25 - PiP

Sprawozdanie z działalności PIP za 2002 rok - załączniki
Załącznik nr 25
Przestrzeganie przepisów zawartych
w zakładowych układach zbiorowych pracy
Skontrolowano 133 pracodawców, zlokalizowanych na terenie działania 4 okręgowych inspektoratów pracy.
Pracodawcy objęci kontrolą zatrudniali łącznie 78 352 pracowników, w tym 16 649 kobiet i 287 pracowników młodocianych.
DANE OGÓLNE
2002
2001
2000
Uwagi
liczba pracodawców objętych kontrolą
liczba
pracodawców
stosujących
układy
przekształcone z porozumień płacowych i umów
zbiorowych
liczba pracodawców stosujących układy zawarte
po 26 XI 1994 r.
133
193
546
48
(36%)
66
(34%)
262
(48%)
84
(63%)
127
(66%)
273
(50%)
w 2000 r. część pracodawców stosowało układ przez rok od
dnia przejęcia pracowników;
w 2002 r. u 1 pracodawcy objętego kontrolą obowiązywał
tylko układ ponadzakładowy.
DANE DOTYCZĄCE STWIERDZONYCH NIEPRAWIDŁOWOŚCI
Odsetek pracodawców
u których stwierdzono
nieprawidłowości
2002
2001
2000
układy zawierające postanowienia mniej korzystne
niż powszechnie obowiązujące przepisy
52*
18
65*
67*
niestosowanie powszechnie obowiązujących
przepisów prawa pracy w miejsce mniej
korzystnych postanowień zawartych w układach
10
40*
32*
niewypłacenie świadczeń wynikających z układu
lub zaniżenie ich wysokości
50
50
38
niestosowanie postanowień układu dot. warunków
pracy, w tym:
21
14
24
czasu pracy
18
10
19
zmiana postanowień układu w innym trybie niż
protokołem dodatkowym
20
20
21
wprowadzenie postanowień układu mniej
korzystnych dla pracowników bez wypowiedzenia
dotychczasowych warunków umów o pracę
15
x
x
Uwagi
wysoki odsetek pracodawców, u których stwierdzono w
układach przekształconych zapisy mniej korzystne wynika z
faktu, iż teksty jednolite układów przekształconych – zgodnie
z ustawą z dnia 29.09.1994 r. – były wpisywane do rejestru
bez zmian, ale pracodawcy mają obowiązek stosowania
odpowiednich przepisów prawa pracy.
nieprawidłowości dot. głównie zaniżania pracownikom
świadczeń pieniężnych (np. wynagrodzenia za przestój,
odpraw emerytalno–rentowych, dodatków za pracę w porze
nocnej i godzinach nadliczbowych) lub też pozbawiania
prawa do określonych świadczeń w związku z
zastosowaniem kary porządkowej.
naruszenia prawa dot. najczęściej nieterminowego
wypłacania wynagrodzeń, obniżania wynagrodzenia,
zaniżania lub niewypłacania wynagrodzenia za pracę w
godzinach nadliczbowych i w porze nocnej, niewypłacania
premii, nagród jubileuszowych lub innych nagród
określonych w układzie, niewypłacania lub zaniżania
wysokości odpraw z tytułu zwolnień oraz odpraw
emerytalno–rentowych, a także odszkodowań za skrócony
okres wypowiedzenia w wysokości wynikającej z układu,
niewypłacania lub obniżania dodatków wynikających
wyłącznie z układu (np. stażowego, za pracę w warunkach
szkodliwych dla zdrowia).
nie dostarczano pracownikom odzieży roboczej, nie
wypłacano ekwiwalentu za używanie odzieży własnej.
nieprawidłowości dot. głównie sposobu ustalania rozkładu
czasu pracy pracowników z uwzględnieniem pięciodniowego
tygodnia pracy, nierekompensowania pracownikom pracy
w wolnych dniach lub w godzinach nadliczbowych zgodnie z
obowiązującymi przepisami.
najczęściej w drodze wewnętrznych zarządzeń lub aneksów
albo wymiany tabel wynagradzania; w drodze porozumień ze
związkami zawodowymi; stosowano również protokoły
dodatkowe niezgłoszone do zarejestrowania.
pracownicy najczęściej byli tylko informowani o zmianie
wysokości wynagrodzenia.
Zastosowane środki prawne
615 wniosków w 111 wystąpieniach,
7 wniosków o ukaranie do sądu,
26 mandatów na łączną kwotę 9250 zł,
8 środków oddziaływania wychowawczego.
Do chwili opracowania sprawozdania zrealizowano 79% wniosków zawartych w wystąpieniach. W wyniku
zastosowanych środków prawnych wyegzekwowano dla 63% poszkodowanych pracowników kwotę ponad 2,2 mln zł.
*) dot. pracodawców stosujących układy przekształcone z porozumień płacowych i umów zbiorowych