Przebudowa jazu piętrzącego na rzece San w km 168+850 na

ZGŁOSZENIE DO KONKURSU
TOP INWESTYCJE KOMUNALNE POLSKI WSCHODNIEJ
1.
Nazwa inwestycji: „Przebudowa jazu piętrzącego na rzece San w km 168+850 na przepławkę dla ryb.”
2.
Całkowita wartość projektu: 23 493 889,00 PLN
3.
Kwota dofinansowania w ramach Programu Operacyjnego: „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów
rybackich 2007-2013” Środka 3.2 „Ochrona i rozwój fauny i flory wodnej” objętego osią priorytetową 3 -Środki służące wspólnemu
interesowi, w tym z:
•
Europejskiego Funduszu Rybackiego (EFR): 14 325 543,00 PLN
•
Środków krajowych: 4 775 181,00 PLN
4.
Data zakończenia robót budowlanych: 08.12.2014r.
5.
Inwestor:
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Przemyślu
ul. Rokitniańska 4
37-700 Przemyśl
tel. (16) 678-32-59 w 30
fax (16) 678-32-59 w 37
email: [email protected]
NIP 795-000-82-21 REGON 650030510
6.
7.
Województwo: Podkarpackie
Gmina: Przemyśl
8.
Opis inwestycji
W latach 70-tych ubiegłego wieku na rzece San wybudowany został jaz piętrzący. Jego celem było zapewnienie
piętrzenia wody, umożliwiającego jej pobór dla mieszkańców miasta Przemyśla i okolic. Nie uwzględniono wówczas naturalnej
funkcji jaką daje rzeka czyli możliwość wędrówki ryb. Zainstalowana na próbę prefabrykowana przepławka komorowa w kanale
płuczącym nie przyniosła oczekiwanych rezultatów.
Na wniosek Polskiego Związku Wędkarskiego Zarządu Okręgu w Przemyślu na Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z
o.o. w Przemyślu został nałożony obowiązek udrożnienia rzeki.
Głównym celem inwestycji była budowa urządzeń służących ochronie i rozwojowi fauny i flory wodnej. Spełnienie
wymogów środowiskowych dotyczących migracji ryb w korycie rzeki San mogło być zapewnione poprzez umożliwienie swobodnej
migracji i otwarcie rybom drogi do tarlisk położonych w górnym biegu rzeki i jej dopływach.
Ze względu na nowatorstwo projektu co do jego zakresu i wielkości, cały okres projektowania trwał 6 lat z uwzględnieniem
konsultacji, w tym także przedstawicieli FAO - Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (ang. Food
and Agriculture Organization of the United Nations).
Prace projektowe zlecono firmie BIPROWODMEL z Poznania. Przed przystąpieniem do projektowania biuro wykonało koncepcje
przebudowy jazu. Została ona pozytywnie zaopiniowana przez Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie, Regionalny Zarząd
Gospodarki Wodnej w Krakowie oraz uzyskało pozytywną opinię Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Współpraca z lokalną
społecznością na etapie projektowania inwestycji dała na bieżąco możliwość naniesienia zmian istotnych dla rozwoju lokalnej
turystyki. Dzięki temu możliwe było zaprojektowanie nieistniejącego dotąd obejścia dla kajaków
Zakres a co za tym idzie koszt realizacji przewyższył nasze możliwości. Inwestycję udało się sfinansować dzięki uzyskanemu
dofinansowaniu wg programu operacyjnego p.n. „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich
2007-2013” pochodzącemu w 75% ze środków finansowych Europejskiego Funduszu Rybackiego. Pozostałe 25% finansowania
pochodziło ze środków krajowych. Dzięki tym działaniom udało się sfinansować całość inwestycji.
W postępowaniach prowadzonych na drodze przetargu nieograniczonego wyłoniono Wykonawcę robót budowlanych - konsorcjum Firm:
Budimex S.A. z Warszawy jako lider oraz Ferrovial Agroman S.A. z Madrytu - partner konsorcjum oraz Inżyniera Kontraktu inwestycji Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe „INWEST- ROL” Sp. z o.o. w Przemyślu.
Dotychczasowy widok zyskał na estetyce, gdyż istniejącą betonową konstrukcję jazu piętrzącego zastąpiono wizualnie
przypominającym naturalny widok bystrzem kamiennym na całej szerokości rzeki. Stanowi go łagodnie pochylona płyta betonowa o
dużej szorstkości z wtopionymi granitowymi głazami. Jego budowa imituje naturalne warunki występujące w korycie rzecznym. Głazy
powodują zmniejszenie prędkości przepływu wody. Woda przepływająca pomiędzy nimi tworzy dogodne warunki dla ryb i innych
organizmów żywych, umożliwiające im swobodne przemieszczanie się zarówno w górę , jak i w dół rzeki.
W wykonanym bystrzu kamiennym można wyróżnić dwie odrębne części, różniące się konstrukcją i parametrami technicznymi:
- bystrze kamienne na progu stałym w formie regularnie rozmieszczonych głazów na całej powierzchni o szerokości ok. 66m
(wykonane z 2110 szt. głazów granitowych);
- bystrze kaskadowe z przegrodami kamiennymi o szerokości ok. 10m.(wykonane z 72 szt. głazów). Zróżnicowanie w budowie
poszczególnych części przepławki sprawia, że jest ona odpowiednio przystosowana dla różnych gatunków ryb, wg ich zdolności
pływackich, a cała przepławka może działać przy niskich poziomach wody. Na wlocie na bystrze, na całej szerokości wykonano stalowe
szykany wypełnione betonem, których zadaniem jest chronienie bystrza przed bezpośrednim uderzeniem kry i innych obiektów
spływających w dół rzeki (m.in. konarów drzew). Przed szykanami został wykonany nasyp z tłucznia hydrotechnicznego z odpowiednim
nachyleniem, który ma szczególne znaczenie podczas wędrówek ryb w dół rzeki.
Przebudowa jazu piętrzącego na przepławkę dla ryb prowadzona była na istniejącej konstrukcji jazu i wymagała podzielenia robót na
dwie wyraźne części. Jedna część obejmowała prace związane z lewą stroną rzeki, a druga z prawą. Ich prowadzenie było możliwe
poprzez odgrodzenie placu budowy od płynącej rzeki grodzami złożonymi z ścianek szczelnych, płyt betonowych i worków z piaskiem.
Równocześnie w celu zapewnienia dostawy wody dla miasta, na czas budowy konieczne było wybudowanie zastępczego ujęcia wody.
Wykonano remont istniejących ścian i przyczółków, zarówno po lewej jak i prawej stronie rzeki. Polegał on na ich wzmocnieniu poprzez
wykonanie płaszczy żelbetowych po uprzednim skuciu i oczyszczeniu skorodowanej warstwy ścian. Zmodernizowano kanał płuczący
wraz ze ścianami komór ujęciowych. Wykonano nowe zastawki na kanale płuczącym regulujące poziom wody na bystrzu.
W rejonie przepławki umocniono dno i skarpy rzeki, które wykonano z koszy i materaców gabionowych. Przebudowano również ujęcie
brzegowe wody zakładu uzdatniania wody w Przemyślu.
Przedmiotowa inwestycja zwiększyła trzykrotnie dotychczasową funkcjonalność. Oprócz głównego celu inwestycji jakim
było udrożnienie rzeki w celu migracji ryb, zachowana została funkcjonalność wcześniejszej budowli wodnej - pobór, ujecie wody dla
miasta Przemyśla i okolic oraz umożliwiła rozwój turystyki i krajoznawstwa poprzez budowę obejścia dla kajaków oraz placu
widokowego na lewym brzegu.
Wykonane obejście, złożone z zatok: wejściowej i wyjściowej, kanału spławiania kajaków oraz chodnika umożliwia bezpieczne i
wygodne przeprowadzenie kajaków obok przepławki.
Przed wykonaniem przebudowy, ze względu na bezpieczeństwo kajakarzy, spływy kończyły się 300m przed jazem od wody górnej, zaś
po przetransportowaniu kajaków ok 370m kontynuowane były poniżej spiętrzenia wody.
Podsumowując powyższe Przebudowa jazu piętrzącego na rzece San na przepławkę dla ryb to pierwsze tego typu
przedsięwzięcie w Polsce. Po raz pierwszy wybudowano przepławkę na całej szerokości tak dużej rzeki - aż ok 78 m. Innowacyjne
było także prowadzenie prac na istniejącej budowli na czynnej rzece (bez obejścia) poprzez wydzielanie placu budowy wspomnianymi
wcześniej grodzami. Była to inwestycja bardzo trudna w realizacji. Oprócz trudności związanych z prowadzonymi robotami zdarzały się
także sytuacje szczególne, wcześniej niemożliwe do przewidzenia. W trakcie przebudowy jazu przekonaliśmy się jakim żywiołem jest
woda, gdyż plac budowy został zalany przez wody powodziowe. Spowodowały one bardzo duże zniszczenia. Jednak mimo wszystkich
tych trudności udało się osiągnąć zamierzone cele w planowanym terminie realizacji, czego efekt końcowy każdy może zobaczyć.