D - Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Legionowie

Sygn. akt III Nsm 113/15
POSTANOWIENIE
Dnia 27 września 2016 roku
Sąd Rejonowy w Legionowie III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:
Przewodniczący: SSR Dorota Hańczyc-Górska
Protokolant: Marta Nowakowska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 września 2016 roku
sprawy z wniosku M. K.
z udziałem P. B.
o zmianę kontaktów z dzieckiem
postanawia:
1. zmienić punkt 2 postanowienia Sądu Rejonowego w Legionowie III Wydziału Rodzinnego i Nieletnich z dnia 15
stycznia 2014 roku wydanego w sprawie o sygn. akt III Nsm 524/13 w ten sposób, że ustalić kontakty ojca P. B. z
małoletnią córką J. B. urodzoną dnia (...) w W.:
a) osobiste w każdą trzecią niedzielę miesiąca w godzinach od 10.00 do 11.00 lub 11.30 w przypadku przedłużenia
widzenia przez właściwą jednostkę penitencjarną, na terenie aresztu śledczego bądź zakładu karnego położonego
w W. w ramach widzeń wyznaczonych przez właściwą jednostkę penitencjarną z jednoczesnym zobowiązaniem
wnioskodawczyni M. K. do dowiezienia małoletniej J. B. w celu odbycia tegoż kontaktu, zaś uczestnika postępowania
P. B. do zwrotu kosztów przejazdu wnioskodawczyni M. K. i dziecka środkami komunikacji w celu odbycia kontaktu;
b) telefoniczne w każdą pierwszą, drugą i czwartą niedzielę miesiąca w godzinach od 10.00 do 10.10 zobowiązując
wnioskodawczynię M. K. do umożliwienia tego kontaktu;
2. oddalić wniosek w pozostałej części,
3. zasądzić z sum Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej w L. adw. P. J. kwotę 120 zł (sł. sto dwadzieścia
złotych) plus VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestnikowi z urzędu,
4. pozostawić wnioskodawczynię i uczestnika przy poniesionych kosztach,
5. wydatki poniesione w toku postępowania przejąć na rachunek Skarbu Państwa.
UZASADNIENIE
W dniu 11 marca 2015 roku do tutejszego Wydziału Sądu Rejonowego w Legionowie wpłynął wniosek M. K. o zmianę
postanowienia Sądu Rejonowego w Legionowie z dnia 15 stycznia 2014 roku o sygnaturze akt III Nsm 524/13 o
ustaleniu kontaktów P. B. z małoletnią córką J. B. w ten sposób, aby P. B. kontaktował się z córką: w każdy czwartek
będzie odbierał córkę z przedszkola i odwoził nie później niż do godziny 19.00 do miejsca zamieszkania matki, drugi i
czwarty weekend miesiąca od momentu odebrania J. B. z przedszkola (w późniejszym czasie ze szkoły) do niedzieli do
godziny 17.00, dzień ojca 26 czerwca dziecko będzie spędzać z ojcem po zajęciach w przedszkolu (w późniejszym czasie
po szkole) i najpóźniej do godziny 19.00 odwozi do miejsca zamieszkania matki, dzień dziecka, mikołajki, urodziny
oraz inne Święta Bożego Narodzenia i Święta Wielkanocne oraz Sylwestra w lata parzyste dziecko spędza z matką, w
latach nieparzystych z ojcem, wakacje dziecko będzie spędzać z ojcem dwa pierwsze tygodnie lipca oraz dwa ostatnie
tygodnie sierpnia, zaś dwa ostatnie tygodnie lipca oraz dwa pierwsze tygodnie sierpnia spędza z matką. Wniosek swój
uzasadniła zmianą swojej sytuacji, a w szczególności okolicznością podjęcia pracy w systemie zmianowym oraz faktem,
iż małoletnia uczęszcza do przedszkola i powinna uczestniczyć w zajęciach w każdym dniu tygodnia. (k. 1 – 2 wniosek)
W odpowiedzi na wniosek uczestnik P. B. wniósł o jego oddalenie.(k.13-14) Następnie w piśmie z dnia 12 lipca 2016
roku zmodyfikował swoje stanowisko w ten sposób, że oprócz dotychczas ustalonych kontaktów, wnioskodawczyni
podczas pobytu uczestnika w zakładzie karnym czy areszcie śledczym w W., będzie raz w miesiącu zobowiązana
do przywiezienia małoletniej córki na widzenie z uczestnikiem na teren odpowiedniej jednostki w W., a także
zobowiązana będzie do odbierania połączeń telefonicznych od uczestnika i przekazywania telefonu małoletniej córce.
(k. 109 akt) Takie samo stanowisko prezentował na rozprawie w dniu 27 września 2016 roku.
Na rozprawie w dniu 27 września 2016 roku wnioskodawczyni zmieniła swoje stanowisko w sprawie i oświadczyła, iż
ze względu na małoletnią może zgodzić się na kontakty dziecka z ojcem w Areszcie Śledczym. (s. 152, 00:10:34)
Na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie Sąd Rejonowy
ustalił następujący stan faktyczny:
Małoletnia J. B. urodzona dnia (...) w W. pochodzi z nieformalnego związku (...). (dowód: odpis skrócony aktu
urodzenia k. 6 akt o sygnaturze III Nsm 524/13) Rodzice małoletniej mieszkają w rozłączeniu, a kontakty ojca z córką
zostały ustalone postanowieniem Sądu Rejonowego w Legionowie z dnia 15 stycznia 2014 roku. (dowód: k. 39 – 41 akt
Sądu Rejonowego w Legionowie o sygnaturze III Nsm 524/13) W tym czasie P. B. pozostawał na wolności. Wniosek M.
B. o zmianę powyżej wskazanego postanowienia został złożony w okresie, gdy P. B. przebywał na wolności, jednak w
dniu 23 lutego 2016 roku został on zatrzymany i rozpoczął odbywanie kary pozbawienia wolności, a ostateczny koniec
kary wskazany został na dzień 23 kwietnia 2018 roku. (dowód: wydruk z systemu (...) k.144 - 146)
J. B. ma obecnie ukończone cztery lata. Uczęszcza do przedszkola. Zamieszkuje z matką M. K.. W czasie nieobecności
matki zajmuje się nią babcia macierzysta, siostra matki, a sporadycznie babcia matki. Przed osadzeniem P. B. często
spotykała się z ojcem, była z nim silnie związana. Obecnie tęskni za ojcem, chciałaby się z nim spotykać. Gdy otrzymuje
listy od ojca, bardzo się denerwuje, jest roztrzęsiona.
W. M. K. ma 24 lata. O. zakład fryzjerski w L., w którym pracuje jako fryzjerka sześć dni w tygodniu. W opiece nad
małoletnią wspomaga ją jej matka, siostra, a także babcia matki małoletniej. Pozostaje w głębokim konflikcie z ojcem
małoletniej. Aktualnie znajduje się w związku konkubenckim z innym mężczyzną, który ma troje swoich dzieci, jednak
nie zamieszkują wspólnie. Na rozprawie w dniu 27 września 2016 roku podała, iż dla dobra dziecka jest w stanie
dowozić córkę na kontaky z ojcem do zakładu karnego. Po przesłuchaniu uczestnika oświadczyła, że nie zgadza się na
kontakt uczestnika z córką i doprowadzi do tego, że małoletnia zapomni ojca.
Uczestnik P. B. ma 31 lat. Odbywa karę pozbawienia wolności. Koniec kary wyliczono na dzień 23 kwietnia 2017 roku,
przy czym P. B. ma też do odbycia karę 1 roku pozbawienia wolności, zatem, ostateczny koniec kary wyliczono na dzień
23 kwietnia 2018 roku. Ponadto uczestnik ma też orzeczoną karę 10 miesięcy pozbawienia wolności. Dodatkowo toczy
się przeciwko niemu kolejne postępowanie karne. Jest związany emoconalnie z córką, jednak nie może porozumieć
się z jej matką. Oświadczył, że chce spotykać się z córką podczas odbywania kary pozbawienia wolności, kontaktować
się z nią telefonicznie oraz listownie.
Z wywiadu kuratora sądowego przeprowadzonego w dniu 18 maja 2015 roku w miejscu zamieszkania małoletniej
z matką wynika, że małoletnia zamieszkuje wraz z matką, jej ojcem oraz dziadkami ojczystymi w trzypokojowym
mieszkaniu, w którym zajmuje jeden pokój. Mieszkanie jest utrzymane w czystości i porządku. Matka małoletniej
pacuje, zaś małoletnia uczęszcza do przedszkola w W.. Zdaniem kuratora, kontakty ojca z małoletnią ustalone na
mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Legionowie kolidują z pracą wykonywaną przez M. K. oraz zajęciami J. B.
w przedszkolu. (dowód: sprawozdanie z wywiadu środowiskowego k. 15 – 17) Natomiast z wywiadu środowiskowego
przeprowadzonego w aktualnym miejscu zamieszkania wnioskodawczyni wraz z córką w dniu 6 grudnia 2015 roku (k.
10 – 12 akt tutejszego Sądu o sygnaturze akt Nmo 233/15) wynika, iż M. K. wraz z córką zamieszkuje obecnie w W. przy
(...) wraz ze swoją matką i siostrą w mieszkaniu dwupokojowym o powierzchni 36 m 2 , w którym wraz z córką zajmuje
jeden pokój. W chwili wywiadu w mieszkaniu panował porządek i było ono urządzone funkcjonalnie. Z wywiadu tego
wynika, że małoletnia jest objęta prawidłową opieką ze strony matki i ma stworzone przez nią bardzo dobre warunki
rozwoju. Niepokój kuratora budziła jedynie sytuacja konfliktowa istniejąca pomiędzy rodzicami małoletniej.
W toku potępowania Sąd dopuścił dowód z opinii Opiniodawczego Zespołu (...) Sądu Okręgowego Warszawa – Praga
w Warszawie. W opinii sporządzonej w dniu 18 lipca 2016 roku specjaliści psychologowie stwierdzili, iż małoletnia
jest związana emocjonalnie z obojgiem rodziców. Postacią pierwszoplanową, pełniącą rolę wiodącego opiekuna jest
dla niej matka, z którą na co dzień zamieszkuje. Czuje się przez nią kochana i akceptowana, ma jednak poczucie,
że M. K. często jest zdystansowana, zaangażowana w swoje sprawy, przez co nie zawsze może poświęcić córce
adekwatną do jej potrzeb ilość czasu i uwagi. Ojciec jest dla małoletniej postacią znaczącą, ujawnia potrzebę kontaktu
z uczestnikiem, jego udziału w jej życiu, pozytywnie wspomina czas spędzony z nim w przeszłości. Ma poczucie, że
ojciec potrafił w sposób atrakcyjny zorganizować jej czas, poświęcał swoją uwagę. Podczas badań małoletnia nawiązała
swobodny kontakt z ojcem, zaangażowała się w rozmowę z nim, wspólną aktywność. W relacji z ojcem była pogodna,
spontaniczna, dążyła do fizycznej bliskości. Specjaliści nie zaobserwowali u niej oznak lęku w obecności uczestnika. W
końcowej części opinii specjaliści stwierdzili, że istnieją bliskie więzi emocjonalne małoletniej z obojgiem rodziców.
W ocenie specjalistów małoletnia J. B. powinna mieć możliwość regularnego kontaktu z ojcem poza miejscem
zamieszkania matki i bez jej obecności np.: w co drugi pełen weekend miesiąca, minimum jedno popołudnie w ciągu
tygodnia (a dwa – w tygodniu bez weekendu z ojcem), a także połowę dni świątecznych, ferii, wakacji i innych
dni wolnych. Z uwagi zaś na więź emocjonalną łączącą małoletnią z ojcem, potrzebę J. do kontaktu z nim i jego
uczestnictwa w jej zyciu, kontakty na terenie zakładu karnego, w którym P. B. odbywa karę pozbawienia wolności, nie
będą sprzeczne z dobrem dziewczynki, powinny one odbywać się co najmniej jeden raz w miesiącu. Niezbędne jest
jednak przygotowanie małoletniej do tego typu spotkań, adekwatne do jej wieku poinformowanie J. o miejscu pobytu
ojca. (dowód: opinia Opiniodawczego Zespołu (...) Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie k. 111 – 120)
Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dowodu z przesłuchania stron: M. K. (k. 153-154 00:13:23
– 00:21:43, k. 155 – verte – 156, 00:47:27 – 00:53:58) oraz P. B. (k. 153- 155- verte, 00:22:15 – (...):58), sprawozdania
z wywiadu środowiskowego (k. 15 – 17), sprawozdania z wywiadu środowiskowego z dnia 6 grudnia 2015 roku (k.
10 – 12 akt tutejszego Sądu o sygnaturze III Nmo 233/15), opinii Opiniodawczego Zespołu (...) Sądu Okręgowego
Warszawa – Praga w Warszawie (k. 111 – 120) oraz dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej
sprawy oraz sprawy, która toczyła się przed tutejszym Sądem pod sygnaturą akt III Nsm 524/13.
W ocenie Sądu Rejonowego dowód z przesłuchania wnioskodawczyni M. K. oraz uczestnika P. B. zasługują na
uwzględnienie, choć ich wypowiedzi świadczą o głębokim konflikcie pomiędzy nimi, jednak są zgodne co do istotnych
momentów w sprawie. Rodzice małoletniej są zgodni co do okoliczności, iż małoletnia J. B. jest silnie związana
emocjonalnie z ojcem, tęskni za nim, chce się z nim spotkać.
Prawdziwość, autentyczność i rzetelność sporządzenia pozostałych dowodów nieosobowych nie była przedmiotem
zarzutów uczestników postępowania, ani też nie wzbudziła wątpliwości sądu.
Ponadto zdaniem Sądu Rejonowego w pełni wiarygodny jest dowód z opinii specjalistów Opiniodawczego Zespołu
(...) Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie, bowiem opinia jest pełna, logiczna i przekonywująca.
Specjaliści, którzy przeprowadzili badania są osobami obcymi dla wnioskodawczyni i uczestnika, a zatem nie mieli
żadnego interesu, aby przedstawiać rodziców małoletniej w niewłaściwym świetle. Nadto zarówno wnioskodawca jak
i uczestniczka nie kwestionowali treści ani wiarygodności opinii.
Sąd Rejonowy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 1135 k.r.o. sąd opiekuńczy może zmienić rozstrzygnięcie w sprawie kontaktów, jeżeli wymaga tego dobro
dziecka. Po myśli zaś art. 113 § 1 i 2 k.r.o. niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i
obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem
(odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się,
utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków
komunikacji elektronicznej. W artkule tym ujęto kontakty jako prawo i obowiązek zarówno dziecka jak i rodzica.
Zasada 6 rekomendacji nr R (84) w sprawie władzy rodzicielskiej z 28 lutego 1984 roku (przyjętej przez Komitet
Ministrów Rady Europy) zapewnia rodzicom niewychowującym dziecka prawo do utrzymywania z nim kontaktów
osobistych, z wyjątkiem sytuacji, w których kontakty te poważnie szkodzą interesom dziecka. Konwencja o prawach
dziecka w art. 9 ust. 3 ujmuje prawo do utrzymywania regularnych stosunków osobistych i bezpośrednich kontaktów z
obojgiem rodziców, z wyjątkiem przypadków, gdy jest to sprzeczne z najlepiej pojętym interesem dziecka. (zob: Kodeks
rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod redakcją Kazimierza Piaseckiego, Warszawa 2011, Wielkie Komentarze, s. 825)
W ocenie Sądu Rejonowego w niniejszej sprawie zaszły przesłanki uzasadniające zmianę postanowienia Sądu
Rejonowego w Legionowie z dnia 15 stycznia 2014 roku wydanego w sprawie o sygnaturze akt III Nsm 524/13 w
sprawie o ustalenie miejsca pobytu i kontaktów w części dotyczącej ustalenia kontaktów P. B. z małoletnią J. B.. W
pierwszej kolejności jako przyczynę zmiany tegoż postanowienia należy wskazać, iż uczestnik postępowania P. B. od
23 lutego 2016 roku odbywa karę pozbawienia wolności, a zatem nie jest już możliwe odbywanie jego kontaktów z
córką w sposób uregulowany w powyżej opisanym postanowieniu. Ponadto małoletnia J. B. uczęszcza do przedszkola
i powinna uczestniczyć w zajęciach w nim prowadzonych każdego dnia. W tym stanie rzeczy pozostawienie sposobu
kontaktów uczestnika z córką ustalonych w postanowieniu Sądu Rejonowego w Legionowie z dnia 15 stycznie 2014
roku w sprawie o sygnaturze akt III Nsm 524/13 pozostawałoby w sprzeczności z dobrem dziecka. Małoletnia J. B. jest
związana emocjonalnie z ojcem, tęskni za nim, chce się z nim spotykać. Z opinii specjalistów Opiniodawczego Zespołu
(...) Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie (k. 111 – 120 akt) wynika, że J. B. jest związana emocjonalnie
z obojgiem rodziców. Ujawnia potrzebę kontaktu z uczestnikiem, jego udziału w jej życiu, pozytywnie wspomina
czas spędzony z nim w przeszłości. W ocenie Specjalistów z uwagi na więź emocjonalną łączącą małoletnią z ojcem,
potrzebę J. do kontaktów z nim i jego uczestnictwa w jej życiu, kontakty na terenie zakładu karnego, w którym P. B.
odbywa karę pozbawienia wolności nie będą sprzeczne z dobrem dziewczynki, powinny one odbywać się co najmniej
jeden raz w miesiącu. Niezbędne jest jednak przygotowanie małoletniej do tego typu spotkań, adekwatne do jej wieku
poinformowanie J. o miejscu pobytu ojca. (k. 120 akt)
W tym stanie rzeczy Sąd postanowił jak w punkcie 1 a) postanowienia z dnia 27 września 2016 roku. Sąd ustalił kontakt
osobisty uczestnika z córką, uwzględniając stanowiska wnioskodawczyni oraz uczestnika zajęte na rozprawie dniu 27
września 2016 roku oraz uwarunkowania związane z możliwością odbywania kontaktów osobistych na terenie aresztu
śledczego, w którym P. B. aktualnie przebywa. Sąd wziął pod uwagę zobowiązanie uczestnika do poniesienia kosztów
dojazdu małoletniej wraz z matką do AŚ i powrotu do domu. Zdaniem Sądu Rejonowego odmowa ustalenia kontaktów
małoletniej J. B. z ojcem byłoby sprzeczne z jej dobrem. W aktach sprawy brak jest dowodów wskazujących na to,
aby uczestnik niewłaściwie zajmował się córką. Wprawdzie P. B. odbywa karę pozbawienia wolności za przestępstwo
z art. 207 k.k., jednak pokrzywdzoną w sprawie była M. K., nie zaś małoletnia. Sąd Rejonowy nie uwzględnił też
oświadczenia wnioskodawczyni, iż doprowadzi do sytuacji, w której małoletnia zapomni o ojcu, uznając, iż takie
oświadczenie matki dziecka jest sprzeczne zarówno z dobrem dziecka jak i uczestnika postępowania. Niewątpliwie
istniejący, głęboki konflikt pomiędzy rodzicami nie powinien negatywnie wpływać na prawo dziecka do kontaktu z
obojgiem rodziców.
Jako że uczestnikowi P. B. przysługuje prawo także do kontaktu telefonicznego z córką, Sąd Rejonowy w punkcie 1 b)
ustalił częstotliwość i sposób kontaktu telefonicznego z córką, uwzględniając także i w tym wypadku uwarunkowania
związane z przebywaniem uczestnika w odosobnieniu. Sąd nie nakazał M. B. utrzymywania kontaktu listowego córki z
ojcem z uwagi na wiek małoletniej – cztery lata. Z zasad doświadczenia życiowego wynika, iż małoletnia w tym wieku
bez wątpienia nie umie jeszcze czytać i pisać, a zatem zachowanie tego kontaktu spoczywałoby w istocie na matce
małoletniej, która pozostaje w głębokim konflikcie z ojcem małoletniej.
W pozostałej części Sąd Rejonowy oddalił wniosek M. K. w przedmiocie ustalenia kontaktów J. B. z ojcem, bowiem
zawarte w nim propozycje sposobu ustalenia kontaktów dotyczą sytuacji, gdy uczestnik nie będzie odbywał kary
pozbawienia wolności. Z uwagi na odległy termin ostatecznego końca kary pozbawienia wolności uczestnika i toczące
się przeciwko niemu kolejne sprawy karne, rozstrzyganie o jego kontaktach z córką po opuszczeniu zakładu karnego
nie jest możliwe. Zgodnie bowiem z art. 316 § 1 k.p.c., który mocą art. 13 § 2 k.p.c. ma zastosowanie w niniejszej sprawie,
po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy.
Aktualnie uczestnik odbywa karę pozbawienia wolności i ustalone w postanowieniu kontakty osobiste i telefoniczne
dotyczą właśnie tej sytuacji. Po odbyciu przez P. B. kary pozbawienia wolności, możliwa będzie zmiana postanowienia
z dnia 27 września 2016 roku i ustalenie kontaktów przy uwzględnieniu istniejącego w przyszłości stanu rzeczy.
Mając powyższe na względzie, Sąd orzekł jak w sentencji na podstawie art. 113 § 1 i 2 k.r.o. oraz art. 113 5 k.r.o.
O kosztach postępowania Sąd postanowił na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., zgodnie z którym każdy uczestnik
ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Ponadto podstawą wyliczenia wynagrodzenia
pełnomocnika uczestnika był § 7 ustęp 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002
roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów niepłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. z 2013 r., poz. 461 ze zmianami). Uwzględniając sytuacje majątkową i zarobkową
wnioskodawczyni oraz uczestnika, Sąd Rejonowy wydatki poniesione w toku postępowania przejął na rachunej Skarbu
Państwa, zwłaszcza że dowód z opinii O. Zespołu (...) Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie Sąd dopuścił
z urzędu.