J:\Sklad komputerowy\Problemy Oświaty i Wychowania\2007\nr 4

Transkrypt

OŒRODEK KSZTA£CENIA USTAWICZNEGO NAUCZYCIELI W LESZNIE
Nr 4/2007
grudzieñ 2007 rok
Wychowanie
KOMUNIKACJA I ROZWI¥ZYWANIE
KONFLIKTÓW
Barbara Waldman
ü wiedzy na temat innych ludzi i ich odrêbnoœci i wyj¹tko-
nauczyciel doradca
Oœrodka Kszta³cenia Ustawicznego Nauczycieli
w Lesznie
woœci, stereotypów i uprzedzeñ, pozwalaj¹cej spojrzeæ na
problem tak¿e z innej strony ni¿ nasz punkt widzenia,
ü komunikacji interpersonalnej werbalnej i niewerbalnej,
znajomoœci jêzyka cia³a, w³asnej uwa¿noœci na innych, a
zatem i podstaw empatii,
ü wiedzy na temat konfliktu i strategii rozwi¹zywania problemów, wiedzy o stylach kierowania konfliktem,
ü wiedzy i umiejêtnoœci stosowania w pracy z uczniem piêciu kroków wyjœcia z sytuacji konfliktowej.
Coraz czêœciej podkreœla siê holistyczne, interdyscyplinarne podejœcie do sytuacji konfliktowych, które
mówi, i¿ podstawowe znaczenie przy wyborze sposobu rozwi¹zywania konfliktów ma najbli¿sze œrodowisko - rodzina i
szko³a i ich oddzia³ywania, a nie tylko dana sytuacja i aktualne emocje.
W badaniach polskich stwierdzono, i¿ najwiêkszym czynnikiem chroni¹cym przed zagro¿eniem i patologi¹ jest wiêŸ
emocjonalna z rodzin¹. Badania amerykañskie stwierdzi³y
istnienie podstawowej korelacji miêdzy powodzeniem w nauce, szkole i ¿yciu, nieuleganiem na³ogom i z³ym wp³ywom,
a wsparciem i szacunkiem doznawanym ze strony rodziny i
najbli¿szego otoczenia.
Wa¿ne zatem jest nie tylko poznanie i æwiczenie strategii i
stylów rozwi¹zywania konfliktów, ale tak¿e holistyczne
spojrzenie na problem i zdobycie podstawowej wiedzy i
umiejêtnoœci w zakresie:
ü wgl¹du i œwiadomoœci siebie, rozpoznawania swoich
uczuæ, myœli itp., pozytywnego myœlenia o sobie i umiejêtnoœci „do³adowywania" pozytywnego poczucia w³asnej
wartoœci,
Podstawowa wiedza na temat JA" oraz „TY" jako klucz
do zrozumienia strategii rozwi¹zywania konfliktów.
Poczucie w³asnej wartoœci — rozumiane tu jako
sposób, w jaki spostrzegamy siebie kszta³tuje siê w okresie
wczesnodzieciêcym, w wieku do 3 lat, a uwzglêdniaj¹c pewne modyfikacje do 5 roku ¿ycia i ma podstawowe znaczenie
w przyjêciu postawy wobec œwiata i stylu rozwi¹zywania
problemu.
To, co rodzice i osoby znacz¹ce mówi¹ do dziecka wówczas,
jak reaguj¹ na jego zachowanie, wp³ywa na jego myœlenie i
jego gotowoœæ do stawiania czo³a wyzwaniom:
ü dziecko, czuj¹c ¿e jest zauwa¿one, wa¿ne, akceptowane i
rozumiane wzrasta w poczuciu w³asnej wartoœci i zaufania do siebie,
ü dziecko, które dobrze myœli o sobie, z radoœci¹ podejmuje
nowe, nawet trudne wyzwania, pora¿ki odbieraj¹c jako
chwilowe niepowodzenie, nie pomniejszaj¹ce jego
poczucia w³asnej wartoœci,
ü potrafi zauwa¿yæ pozytywne aspekty wszelkich zdarzeñ.
Problemy Oœwiaty i Wychowania
Stad znaczenie myœlenia pozytywnego w procesie wychowawczym i dydaktycznym.
W szkole budowanie poczucia w³asnej wartoœci dziecka zwi¹zane
jest miêdzy innymi z dawaniem pochwa³ i kar. Pochwa³y opisowe pozwalaj¹
pokazaæ dziecku jego rzeczywiste osi¹gniêcia, wnioski pozostawiaj¹c jemu.
Kary - bêd¹ce naturaln¹ konsekwencj¹ zachowañ, z pokazaniem sposobu
naprawy szkody ucz¹ go, ¿e mo¿e pope³niaæ b³êdy, ale i je naprawiæ, nie naruszaj¹c tym samym poczucia godnoœci dziecka.
Œwiadomoœæ siebie, swoich stanów uczuciowych, myœli, pogl¹dów, motywów, itp. jest wówczas kszta³towana w sposób pozytywny, pozwalaj¹cy na
akceptacjê a przez to i rozpoznawanie wszelkich uczuæ i myœli. Dobra percepcja „JA" warunkuje dobr¹ percepcjê „TY". Percepcja innych pojawia siê
bowiem rozwojowo dopiero w procesie decentralizacji tj. spostrzegania odrêbnoœci siebie i œwiata, oddzielania œwiata od „JA". Zatem dobra samoœwiadomoœæ jest warunkiem koniecznym dla zdobywania wiedzy o innych
ludziach, spostrze¿enia ich odrêbnoœci, wyj¹tkowoœci, innoœci przy jednoczesnej akceptacji i tolerancji powy¿szego.
Jest to wstêp do empatii, tzn. próby zrozumienia, jakie s¹ uczucia i motywy
drugiej osoby i wspó³odczuwania. Pozwala w konsekwencji spojrzeæ na
problem z innej strony ni¿ w³asny punkt widzenia - innej, ale nie gorszej.
Takie warunki pozwalaj¹ na kszta³towanie siê uwa¿noœci na innych i nieuleganie:
ü uprzedzeniom /opinie czêsto negatywne o ludziach i zjawiskach, sformu³owane przed rozwa¿eniem wszelkich aspektów i danych. Czêsto
bior¹ siê z braku chêci podjêcia wysi³ku, by zrozumieæ dostrzegalne ró¿nice
ü dyskryminacji / w relacji „JA" - „TY" wprowadzanie uprzedzenia w czyn
odmawianie praw innym ludziom z powodu rasy, p³ci .. itp.
ü stereotypom / przyjêcie obrazów rzeczy, osób, instytucji, itp. z³o¿onych z
cech poczytywanych za charakterystyczne dla nich, wpojonych przez œrodowisko do naszej œwiadomoœci.
Spis treœci
Barbara Waldman
Komunikacja i rozwi¹zywanie konfliktów......................................................
Bo¿ena Roszak
O transmisji i emancypacji w szkole..............................................................
Bo¿ena Roszak
Zdrowie psychiczne w szkole ........................................................................
Miros³awa W¹sowska
O przejrzystoœæ dzia³añ szko³y ......................................................................
Leszek Jan Zaleœny
Zmiany w prawie – nie tylko oœwiatowym.....................................................
Wspó³praca z Instytutem Literackim w Maisons-Laffitte we Francji..........
„Edukacja – Samorz¹d – Przysz³oœæ”. I Miêdzynarodowa Konferencja
Naukowa ........................................................................................................
Spotkanie w Budapeszcie...............................................................................
Rafa³ Rutkiewicz
Tryptyk leszczyñski........................................................................................
2
1
4
6
8
10
15
16
17
19
Nr 4/2007
Szanowni Pañstwo!
Ostatni, tegoroczny numer ,,Problemów Oœwiaty i Wychowania’’
zosta³ z³o¿ony z artyku³ów pracowników Oœrodka Kszta³cenia
Ustawicznego w Lesznie. Ich treœæ
odpowiada zarówno priorytetom
ich codziennej pracy, jak zawodowym zainteresowaniom. I chocia¿
ka¿dy traktuje o czym innym – to
wspólnym w¹tkiem jest refleksja
nad dobrymi relacjami miêdzy
cz³onkami szkolnej spo³ecznoœci –
nauczycielami, uczniami, rodzicami. Mo¿na nawet powiedzieæ, ¿e
w³aœciwe relacje miêdzyludzkie s¹
warunkiem dobrej jakoœci ¿ycia
zawodowego i osobistego oraz
sprawnego funkcjonowania. Spêdzaj¹c tak du¿o czasu w szkole, zarówno nauczyciele jak i uczniowie
- powinni d¹¿yæ do kszta³towania
w³aœciwego stylu ¿ycia i œrodowiska sprzyjaj¹cemu zdrowiu. Poczytajmy wiêc o propozycjach
zmian swoich postaw w kontaktach z innymi ludŸmi.
I tak Barbara Waldman pisze o komunikacji
i
rozwi¹zywaniu
konfliktów, zwracaj¹c szczególn¹
uwagê na dobr¹ percepcjê ,,JA’’,
bo to warunkuje dobr¹ percepcjê
,,TY’’. Rzetelna samoœwiadomoœæ
gwarantuje równie¿ i rzeteln¹ wiedzê o innych ludziach i ich akceptacji i tolerancji. Sprzyja to tym
samym konstruktywnemu radzeniu
sobie z konfliktami, które nieuchronnie wystêpuj¹ w stosunkach
miêdzyludzkich. Bo¿ena Roszak
porusza natomiast mo¿liwoœci szerszego zastosowania pedagogiki
emancypacyjnej w rozwa¿aniach o
szkole. Podkreœla wykszta³cenie w
nauczycielach takich umiejêtnoœci
jak s³uchanie, inspirowanie, empatiê, wspó³pracê, wspomaganie.
Rol¹ nauczyciela jest umiejêtne
prowadzenie dialogu z uczniami,
pozwalaj¹ce na samodzielne dochodzenie dróg rozwi¹zywania
problemów. W nastêpnym artykule
ta sama autorka proponuje udzia³
w
programie
,,Przyjaciele
Zippiego’’, który jest w ofercie
OKUN. Program ten ma uczyæ
sposobów radzenia sobie z trudnoœciami i wykorzystaniu nabytych
Nr 4/2007
umiejêtnoœci w codziennym ¿yciu i
doskonaleniu relacji z dzieæmi.
Has³o przejrzystoœci w ¿yciu
spo³ecznym, jakie by³o obowi¹zuj¹ce przed wyborami 21 paŸdziernika nie straci³o swoich
walorów i po wyborach. O przestrzeganiu demokratycznych wartoœci i zasad etyki zawodowej
przez nauczycieli i wychowawców
pisze Miros³awa W¹sowska, która
uczestniczy³a w pilota¿u szkó³ realizuj¹cych program ,,Przejrzysta
Szko³a’’. Sukcesem tych szkó³ okazuje siê pog³êbienie refleksji
wœród nauczycieli, integracja grona
pedagogicznego,
udane
wspó³dzia³anie wszystkich grup
spo³ecznoœci szkolnej, poprawa
wizerunku szko³y i wiele innych, o
których szerzej w artykule. Kolejn¹ ,,porcjê’’ zmian w prawie
oœwiatowym przedstawi³ Leszek
Jan Zaleœny. Tym razem jest mowa
o zmianach w ustawie Karta Nauczyciela,
nowej
podstawie
kszta³cenia ogólnego, o przepisach pozwalaj¹cych na finansowe
wsparcie dla szkó³ i placówek, które wprowadz¹ bardziej bezpieczne
warunki nauki, wychowania i
opieki, a tak¿e o zmianach w przepisach dotycz¹cych wymagañ w
sprawdzianach i egzaminach, oceniania, promowania i klasyfikowania w szko³ach i placówkach
publicznych oraz innych przepisach reguluj¹cych sprawy oœwiaty.
Ponadto przedstawiamy sprawozdania
z
miêdzynarodowej
wspó³pracy OKUN, projekt szkoleniowy wspó³pracy z poznañskim
Oddzia³em Instytutu Pamiêci Narodowej oraz wiersz o Lesznie.
Polecaj¹c lekturê ,,Problemów
Oœwiaty i Wychowania’’, zachêcam do wzajemnej ¿yczliwoœci.
Podstawowa wiedza na temat JA" i „TY" i komunikacji.
Komunikacja - tj. czynnoœæ dzielenia siê informacjami, równie¿
dotycz¹cymi w³asnych myœli, uczuæ, postaw, itp. z innymi ludŸmi — stanowi
podstawê kontaktu cz³owieka z otoczeniem.
Rodzaje komunikacji:
werbalna - tj. porozumiewanie siê za pomoc¹ s³ów.
niewerbalna - tj. porozumiewanie siê z ludŸmi przy pomocy mimiki, pantomimiki i niewerbalnych parametrów g³osu tzn. tonu, wysokoœci, amplitudy i
rytmu. Niektóre podejœcia zaliczaj¹ do komunikacji niewerbalnej równie¿
ubiór, rytm i g³êbokoœæ oddechu.
Dla dobrego zrozumienia innych niezbêdne jest opanowanie podstawowych umiejêtnoœci dobrego s³uchacza zarówno z zakresu komunikacji werbalnej, tzn. aktywnego s³uchania, zadawania pytañ otwartych,
odzwierciedlania, klasyfikacji, parafrazy, jak i niewerbalnej, tzn. odczytywania i komunikowania za pomoc¹ jêzyka cia³a.
Zak³ada siê, ¿e w porozumiewaniu siê znaczna czêœæ komunikatu jest przekazywana pozawerbalnie. Czêsto ludzie nie wyra¿aj¹ w s³owach swoich
uczuæ, tzn. ¿e s¹ Ÿli, smutni, itp.: odbieranie tych sygna³ów, ich œwiadomoœæ
pozwala lepiej zrozumieæ a przez to i komunikowaæ siê z innymi.
Jêzyk cia³a stanowi zatem wielkie Ÿród³o wiedzy o drugim cz³owieku. Dziêki
takim sygna³om inni ludzie odbieraj¹ reakcje i wiedz¹, ¿e ich s³uchamy i zale¿y nam na nich. Konsekwencj¹ dobrego i uwa¿nego s³uchania, uwa¿nego
jest pog³êbienie zaufania.
Podstawowa wiedza na temat konfliktów, strategii i stylów rozwi¹zywania i kierowania konfliktem
Konflikt to brak zgody miêdzy dwojgiem ludzi lub ich pogl¹dami,
który rodzi siê w sytuacji wzajemnego oddalenia lub dialogu. Powstaje, gdy
obie osoby ró¿ni¹ siê miêdzy sob¹ z powodu stawianych sobie celów, innych
systemów wartoœci, mo¿liwoœci lub potrzeb.
Podstawowa zasada konfliktu, jak i ka¿dego kontaktu, brzmi- to, co czyni
jedna osoba konfliktu wp³ywa na osobê drug¹. Mo¿liwym jest zatem rozwi¹zywanie najbardziej zapalnych konfliktów przy nabyciu umiejêtnoœci
wp³ywu i wiedzy na temat konstruktywnego rozwi¹zywania problemów.
Nale¿y przyj¹æ (podstawowe za³o¿enia), i¿:
ü konflikty s¹ nieuchronnie wpisane w relacje ludzi z otoczeniem
ü konflikty same w sobie nie s¹ destrukcyjne, takie bywaj¹ tylko sposoby
ich rozwi¹zywania
ü sam konflikt mo¿e byæ zjawiskiem zdrowym, przyczyniaj¹cym siê do rozwoju osobistego i pozytywnych zmian
ü œwiadomoœæ i zrozumienie siebie oraz pozytywne poczucie w³asnej wartoœci sprzyja konstruktywnemu radzeniu sobie z konfliktami
ü by rozwi¹zaæ konflikt musi dojœæ do pozytywnej interakcji pomiêdzy jego
stronami i uwzglêdnienia interesów obu stron (kompromis)
ü mo¿na nauczyæ siê konkretnych umiejêtnoœci s³u¿¹cych rozwi¹zaniu konfliktów
Powy¿sze za³o¿enia wyraŸnie wskazuj¹ na mo¿liwoœæ stosowania ró¿nych
strategii rozwi¹zywania konfliktów.
Podstawowe strategie rozwi¹zywania konfliktów:
l. Wygrywaj¹cy- przegrywaj¹cy
Krystyna Chorostecka
Redaktor naczelny
Jedna strona wygrywa kosztem drugiej,
tzn. realizuje tylko swoje cele i potrzeby
bez uwzglêdnienia interesów i potrzeb innych.
Odmian¹ tej strategii jest, gdy jedna strona sama ulega, pozwala wygraæ swoim kosztem drugiej osobie (wycofuje siê).
3
2. Przegrywaj¹cy- przegrywaj¹cy
W tej sytuacji obie osoby równie
mocno chc¹ zrealizowaæ tylko swoje cele
i potrzeby, w konsekwencji ¿adna z nich nie osi¹ga sukcesu.
3. Wygrywaj¹cy- wygrywaj¹cy
Gdy jedna i druga osoba wygrywa, tzn. bior¹c pod uwagê potrzeby, interesy i cele w³asne i drugiej osoby,
wspólnie wspó³dzia³aj¹ w celu osi¹gniêcia porozumienia (kompromis).
Tylko strategia wygrywaj¹cy- wygrywaj¹cy
pozwala naprawdê wygraæ konflikt, znajduj¹c rozwi¹zanie korzystne dla obu stron, implikuje w dodatku
dalsze, dobre kontakty bez powstania urazów, niechêci i
uprzedzeñ. Powy¿sze strategie s¹ powszechnie stosowane w ¿yciu doros³ym w formie negocjacji:
ü twardej,
ü miêkkiej i zorientowanej na zadanie.
Doœwiadczenia firm wskazuj¹, i¿ nawet w sytuacji rynkowej, na d³u¿sz¹ metê dla dobra, renomy i sukcesu firmy s³u¿y negocjacja zorientowana na zadanie,
tzn. znalezienie rozwi¹zania korzystnego dla obu firm.
Najwa¿niejsze jest zatem przekonanie, ¿e w sytuacji
konfliktu nie musi byæ przegranych, jedna i druga strona
mo¿e wygraæ, znajduj¹c rozwi¹zanie korzystne dla obu
stron, ¿e konflikt to nie przemoc , która zak³ada wykorzystanie przewagi fizycznej lub psychicznej w celu
wyrz¹dzenia komuœ krzywdy i zwi¹zana jest z brakiem
poszanowania praw i godnoœci cz³owieka.
Nr 4/2007
Rozwi¹zanie konfliktu zgodnie ze strategi¹ wygrywaj¹cy- wygrywaj¹cy zak³ada przyjêcie podstawowego
zdania na swój temat i otoczenia, tzn.:
„Ja jestem w porz¹dku i œwiat jest w porz¹dku"
Jesteœmy obok siebie a nie przeciw sobie. Wówczas ca³y
wysi³ek koncentruje siê
na zrozumieniu otoczenia i wspó³pracy w celu osi¹gniêcia kompromisu.
Inne postawy:
„Ja jestem w porz¹dku- œwiat nie jest w porz¹dku"
„Ja nie jestem w porz¹dku - œwiat nie jest w porz¹dku"
„Ja nie jestem okay — œwiat jest okay"
determinuj¹ niekonstruktywne rozwi¹zywania problemów, s¹ one bowiem Ÿród³em uprzedzeñ, dyskryminacji, agresji jak i autoagresji.
Zatem tylko postawa akceptacji siebie i innych warunkuje wybór pozytywnejstrategii rozwi¹zywania konfliktów.
Literatura:
Chomczyñska - Miliszkiewicz. M., Pankowska D.: Polubiæ szko³ê. WSiP 1998.
Faber K., Mazlish A.: Jak mówiæ, ¿eby dzieci nas
s³ucha³y, jak s³uchaæ, ¿eby dzieci do nas mówi³y do
nas mówi³y. Poznañ 1992.
Gordon T.: Wychowanie bez. pora¿ek w praktyce. Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1994.
Jak ¿yæ z ludŸmi - program profilaktyczny dla m³odzie¿y.
MEN 1998.
Pease A.: Jêzyk cia³a. Jak czytaæ myœli ludzi z. ich gestów. Kraków: Gemini 1992.
Shapiro D.: Konflikt i komunikacja Przewodnik postêpowania w labiryncie sytuacji konfliktowych. Nowy
Jork 1995.
O transmisji i emancypacji
w szkole
Bo¿ena Roszak
nauczyciel konsultant
w Lesznie
Poszukiwanie z³otego œrodka – który dodajmy –
wcale nie musi byæ usadowiony pomiêdzy.
(A. Nalaskowski Edukacja po drugiej stronie lustra
1994).
Wspó³czesne spo³eczeñstwo jest zainteresowane kszta³towaniem cz³owieka niezale¿nego, kreatyw-
4
nego i samodzielnego i w zwi¹zku z tym nak³ada siê na
szko³ê i nauczyciela nowe, inne , nie³atwe zadania.
Ostatnich kilkadziesi¹t lat przynios³o zmianê mentalnoœci ludzi, jeœli chodzi o nauczanie i wychowanie.
Spoœród funkcji jakie mo¿e pe³niæ dzisiejsza szko³a wymieniæ mo¿na dwie opozycyjne tj. emancypacyjn¹ i
transmisyjn¹.
Z. Kwieciñski wyjaœnia, ¿e emancypacyjna
funkcja szko³y - polega na przygotowaniu ludzi do
ustawicznej pracy nad sob¹, prowadz¹cej do przekraczania narzuconych ograniczeñ i do uczestnictwa w
zmienianiu bli¿szego i szerszego otoczenia na lepsze,
doskonalej urz¹dzone.( Kwieciñski, 1992)
Nr 4/2007
Do realizacji tej funkcji szko³y niezbêdny jest
nauczyciel osadzony kulturowo w œrodowisku lokalnym, funkcjonuj¹cy w roli znawcy i kreatora regionu,
nauczyciel inicjuj¹cy, przed³u¿aj¹cy kulturê domu ,nauczyciel realizuj¹cy wewnêtrzne potrzeby spo³ecznoœci
nie zamykaj¹cy siê przed nimi, nie szowinistyczny, ale
otwarty, wolny w dzia³aniu i odpowiedzialny za nie.
Pamiêtajmy jednak, ¿e nauczycielem nie staje siê we
wtorek o czwartej po po³udniu, stawanie siê nauczycielem jest procesem kumulowania i weryfikowania doœwiadczeñ. Szczególnie dotyczy to nauczyciela
tworz¹cego warunki emancypowania siê poprzez edukacjê. Jest to osoba w ci¹g³ym procesie stawania siê.
(Czerepaniak–Walczak 2006 )
Ponad 85 % problemów i zdarzeñ, z którymi
styka siê nauczyciel w swojej pracy nie ma w ksi¹¿kach,
zatem nie mo¿na nauczyæ siê roli nauczyciela. Mo¿na
tylko zrozumieæ jej sens i przes³anie oraz stosownie do
tego j¹ pe³niæ. Polega to miêdzy innymi na tym, ¿e nauczyciele mówi¹ o swoich problemach, trudnoœciach,
osi¹gniêciach i w wyniku refleksji nad w³asn¹ praktyk¹,
maj¹ mo¿liwoœæ poznawaæ przes³anki teoretyczne
i przyjmowaæ je jako podstawê wyjaœniania swojej sytuacji. Paulo Freire podkreœla, ¿e jakkolwiek refleksja
nad praktyk¹ jest centralnym zagadnieniem, to nie wyczerpuje jednak spektrum spraw zwi¹zanych z kszta³ceniem i doskonaleniem nauczycieli..
(...) P. Freire uwa¿a, ¿e profesjonalizm nauczyciela wyra¿a siê w krytycznym progresywiŸmie, w zdawaniu sobie sprawy z potencja³u edukacji i jej
uczestników, ale i utrudnieñ, na jakie natrafia on w swojej pracy.
Progresywny nauczyciel systematycznie zmniejsza
dystans miêdzy „tym, co mówi, i tym, co robi”.
Wci¹¿ potwierdza wobec uczniów swoj¹ kompetencjê, polityczn¹ przejrzystoœæ, tolerancjê dla innoœci.
(...) Nauczyciel w modelu emancypacji zaczyna edukacjê od wiedzy, któr¹ uczeñ przynosi do szko³y:
nauczyciel nie mo¿e minimalizowaæ wiedzy z ¿yciowego doœwiadczenia ucznia. Wiedza ta œwiadczy o klasie,
z jakiej on siê wywodzi. Podstaw¹ emancypacji poprzez
edukacjê jest w³¹czenie do praktyki szkolnej doœwiadczeñ, wzorów kultury i wartoœci, jakie uczniowie przynosz¹ ze swoich œrodowisk. Nie mo¿na tego upraszczaæ,
nale¿y znaæ stan wiedzy i doœwiadczeñ m³odzie¿y. Pozwoli to rozpoznaæ potencja³ emancypacyjny uczniów,
a jednoczeœnie wykorzystaæ edukacjê nie tylko do
kszta³towania „umiejêtnoœci czytania s³ów, ale i czytania œwiata”. ( Czerepaniak – Walczak 2006, ).
Istot¹ oddzia³ywañ w emancypacyjnej koncepcji edukacji jest:
- poszanowanie prawa wychowanka do samodzielnego
poszukiwania dróg rozwi¹zywania problemów
i przekraczania ograniczeñ
- respektowanie zasady idealnej komunikacji i prawa
wszystkich uczestników
Jak to realizowaæ ?
Przede wszystkim nale¿y wykszta³ciæ w sobie
umiejêtnoœci takie, które pozwol¹ na zauwa¿enie, ¿e:
• s³uchanie ma pierwszeñstwo przed mówieniem
• inspirowanie ma pierwszeñstwo przed narzucaniem
• empatia ma pierwszeñstwo przed os¹dzaniem
• wspó³praca ma pierwszeñstwo przed stawaniem
na czele
• dzielenie siê doœwiadczeniem ma pierwszeñstwo
przed pouczaniem, wspomaganie ma pierwszeñstwo przed kierowaniem.
Bezdyskusyjnie metod¹, która pozwoli to osi¹gn¹æ jest:
ü dialog,
ü podmiotowe uczestniczenie,
ü stawianie pytañ przez ucz¹cych siê.
Jeszcze o transmisji kulturowej w szkole
Wieloletni monopol jednej teorii w polskiej
oœwiacie spowodowa³ ogólnospo³eczne przeœwiadczenie, ¿e taki a nie inny obraz szko³y jest czymœ „naturalnym i oczywistym”.
Transmisyjnych pedagogów nie nêkaj¹ w¹tpliwoœci
natury bardziej ogólnej, aksjologicznej, nie kwestionuj¹
oni wyznaczonych im celów, wartoœci wiedzy czy
idea³u absolwenta przedstawionego im jako godny zabiegania. Temu, co jest im dane za poœrednictwem programu i wynikaj¹cych z niego bardziej szczegó³owych
wytycznych, przypisuj¹ a priori wartoœciowoœæ i zasadnoœæ. Jedyne ich pytanie to tylko: Jak to osi¹gn¹æ.
St¹d dzia³ania transmisyjne s¹ niezwykle podatne na indoktrynacjê, co da³o siê odczuæ mocno w dzia³aniach
polskiego systemu oœwiatowego poprzednich dziesiêcioleci. (Klus - Stañska 1999.)(...) i to samo pytanie
nadal - mimo, ¿e od wdra¿ania reformy minê³o 8 lat zadaj¹ sobie nauczyciele w szkole.
Obligatoryjnoœæ wdra¿ania technik (transmisyjnie
zreszt¹ przekazywanych nauczycielowi w toku
kszta³cenia profesjonalnego) akceptowane przez osoby
uznane za autorytety pedagogiczne i przez w³adze resortowe oraz tendencja do sprawdzania przez nadzór ka¿dego szczebla, w³aœnie dok³adnoœci stosowania siê do
odgórnych ( np. tzw. metodycznych ) zaleceñ powoduje, ¿e nauczyciel staje siê niejako ubezw³asnowolniony.
Warto zauwa¿yæ, ¿e i¿ poœród profesji wymagaj¹cych
posiadania dyplomu uczelni wy¿szej, ¿adna poza nauczycielsk¹ – nie jest tak dalece poddawana ingerencyjno
–
manipulacyjnej
kontroli
uwalniaj¹cej
profesjonalistê z osobistej odpowiedzialnoœci za podejmowane dzia³ania. ¯aden lekarz nie zgodzi³by siê wypisywaæ recept pod dyktando. Nauczyciele natomiast
niejednokrotnie skar¿¹ siê, ¿e dzia³aj¹ tak, a nie inaczej,
bo takich, a nie innych dzia³añ siê od nich wymaga. Wykazuj¹ silny lêk przed kontrol¹, przy czym ich obawy
nie dotycz¹ szeroko rozumianych aspektów realizowanej edukacji, ale drugo i trzeciorzêdowych szczegó³ów, w zakresie których boj¹ siê wzbudziæ
niezadowolenie osoby nadzoruj¹cej.(...)
5
Specyfika nurtu tradycyjno – technologicznego wyra¿a siê w swoistym kulcie tzw. prawid³owych
odpowiedzi, lêku przed b³êdem pope³nianym przez ucznia, prymacie cech formalnych pracy ucznia nad merytorycznymi oraz charakterystycznym jêzykowym
kodzie szkolnym, który najczêœciej nigdzie poza murami szko³y nie ma zastosowania.
(...)Nawet wtedy gdy osoba prowadz¹ca lekcjê prosi
uczniów o podanie ich w³asnych propozycji, czêsto
wskazuje ona jak¹ ostateczn¹ wersjê zapisu tê, któr¹
sama przygotowa³a. Kult „prawid³owych” a wiêc traktowanych jako jedyne dobre, odpowiedzi jest bezpoœredni¹ konsekwencj¹ postrzegania wiedzy wy³¹cznie
jako wiedzy publicznej. Wszelkie odstêpstwa od tego,
co „prawdziwe” stanowi¹ zamach na sacrum, s¹ osobist¹, a wiêc w ujêciu transmisyjnym niedoskona³¹, bo
indywidualn¹ modyfikacj¹, przek³amaniem, zakrzywieniem w zwierciadle subiektywizmu. Uczniowskie wersje rzeczywistoœci mog¹ byæ co najwy¿ej
paternalistycznie wys³uchane ( jako czynnik „dobrej atmosfery” na lekcji ), nigdy jednak nie stanowi¹ one prawomocnej strony w transmisyjnych dyskusjach. (...)
Zasadnicz¹ ró¿nic¹ miêdzy emancypacj¹ a
transmisj¹ kulturow¹ jest jednak nie tylko uwolnienie
i stymulowanie szerokiej aktywnoœci ucznia, ale równie¿ uprawomocnienie jego wiedzy osobistej i osobistych sposobów wyjaœniania, uzasadniania i
wartoœciowania œwiata. W najbardziej ogólnym sensie
w opozycji tej istnieje interakcja miêdzy równoprawnymi, nie zmonopolizowanymi wersjami rozumienia znaczeñ. Dynamiczny charakter rozwi¹zañ edukacyjnych
bazuj¹cych na interakcji opiera siê na przeœwiadczeniu,
¿e wiedza nie ma charakteru statycznego, a raczej procesualny.
(...) Niektórzy nauczyciele nigdy nie wykraczali poza
rutynê i skostnia³e formy realizacji programu, niektórzy
odnaleŸli w tym poczucie bezpieczeñstwa i mylne przeœwiadczenie o w³asnych kompetencjach. (...)
Wspó³czeœnie wiadomo, ¿e nie realizujemy programu i
nie przerabiamy lektur, lecz realizujemy cele, a to jest o
wiele trudniejsze i wymaga ci¹g³ej rewizji rozwi¹zañ
Nr 4/2007
metodycznych. Nabywanie dystansu wobec za³o¿eñ
traktowanych jako niekwestjonowalne nie mo¿e jednak
iœæ w parze z ich kompromitacj¹, ale przez ukazywanie
alternatywnych, równie „mocnych”, akceptowanych
przez inne systemy oœwiatowe.
(...) Zakwestionowanie mitu jednej metodyki (...) radykalnie zwiêksza otwartoœæ nauczyciela na to co, tak naprawê dzieje siê w klasie. Dotychczas w warunkach
niepowodzenia któregoœ z uczniów, to uczeñ w³aœnie
obarczany by³ odpowiedzialnoœci¹ za niedoci¹gniêcia.
Skoro bowiem mamy „naukow¹” teoriê i wyprowadzone z niej trafne propozycje „metodyczne”, nauczyciel
ma d³ugi sta¿ pracy i jest dobrze oceniany przez osoby z
nadzoru, prosty st¹d wniosek, ¿e to z uczniem jest „coœ
nie w porz¹dku” ( Klus – Stañska, 1999 ).
Z nadziej¹, ¿e koncepcja edukacji emancypacyjnej znajduje coraz wiêcej zwolenników i dziêki temu dialog ,
podejœcie rozumiej¹ce oraz sukcesy uczniów bêd¹
zas³ug¹ obu podmiotów edukacji tj. ucznia i nauczyciela. Pozwalam sobie zostawiæ czytelników w namyœle
nad ich rol¹ i zadaniami oraz na poszukiwaniu „z³otego
œrodka, który nie zawsze musi byæ usadowiony pomiêdzy”.
Bibliografia:
Czerepaniak – Walczak M.,Miêdzy dostosowaniem a
zmian¹. Elementy pedagogiki emancypacyjnej, 1995
Czerepaniak – Walczak M., Pedagogika emancypacyjna, 2005
Freire P., Pedagogy of the City 1993
Klus – Stañska, O nowe podejœcie w kszta³ceniu nauczycieli 1999
Kwieciñski Z., Alternatywy myœlenia o/ dla edukacji
2000
Kwieciñski Z., Socjopatologia edukacji 1992
Mendel M., Pedagogika Miejsca 2006
Nalaskowski A., Edukacja po drugiej stronie lustra,
1994
Zdrowie psychiczne
w szkole
Bo¿ena Roszak
w Lesznie
Rozwjianie umiejêtnoœci psychospo³ecznych w szkole „Przyjaciele Zippiego”
W œwiecie, gdzie w zatrwa¿aj¹cym tempie wzrasta brak
poczucia sensu ¿ycia, a cz³owiek staje siê przedmiotem
6
gry i manipulacji, konieczne jest zwrócenie uwagi na
emocjonalne wyposa¿enie jednostki.
Patologizacja ¿ycia spo³ecznego wyra¿aj¹ca siê w ró¿nych formach agresji, uzale¿nieniach, nerwicach, depresjach to niezaprzeczalny dowód braku umiejêtnoœci
wykorzystywania zasobów emocjonalnych cz³owieka.
W spo³eczeñstwie informacyjnym cz³owiek coraz czêœciej nie ma okazji nauczyæ siê wspó³¿ycia z drugim
cz³owiekiem. Dziecko od najm³odszych lat potrafi z
³atwoœci¹ pos³ugiwaæ siê komputerem, trudniej zaœ na-
Nr 4/2007
uczyæ siê mu kontaktu z rówieœnikami czy te¿ z ludŸmi
doros³ymi.
Miejscem edukacji emocjonalnej cz³owieka powinna
staæ siê szko³a. To w³aœnie szko³a jest doskona³¹
p³aszczyzn¹ rozwoju emocji i miejscem identyfikacji
i rozumienia uczuæ, jakie wywo³uj¹ w m³odym
cz³owieku inni i jakie on sam prowokuje.
Nauczyciel posiadaj¹cy okreœlone kompetencje emocjonalne zdawa³by sobie sprawê, jak jego emocje
wp³ywaj¹ na postawy i zachowania uczniów, móg³by
te¿ zrozumieæ odmienne pogl¹dy i postrzegaæ w ró¿norodnoœci pogl¹dów si³ê napêdow¹ rozwoju.
Problematyka kszta³cenia nauczycieli od lat zajmuje
wa¿ne miejsce w literaturze pedagogicznej. Podaje siê
wspó³czeœnie wiele modeli kszta³cenia nauczycieli, eksponuj¹ one ró¿ne kompetencje, w które powinien byæ
wyposa¿ony nauczyciel. Nie daj¹ jednak wskazañ dla
kszta³cenia kompetencji emocjonalnych nauczyciela.
Kompetencje emocjonalne nauczyciela i ucznia s¹
sk³adow¹ zdrowia psychicznego i spo³ecznego.
Zdrowie psychiczne i spo³eczne jako pojêcie z³o¿one
obejmuje wg koncepcji biopsychospo³ecznej, oprócz
aspektu ogólnego, fizycznego i umys³owego, tak¿e wymiar spo³eczny. Jest on mierzony jakoœci¹ i rozleg³oœci¹
kontaktów dziecka z rówieœnikami i doros³ymi oraz rodzajem wiêzi miêdzyludzkich.
Osi¹ganie umiejêtnoœci spo³ecznych mo¿liwe jest tylko
przez zdobywanie doœwiadczeñ w trakcie aktywnego
uczestnictwa w ¿yciu grup spo³ecznych. Od najwczeœniejszych lat dziecko zdobywa wiedzê na temat skutecznoœci w³asnych dzia³añ oraz czynników, od których
rezultaty tych dzia³añ zale¿¹.
Wspó³czesnoœæ charakteryzuje siê intensywnym postêpem we wszystkich przejawach cywilizacji i kultury, a
tak¿e, a mo¿e przede wszystkim zmianami spo³ecznymi
i ekologicznymi.
W zwi¹zku z tym coraz bardziej ró¿nicuje siê stosunek
do wartoœci ¿yciowych w nastêpuj¹cych po sobie pokoleniach.
Zmienia siê te¿ œrodowisko wychowawcze.
Inna jest rola szko³y i nauczycieli.
Inne s¹ funkcje wychowawcze i opiekuñcze rodziny i
rola jej tradycji.
Konsekwencj¹ jest zmieniaj¹cy siê model wychowania
i towarzysz¹ce mu trudnoœci wychowawcze.
Ka¿dy cz³owiek, aby dobrze funkcjonowaæ w
œwiecie, który go otacza , musi posiadaæ pewne umiejêtnoœci spo³eczne potrzebne do wspó³dzia³ania z innymi
ludŸmi.
Ka¿dy z nas ma inn¹ osobowoœæ, a ona wp³ywa na to,
czy w kontaktach z innymi jesteœmy otwarci i spontaniczni, czy skupieni na sobie i swoim wnêtrzu, a kontakty
z innymi ograniczamy do niezbêdnych.
Nad wieloma cechami naszej osobowoœci powinniœmy
pracowaæ.
Przede wszystkim musimy dbaæ o to, aby w naszych
uczniach, z którymi pracujemy , kszta³towaæ po¿¹dane
cechy i umiejêtnoœci, które bêd¹ sprzyjaæ bezpiecznemu funkcjonowaniu w ¿yciu spo³ecznym.
W naszej rzeczywistoœci edukacyjnej nie mo¿na znaleŸæ zbyt wielu programów, które u³atwi³yby nauczycielom kszta³towanie umiejêtnoœci psychospo³ecznych
u dzieci m³odszych
Wydaje siê, ¿e tak wa¿ny problem jak ochrona zdrowia
psychicznego jest zaniedbywany, pomijany
i nie znajduje zrozumienia wœród pedagogów i nauczycieli.
Oœrodek Kszta³cenia Ustawicznego Nauczycieli w Lesznie wraz z Centrum Metodycznym Pomocy
Psychologiczno-Pedagogicznej propaguje i realizuje
program ,,Przyjaciele Zippiego”, który przeznaczony
jest do realizacji na etapie edukacji przedszkolnej i
wczesnoszkolnej.
Umo¿liwia on nauczycielom i rodzicom otwarcie siê na
problemy dzieci oraz daje szansê dzieciom do przepracowania bolesnych uczuæ i emocji trudnych do prze¿ywania.
Uczy ró¿nych sposobów radzenia sobie z trudnoœciami i wykorzystywania nabytych umiejêtnoœci w codziennym ¿yciu oraz doskonali relacje dzieci z innymi.
Program opowiada o grupie przyjació³, a Zippi to patyczak, ulubieniec jednego z ch³opców.
Realizacja programu obejmuje cykl 24 spotkañ pogrupowanych w 6 czêœci tematycznych :
Uczucia
Komunikacja
Nawi¹zywanie i zrywanie wiêzi
Rozwi¹zywanie konfliktów
Prze¿ywanie zmian i straty
Dajemy sobie rade
Nauczyciele, którzy podejm¹ trud realizacji
programu „Przyjaciele Zippiego” nie tylko doœwiadcz¹
jak wiele zmieni siê na korzyœæ w funkcjonowaniu ich
uczniów, ale dostrzeg¹ równie¿ jak bardzo zmienili siê
sami.
Stworz¹ okazjê do nawi¹zywania silnych wiêzi pomiêdzy uczestnikami programu i dadz¹ tym samym swoim
uczniom poczucie wartoœci.
Poczucie wiêzi i poczucie w³asnej wartoœci najsilniej
rozwija siê w autentycznych doœwiadczeniach w okresie m³odoœci a wiêc w czasie przypisanym edukacji.
Kszta³towanie kompetencji emocjonalnych wymaga
zmiany nawyków unikania ludzi na rzecz kontaktu z
nimi, wyra¿ania w³asnego zdania o sobie i drugim
cz³owieku S¹ to o wiele trudniejsze zadania od dodawania nowych faktów do starych.
Zrozumienie i akceptacja ludzkiej emocjonalnoœci s¹
konieczne do autentycznego sprzeciwu wobec nadmiernego ludzkiego, dzieciêcego cierpienia.
7
Nr 4/2007
Polityka oœwiatowa
O przejrzystoœæ dzia³añ szko³y
w Lesznie
W ramach dzia³añ na rzecz przejrzystoœci w
¿yciu spo³ecznym do wa¿nych zadañ systemu oœwiaty
nale¿y kszta³towanie sprzyjaj¹cych temu postaw, co za
tym idzie dzia³añ zgodnych z demokratycznymi wartoœciami i zasadami etyki. Realizacja tego zadania wymaga od samej szko³y takich dzia³añ, opartych na zasadach
przejrzystoœci, rozumianej jako sposób zarz¹dzania
szko³¹, aby poprzez ich realizacjê byæ wiarygodn¹ w
wype³nianiu swoich zadañ, wp³ywaæ i kszta³towaæ postawy uczniów.
W trosce o przestrzeganie demokratycznych
wartoœci i zasad etyki zawodowej nauczyciela i wychowawcy, co ma wp³yw na presti¿ szko³y, inicjowane s¹
dzia³ania maj¹ce na celu kszta³towanie takich postaw,
które sprzyjaæ bêd¹ poprawie ¿ycia publicznego (w tym
m.in. przeciwdzia³anie korupcji), aby obowi¹zywa³y
czytelne normy etyczne a œrodowisko, w którym szko³a
funkcjonuje mia³o jasn¹ informacjê o jej dzia³alnoœci.
Mo¿e to nast¹piæ poprzez powszechne i systematyczne
dzia³ania zgodne z demokratycznymi wartoœciami oraz
respektowanie i przestrzeganie wynikaj¹cych z nich zasad etyki jako teorii moralnoœci, oznaczaj¹cej tak¿e zespó³ norm i ocen moralnych charakteryzuj¹cych
okreœlone spo³eczeñstwo, uto¿samianej wówczas z moralnoœci¹. Etyka analizuj¹c fakty wykracza poza sferê
tego, co jest i argumentuje, za tym, co byæ powinno,
staj¹c siê przez to teori¹ wartoœci, rozpoznaj¹c¹ œwiat
wartoœci g³ównie w aspekcie dobra i z³a, zainteresowan¹
ustaleniem statusu ontologicznego wartoœci, hierarchii
tych wartoœci i mo¿liwoœci ich realizacji. W oparciu o
to, jako etyka normatywna formu³uje zespó³ norm umo¿liwiaj¹cych realizacjê okreœlonych wartoœci1.
Rozwa¿aj¹c aspekt etyki zawodowej chodzi o
,,zespó³ zasad i norm okreœlaj¹cych, jak z moralnego
punktu widzenia powinni zachowywaæ siê przedstawiciele danego zawodu”.2
S³u¿y temu wg Janusza Homplewicza zespó³ norm etyki
zawodowej zwany kodeksem deontologicznym danego
zawodu, który tworzy siê konkretyzuj¹c i uszczegó³awiaj¹c ogólne normy funkcjonuj¹ce w spo³eczeñstwie dostosowuj¹c je do specyfiki danego zawodu,
przez wskazanie uprawnieñ przedstawicieli danego zawodu.
Kszta³towanie postaw , które bêd¹ zgodne z
etyk¹ zawodow¹ jest mo¿liwe wówczas, gdy uczestnicy
¿ycia publicznego a wiêc nauczyciele, wychowawcy,
8
rodzice, uczniowie, inni pracownicy szko³y, przedstawiciele w³adz zwierzchnich, œrodowisko lokalne w tym
instytucje wspó³pracuj¹ce ze szko³¹ bêd¹ nie tylko znali
zasady przejrzystoœci w ¿yciu publicznym ale co najwa¿niejsze, stosowali je w dzia³aniu.
Wobec istniej¹cych potrzeb Centralny Oœrodek Doskonalenia Nauczycieli w Warszawie w tym inicjator, Pracownia Edukacji Obywatelskiej i
Europejskiej CODN i koordynator projektu Izabela Witczak, realizuje od 2005 roku Projekt „Przejrzysta
Szko³a”.
Podobny charakter maj¹ dzia³ania w ramach
programu „Przejrzysta Polska", gdzie zasady przejrzystoœci wdra¿ane s¹ w ponad 700 samorz¹dach terytorialnych, programu realizowanego przez Fundacjê
Rozwoju Demokracji Lokalnej, Fundacjê Stefana Batorego, Polsko-Amerykañsk¹ Fundacjê Wolnoœci, Centrum Edukacji Obywatelskiej i „Gazetê Wyborcz¹" oraz
projektu ,,M³odzi Przeciw Korupcji”.
Struktura Modelu „Przejrzystej Szko³y" to 6
ogólnych zasad, którym przyporz¹dkowano 18
standardów, a do nich odniesiono 23 zadania
(dzia³ania), które okreœla kilkadziesi¹t wskaŸników.
Realizacja opracowanego zestawu standardów i zadañ
ma na celu udoskonaliæ praktykê stosowania w szko³ach
zasad przejrzystoœci w tym zasady:
ü jawnoœci,
ü troski o etykê zawodow¹,
ü wspó³pracy z otoczeniem spo³ecznym,
ü przewidywalnoœci i wiarygodnoœci,
ü fachowoœci,
ü rozliczalnoœci.
W pracach nad modelem korzystano z dorobku wielu
organizacji pozarz¹dowych, w tym z opracowania
,,Przejrzysta Gmina” autorstwa Andrzeja Szeniawskiego, który uczestniczy³ w pracach nad modelem ,,Przejrzysta Szko³a”. Koñcow¹ wersjê modelu „Przejrzystej
Szko³y” opracowali: Jacek Królikowski i Janusz ¯mijski.
CODN wyda³ broszurê zawieraj¹c¹ opis modelu, dostêpny jest on tak¿e na stronie: www.codn.edu.pl
Projekt omawia, opisuj¹c jego model oraz pilota¿ i wyniki publikacja Jacka Królikowskiego Przejrzysta
szko³a. Poradnik nauczyciela, wydana przez Centralny
Oœrodek Doskonalenia Nauczycieli w 2007 roku.
Poradnik ,,Przejrzysta Szko³a” adresowany jest do nauczycieli, dyrektorów szkó³ zdecydowanych na wprowadzanie zmian w dzia³aniu szko³y. Zawiera on
wskazówki, jak przygotowaæ szko³ê do zmian, jak planowaæ dzia³ania i jak je monitorowaæ. Poradnik zawiera
te¿ przyk³ady kodeksów etycznych opracowanych przez
Nr 4/2007
nauczycieli uczestnicz¹cych w pilota¿u projektu ,,Przejrzysta Szko³a”.
Oto kilka szczegó³ów dotycz¹cych pilota¿u
projektu ,,Przejrzysta Szko³a”, który mia³ miejsce w
2006 roku. W zorganizowanych szkoleniach uczestniczyli dyrektorzy 15 szkó³ podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych oraz doradcy metodyczni i
nauczyciele konsultanci, w której to grupie mia³am mo¿liwoœæ uczestniczyæ jako przedstawiciel placówki doskonalenia nauczycieli, stanowi¹c wsparcie dla szkó³
uczestnicz¹cych w pilota¿u..
Dwie ze szkó³ zdecydowa³y siê na realizacjê wszystkich
zasad, w jednej z nich przeprowadzi³am audyt kole¿eñski, pozosta³e szko³y wybra³y jedn¹ z szeœciu zasad. W
ramach pilota¿u wprowadzono zmiany do pierwotnej
wersji modelu ,,Przejrzystej Szko³y” stanowi¹cej zestaw zasad z przyporz¹dkowanymi standardami i zadaniami okreœlonymi przez wskaŸniki. Mówi¹c o
korzyœciach, realizacja programu daje szansê na:
ü wprowadzenie do szkolnego dyskursu zagadnieñ etycznych,
ü konsolidacjê œrodowiska szkolnego, w tym aktywizacjê zespo³ów nauczycielskich i samorz¹dów uczniowskich,
ü uporz¹dkowanie dokumentacji szkolnej.
Ogólnym sukcesem okaza³o siê:
ü pog³êbienie refleksji wœród nauczycieli,
ü integracja grona pedagogicznego,
ü udane wspó³dzia³anie grup wchodz¹cych w sk³ad
spo³ecznoœci szkolnej i ich aktywizacja,
ü o¿ywione dyskusje uczniów szczególnie na tematy
zwi¹zane z naruszeniem etyki ¿ycia publicznego,
ü uaktywnienie siê samorz¹du uczniowskiego,
ü powstanie procedury tworzenia kodeksu etycznego
szko³y,
ü zmiana przekonañ, ¿e o wartoœciach, o etyce w szkole
siê nie dyskutuje,
ü poprawa wizerunku szko³y,
ü mo¿liwoœæ zidentyfikowania wartoœci istotnych dla
uczniów, ich rodziców i nauczycieli,
ü przekonanie nauczycieli, ¿e realizacja zasad mo¿e
skutecznie oddzia³ywaæ na postawy uczniów,
ü wypracowanie wa¿nych dla szko³y dokumentów,
procedur oraz uporz¹dkowanie dokumentacji,
ü wzrost przekonania o roli szko³y w przeciwstawianiu
siê korupcji,
ü dobra wspó³praca z jednostk¹ prowadz¹c¹ szko³ê i in-
nymi podmiotami,
ü pozyskanie wartoœciowych dla szko³y informacji
zwrotnych od uczniów, ich rodziców, otoczenia
spo³ecznego.
Myœlê, ¿e uwagi i wnioski z pilota¿u programu
zainteresuj¹ nauczycieli i dyrektorów innych szkó³ wypracowanym modelem, ¿e bêd¹ zachêt¹ do podejmowania nowych dzia³añ, których program dotyczy lub te¿ do
konkretyzacji ju¿ prowadzonych, korzystaj¹c z doœwiadczeñ grupy pilota¿owej i efektów jej pracy.
CODN zamierza upowszechniaæ model ,,Przejrzystej Szko³y” wspieraj¹c te szko³y, które zdecyduj¹
siê wprowadzaæ go w ¿ycie, wspó³pracuj¹c z placówkami doskonalenia nauczycieli. W tym celu organizowane
bêd¹ szkolenia i konsultacje doradców, formê wsparcia
stanowi te¿ wspomniany Poradnik nauczyciela.
Osoby zainteresowane programem ,,Przejrzysta Szko³a” oraz korzyœciami jakie mo¿e przynieœæ
szkole wprowadzanie zasad przejrzystoœci zachêcam do
zapoznania siê z Poradnikiem dostêpnym w Pracowni
Informacji i Wydawnictw OKUN w Lesznie u M.
W¹sowskiej, nauczyciela konsultanta.
1) Stanis³aw Jedynak, red. Ma³y s³ownik etyczny. Oficyna Wydawnicza ,,Branta”, s. 60-61,
2) tam¿e, s. 67,
Literatura:
1. Homplewicz Janusz, Etyka pedagogiczna, Wydawnictwo Salezjañskie. Warszawa 2000
2. Jedynak Stanis³aw, red. Ma³y s³ownik etyczny. Oficyna Wydawnicza ,,Branta”, str. 60-61, 1994
3. Królikowski Jacek, Przejrzysta Szko³a. Poradnik nauczyciela, CODN, Warszawa 2007
4. ¯mijski Janusz, Raport z pilota¿u programu „Przejrzysta Szko³a” – materia³y ze szkoleñ.
„KLUB DYREKTORA PRZEDSZKOLA”
NOWY PROJEKT SZKOLENIOWY
Oœrodka Kszta³cenia Ustawicznego Nauczycieli w Lesznie
Szanowni Pañstwo, Dyrektorzy i Wicedyrektorzy przedszkoli, serdecznie zapraszamy
na spotkanie inauguracyjne „KLUBU DYREKTORA PRZEDSZKOLA”.
Odbêdzie siê ono 10 stycznia 2008 r. o godzinie 15.00
w siedzibie OKUN przy ul. Lipowej 9.
Szczegó³y projektu na stronie internetowej Oœrodka: www.odniku.edu.pl
9
Nr 4/2007
§
Prawo oœwiatowe
ZMIANY W PRAWIE – NIE TYLKO
OŒWIATOWYM
Leszek Jan Zaleœny
w Lesznie
Zawartoœæ:
1. Zmiany w ustawie Karta Nauczyciela.
2. Nowa podstawa programowa kszta³cenia ogólnego.
3. Nowe prawo o rodzajach szkó³ i placówek, w których
nie tworzy siê rady rodziców.
4. Nowy przepis o finansowym wspieraniu organów
prowadz¹cych w zapewnieniu bezpiecznych warunków
nauki, wychowania i opieki w publicznych szko³ach.
5. Zmiany w przepisach dotycz¹cych standardów wymagañ bêd¹cych podstaw¹ przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów.
6. Zmiana w nowym przepisie o ocenianiu, promowaniu
i klasyfikowaniu w szko³ach i placówkach publicznych.
7. Zmiana prawa okreœlaj¹cego zasady wydawania oraz
wzorów œwiadectw, dyplomów pañstwowych i innych
druków szkolnych.
8. Zmiana w ustawie o systemie oœwiaty.
9. Nowa klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego.
10. Nowe rozporz¹dzenie okreœlaj¹ce sposób i tryb dokonywania ocen kwalifikacyjnych pracowników samorz¹dowych.
nie przyst¹pi³ do otwartego funduszu emerytalnego
albo z³o¿y³ wniosek o przekazanie œrodków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za poœrednictwem Zak³adu Ubezpieczeñ
Spo³ecznych, na dochody bud¿etu pañstwa.
• Parlament wypowiedzia³ siê co do powtórnego podjêcia pracy przez nauczycieli, którzy w zwi¹zku z
dotychczasowym brzmieniem art. 88 ust. 2a rozwi¹zali stosunek pracy, a chcieliby powróciæ do pracy:
• okreœlono, ¿e mog¹ w terminie 14 dni od dnia wejœcia
w ¿ycie ustawy, z³o¿yæ pracodawcy oœwiadczenie o
woli powrotu na dotychczasowe stanowisko, a dyrektor szko³y nawi¹¿e ponownie stosunek pracy z nauczycielem,
• dyrektor szko³y nawi¹¿e ponownie stosunek pracy z
nauczycielem, je¿eli na tym stanowisku nie zatrudniono innej osoby oraz przywrócenie stosunku pracy
jest uzasadnione wymagan¹ iloœci¹ godzin nauczania
danego przedmiotu w szkole,
• wy³¹czono z tego uprawnienia dyrektorów szkó³.
podstawa prawna:
art. 88 ust. 2a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta
Nauczyciela (t. j. w Dz. U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 ze
zmian¹ w: 2006 r. nr 170, poz. 1218, nr 220, poz. 1600,
2007 r. nr 17, poz. 95, nr 80, poz. 542, nr 102, poz. 689 i
nr 158, poz. 1103).
•
II. Nowa podstawa programowa kszta³cenia ogólneI. Zmiany w ustawie Karta Nauczyciela
Sejm uchwali³ ustawê z dnia 23 sierpnia go.
Minister Edukacji Narodowej podpisa³ w dniu
2007r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela. Ustawa
zosta³a podpisana przez Prezydenta RP i opublikowana 23 sierpnia 2007 r. rozporz¹dzenie zmieniaj¹ce rozw dniu 31 sierpnia 2007 r.. Jest to szósta zmiana tekstu porz¹dzenie w sprawie podstawy programowej wyjednolitego ustawy i wesz³a w ¿ycie z dniem og³osze- chowania przedszkolnego oraz kszta³cenia ogólnego
w poszczególnych typach szkó³. Przepis zosta³ opublinia, to jest 31 sierpnia 2007 r.
kowany w dniu 31 sierpnia 2007 r.. Jest to czwarta
Zmiany w ustawie:
1. Wprowadzono nowy tekst art. 88 ust. 2a, który ozna- zmiana tekstu rozporz¹dzenia (nie licz¹c dwóch zniecza, i¿ nauczyciel urodzony po dniu 31 grudnia 1948 sionych) i wesz³a w ¿ycie z dniem 1 wrzeœnia 2007 r..
r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r. zachowuje prawo Najwa¿niejsze uregulowania rozporz¹dzenia:
do przejœcia na emeryturê bez wzglêdu na wiek, jeœli: 1. nadano nowe brzmienie za³¹cznikom nr 1, 2 i 4 za• do dnia 31 grudnia 2007 r. spe³ni warunki dotycz¹ce wieraj¹cym podstawy programowe:
sta¿u, tj. posiadania trzydziestoletniego okresu za- • wychowania przedszkolnego dla przedszkoli i oddzia³ów przedszkolnych w szko³ach podstawowych
trudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, zaœ nauczyciele szkó³, • kszta³cenia ogólnego dla szkó³ podstawowych i gimnazjów,
placówek, zak³adów specjalnych oraz zak³adów poprawczych i schronisk dla nieletnich – dwudzie- • kszta³cenia ogólnego dla liceów ogólnokszta³c¹cych,
liceów profilowanych, techników, uzupe³niaj¹cych
stopiêcioletniego okresu zatrudnienia, w tym 20 lat
liceów ogólnokszta³c¹cych i techników uzuwykonywania pracy w szczególnym charakterze w
pe³niaj¹cych;
szkolnictwie specjalnym, natomiast nie bêdzie musia³ spe³niæ warunku rozwi¹zania stosunku pracy 2. w podstawach programowych wy¿ej wymienionych szkó³:
do dnia 31 grudnia 2007 r.,
10
Nr 4/2007
• dodano treœci w zakresie bezpieczeñstwa ruchu dro-
gowego,
• przebudowano treœci dotycz¹ce przedmiotu matematyka (w zwi¹zku z wprowadzeniem przedmiotu jako
obowi¹zkowego na egzaminie maturalnym),
• zmodyfikowano zawartoœæ œcie¿ki edukacyjnej
„Edukacja Filozoficzna”,
• ujêto obowi¹zkowe nauczanie jêzyka obcego dla
dzieci rozpoczynaj¹cych naukê w szkole podstawowej (2 godziny tygodniowo od klasy I w r. szk.
2008/09),
• kolejny raz zmieniono listy lektur w szkole podstawowej, gimnazjum i szko³ach ponadgimnazjalnych;
3. wykaz lektur ma byæ wdro¿ony pocz¹wszy od roku
szkolnego 2007/2008 odpowiednio w klasach I i IV
szko³y podstawowej, w klasach I gimnazjum i w klasach
I szkó³ ponadgimnazjalnych: liceum ogólnokszta³c¹cego, liceum profilowanego, technikum, uzupe³niaj¹cego liceum ogólnokszta³c¹cego, technikum
uzupe³niaj¹cego oraz zasadniczej szko³y zawodowej - w
pozosta³ych klasach wymienionych szkó³ do zakoñczenia etapu edukacyjnego bêdzie realizowany dotychczasowy wykaz lektur.
podstawa prawna:
• art. 22 ust. 2 pkt 2 lit. a i b ustawy z dnia 7 wrzeœnia
1991 r. o systemie oœwiaty (t.j. w Dz. U. z 2004 r. nr 256,
poz. 2572 ze zmianami w: 2004 r. nr 273, poz. 2703 i nr
281, poz. 2781; 2005 r. nr 17, poz. 141, nr 94, poz. 788,
nr 122, poz. 1020, nr 131, poz. 1091, nr 167, poz. 1400 i
nr 249, poz. 2104; 2006 r. nr 144, poz. 1043, nr 208, poz.
1532 i nr 227, poz. 1658; 2007 r. nr 42, poz. 273 i nr 80,
poz. 542; nr 115, poz. 791 i nr 120, poz. 818),
• rozporz¹dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kszta³cenia
ogólnego w poszczególnych typach szkó³ (Dz. U. z
2002 r. nr 51, poz. 458 i zmiany w: 2003 r. nr 210, poz.
2041; 2005 r. nr 19, poz. 165; 2006 r. nr 228, poz. 1669;
2007 r. nr 157, poz. 1100).
• poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym
poradniach specjalistycznych,
• m³odzie¿owych oœrodkach wychowawczych i m³od-
zie¿owych oœrodkach socjoterapii,
• bursach i domach wczasów dzieciêcych,
• bibliotekach pedagogicznych.
podstawa prawna:
• art. 53 ust. 6 ustawy z dnia 7 wrzeœnia 1991 r. o sy-
stemie oœwiaty (t.j. w Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572,
ze zmianami w: 2004 r. nr 273, poz. 2703 i nr 281, poz.
2781; 2005 r. nr 17, poz. 141, nr 94, poz. 788, nr 122,
poz. 1020, nr 131, poz. 1091, nr 167, poz. 1400 i nr 249,
poz. 2104; 2006 r. nr 144, poz. 1043, nr 208, poz. 1532 i
542, nr 115, poz. 791 i nr 120, poz. 818),
• rozporz¹dzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia
28 sierpnia 2007 r. w sprawie rodzajów szkó³ i placówek, w których nie tworzy siê rady rodziców (Dz. U. nr
157, poz. 1101).
IV. Nowy przepis o finansowym wspieraniu organów
prowadz¹cych w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki w publicznych
szko³ach
Rada Ministrów w dniu 6 wrzeœnia 2007 r. uchwali³a, a
11 wrzeœnia 2007 r. opublikowano rozporz¹dzenie w
sprawie form i zakresu finansowego wspierania organów prowadz¹cych w zapewnieniu bezpiecznych
warunków nauki, wychowania i opieki w publicznych szko³ach i placówkach. Wesz³o w ¿ycie 11 wrzeœnia 2007 r. Rozporz¹dzenie dotyczy realizacji
Rz¹dowego programu wspierania w latach 2007-2009
organów prowadz¹cych w zapewnieniu bezpiecznych
warunków nauki, wychowania i opieki w publicznych
szko³ach i placówkach “Monitoring wizyjny w szko³ach
i placówkach”, ustanowionego uchwa³¹ nr 156/2007
Rady Ministrów z dnia 5 wrzeœnia 2007 r. w sprawie
Rz¹dowego programu wspierania w latach 2007-2009
organów prowadz¹cych w zapewnieniu bezpiecznych
warunków nauki, wychowania i opieki w publicznych
III. Nowy przepis o rodzajach szkó³ i placówek, w szko³ach i placówkach “Monitoring wizyjny w szko³ach
których nie tworzy siê rady rodziców.
i placówkach”.
Minister Edukacji Narodowej w dniu 28 sierpnia 2007 r. Rozporz¹dzenie zawiera (m. in.):
podpisa³, a 31 sierpnia 2007 r. opublikowano roz- 1) zakres finansowego wspierania organów proporz¹dzenie w sprawie rodzajów szkó³ i placówek, w wadz¹cych w zapewnieniu bezpiecznych warunków naktórych nie tworzy siê rady rodziców. Wesz³o w ¿ycie uki, wychowania i opieki w publicznych szko³ach
(szko³y podstawowe, gimnazja, szko³y ponadgimnazja1 wrzeœnia 2007 r.
Rozporz¹dzenie ustali³o, i¿ nie tworzy siê rad rodziców lne dla dzieci i m³odzie¿y i zespo³y tych szkó³ licz¹ce
w:
nie mniej ni¿ 200 uczniów) i placówkach (m³odzie¿owe
1) szko³ach:
oœrodki wychowawcze, m³odzie¿owe oœrodki socjote• dla doros³ych,
rapii, specjalne oœrodki szkolno-wychowawcze, specja• policealnych dla m³odzie¿y,
lne oœrodki wychowawcze, bursy oraz szko³y przy
• przy zak³adach opieki zdrowotnej,
zak³adach poprawczych i szko³y przy schroniskach dla
• przy zak³adach poprawczych i schroniskach dla niele- nieletnich);
tnich,
2) formy wsparcia finansowego:
• przy zak³adach karnych,
• dotacji dla organów prowadz¹cych,
• szkolnych schroniskach m³odzie¿owych,
• sfinansowania organom prowadz¹cym (którymi s¹
• placówkach kszta³cenia ustawicznego, placówkach
inni ministrowie) kosztów zakupu i instalacji oraz
kszta³cenia praktycznego oraz oœrodkach dokszta³camodernizacji lub rozszerzenia w szko³ach i placównia i doskonalenia zawodowego,
11
kach zestawów i urz¹dzeñ do monitoringu wizyjnego
lub sieci monitoringu wizyjnego;
3) wysokoœæ dotacji:
• do 80 % kosztów zakupu i instalacji zestawów do monitoringu wizyjnego w wersji standardowej lub w
wersji z dodatkowym wyposa¿eniem,
• do 90 % kosztów modernizacji lub rozszerzenia
dzia³aj¹cych w szko³ach i placówkach urz¹dzeñ do
monitoringu wizyjnego lub sieci monitoringu wizyjnego;
4) zawartoœæ zestawu do monitoringu wizyjnego w
wersji standardowej dla szko³y:
• dwie kamery umo¿liwiaj¹ce rejestracjê zdarzeñ od
wewn¹trz i na zewn¹trz wejœcia, w kolorze i rozdzielczoœci wystarczaj¹cej do identyfikacji osób, oraz
urz¹dzenie rejestruj¹ce;
• kolorowy monitor;
• urz¹dzenia dodatkowe niezbêdne do zainstalowania
zestawu.
5) tryb postêpowania w celu uzyskania dotacji:
• wniosek (o okreœlonym przepisem zakresie informacji) o udzielenie dotacji, szko³a sk³ada do organu prowadz¹cego, a ten sk³ada do wojewody w 2007 r. w
terminie do dnia 21 wrzeœnia, a w latach 2008 i 2009 do dnia 20 maja,
• wnioski o udzielenie dotacji, ocenia zespó³ powo³any
przez wojewodê w 2007 r. w terminie do dnia 6 paŸdziernika, a w latach 2008 i 2009 - do dnia 30 czerwca,
• wojewoda podejmuje decyzjê o udzieleniu dotacji
oraz okreœla jej wysokoœæ.
podstawa prawna:
• art. 90u ust. 4 pkt 5 ustawy z dnia 7 wrzeœnia 1991 r.
o systemie oœwiaty (t.j. w Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz.
2572 ze zmianami w: 2004 r. nr 273, poz. 2703 i nr 281,
poz. 2781; 2005 r. nr 17, poz. 141, nr 94, poz. 788, nr
122, poz. 1020, nr 131, poz. 1091, nr 167, poz. 1400 i nr
249, poz. 2104; 2006 r. nr 144, poz. 1043, nr 208, poz.
poz. 542; nr 115, poz. 791 i nr 120, poz. 818),
• rozporz¹dzenie Rady Ministrów z dnia 6 wrzeœnia
2007 r. w sprawie form i zakresu finansowego wspierania organów prowadz¹cych w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki w
publicznych szko³ach i placówkach (Dz. U. nr 163, poz.
1155).
Nr 4/2007
s³uchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szko³ach publicznych.
Rozporz¹dzenie:
1. zmieni³o standardy wymagañ bêd¹ce podstaw¹ przeprowadzania egzaminu w ostatnim roku nauki w gimnazjum (m. in. wprowadzono standardy wymagañ z
zakresu jêzyka obcego nowo¿ytnego, które obowi¹zuj¹ od 1.09.2008 – trzecia czêœæ egzaminu);
2. zmieni³o standardy wymagañ bêd¹ce podstaw¹ przeprowadzania egzaminu maturalnego w zakresie:
• „Jêzyków obcych klasycznych i kultury antycznej” stosuje siê tylko w roku szkolnym 2007/2008 w czêœci dotycz¹cej standardu wymagañ dla przedmiotu
“Jêzyk ³aciñski i kultura antyczna”,
• „Matematyki” - dotychczasowe standardy wymagañ
bêd¹ce podstaw¹ przeprowadzania egzaminu maturalnego dla przedmiotu “Matematyka” stosuje siê w
roku szkolnym 2007/2008 i 2008/2009 – nowe standardy obowi¹zuj¹ od roku szkolnego 2009/2010;
3. wprowadzi³o nowe standardy wymagañ bêd¹ce podstaw¹ przeprowadzania egzaminu maturalnego w zakresie:
• „Jêzyka ³aciñskiego i kultury antycznej”, który stosuje siê pocz¹wszy od roku szkolnego 2008/2009,
• „Filozofia”, który stosuje siê pocz¹wszy od roku
szkolnego 2008/2009.
podstawa prawna:
• art. 22 ust. 2 pkt 10 ustawy z dnia 7 wrzeœnia 1991 r.
o systemie oœwiaty (t.j. w Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz.
249, poz. 2104; 2006 r. nr 144, poz. 1043, nr 208, poz.
poz. 542; nr 115, poz. 791 i nr 120, poz. 818),
10 sierpnia 2001 roku w sprawie standardów wymagañ
bêd¹cych podstaw¹ przeprowadzania sprawdzianów i
egzaminów (Dz. U. nr 92, poz. 1020 ze zmianami w:
2003 r. nr 90, poz. 846; 2007 r. nr 157, poz. 1102).
VI. Zmiana w nowym przepisie o ocenianiu, promowaniu i klasyfikowaniu w szko³ach i placówkach publicznych.
Minister Edukacji Narodowej w dniu 13 lipca 2007 r.
podpisa³, a dnia 20 lipca 2007 r. opublikowa³ przepis
V. Zmiany w przepisach dotycz¹cych standardów zmieniaj¹cy rozporz¹dzenie w sprawie warunków i spowymagañ bêd¹cych podstaw¹ przeprowadzania sobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i
sprawdzianów i egzaminów.
s³uchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaMinister Edukacji Narodowej w dniu 28 sierpnia 2007 r. minów w szko³ach publicznych. Jest to pierwsza zmiapodpisa³, a opublikowano w dniu 31 sierpnia 2007 r. na tekstu rozporz¹dzenia, wchodzi w ¿ycie z dniem 1
rozporz¹dzenie zmieniaj¹ce rozporz¹dzenie w sprawie wrzeœnia 2007 r.
standardów wymagañ bêd¹cych podstaw¹ przeprowa- W rozporz¹dzeniu dodano zapisy:
dzania sprawdzianów i egzaminów. Jest to druga zmia- 1. w zakresie klasyfikacji rocznej – o wliczeniu do
na tekstu rozporz¹dzenia, która wesz³a w ¿ycie z dniem œredniej ocen z obowi¹zkowych zajêæ edukacyjnych,
1 wrzeœnia 2007 r. i jest konsekwencj¹ wprowadzenia tak¿e rocznych ocen klasyfikacyjnych z dodatkowych
nowego rozporz¹dzenia w sprawie warunków i sposobu zajêæ edukacyjnych, religii lub etyki, uczniowi, który na
oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i takie zajêcia uczêszcza³ (§ 20 pkt 4a);
12
Nr 4/2007
2. w zakresie klasyfikacji koñcowej - o wliczeniu do
œredniej ocen z obowi¹zkowych zajêæ edukacyjnych,
tak¿e rocznych ocen klasyfikacyjnych z dodatkowych
zajêæ edukacyjnych, religii lub etyki, uczniowi, który na
takie zajêcia uczêszcza³ (§ 22 pkt 2a).
podstawa prawna:
• art. 22 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 7 wrzeœnia 1991 r. o
systemie oœwiaty (t. j. w Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz.
249, poz. 2104; 2006 r. nr 144, poz. 1043, nr 208, poz.
1532 i nr 227, poz. 1658; 2007 r. nr 42, poz. 273, nr 80,
poz. 542; nr 115, poz. 791 i nr 120, poz. 818),
30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz
przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w
szko³ach publicznych (Dz. U. nr 83, poz. 562 ze zmian¹
w 2007 r. nr 130, poz. 906).
kuratora oœwiaty lub inne podmioty dzia³aj¹ce na terenie szkó³,
• osi¹gniêæ w aktywnoœci na rzecz innych ludzi,
zw³aszcza w formie wolontariatu, lub œrodowiska szkolnego.
podstawa prawna:
• art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 7 wrzeœnia 1991 r. o systemie oœwiaty (t.j. w Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572
2781; 2005 r. nr 17, poz. 141, nr 94, poz. 788, nr 122,
nr 227, poz. 1658; 2007 r. nr 42, poz. 273 i nr 80, poz.
542; nr 115, poz. 791 i nr 120, poz. 818),
• rozporz¹dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 14 marca 2005 r. w sprawie zasad wydawania
oraz wzorów œwiadectw, dyplomów pañstwowych i innych druków szkolnych, sposobu dokonywania ich
sprostowañ i wydawania duplikatów, a tak¿e zasad legalizacji dokumentów przeznaczonych do obrotu prawnego z zagranic¹ oraz zasad odp³atnoœci za
VII. Zmiana prawa okreœlaj¹cego zasady wydawa- wykonywanie tych czynnoœci (Dz. U. nr 58, poz. 504, ze
nia oraz wzorów œwiadectw, dyplomów pañstwo- zmianami w: 2005 r. nr 67, poz. 585; 2006 r. nr 31, poz.
wych i innych druków szkolnych.
217 i nr 108, poz. 745; 2007 r. nr 140, poz. 987).
Minister Edukacji Narodowej w dniu 27 lipca 2007 roku
podpisa³, a 3 sierpnia 2007 roku opublikowano zmianê VIII. Zmiana w ustawie o systemie oœwiaty.
rozporz¹dzenia w sprawie zasad wydawania oraz wzo- Parlament w dniu 15 czerwca 2007 r. uchwali³, a 29 czerów œwiadectw, dyplomów pañstwowych i innych dru- rwca 2007 r. opublikowa³ ustawê o zmianie ustawy o
ków szkolnych, sposobu dokonywania ich sprostowañ i rehabilitacji zawodowej i spo³ecznej oraz zatrudnianiu
wydawania duplikatów, a tak¿e zasad legalizacji doku- osób niepe³nosprawnych oraz o zmianie niektórych inmentów przeznaczonych do obrotu prawnego z zagra- nych ustaw (w tym ustawy o systemie oœwiaty). Jest to
nic¹ oraz zasad odp³atnoœci za wykonywanie tych piêtnasta zmiana tekstu ustawy o systemie oœwiaty po
czynnoœci. Jest to czwarta zmiana tekstu rozporz¹dze- og³oszeniu tekstu jednolitego w 2004 r.. Wesz³a w ¿ynia, wchodzi w ¿ycie z dniem 1 wrzeœnia 2007 r.
cie w dniu 30 lipca 2007 roku.
Zmiany w rozporz¹dzeniu dotycz¹ (m.in.):
Zmiany w ustawie dotycz¹ rozszerzenia zapisów o obo1. œwiadectw dojrza³oœci (tzw. „starej matury”) wyda- wi¹zku gminy w zakresie:
1) zapewnienie uczniom niepe³nosprawnym bezp³atwanych przez kuratora oœwiaty:
• otrzymuj¹ je absolwenci nieistniej¹cych szkó³ ponad- nego transportu i opieki w czasie przewozu do najbli¿podstawowych, którzy zdali egzamin przed komisj¹ szej szko³y podstawowej i gimnazjum, a uczniom z
powo³an¹ przez kuratora oœwiaty,
niepe³nosprawnoœci¹
ruchow¹,
upoœledzeniem
• kuratora oœwiaty prowadzi imienn¹ ewidencjê wy- umys³owym w stopniu umiarkowanym lub znacznym danych œwiadectw dojrza³oœci,
tak¿e do najbli¿szej szko³y ponadgimnazjalnej, nie
• kurator oœwiaty ma obowi¹zek opatrzenia miejsca d³u¿ej jednak ni¿ do ukoñczenia 21. roku ¿ycia;
przeznaczonego na pieczêæ urzêdow¹ - pieczêci¹ 2) zapewnienie dzieciom i m³odzie¿y, a tak¿e dzieciom
urzêdow¹ kuratorium oœwiaty, a miejsce przezna- i m³odzie¿y z upoœledzeniem umys³owym ze sprzê¿oczonego na pieczêæ i podpis dyrektora - pieczêci¹ i nymi niepe³nosprawnoœciami, - uczestnicz¹cych w zapodpisem kuratora oœwiaty,
jêciach rewalidacyjno-wychowawczych - bezp³atnego
• kurator oœwiaty ma mo¿liwoœæ wydania duplikatu transportu i opieki w czasie przewozu do oœrodka umo¿œwiadectwa;
liwiaj¹cego tym dzieciom i m³odzie¿y realizacjê obo2.doprecyzowania - umieszczenia - w œwiadectwach wi¹zku szkolnego i obowi¹zku nauki, nie d³u¿ej jednak
oraz w innych drukach szkolnych dla uczniów szkó³ lub ni¿ do ukoñczenia 25. roku ¿ycia;
oddzia³ów dwujêzycznych obok nazwy jêzyka obcego, 3) zwrotu kosztów przejazdu ucznia oraz jego opiekuktóry jest drugim jêzykiem nauczania - adnotacji na do szko³y lub oœrodka zasadach okreœlonych w umo“poziom dwujêzyczny”,
wie zawartej miêdzy wójtem, burmistrzem,
3.odnotowania na œwiadectwie w czêœci dotycz¹cej prezydentem miasta i rodzicami, opiekunami lub opieszczególnych osi¹gniêæ ucznia:
kunami prawnymi ucznia, je¿eli dowo¿enie i opiekê za• uzyskanych wysokich miejsc - nagradzanych lub pewniaj¹ rodzice, opiekunowie lub opiekunowie
honorowanych zwyciêskim tytu³em - w zawodach wie- prawni.
dzy, artystycznych i sportowych organizowanych przez podstawa prawna:
13
• art. 17 ust. 3a ustawy z dnia 7 wrzeœnia 1991 r. o systemie oœwiaty (t.j. w Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572
2781; 2005 r. nr 17, poz. 141, nr 94, poz. 788, nr 122,
nr 227, poz. 1658; 2007 r. nr 42, poz. 273 i nr 80, poz.
542; nr 115, poz. 791 i nr 120, poz. 818),
• art. 4 ustawy z dnia 15 czerwca 2007 r. o zmianie
ustawy o rehabilitacji zawodowej i spo³ecznej oraz zatrudnianiu osób niepe³nosprawnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 115, poz. 791).
IX. Nowa klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego.
Minister Edukacji Narodowej w dniu 26 czerwca 2007 r.
podpisa³, a dnia 11 lipca 2007 r. opublikowa³ rozporz¹dzenie w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Przepis wszed³ w ¿ycie w dniu 26
lipca 2007 r. i zast¹pi³ rozporz¹dzenie Ministra Edukacji
Narodowej i Sportu z dnia 8 maja 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. nr
114, poz. 1195 ze zmian¹ w 2005 r. w Dz. U. nr 116,
poz. 969).
Rozporz¹dzenie :
1. okreœli³o klasyfikacjê zawodów szkolnictwa zawodowego znajduj¹c¹ siê w za³¹czniku do rozporz¹dzenia,
2. ustali³o, i¿ na rok szkolny 2007/2008 prowadzi siê
ostatni¹ rekrutacjê kandydatów do klasy pierwszej (na
semestr pierwszy) szkó³ prowadz¹cych kszta³cenie w
zawodzie technik us³ug pocztowych i telekomunikacyjnych (kszta³cenie w tym zawodzie prowadzi siê do
zakoñczenia cyklu kszta³cenia),
3. opisa³o zawartoœæ klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, która:
obejmuje zawody, typy szkó³ ponadgimnazjalnych, w
których mo¿e odbywaæ siê kszta³cenie, oraz wskazuje
ministrów, na których wniosek zawody zosta³y wprowadzone do klasyfikacji,
wskazuje okres kszta³cenia w zasadniczej szkole zawodowej i szkole policealnej, w tym skrócony okres
kszta³cenia w szkole policealnej na podbudowie okreœlonego profilu kszta³cenia ogólnozawodowego w liceum profilowanym,
ujmuje zawody objête klasyfikacj¹ w grupy wielkie,
du¿e i œrednie - zgodnie z podzia³em zawodów ustalonym w klasyfikacji zawodów i specjalnoœci dla potrzeb
rynku pracy, okreœlonej w rozporz¹dzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalnoœci dla potrzeb rynku
pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. nr 265, poz.
2644 ze zmian¹ w 2007 r. nr 106, poz. 728) - w klasyfikacji ujmuje zawody w obszarach grup wielkich od 3 do
8 oraz z grupy wielkiej 9 - zawód pracownik pomocniczy obs³ugi hotelowej, przewidziany do kszta³cenia
wy³¹cznie dla osób upoœledzonych umys³owo w stopniu
lekkim
podstawa prawna:
• art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 7 wrzeœnia 1991 r. o systemie oœwiaty (t. j. w Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze
14
Nr 4/2007
zmianami w: 2004 r. nr 273, poz. 2703 i nr 281, poz.
2781; 2005 r. nr 17, poz. 141, nr 94, poz. 788, nr 122,
542; nr 115, poz. 791 i nr 120, poz. 818),
26 czerwca 2007 r. w sprawie klasyfikacji zawodów
szkolnictwa zawodowego (Dz. U. nr 124, poz. 860).
X. Nowe rozporz¹dzenie okreœlaj¹ce sposób i tryb
dokonywania ocen kwalifikacyjnych pracowników
samorz¹dowych.
Prezes Rady Ministrów w dniu 13 marca 2007 roku podpisa³, a 30 marca 2007 roku opublikowano rozporz¹dzenie w sprawie sposobu i trybu dokonywania ocen
kwalifikacyjnych pracowników samorz¹dowych. Obejmuje ono tak¿e niepedagogicznych pracowników szkó³
zatrudnionych na stanowiskach urzêdniczych, np.
g³ównego ksiêgowego szko³y, specjalisty ds. kadrowych, specjalisty ds. finansowych, starszego referenta.
Wesz³o w ¿ycie 8 kwietnia 2007 r.
Rozporz¹dzenie okreœli³o (m. in.):
1. obowi¹zek okresowej oceny kwalifikacyjnej - pracownika samorz¹dowego zatrudnionego na stanowisku
urzêdniczym, która jest sporz¹dzana na podstawie kryteriów obowi¹zkowych i kryteriów wybranych przez
bezpoœredniego prze³o¿onego (kryteria uszczegó³owiono w za³¹czniku nr 1 do rozporz¹dzenia),
2. powszechnoœæ oceny - wszyscy pracownicy bêd¹
oceniani na podstawie szeœciu obowi¹zkowych kryteriów, a dodatkowo bezpoœredni prze³o¿ony wybierze tak¿e trzy do piêciu kryteriów dodatkowych (spoœród 23),
uznanych przez siebie za istotne dla pracy urzêdnika,
3. terminy oceniania - pracownik bêdzie oceniany nie
póŸniej ni¿ w ci¹gu szeœciu miesiêcy od dnia zatrudnienia na arkuszu, którego wzór znajduje siê w za³¹czniku
nr 2 do rozporz¹dzenia, (ubieg³oroczna nowelizacja
ustawy o pracownikach samorz¹dowych przewiduje, ¿e
pierwsze oceny kwalifikacyjne musz¹ zostaæ przeprowadzone w ci¹gu 12 miesiêcy, czyli do 9 paŸdziernika2007 r.),
4. wymiar okresowej oceny – ocena pozytywna pracownika jeœli uzyska³ bardzo dobry, dobry lub zadowalaj¹cy poziom wykonywania obowi¹zków, ocena
negatywna jeœli uzyska³ niezadowalaj¹cy poziom wykonywania obowi¹zków.
podstawa prawna:
• art. 17 ust. 6 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorz¹dowych (t.j. w Dz. U. z 2001 r. nr 142,
poz. 1593 ze zmianami w: 2002 r. nr 113, poz. 984 i nr
214, poz. 1806; 2005 r. nr 10, poz. 71, nr 23, poz. 192 i
1201 i nr 170, poz. 1218),
• rozporz¹dzenie Rady Ministrów z dnia 13 marca
2007 r. w sprawie sposobu i trybu dokonywania ocen
kwalifikacyjnych pracowników samorz¹dowych (Dz.
U. nr 55, poz. 361).
Nr 4/2007
Oœrodek Kszta³cenia Ustawicznego Nauczycieli w Lesznie
Wspó³praca z Instytutem Literackim
w Maisons-Laffitte we Francji
Oœrodka Kszta³cenia
Ustawicznego Nauczycieli
w Lesznie
Oœrodek Kszta³cenia Ustawicznego Nauczycieli w Lesznie
prowadzi dzia³ania w ramach projektu wspó³pracy miêdzynarodowej.
W sierpniu 2007 roku nawi¹zana zosta³a wspó³praca miêdzy OKUN w
Lesznie a Instytutem Literackim w
Maisons-Laffitte we Francji.
Celem wspó³pracy jest:
• krzewienie wiedzy nt. dzia³alnoœci Instytutu i Jerzego Giedroycia,
• pozyskiwanie zbiorów literatury
emigracyjnej (,,Kultura”, ,,Zeszyty historyczne”),
• udostêpnianie powy¿szych zbiorów nauczycielom, uczniom, studentom,
• zorganizowanie spotkañ autorskich z osobami maj¹cymi
zwi¹zek z Instytutem – z panem
Maciejem Morawskim, panem
Wojciechem Sikor¹,
• przygotowanie wystaw poœwiêconych Instytutowi i postaci Jerzego Giedroycia.
Instytut Literacki odegra³
ogromn¹ rolê w jednoczeniu polskiej emigracji i stworzeniu mo¿liwoœæ krzewienia kultury polskiej na
Zachodzie. We Francji, dok¹d 31
paŸdziernika 1947 r. Instytut przeniós³ siê z Rzymu, istnia³a liczna
emigracja, a tak¿e instytucje kulturalne, wokó³ których zaczêli gromadziæ siê Polacy z kraju, ludzie sztuki,
naukowcy, studenci, m³odzie¿. Ekipa Instytutu zamieszka³a w Maisons-Laffitte,
niewielkim
miasteczku na zachód od Pary¿a. W
nowym miejscu pracy Instytut Literacki zmieni³ swój profil, sta³ siê re-
Instytut Literacki w Maisons-Laffitte we Francji
od lewej: Leszek Zaleœny, Miros³aw Rado³a – pracownicy OKUN w Lesznie,
Henryk Giedroyc – dyrektor Instytutu, Karolina Borowska – pracownik OKE w
Poznaniu, Pawe³ Borowski – dyrektor OKUN w Lesznie, Bogumi³a Kokosiñska
– pracownik OKUN w Lesznie, Wojciech Sikora – pracownik Instytutu
Pan Wojciech Sikora – pracownik Instytutu w gabinecie Jerzego Giedroycia
15
Henryk Giedroyc – dyrektor Instytutu
Przyk³adowe zbiory literatury emigracyjnej
ç Ostatni
opublikowany
numer
wydawnictwa
,,KULTURA”
autorstwa Jerzego
Giedroycia
Wydawnictwo
,,ZESZYTY
HISTORYCZNE”
è
Nr 4/2007
dakcj¹ miesiêcznika „Kultura”,
którego twórc¹ by³ Jerzy Giedroyc
– dyrektor Instytutu (¿y³ w latach
1906 – 2000)
Prof. Karol Modzelewski z Instytutu Historycznego UW tak pisze o
Instytucie:
(...),,Jerzy Giedroyc wspomina, ¿e
Czes³aw Mi³osz okreœla pocz¹tkowo „drukowanie na emigracji jako
sk³adanie skarbów do dziupli”.
Okaza³o siê jednak, ¿e Instytut Literacki w Pary¿u nie by³ dziupl¹,
lecz przeœwitem w ¿elaznej kurtynie, poprzez który dzie³a polskich
autorów mimo przeszkód dociera³y
do kulturalnego krwiobiegu kraju.
Dlatego równie¿ pisarze i publicyœci ¿yj¹cy w PRL, gdy chcieli w
swej twórczoœci literackiej lub w
politycznej materii wypowiedzieæ
siê bez cenzury, czynili to na
³amach ,,Kultury”.” (...).1
1) Modzelewski, Karol. Kultura.
Wprowadzenie. [online]. [dostêp:
29 listopada 2007]. Dostêpny w Internecie:
http://aibi.eu.org/kultura/index.php
„Edukacja – Samorz¹d – Przysz³oœæ”
I Miêdzynarodowa Konferencja Naukowa
w Lesznie
W dniu 26.09.2007 r. odby³a siê I Miêdzynarodowa Konferencja Naukowa pod has³em: „Edukacja –
Samorz¹d – Przysz³oœæ”. Celem konferencji by³o:
ü wspó³praca miêdzynarodowa w zakresie wymiany
doœwiadczeñ,
16
ü wspó³praca z oœrodkami naukowymi w kraju,
ü zwrócenie uwagi na wa¿ne kwestie edukacyjne pozo-
staj¹ce w gestii jednostek samorz¹dów terytorialnych
i placówek oœwiatowych.
Konferencjê zorganizowa³ Oœrodek Kszta³cenia Ustawicznego Nauczycieli w Lesznie, a patronowa³ przedsiêwziêciu Dyrektor Oœrodka – Pan Pawe³ Borowski,
który w swoim wyst¹pieniu przedstawi³ ideê tego spotkania. Miejscem spotkania by³a aula III LO
w Lesznie.
W konferencji udzia³ wziêli przedstawiciele
jednostek samorz¹dowych, w³adz miejscowych, Kura-
Nr 4/2007
prof. dr hab. Kazimierz Przyszczypkowski, prorektor
UAM wyg³osi³ referat na temat problemów oœwiaty
samorz¹dowej w œwietle raportów
torium Oœwiaty, wielkopolskich oœrodków doskonalenia nauczycieli, dyrektorzy szkó³. Prelegenci
zaprezentowali obecny stan badañ naukowych, w³asne
pogl¹dy i rozwi¹zania edukacyjne.
Swoj¹ obecnoœci¹ zaszczyci³ konferencjê prof.
dr hab. Kazimierz Przyszczypkowski, prorektor UAM i
wyg³osi³ referat na temat problemów oœwiaty samorz¹dowej w œwietle raportów.
Na temat modernizacji œrodowiska lokalnego
w kontekœcie edukacyjnym mówi³ dr Piotr Mosiek – dyrektor Gimnazjum w Sierakowie.
Na szczególn¹ uwagê zas³uguje wyst¹pienie
goœci z Wêgier. Pani pp³k. Klara Sipos Molnarne omówi³a program przeciwpo¿arowy realizowany w
pp³k. Klara Sipos Molnarne omówi³a program
przeciwpo¿arowy realizowany w szko³ach
szko³ach wêgierskich.
Pani Ewa Mollone Balog scharakteryzowa³a
wêgierski system edukacyjny na przyk³adzie Szko³y
Œw. Stefana w Budapeszcie, któr¹ kieruje, a o systemie
doskonalenia nauczycieli mówi³a pani Urbanovics Sandorne, wicedyrektor tej¿e szko³y.
System francuskich wiejskich domów rodzinnych przedstawi³ Miros³aw Rado³a, bezpoœrednio zaanga¿owany w organizacjê konferencji.
Pani Maria Beczkiewicz omówi³a zagadnienie
wspó³pracy samorz¹d – szko³a w zakresie edukacji ekologicznej w Gminie W³oszakowice.
Idea takich spotkañ organizowanych przez
OKUN w Lesznie bêdzie kontynuowana.
Spotkanie w
w Lesznie
W dniach 18 – 21 paŸdziernika 2007 r. przedstawiciele Oœrodka Kszta³cenia Ustawicznego Nauczycieli w osobach: Pawe³ Borowski – dyrektor, Miros³aw
Rado³a – kierownik Pracowni Kszta³cenia Ustawicznego i Pracowni Informacji i Wydawnictw,
Leszek Zaleœny – nauczyciel konsultant, na zaproszenie
Dyrekcji Szko³y Œw. Stefana w Budapeszcie oraz Oœrodka Kszta³cenia Nauczycieli goœcili w Budapeszcie na
Wêgrzech.
Celem spotkania by³o nawi¹zanie i podjêcie
wspó³pracy w p³aszczyznach doskonalenia nauczycieli i
prowadzonych badañ naukowych.
Ramy wspó³pracy okreœli odrêbny program. W rezultacie pobytu ustalono termin miêdzynarodowej konferen-
17
Nr 4/2007
cji, która odbêdzie siê na prze³omie
maja – czerwca 2008 r. w Budapeszcie. Wezm¹ w niej udzia³ przedstawiciele naszego Oœrodka. W tym
terminie przewidziane jest równie¿
podpisanie aktu porozumienia.
ç W bibliotece Szko³y Œw. Stefana
w Budapeszcie
od lewej: Pani Ewa Mollone Balog,
dyrektor i pp³k. Klara Sipos
Molnarne
Na zdjêciu od lewej:
Pawe³ Borowski, dyrektor OKUN
w Lesznie i Miros³aw Rado³a,
kierownik Pracowni Kszta³cenia
Ustawicznego i Pracowni Informacji
i Wydawnictw OKUN w Lesznie è
[…]
,,Oby siê wszystkie trudne sprawy
porozkrêca³y jak supe³ki,
w³asne ambicje i urazy
zaczê³y œmieszyæ jak kukie³ki.
Oby w nas paskudne jêdze
pozamienia³y siê w owieczki,
a w oczach m¹dre ³zy stanê³y
jak na choince barwnej œwieczki. […]
(J. Twardowski,
Pomódlmy siê w Noc Betlejemsk¹)
18
Pokoju, radoœci i pomyœlnoœci
na czas Œwi¹t Bo¿ego Narodzenia
oraz Nowego Roku
¿ycz¹
Dyrektor i Wspó³pracownicy
w Lesznie
Nr 4/2007
?
Witryna literacka
Tryptyk leszczyñski
II
Rafa³ Rutkiewicz
Dzieñ
I wstaje dzieñ dziewiczymi promieniami s³oñca
Dotyka dachy i spaceruje ulicami
Przemierza wszystkie miejsca od pocz¹tku do koñca
Oœwietla, zatacza krêgi, tañczy z mieszkañcami
I
Noc
Baraszkuje po rynku i igra pó³cieniami
Grzeje fasadê ratusza, starych kamieniczek
I skrywa siê za filarami, pod arkadami
Patrzy na topór i stalowy byka policzek
Mrok otula cieniem promienie migocz¹cych lamp
Po pustych ulicach spaceruje szeleszcz¹c wiatr
Skrajem chodnika przemierza wczesny poranny tramp
Miasto œpi. Zastyg³ego ¿ycia kamienny teatr
Wprowadza do miasta ¿ycie, nadaje mu tonu
Zamienia skwery w oazy i rajskie ogrody
Wychodz¹ na ulice ludzie z klatek z betonu
Jak modelki na wybieg w czasie pokazu mody
Fasady domów - grymasy wiekowej stagnacji
Na brukach œlady wielonarodowoœciowych stóp
Pomniki dziejowej historycznej akceptacji
Na starych ranach szarpanych zasuszony ju¿ strup
Zalewaj¹ miasto falami t³umy mieszkañców
Pêdz¹ w cztery strony œwiata jak pos³añcy króla
Pielgrzymuj¹ do miejsc wielu, przeciwleg³ych krañców
By po ciê¿kiej pracy wracaæ jak pszczo³y do ula
Witryny sklepów do królestwa fantazji bramy
Ociekaj¹ce krwi farb¹ drzwi wielu posesji
To miasto, które podziwiamy i uwielbiamy
Wolne od przemocy, gwa³tów i aktów agresji
¯yj¹ dla Leszna, a ono ich szczodrze ³askawi
Zmienia szar¹ rzeczywistoœæ w bajkow¹ krainê
I ka¿da jego zmiana nawet sceptyków ciekawi
Wywo³uje na ich twarzach entuzjazmu minê
Leszno w pó³mroku gêstej nocy jeszcze sk¹pane
Rozpostarte pajêczyn¹ ulic i uliczek
W serdecznie silny uœcisk Morfeusza oddane
Do europejskiej poduszki przyciska policzek
Przewodzi tu historia wielopokoleniowa
G³osy wdziêcznoœci dla obroñców i spo³eczników
Tygiel kultury i wie¿a wielowyznaniowa
Miejsce schronienia dla podró¿nych i wêdrowników
Œpi¹ce rozci¹ga siê w poœcieli placów i skwerów
Zalanych mrokiem alei i rynków pó³sennych
Zagubione w g¹szczu historycznych dat numerów
Naznaczone bliznami po kajdanach wiêziennych
Wieje tu wiatr historycznie silnej tolerancji
Szacunek dla sztuki i spadku po naszych przodkach
Zabytki s¹ tu wizytówk¹ jak Wersal dla Francji
Zaklêta przesz³oœæ w kamiennych ratuszowych
schodkach
W g³êbokim œnie pogr¹¿one œni liczne koszmary
Rzuca siê majacz¹c w gor¹czce potem zalane
Lecz to ju¿ przesz³oœæ, czas miniony, prze¿yty, stary
Teraz to przysz³oœæ, przed nim dni ju¿ tylko œwietlane
Przebijaj¹ niebo strzeliste wie¿e koœcio³ów
Nad miastem lataj¹ szybowce, wisz¹ balony
Sportowych zmagañ te¿ nie brak tu wielu ¿ywio³ów
Karuzela ¿ycia, pêd wspó³czesnoœci szalony
Nabiera powietrze w miejskie, zadymione p³uca
Przecina cieniutk¹ niæ snu, tu¿ nad samym rankiem
Gasi latarnie oczu z ³ó¿ka koszmary zrzuca
Przeci¹ga siê lekkim podmuchem wiatru z porankiem
I wstaje nowy dzieñ w mroku jeszcze zagubiony
Niebo - szachownica z kolorami dnia i nocy
Kolejny œwit nad miastem jeszcze niedokoñczony
Pe³ny nadziei, wiary i nieprzebranej mocy.
19
Rafa³ Rutkiewicz
Nr 4/2007
III
WIECZÓR
I nastaje czas wyciszenia, pora wieczoru
Zamieraj¹ uliczki i pustoszej¹ place
Niebo zastyga palet¹ szarego koloru
Ludzie wracaj¹ do domów, porzucaj¹ prace
Tylko rynek œwiêtem, festynem ¿yje wci¹¿ nowym
W dni kiedy miasto urodziny kolejne miewa
Bawi¹ siê t³umy pod scen¹ z daszkiem kolorowym
Brzmi echo koncertów i czasem chór te¿ zaœpiewa
Lecz s¹ i wieczory kiedy króluje milczenie
I odbija siê od murów rykoszetem cisza
Po ulicach snuje siê nostalgia i zmêczenie
Spracowani mieszkañcy poszukuj¹ zacisza
I tylko zegar z kurantem z ratuszowej wie¿y
Odlicza ospale mijaj¹ce w wiecznoœæ chwile
Gra melodie, gdy godziny na tarczy odmierzy
DŸwiêk ten roznosi po Lesznie w ca³ej piêkna sile
Wyludniaj¹ siê miejsca i pustoszej¹ parki
Alejami mkn¹ samochody pêdz¹ce w czasie
Chodnikami zaczynaj¹ w³adaæ nocne marki
Przed nimi d³ugie spacery, ca³a noc w zapasie
Zapalaj¹ siê szeregiem taœmy lamp ulicznych
I wystawy w sklepach przyci¹gaj¹ kolorami
Goœci w pubach, ogródkach biesiaduje nielicznych
¯ycie biegnie o zmroku ju¿ innymi torami
Czasem nad miastem ³zami deszczu niebo zap³acze
Przykryje ciemnymi chmurami widnokr¹g ca³y
Wieczór staje siê smutny, w piersi serce ko³acze
Nawet gwiazdy na firmamencie gdzieœ poznika³y
Wtedy noc bezszelestnie na paluszkach siê skrada
Zrzuca na œpi¹ce dzielnice grube p³ótno mroku
A zmêczone miasto skroñ na poduszce uk³ada
Szybuje w senne marzenia na bia³ym ob³oku
,,Problemy Oœwiaty i Wychowania’’ – ISSN 1428-5991
Wydawca: Oœrodek Kszta³cenia Ustawicznego Nauczycieli w Lesznie
Zredagowa³ zespó³: Krystyna Chorostecka, Iwona Gubañska, Bogumi³a Kokosiñska, Bo¿ena Roszak, Miros³aw Rado³a,
Adres redakcji: Leszno, ul. B. Chrobrego 15, tel. 0 65 529 90 62
Sk³ad i opracowanie technik¹ komputerow¹: OKUN Leszno – Bogumi³a Kokosiñska
Druk: Pracownia Poligraficzna OKUN
Redakcja zastrzega sobie prawo skracania materia³ów i nadawania im tytu³ów. Materia³ów nie zamówionych nie zwracamy.
Projekt winiety: Antoni Suchanecki
20

J:\Sklad komputerowy\Problemy Oświaty i Wychowania\2007\nr 4

Transkrypt

Podobne dokumenty

1939-1946 SZKOLNICTWO MEDYCZNE w PSZ na ZACHODZIE

Plakat organizacyjny

Jak kochać to tylko w D³ugoszu

Plakat - Szkoła zawodowych perspektyw

SYLWESTER 2005 / Nowy Rok 2006

Nauczyć obcokrajowca słowa gżegżółka

Dlaczego warto kształcić się w szkole plastycznej?

Paderek gór¹!!