Rozumienie natury człowieka

PSYCHOLOGIA
Psychologiczne modele
zachowań
Alicja Keplinger
CELE PSYCHOLOGII
• Jest tym co naukowcy i filozofowie o róŜnych
przekonaniach stworzyli w celu zaspokojenia
potrzeb zrozumienia umysłu i zachowaniu
róŜnych organizmów od najbardziej
prymitywnych, aŜ po najbardziej złoŜone.
• Jest nauką o człowieku, umoŜliwiającą
rozumienie ludzkiego zachowania – przez co
znajduje wiele praktycznych zastosowań.
PSYCHOLOGIA JAKO NAUKA:
BEHAWIORALNA
Z uwagi na sposób analizy zachowania się oraz jego przyczyn i skutków.
1. Opisywanie zachowania.
2. Wyjaśnianie zachowania.
3. Przewidywanie zachowań.
4. Kierowanie zachowaniem.
5. Rozwiązywanie ludzkich problemów.
BIOLOGICZNA
Z uwagi na zainteresowanie procesami mózgowymi i biochemicznymi podstawami zachowania.
O POZNANIU
Sposób funkcjonowania ludzkiego umysłu pozostaje w związku z badaniami i teorią w zakresie
nauk komputerowych, nauki o sztucznej inteligencji oraz matematyką stosowaną.
O ZDROWIU
pozostaje w związku z:
- medycyną
- edukacją
- prawem i naukami o środowisku.
HUMANISTYCZNA
pozostaje w związku:
- filozofią
- literaturą
- teatrem i religią
Rozumienie natury człowieka
• Psychoanaliza – S. Freud
• Neopsychoanaliza – A. Adler, K. Horney, E.
Fromm
• Behawioryzm – J. Watson, B. F.Skinner, I.
Pawłow
• Neobehawioryzm – F. Mischel, A. Bandura
• Psychologia poznawcza – G. Kelly, J.P. Guilford,
J. Reykowski
• Psychologia humanistyczna – A. Maslow
• pojawiła się na przełomie lat 50 i 60 XX wieku
ZWIĄZKI PSYCHOLOGII Z INNYMI
DYSCYPLINAMI
Psychologia jako nauka społeczna
- ekonomia
- politologia
- socjologia
- antropologia kulturowa
Praca
•
Funkcje człowieka w procesie pracy:
Wspólną cechą wszystkich wyodrębnionych form aktywności jest wydatek
energetyczny prowadzący do zmęczenia.
Cechy specyficzne róŜnych form aktywności:
1. Praca – jest aktywnością słuŜącą do pomnaŜania dobra
Praca z rzeczami – przekształca przyrodę
1. Energetyczna
2. Wykonawcza
3. Sterownicza
4. Koncepcyjna
Praca z ludźmi – (np. wykłady, leczenie go, terapia czy dobre słowo).
Praca nad ideą – opracowanie nowych pomysłów, planów, procedur metod
radzenia sobie z róŜnymi zadaniami.
Praca ze sobą – moŜemy siebie ulepszać. Pracować nad myślami,
emocjami czy ciałem.
PRACA
• to forma świadomej aktywności człowieka
w wyniku, której powstaje coś
poŜytecznego dla człowieka.
Przyjmuje się trzy podstawowe kryteria
ludzkiej pracy:
1. Podmiotowe (praca w odniesieniu do
osoby ludzkiej, np. przyjemna)
2. Przedmiotowe, np. celowa
3. Organizacyjno – prawne, np. formalna
Modele
• W kontekście zachowań organizacyjnych
moŜemy wyróŜnić cztery główne modele
organizacji.
ZACHOWANIE
- kaŜda dająca się zmierzyć reakcja
organizmu
- sposób przystosowania się organizmów
- obserwowalne działanie ludzi i zwierząt
Model autokratyczny
• Podstawą tego modelu jest władza z
ukierunkowaniem zarządzających na
dyrektywność. Pracownicy z kolei
ukierunkowani są na posłuszeństwo i
zaleŜność od szefów. Zaspakajane są
jedynie podstawowe potrzeby
pracowników. ZaangaŜowanie w pracę
jest minimalne.
Model organizacji zarządczej
Model wspierający
• Podstawą tego modelu są zasoby
ekonomiczne, zarządzający ukierunkowani
są na zyski. Pracownicy z kolei
ukierunkowani są na korzyści i zaleŜności
od organizacji. Zaspakajana jest potrzeba
bezpieczeństwa pracowników.
ZaangaŜowanie w pracę przejawia się w
pasywnej współpracy.
• Podstawą jest przywództwo, a
zarządzający ukierunkowani są na
wspieranie. Pracownicy ukierunkowani są
na efektywność pracy. Zaspakajane są
potrzeby statusu i uznania pracowników.
ZaangaŜowanie w pracę przejawia się w
podejmowaniu inicjatywy.
Model współuczestnictwa
Praktyka
• Podstawą jest partnerstwo z
zarządzającymi, ukierunkowanymi na
pracę zespołową. Pracownicy
ukierunkowani są na odpowiedzialność i
samodyscyplinę. Zaspakajana jest
potrzeba samorealizacji pracowników.
ZaangaŜowanie w pracę przejawia się
wywaŜonym entuzjazmem.
• ChociaŜ opisane cztery modele róŜnią się,
• w praktyce nie istnieje organizacja czy
grupa funkcjonująca wyłącznie zgodnie z
jednym tylko modelem.
• Zazwyczaj jeden jest dominujący, lecz
pojawiają się teŜ elementy właściwe dla
innych modeli.