zaproszenie - Wydział Sztuk Pięknych

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy
Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8, Wyspa Młyńska
26 czerwca 2015 roku
Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy organizuje konferencję
naukową Bunt a tradycje grafiki w Polsce i w Niemczech, towarzyszącą wystawie BUNT –
EKSPRESJONIZM
–
TRANSGRANICZNA
AWANGARDA.
Prace
z
berlińskiej
kolekcji
prof. Stanisława Karola Kubickiego. Konferencja posłuży jako forum wymiany myśli na temat
nieznanych dotąd aspektów twórczości graficznej grupy Bunt i jej recepcji –
z uwzględnieniem ich sfery technologicznej, stylistycznej i ideowej.
W czasach modernizmu i klasycznej awangardy nastąpiła istotna nobilitacja grafiki
zmieniająca jej status w obrębie sztuk wizualnych. Proces ten zapoczątkowany został jeszcze
w latach 60-tych XIX w. we Francji. Odtąd grafika traktowana była już coraz rzadziej jako medium
reprodukcyjne, a zdecydowanie częściej jako obszar twórczych eksperymentów stanowiąc coraz
istotniejszy aspekt dorobku wybitnych artystów. Dlatego też, jak również ze względu na większą
i łatwiejszą dostępność niż malarstwo czy rzeźba, grafika stała się bardziej niż dotychczas,
przedmiotem zainteresowania kolekcjonerów, kształtujących, często w oparciu tylko o nią, swoje
specyficznie wyprofilowane kolekcje.
Już na przełomie XIX i XX wieku oddziaływanie grafiki przekroczyło granice elitarnego obiegu
pośród artystów i koneserów. Reprodukowana w niezliczonych, powstających niemal z dnia na
dzień artystycznych magazynach o wysokim poziomie edytorskim, stanowiła odtąd istotny
komponent identyfikacji wizualnej ugrupowań oraz instytucji sztuki takich jak galerie
i czasopisma.
W trakcie I wojny światowej rola omawianych tu szlachetnych mediów reprodukcyjnych,
rozpowszechnianych za pomocą czasopism artystycznych poszerzyła się o jeszcze jeden aspekt:
stały się one wówczas narzędziem niemal propagandowym. Artyści awangardy wykorzystywali
swoje magazyny jako efektywny instrument transgranicznej wymiany, radykalnych programów
oraz będącej ich wyrazem estetyki w duchu epater le bourgeois, a z czasem i funkcjonalnego
wzornictwa.
W Polsce jako pierwsza z najradykalniejszym tego typu, tak pod względem estetycznym, jak
i społecznym programem, wystąpiła poznańska grupa artystyczno-literacka Bunt, pragnąc
zrewolucjonizować nie tylko oblicze sztuki, lecz i społeczeństwa. Ze wszystkich rodzimych
stowarzyszeń artystycznych zdołała ona najdłużej promować swoje idee, wykorzystując do tego
łamy luksusowego jak na warunki wojennego i powojennego kryzysu czasopisma Zdrój (1917-
1922). Eksplozywna synergia słowa i graficznego obrazu była tu medium debat nie tylko sensu
stricte artystycznych, lecz i politycznych, dotyczących tak kwestii patriotyczno-zjednoczeniowych,
jak bardziej uniwersalnych. W centrum uwagi artystów Buntu znalazła się ponadnarodowa idea
Nowego Człowieka i Nowej Wspólnoty.
Poprzez kontakty z działającymi na terenie pozostałych (byłych) zaborów grupami Formiści
z Krakowa i Jung Idysz z Łodzi, a także z niemieckimi periodykami oraz galeriami Die Aktion i Der
Sturm, poznańscy twórcy istotnie rozszerzyli zasięg swego oddziaływania, wnosząc znaczący
wkład do kształtowania nowoczesnych mediów komunikacji i wizualnej perswazji.
W międzynarodowej historii sztuki doceniono to zwłaszcza w ostatniej dekadzie, w rewizjach jej
klasycznego kanonu oraz w ramach retrospektywnych wystaw środkowoeuropejskiej awangardy.
W roku 2015 prof. Stanisław Karol Kubicki – spadkobierca współzałożycieli grupy Bunt,
polsko-niemieckiej pary artystycznej, Margarete i Stanisława Kubickich, zdecydował się przekazać
ok. 100 prac ze swojej berlińskiej kolekcji sztuki, przede wszystkim grafik stworzonych przez
rodziców oraz ich przyjaciół, do zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu i Muzeum Okręgowego
im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. Dar ten uhonorowany zostanie w ramach
międzynarodowej ekspozycji BUNT – EKSPRESJONIZM – TRANSGRANICZNA AWANGARDA. Prace
z berlińskiej kolekcji prof. Stanisława Karola Kubickiego nie tylko w Poznaniu (19.04 – 31.05.2015)
i Bydgoszczy (25.06 –23.08.2015), gdzie w okresie międzywojennym działał jeden z aktywniejszych
członków Buntu, Stefan Szmaj, lecz również w Dreźnie, ojczyźnie ekspresjonizmu (4.09 – 8.11.
2015) i we Wrocławiu, gdzie tradycje tego nurtu są od czasów międzywojennych do dziś
szczególnie silne (19.11 – 12.12.2015). Symboliczną odpowiedzią polskich grafików współczesnych
na dar z Niemiec są wystawy towarzyszące ekspozycji prac grupy Bunt, z udziałem blisko 30
artystów Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu i Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu
im. Eugeniusza Gepperta zatytułowane „Refleks” i „Ulotka”.
Planowana w kontekście tej wystawy konferencja i przygotowywana po jej zakończeniu
publikacja mają na celu nie tylko (re)interpretację wieloaspektowych dokonań graficznych grupy
Bunt – głównie w dziedzinie drzeworytu, linorytu i technik druku wklęsłego, lecz również
wskazanie na inspirującą siłę zainicjowanej przez nich tradycji łączenia estetycznej innowacji
ze społeczną interwencją.
Jedną z istotnych części konferencji będzie panel dyskusyjny z udziałem wybitnych polskich
grafików współczesnych, których prace zaprezentowane zostaną na wystawie w bezpośrednim
sąsiedztwie dzieł będących przedmiotem donacji.
Do udziału w tym sympozjum Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy,
a także pozostali organizatorzy i kuratorka wystawy dr Lidia Głuchowska zapraszają znawców
i praktyków grafiki w Polsce i w Niemczech.
Osoby zainteresowane wzięciem udziału w konferencji Bunt a tradycje grafiki w Polsce
i w Niemczech proszone są o przesłanie organizatorom do dn. 31 maja 2015 r, tytułu
i abstraktu wstąpienia (do 1800 znaków, wg załączonego formularza) na adres mailowy
sekretarza konferencji:
Honorata Gołuńska, Dział Grafiki MOB
tel. 52 58 59 992, e-mail: [email protected]
lub drogą pocztową na adres:
Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy
ul. Gdańska 4, 85-006 Bydgoszcz
z dopiskiem: Bunt
Czas wystąpienia nie może przekraczać 20 minut. Zastrzegamy sobie prawo wyboru referatów;
Przewidujemy wydanie drukiem materiałów pokonferencyjnych.
Udział w konferencji dla prelegentów jest bezpłatny.
dr hab. Michał F. Woźniak , prof. UMK
Dyrektor Muzeum Okręgowego
im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy
Organizator:
Patronat medialny :
Opieka medialna: