MIKTA w ramach G20 . . . . . . . . . . . . . . 177
Zakład Studiów Strategicznych
Pozachodni porządek międzynarodowy – wymiar strategiczny
Roman Kuźniar
Bezpieczeństwo w pozachodnim porządku międzynarodowym
(od „Pustynnej Burzy” do tak zwanego Państwa Islamskiego) . . . . . . . 191
Mirosław Sułek
Pozycja Zachodu w świetle pomiaru potęgometrycznego . . . . . . . . .
205
Marek Tabor
Czy reżim NPT coś jeszcze znaczy? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
Marek Madej
Wzlot i upadek idei globalnego NATO . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
229
Patrycja Grzebyk
Trudności w kwalifikacji współczesnych konfliktów zbrojnych
w świetle międzynarodowego prawa humanitarnego . . . . . . . . . . . . 240
Anna Wojciuk
Innowacje teoretyczne w nauce o stosunkach międzynarodowych . . . .
250
Bolesław Balcerowicz
Znaczenie siły militarnej w kształtowaniu środowiska bezpieczeństwa
i porządku międzynarodowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260
Kamila Pronińska
Współczesne środowisko bezpieczeństwa energetycznego
z perspektywy zmieniającego się układu sił na rynku ropy . . . . . . . . . 271
Agnieszka Bieńczyk-Missala
Rola Rady Bezpieczeństwa
w zakresie zapobiegania masowym zbrodniom . . . . . . . . . . . . . .
284
7

Zakład Prawa i Instytucji Międzynarodowych
Nowe tendencje w prawie i instytucjach międzynarodowych
Leonard Łukaszuk
Prawnomiędzynarodowa ochrona własności intelektualnej –
nowe tendencje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297
Stanisław Pawlak
Nowe tendencje w rozwoju prawa morza . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
Grażyna Michałowska
Czy prawo międzynarodowe ma znaczenie . . . . . . . . . . . . . . . .
323
Irena Popiuk-Rysińska
Kulturyzacja w systemie Narodów Zjednoczonych . . . . . . . . . . . . . 339
Sylwester Gardocki
Perspektywa politologiczna międzynarodowego prawa karnego . . . . . . 353
Bogusław Lackoroński, Paula Marcinkowska
Poszukiwanie i eksploatacja zasobów naturalnych
w przestrzeni kosmicznej (wybrane prawnomiędzynarodowe aspekty
tzw. górnictwa kosmicznego) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365
Hanna Schreiber
Patrymonializacja w stosunkach międzynarodowych. Wybrane tendencje
w międzynarodowej ochronie dziedzictwa kulturowego (2006–2016) . . .
385
Dorota Heidrich
Specjalny sąd dla Kosowa – nowe rozwiązanie instytucjonalne
czy powtórka dotychczasowych doświadczeń sądownictwa
międzynarodowego? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399
Zakład Integracji Europejskiej
Unia Europejska wobec współczesnych wyzwań międzynarodowych
Katarzyna Kołodziejczyk
Unia Europejska wobec wyzwań
związanych z funkcjonowaniem strefy euro . . . . . . . . . . . . . . . .
415
Maria Pasztor
Znaczenie metodologii historii w badaniu stosunków międzynarodowych . 426
Dariusz Popławski
Erozja neutralności Austrii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
437
8

Joanna Starzyk-Sulejewska
Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa UE
po reformie lizbońskiej – najważniejsze wyzwania . . . . . . . . . . . . . 449
Andrzej Szeptycki
Strategiczne partnerstwo Polski i Francji
w okresie prezydentury Nicolasa Sarkozy’ego . . . . . . . . . . . . . . . 462
Witold M. Góralski
25 lat traktatu dobrosąsiedzkiego RP–RFN i co dalej? . . . . . . . . . . . 476
Stanisław Parzymies
Unia Europejska wobec zagrożeń i wyzwań . . . . . . . . . . . . . . . . 492
Karina Paulina Marczuk
Wyzwania dla Europejskich Sił Żandarmerii . . . . . . . . . . . . . . . .
508
Zakład Studiów Pozaeuropejskich
Wzrost roli i pozycji wybranych państw Azji, Afryki i Ameryki Łacińskiej
Marcin Florian Gawrycki
Brazylia – mocarstwo na glinianych nogach? . . . . . . . . . . . . . . . . 523
Wiesław Lizak
Działania Republiki Południowej Afryki na rzecz stabilności, pokoju
i bezpieczeństwa po zakończeniu zimnej wojny w Afryce . . . . . . . . .
532
Anna M. Solarz
Między Północą i Południem – polityka zagraniczna ostatnich rządów
Benjamina Netanjahu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543
Anita Oberda-Monkiewicz
Meksyk – mocarstwo „niechętne”? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556
Aleksandra Jaskólska
Sekularyzm versus hinduski nacjonalizm w systemie politycznym Indii . .
569
Zakład Azji i Pacyfiku
Region Azji i Pacyfiku w globalnym porządku międzynarodowym
Edward Haliżak
Wyłaniająca się dwubiegunowość USA–Chiny
w systemie międzynarodowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583
Jakub Zajączkowski
Rywalizacja mocarstw w regionie Azji Południowej i Oceanu Indyjskiego . 597
9

Jan Rowiński, Oskar Pietrewicz
Chińska Republika Ludowa wobec kryzysu na Ukrainie –
dylematy, wyzwania, szanse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 610
Barbara Kratiuk
Ewolucja stosunków Wietnam–USA w latach 1995–2015 . . . . . . . . .
624
Zakład Historii i Teorii Stosunków Międzynarodowych
Ład międzynarodowy XXI wieku
Agnieszka Bógdał-Brzezińska
Ład międzynarodowy w perspektywie historycznej.
Od XVIII do XX wieku – próba rekapitulacji . . . . . . . . . . . . . . . . . 639
Stanisław Bieleń
Ład hegemoniczny w XXI wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
651
Iwona Wyciechowska
Wpływ masowych migracji międzynarodowych na ład międzynarodowy . . 663
Ryszard Zięba
Bezpieczeństwo europejskie
w zmieniającym się ładzie międzynarodowym . . . . . . . . . . . . . . . 676
Maciej Raś
Ewolucja ładu międzynarodowego w Europie Wschodniej . . . . . . . . . 690
Justyna Zając
Wpływ zmieniającego się ładu międzynarodowego w XXI wieku
na politykę bezpieczeństwa Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703
Ważniejsze publikacje pracowników
Instytutu Stosunków Międzynarodowych UW
w latach 2006–2016 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 717