Wstęp {Jerzy Makowski).......................................................

Wstęp {Jerzy Makowski).......................................................................................................
10
1. Europa - kolebka industrializacji i integracji (Mirosława Czerny)
13
1.1. Zasięg i ogólna charakterystyka regionu........................................................................
1.2. Ludność.........................................................................................................................
ZróŜnicowanie etniczne Bałkanów (Michał Lis)............................................................
1.2.1. Miasta europejskie..............................................................................................
Berlin (Michał Lis)..............................................................................................
1.3. śycie na peryferiach Europy..........................................................................................
Region peryferyjny - Sycylia................................................................................
1.4. Cechy rolnictwa europejskiego......................................................................................
Uprawa oliwek.....................................................................................................
1.5. Górnictwo i przemysł.....................................................................................................
1.6. Usługi.............................................................................................................................
Technologie informacyjne i komunikacyjne w jednoczącej się Europie
(Robert Łuczak)....................................................................................................
Transeuropejska Sieć Transportowa (Wojciech Szymałski)................................
1.7. Produkcja i zuŜycie energii elektrycznej........................................................................
1.8. Rozwój regionalny.........................................................................................................
Rozwój regionalny w Holandii (Wojciech Szymałski)..........................................
13
14
16
23
26
28
29
30
33
37
42
42
47
48
50
50
2. Rosja i inne kraje Wspólnoty Niepodległych Państw
- region w trudnej transformacji (Tomasz Wites)
53
2.1. Zasięg i ogólna charakterystyka regionu......................................................................
2.2. Wspólnota Niepodległych Państw (WNP) - organizacja zrzeszająca dawne republiki
radzieckie.....................................................................................................................
2.3. Związek Rosji i Białorusi (ZRiB)................................................................................
2.4. Związek Gruzji, Ukrainy, AzerbejdŜanu i Mołdawii (GUAM)...................................
2.5. Rosja i kraje WNP - transformacja demograficzna.....................................................
2.6. Obszar regresu demograficznego.................................................................................
2.7. Obszar rozwoju demograficznego................................................................................
Rosjanie w dawnych republikach radzieckich......................................................
2.8. Rosja i kraje WNP - transformacja gospodarcza.........................................................
2.9. Przemiany gospodarcze w Rosji...................................................................................
Obwód kaliningradzki - zachodnia eksklawa Rosji.............................................
2.10. Syberia i rosyjski Daleki Wschód w czasie przemian gospodarczych..........................
2.11. Przemiany gospodarcze w pozostałych krajach WNP...................................................
53
53
55
55
55
57
60
62
62
64
65
66
67
2.12. Rosja i kraje WNP - transformacja społeczna.............................................................
HIV i AIDS - nowe zagroŜenia w krajach WNP.................................................
„Nowi Rosjanie" - nowa grupa społeczna okresu transformacji ustrojowej . .
70
72
77
3. Azja Południowa - „tykająca bomba" demograficzna (Jadwiga Winidowa)
79
3.1. Zasięg i ogólna charakterystyka regionu........................................................................
Dynamika wilgotnego monsunu i jego konsekwencje..........................................
3.2. Cechy ludności...............................................................................................................
3.3. Rozwój demograficzny krajów Azji Południowej..........................................................
Problem Kaszmiru...............................................................................................
3.4. Wskaźniki demograficzne..............................................................................................
3.5. Średnia długość Ŝycia.....................................................................................................
3.6. Rozmieszczenie ludności i gęstość zaludnienia..............................................................
3.7. Urbanizacja w krajach Azji Południowej.......................................................................
4. Azja Południowo-Wschodnia - w pogoni za „tygrysami" (Maciej Jędrusik)
79
80
83
85
88
90
92
92
95
103
4.1. Zasięg i ogólna charakterystyka regionu........................................................................
Terytoria sporne..................................................................................................
Ćwierć wieku wojen.............................................................................................
Czerwoni Khmerowie..........................................................................................
4.2. Państwa zamoŜne...........................................................................................................
4.3. Nowe „azjatyckie tygrysy"..............................................................................................
ASEAN................................................................................................................
4.4. Jeszcze młodsze „tygrysy"..............................................................................................
4.5. Państwa na rozdroŜu......................................................................................................
Turystyczny raj i jedna fala..................................................................................
103
105
106
106
108
109
110
111
112
115
5. Azja Wschodnia - polityka gospodarcza a wykorzystanie potencjału
demograficznego i ekonomicznego (Andrzej Kowaiczyk)
117
5.1. Środowisko fizycznogeograficzne Azji Wschodniej - szansa i bariera.........................
5.2. Potencjał ludnościowy Azji Wschodniej - czy nadal jest to „tykająca bomba"? ....
Wpływ róŜnic w poziomie Ŝycia na kierunki migracji wewnętrznych w Chińskiej
Republice Ludowej..............................................................................................
Sytuacja społeczno-demograficzna w Korei Północnej.......................................
Chongqing...........................................................................................................
Program budowy new towns w Hongkongu.........................................................
5.3. Znaczenie i gwałtowny rozwój gospodarki Azji Wschodniej -wynikające z tego
korzyści i (lub) zagroŜenia dla reszty świata..................................................................
Toyota Motor Corporation..................................................................................
Przemysł stoczniowy w Korei Południowej..........................................................
Historia Nippon Steel Corporation......................................................................
Kierunki dostaw surowców dla hut koncernu POSCO........................................
Technopolie.........................................................................................................
Początki specjalnej strefy ekonomicznej Shenzhen.............................................
Specjalne strefy ekonomiczne w innych krajach Azji Wschodniej.......................
Banki japońskie...................................................................................................
Zapora Trzech Przełomów (Sanxia Daba)..........................................................
117
119
121
124
126
126
127
130
132
134
134
135
138
139
141
143
6. Afryka Północna i Azja Południowo-Zachodnia
- tradycja i nowoczesność w świecie islamu (Izabella Łęcka, Florian Plit)
147
6.1. Zasięg i ogólna charakterystyka regionu (Florian Plit)..................................................
6.2. Tradycja (Florian Plit)...................................................................................................
6.2.1. Rola islamu w Ŝyciu społecznym i gospodarczym.................................................
Pielgrzymki religijne............................................................................................
6.2.2. Tradycyjne techniki pozyskiwania i gospodarowania wodą.................................
ZagroŜenia klęskami naturalnymi.......................................................................
6.3. Niedostatek wody wyzwaniem współczesnej gospodarki (Izabella Łęcka).....................
Zagospodarowanie wód podziemnych.................................................................
6.3.1. Nowoczesne techniki pozyskiwania i gospodarowania wodą...............................
6.4. Złota wanna szejka - czyli bogactwo ropy naftowej i gazu ziemnego (Izabella Łęcka)
Baryłka ropy........................................................................................................
Hydropolis - wyspa mądrości, bogactwa i kultury..............................................
6.5. Niedostatki w sferze społecznej (Izabella Łęcka)..........................................................
6.5.1. Zacofani czy nowocześni?...................................................................................
6.6. Miasto - marzenie o lepszej przyszłości (Izabella Łęcka)..............................................
Kair - przeludnienie i głód mieszkań..................................................................
6.7. Bliska egzotyka - rozwój turystyki (Izabella Łęcka).......................................................
147
148
148
152
153
156
157
158
159
161
162
163
164
165
167
167
169
7. Afryka na południe od Sahary - skazana na marginalizację? (Andrzej Lisowski)
175
7.1. Zasięg i ogólna charakterystyka Czarnego Lądu............................................................
7.2. Trudne dziedzictwo.......................................................................................................
Czy korzystna relacja ludność-zasoby moŜe być barierą rozwoju?.....................
7.3. Współczesna marginalizacja..........................................................................................
7.4. Ambiwalentne uwarunkowania przyrodnicze................................................................
7.5. Kapitał ludzki - ograniczenie czy szansa na przyszłość.................................................
7.6. Jak moŜe funkcjonować gospodarka zasobochłonna w epoce gospodarki
wiedzochłonnej?............................................................................................................
Republika Południowej Afryki - subsaharyjski biegun rozwoju..........................
7.7. Kapitał społeczny i „miękkie" państwo.........................................................................
7.8. Przebłyski nadziei...........................................................................................................
175
177
179
180
183
185
186
191
192
194
8. Ameryka Północna. Stany Zjednoczone i Kanada
- wielokulturowe społeczności miejskie (Maria Skoczek)
197
8.1. Zasięg i ogólna charakterystyka regionu........................................................................
8.2. Kształtowanie się społeczeństwa wielokulturowego i jego funkcjonowanie..................
Latynoski Nowy Jork - mozaika kulturowa (Ewa Tuz)........................................
Toronto - najbardziej wielokulturowe miasto świata (Barbara Gibki)...............
8.3. Procesy kształtowania przestrzeni miejskich.................................................................
Urbanizacja w Kalifornii.....................................................................................
Floryda - największy region wypoczynkowy Stanów Zjednoczonych..................
Rozwój turystyki wiejskiej w prowincji Quebec...................................................
197
204
206
209
211
211
217
218
9. Meksyk, Ameryka Centralna i Region Karaibski - iluzja Nowego Świata
(Joaquin Gonzalez Martinez, Bogumiła Lisocka-Jaegermann)
221
9.1. Meksyki Ameryka Centralna (Joaquin Gonäzlez Martinez).........................................
9.1.1. Wprowadzenie.....................................................................................................
221
221
9.1.2. Federalizmy i nacjonalizmy.................................................................................
9.2. Meksyk
...................................................................................................................
9.2.1. Meksyk. Gospodarka i polityka...........................................................................
9.3. Ameryka Centralna........................................................................................................
9.4. Karaiby - region określony przez migracje (Bogumiła Lisocka-Jaegermanń)..............
Region Karaibski - definicje i zasięg..................................................................
Rolnictwo plantacyjne w Ameryce Centralnej i na Karaibach
(Izabela Krajewska)..............................................................................................
9.4.1. Współczesne migracje karaibskie........................................................................
222
224
225
229
234
234
236
238
10. Ameryka Południowa - ekspansja osadnictwa i gospodarki
(Mirosława Czerny, Jerzy Makowski)
247
10.1. Zasięg i ogólna charakterystyka regionu.....................................................................
10.2. Zasoby naturalne.........................................................................................................
Zagłada wilgotnych lasów równikowych (Jerzy Makowski).............................
10.3. Ludność ...................................................................................................................
10.4. Ekspansja osadnictwa..................................................................................................
10.5. Wzrost miast i ekspansja gospodarki..........................................................................
Emigracja z Ekwadoru (Ewa Tuz)...................................................................
Regiony transgraniczne (Joanna Miętkiewska-Brynda)..................................
Tradycyjne rolnictwo w Andach (Izabela Krajewska)......................................
247
249
253
256
258
263
269
271
274
11. Australia i Nowa Zelandia - surowce, owce i usługi (Andrzej Godowski)
281
11.1. Australia......................................................................................................................
11.1.1. Typy wybrzeŜy, klimat i orografia a poznanie i zagospodarowanie kontynentu
Od odkrycia kontynentu do powstania Związku Australijskiego.....................
11.1.2. Surowcowe imperium......................................................................................
11.2. Nowa Zelandia............................................................................................................
Autochtoniczny świat organiczny Nowej Zelandii...........................................
Ekologiczne skutki inwazji obcych gatunków roślin i zwierząt
na Nowej Zelandii...........................................................................................
281
282
282
285
289
290
12. Antarktyda - lodowy tort do podziału (Jerzy Makowski)
295
12.1. Zasięg i ogólna charakterystyka regionu.....................................................................
Układ Antarktyczny........................................................................................
12.2. Charakterystyka środowiska.......................................................................................
12.3. Mieszkańcy Antarktydy...............................................................................................
12.4. Gospodarka.................................................................................................................
12.5. Sytuacja prawno-polityczna Antarktydy......................................................................
295
295
296
298
299
299
13. Oceany - bariera, którą moŜna pokonać (Madej Jędrusik)
301
13.1. Oceany i morza kuli ziemskiej.....................................................................................
13.2. Oceany jako królestwo wysp........................................................................................
Konferencja Prawa Morza..............................................................................
13.3. Izolacja kształtująca wyspiarską gospodarkę..............................................................
Zasoby oceanów..............................................................................................
301
302
303
304
305
291
13.4. Zwycięski pochód globalizacji.....................................................................................
13.5. Turystyka - potrzeba i zagląda izolacji.......................................................................
Koniec izolacji.................................................................................................
Malediwy - raj turystyczny..............................................................................
Tsunami...........................................................................................................
305
307
307
309
310
Literatura..............................................................................................................................
311
Indeks nazw geograficznych................................................................................................
318