Dopalacze - „nowe narkotyki”. Od kilku lat w naszym kraju dostępne

Dopalacze - „nowe narkotyki”.
Od kilku lat w naszym kraju dostępne są dopalacze, czyli substancje działające na
ośrodkowy układ nerwowy, które swoim działaniem mogą doprowadzić do nieodwracalnych
i wielonarządowych uszkodzeń.
„Dopalacz”, czy „dopalacze” to termin nieposiadający charakteru naukowego. Używa się go
potocznie, dla nazwania grupy różnych substancji lub ich mieszanek o rzekomym bądź faktycznym
działaniu psychoaktywnym, nieznajdujących się na liście substancji kontrolowanych przepisami
ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.¹
Te nowe narkotyki sprzedawane są często pod postacią soli do kąpieli, odświeżaczy,
pochłaniaczy wilgoci, nawozów do roślin. Często, aby móc wprowadzić dopalacz na rynek
producenci umieszczają na nich etykietę: „Produkt nie jest przeznaczony do spożycia”.
W zależności od rodzaju nowego narkotyku może od być połykany, wciągany przez nos,
inhalowany, czy wstrzykiwany. Dopalacze dostępne są w sklepach stacjonarnych, często w tzw.
sklepach z artykułami kolekcjonerskimi oraz w internecie.
Skład dopalaczy jest zmienny, substancje w nich zawarte są toksyczne często
w mikroskopijnych dawkach, dlatego łatwo dochodzi do przedawkowania, znane są przecież i
głośno komentowane w mediach przypadki śmiertelnego zatrucia dopalaczami. Stosowanie nowych
narkotyków może również doprowadzić do uzależnienia.
Używanie dopalaczy wpływa negatywnie na wszystkie obszary życia. Pierwszym sygnałem,
że dziecko może eksperymentować z dopalaczami lub narkotykami jest zmiana stylu życia,
ubierania się i znajomych. Są to objawy charakterystyczne także dla okresu dojrzewania i łatwo je
przeoczyć. Jednak jeśli pojawiają się także inne symptomy równocześnie warto szukać pomocy
specjalisty.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
oddala się od ciebie, staje się obce, mimo, że wcześniej byliście blisko
wyraża niechęć do rozmów, unika kontaktu, kręci w rozmowie, kłamie
ma kłopoty z nauką, choć wcześniej dobrze sobie radziło, wagaruje
jest niecierpliwe, rozdrażnione
jest na zmianę pobudzone lub ospałe, sypia o dziwnych porach
znika często wciągu dnia z domu pod dowolnym pretekstem i stara się
unikać kontaktu po powrocie
wraca bardzo późno lub bez uzgodnienia nocuje poza domem
ma nowych znajomych, których nie chce zapraszać do domu
kwestionuje szkodliwość narkotyków, uważa, że powinny być zalegalizowane
ma nadmierny apetyt lub nie ma apetytu
ma przekrwione oczy, zwężone lub rozszerzone źrenice, przewlekły katar
w jego pokoju dziwnie pachnie, miewa fifki i fajki różnych kształtów, bibułki do skrętów,
biały proszek, pastylki nieznanego pochodzenia, opalone folie aluminiowe, leki bez recept,
nieznane chemikalia
z domu znikają pieniądze i wartościowe przedmioty²
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych przygotowało listę numerów telefonów pod którymi rodzice,
dzieci, młodzież i nauczyciele mogą szukać informacji dotyczących zagrożenia dopalaczami:
800 060 800 – Bezpłatna, całodobowa infolinia Głównej Inspektora Sanitarnego. Pod tym
numerem telefonu możemy uzyskać informacje na temat negatywnych skutków zażywania
dopalaczy oraz o możliwościach leczenia. Infolinia jest także przeznaczona dla rodziców, którzy
mają wątpliwości czy ich dzieci zażywają dopalacze. Na infolinię GIS można przekazywać także
informacje, które mogą ułatwić służbom dotarcie do osób handlujących tymi nielegalnymi
substancjami.
116 111 – Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży. Służy on młodzieży i dzieciom potrzebującym
wsparcia, opieki i ochrony. Zapewnia dzwoniącym możliwość wyrażania trosk, rozmawiania o
sprawach dla nich ważnych oraz kontaktu w trudnych sytuacjach. Telefon prowadzi Fundacja
Dzieci Niczyje. Linia jest dostępna codziennie w godzinach 12:00 – 22:00, pomoc online dostępna
na www.116111.pl/napisz. Tylko w 2014 roku specjaliści przeprowadzili 3205 rozmów dotyczących
kontaktów dzieci z substancjami psychoaktywnymi.
800 100 100 – Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawach bezpieczeństwa dzieci. To
bezpłatna i anonimowa pomoc telefoniczna i online dla rodziców i nauczycieli, którzy potrzebują
wsparcia i informacji w zakresie przeciwdziałania i pomocy dzieciom przeżywającym kłopoty i
trudności wynikające z problemów i zachowań ryzykownych takich jak: agresja i przemoc w
szkole, cyberprzemoc i zagrożenia związane z nowymi technologiami, wykorzystywanie seksualne,
kontakt z substancjami psychoaktywnymi, uzależnienia, depresja, myśli samobójcze, zaburzenia
odżywiania. Telefon prowadzi Fundacja Dzieci Niczyje. Linia dostępna od poniedziałku do piątku
w godzinach 12:00 – 18:00, pomoc online dostępna pod adresem [email protected]
www.800100100.pl/napisz. W 2015 roku 61 kontaktów z Telefonem 800 100 100 dotyczyło
kontaktów dzieci z substancjami psychoaktywnymi.
800 12 12 12 - Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka. Osoby poszukujące
pomocy oraz informacji na temat dopalaczy mogą korzystać także z telefonu zaufania Rzecznika
Praw Dziecka. Numer przeznaczony jest zarówno dla dzieci, jak i dorosłych, którzy chcą zgłosić
problemy dzieci. Telefon jest czynny od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.15 do 20.00. Po
godzinie 20.00 oraz w dni wolne od pracy, każdy może przedstawić problem i zostawić numer
kontaktowy.
801 199 990 – Ogólnopolski Telefon Zaufania Narkotyki – Narkomania, w którym specjaliści
udzielają wsparcia w trudnych sytuacjach, pomagają wyszukać odpowiednią formę pomocy i
informują na temat ryzyka używania narkotyków i ,,dopalaczy”. Telefon adresowany jest nie tylko
do osób używających narkotyków i „dopalaczy”, ale także ich bliskich i rodzin. Telefon
prowadzony jest przez Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii i czynny jest
codziennie w godzinach 16:00 – 21:00
Poradnia internetowa www.narkomania.org.pl – w której, można uzyskać anonimową pomoc online lekarza psychiatry, psychologa i prawnika; dwa razy w tygodniu można skorzystać z
konsultacji za pośrednictwem chatu. Poradnia prowadzona jest na zlecenie Krajowego Biura do
Spraw Przeciwdziałania Narkomanii.
112 – Jednolity numer alarmowy obowiązujący na terenie całej Unii Europejskiej.
Aby jednak uchronić dzieci przed kontaktem z dopalaczami warto zadbać o dobre, ciepłe
relacje w rodzinie, życzliwość, akceptację, wspólne przeżywanie sukcesów i porażek dziecka, a
przede wszystkim o wspólny czas – czas na rozmowy, bycie razem, spędzanie razem wolnego
czasu.³
Literatura:
1.Krajowe Biuro Do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii, O dopalaczach, http://www.kbpn.gov.pl/portal?id=1
2. www.narkomania.org.pl, Nasze dzieci i narkotyki http://www.narkomania.org.pl/czytelnia/nasze-dzieci-narkotyki
3. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Dopalacze. Gdzie szukać pomocy? Najważniejsze numery telefonów,
https://msw.gov.pl/pl/aktualnosci/13512,Dopalacze-Gdzie-szukac-pomocy-Najwazniejsze-numery-telefonow.html
Opracowała:
K. Pacholik – psycholog ZSP w Borowie