Noam Chomsky już w 1957 r

Gołota Szymon, Borkowska Alina. Neuropsychologiczna ocena procesów rozstrzygnięć moralnych = Neuropsychological
assessment of moral responses processes= Neuropsychologiczna ocena procesów rozstrzygnięć moralnych. Journal of Health
Sciences. 2014;4(15):53-62. DOI: 10.5281/zenodo.13741 ISSN 1429-9623 / 2300-665X.
http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2014%3B4%2815%29%3A53-62
http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/article/view/2014%3B4%2815%29%3A53-62
https://pbn.nauka.gov.pl/works/516683
http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.13741
The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014).
© The Author (s) 2014;
This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Radom University in Radom, Poland
Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium,
provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License
(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.
This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non
commercial
use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.
Conflict of interest: None conflict declared. Received: 15.11.2014. Revised 05.12.2014. Accepted: 25.12.2014.
Neuropsychologiczna ocena procesów rozstrzygnięć moralnych
Neuropsychological assessment of moral responses processes
Szymon Gołota1, Alina Borkowska1
Katedra i Zakład Neuropsychologii Klinicznej UMK Collegium Medicum
w Bydgoszczy, Polska
1
Słowa kluczowe: moralność, model dwuprocesowy, dylemat moralny, emocje,
rozumowanie.
Key words: morality, dual-process model, moral dilemma, emotion, reasoning.
Streszczenie
Współczesna wiedza pozwala na przyjęcie, że u podstaw rozstrzygnięć moralnych leżą czynniki
poznawcze i emocjonalne. Jedną z koncepcji opisujących ich wzajemne interakcje jest Dwuprocesowy
Model Sądów Moralnych Joshua Greene. Wyjaśnia on procesy zachodzące podczas dokonywania
rozstrzygnięć w sytuacjach moralnie problemowych. Rozstrzygnięcia te mogą przyjmować formę sądów lub
decyzji moralnych. Do ich obserwacji stosuje się krótkie opowiadania - dylematy moralne. W pracy
przedstawiono podstawowe zagadnienia metodologii badań neuropsychologicznych z użyciem dylematów
moralnych. Omówiono problemy związane z ich konstruowaniem oraz administrowaniem nimi.
Przedstawiono możliwości pozyskania wyników interesujących z neuropsychologicznego punktu widzenia,
w trakcie badań z użyciem dylematu moralnego, oraz ich interpretacji zgodnie z założeniami modelu
proponowanego przez J. Greene.
Summary
Contemporary knowledge allows to assume that the basis for the moral decisions are cognitive and emotional
factors. One of the concepts describing their interactions is dual-process theory of moral judgment by Joshua
Greene. It explains that the processes occurring when responses to situations morally problematic. Responses
these may take the form of moral judgments or decisions. Their observations are used short stories - moral
dilemmas. This paper is an attempt to present the basic concepts of neuropsychological research
methodology connected with moral dilemmas. The problems associated with their construction, and
administration were discussed. Furthermore the possibilities of obtaining interesting neuropsychological
results, in the field of a moral dilemma studies in the line of the J. Greene proposed by model where shown.
53
Wstęp
Współcześnie dysponujemy dość szczegółową wiedzą na temat struktur mózgu
związanych z moralnością [1]. Panuje także względna zgoda, co do tego, że w
rozstrzygnięcia sytuacji moralnie problemowych wkład mają zarówno procesy racjonalne
(wolniejsze, późniejsze ewolucyjnie) jak i emocjonalne (szybsze, wcześniejsze
ewolucyjnie) [2]. Jednakże nie udało się dotąd, jednoznacznie ustalić ich przebiegu [3,4].
Jedno z możliwych wyjaśnień procesów leżących u podstaw rozstrzygnięć
moralnych zaproponowane zostało przez Joshua Greene z Uniwersytetu Harvarda. W
ramach Dwuprocesowego Modelu Sądów Moralnych przedstawił on argumenty na rzecz
istnienia konfliktu emocje-poznanie. Twierdzi on, że sytuacja moralnie problemowa
angażuje procesy emocjonalne, które rywalizują z procesami poznawczymi. Preferowane
rozstrzygnięcie moralne zależy od tego, które z nich dominują [5].
Uznanym sposobem badania mechanizmów moralnych człowieka są obserwacje
dokonywane w sytuacji dylematu. Dylematy moralne to krótkie opowiadania stawiające
osobę badaną wobec konieczności rozstrzygnięcia trudnego problemu etycznego. Różnią
się one od siebie zarówno strukturą jak i sposobem ich użycia w trakcie badania.
Rozbieżności te wynikają z przyjętej perspektywy teoretycznej oraz celu badań. Stąd
zupełnie inaczej zbudowane i interpretowane są dylematy, które stosował Lawrence
Kohlberg niż te używane współcześnie, choćby przez Jonathana Haidta [6,7].
Niniejszy artykuł ma na celu zaprezentowanie podstawowych zagadnień
metodologii badań z użyciem dylematów moralnych, zgodnie z założeniami przyjętymi
przez J. Greene. Przedstawione zostaną w nim także możliwości zebrania danych
wartościowych z neuropsychologicznego punktu widzenia oraz ich interpretacji, w ramach
Dwuprocesowego Modelu Sądów Moralnych.
1. Konstrukcja dylematu moralnego
J. Greene opierając się na rozważaniach etyków - głównie Philippy Foot i Judith
Thomson - opracował zestaw dylematów moralnych celem przeprowadzenia badań
neuroobrazowych z ich użyciem [8,9,10]. Były to krótkie opowiadania, w które stawiały
osobę badaną wobec konieczności rozstrzygnięcia czy moralne jest podjęcie danego
54
działania, czy też wycofanie się z niego. Skutkiem obu rozwiązań było naruszenie normy
moralnej.
W formalny sposób sens dylematów moralnych użytych przez J. Greene można
określić jako konflikt pomiędzy powinnością A i powinnością B, przy założeniu, że obie te
powinności dotyczą tej samej normy moralnej n. Konflikt ten jest umiejscowiony w
okolicznościach, które pozwalają jedynie na wybór pomiędzy A(n) i B(n) nie istnieje
trzecia możliwość. Istota dylematu polega na przekonaniu, że należy spełnić A(n) i B(n),
przy czym nie można zrealizować A(n) bez naruszenia B(n) oraz zrealizować B(n) bez
naruszenia A(n) [11].
Rozstrzygnięcie dylematu moralnego może mieć formę decyzji lub sądu. Decyzję
definiuje się, jako „wybór jednej możliwości działania, spośród co najmniej dwóch opcji”
[12]. Jeśli uznamy, że moralność to „zespół zwyczajów i wartości, które wyznaczają w
kulturze danej społeczności kierunek postępowania” – to decydowanie moralne określić
możemy, jako umiejętność odniesienia się do przyjętych norm i dokonania, na tej
podstawie, wyboru właściwego sposobu postępowania [13].
Nie zawsze jednak okoliczności, w których pojawia się dylemat moralny
wymuszają podjęcie decyzji. Zdarza się, że sytuacja wymaga jedynie wyrażenia osobistej
opinii. Takie twierdzące zdanie zawierające stanowisko w danej kwestii moralnej nazywa
się sądem moralnym. Sądy moralne są sądami wartościującymi (kryterium oceny stanowi
przyjęty system norm) i odróżnia się je od sądów probabilistycznych (kryterium oceny
stanowi szacowane prawdopodobieństwo sukcesu/porażki w różnych obszarach ryzyka)
[12].
Korzystając z powyżej opisanej struktury formalnej można skonstruować dylemat
moralny, użyteczny w badaniach neuropsychologicznych. Należy jednak zwrócić uwagę
na stosowaną strukturę semantyczną. Metoda dylematu moralnego pozwala, bowiem na
manipulowanie perspektywą, z której osoba badana rozstrzyga problem. Perspektywę
zmienia sposób opisu wydarzeń (fabuła ujęta w pierwszej lub trzeciej osobie) oraz sposób
zadania pytania (ocena zachowania innej osoby lub zadecydowanie o własnym
zachowaniu). Odkryto, że zmiana perspektywy wiąże się z odmiennymi emocjami i
generuje różne wzorce reakcji neuronalnej, przez co wpływa na ocenę sytuacji [14,15].
Ponadto przy konstruowaniu fabuły dylematu moralnego należy uwzględnić
możliwość wystąpienia efektu obramowania. Istnieje prawdopodobieństwo, że w
55
zależności od użytych słów (np. podkreślenie faktu, że przez dane działanie zabity zostanie
człowiek lub, że śmierć ta przyczyni się do ocalenia pięciu innych ludzi) zmieniać się
będzie reprezentacja poznawcza dylematu, co może potencjalnie modyfikować sposób
wydawania sądów i podejmowania decyzji [16,17].
W celu uniknięcia trudności związanych z konstruowaniem dylematu moralnego
można skorzystać z oryginalnego zestawu dylematów skonstruowanych przez J. Greene.
Autor opublikował zestawy dylematów w materiałach uzupełniających do swoich
artykułów [8,18]. Ważne jest jednak odpowiednie tłumaczenie. Stwierdzono istnienie
różnic w sądach moralnych zależnych od tego, czy treść dylematu przedstawiona została w
sposób zabarwiony emocjonalnie, czy też opisana językiem „chłodnym” – technicznym
[19]. Należy, więc zwrócić uwagę na dobór słownictwa i dołożyć starań, by styl narracji
był zgodny z oryginalną wersją.
Ważne jest także odpowiednie sformułowanie pytania. W większości badań ujmuje
się je w taki sposób, by odpowiedź można było sformatować dychotomicznie: tak-nie. W
tym przypadku osoba badana podejmuje jednoznaczny sąd lub decyzję moralną.
Zdecydowanie rzadziej stosuje się skale wielostopniowe. Wydaje się, że ich użycie może
być zasadne w badaniach, nad ocenami moralnymi, których celem jest zmierzenie stopnia
osobistej akceptacji rozstrzygnięć moralnych podejmowanych inne osoby [20].
2. Administrowanie dylematem moralnym
Badanie neuropsychologiczne z użyciem dylematu moralnego składa się z trzech
etapów: (1) zapoznanie się z fabułą dylematu moralnego (zawiera ona opis sytuacji wraz z
możliwymi opcjami wyboru); (2) zapoznanie się z treścią pytania, które odnosi się do
przedstawionej sytuacji; (3) udzielenie odpowiedzi na zadane pytanie (rozstrzygnięcie
dylematu) w formie sądu lub decyzji moralnej. Procedura ta jest powtarzana stosownie do
ilości użytych w badaniu dylematów.
Duże znaczenie dla właściwej odpowiedzi na postawione pytanie badawcze ma
odpowiedni dobór dylematów. Pomocne może być oparcie się na rozróżnieniach J. Greene.
W celach porównawczych obok dylematów moralnych zastosował on tzw. dylematy
pozamoralne (ang. nonmoral dilemmas). Spełniają one warunki dylematu; ich treść jednak
nie dotyczy problematyki moralnej (np. wybór pomiędzy trasą szybką, ale bez ciekawych
krajobrazów a wolną z ładnymi widokami). Wśród dylematów moralnych wyróżnił on
56
dylematy nieosobiste – opisują sytuację wyrządzenia krzywdy drugiemu człowiekowi „na
odległość”, za pomocą urządzeń technicznych, i osobiste – opisują sytuację skrzywdzenia
bezpośrednio, „własnoręcznie”. Dylematy osobiste podzielił na dwa typy: łatwe – krzywda
wyrządzana jest błahego powodu np. z pobudek egoistycznych, i trudne – krzywda
wyrządzana jest w celu ratowania innych [18] (Rys. 1).
DYLEMATY
MORALNE
OSOBISTE
ŁATWE
POZAMORALNE
NIEOSOBISTE
TRUDNE
podział dylematów;
możliwe porównania. Na podstawie: Grenne i wsp. 2004.
Rysunek 1. Podział dylematów wraz z możliwościami porównań Joshua Greene.
Przed przeprowadzeniem badania należy zadecydować o sposobie zaprezentowania
treści dylematu. W swoim badaniu z 2001 roku J. Greene przedstawiał treść dylematów
moralnych w formie bloków tekstu wyświetlanych na ekranie monitora. Tekst pojawiał się
w następujący sposób: (1 ekran) opis sytuacji problemowej, (2 ekran) opis możliwości
wyboru – podjęcie działania i wycofanie się z działania wraz z ich konsekwencjami, (3
ekran) treść pytania [9]. Taki sposób prezentacji jest do tej pory najczęściej wybierany
przez badaczy [20].
Z punktu widzenia pomiaru zmiennych neuropsychologicznych kluczowe
znaczenie ma odcięcie treści dylematu (ekran 1 i 2) od treści pytania (ekran 3). Umożliwia
to nie tylko zarejestrowanie typu odpowiedzi, ale także dokładne zmierzenie czasu
potrzebnego osobie badanej na wyrażenie sądu lub podjęcie decyzji moralnej. Preferowana
dokładność pomiaru to milisekundy. Jeśli jednak prowadzącemu badanie zależy wyłącznie
na uzyskaniu informacji dotyczącej typu odpowiedzi (bez rejestrowania czasu), może
przedstawić treść dylematów na piśmie i przeprowadzić badanie metodą papier-ołówek.
57
3. Interpretacja wyników
Typ reakcji jest dychotomiczną zmienną jakościową, która wskazuje na
deontologiczne lub utylitarne rozstrzygnięcie dylematu moralnego.
Rozstrzygnięcie deontologiczne jest to sąd lub decyzja moralna wynikająca z
przyjęcia wartości i intencji za podstawę rozstrzygnięcia dylematu. Osoba badana kieruje
się uznanymi za normami, które stawia wyżej niż skutki wyboru. Klasycznym przykładem
takiego rozwiązania jest powstrzymanie się od zabicia jednej osoby, nawet gdyby ta strata
mogła uratować kilka innych osób. Filozoficznej argumentacji na korzyść tego typu
decyzji lub sądu dostarczają teorie deontologiczne [21,22].
Rozstrzygnięcie utylitarne to sąd lub decyzja moralna, która jest wynikiem
kierowania się skutkami podjętego wyboru. Osoba badana kalkuluje zyski i straty biorąc
pod uwagę nie tylko efekt bezpośredni, ale także globalne zwiększenie lub redukcję dobra,
szczęścia. Typowym przykładem takiego rozwiązania jest zdecydowanie się na zabicie
jednej osoby w celu ratowania kilku innych. Na gruncie filozofii znajduje ono
uzasadnienie w koncepcjach konekwencjalistycznych [23,24].
Greene zaproponował wyjaśnienie powyżej opisanych różnic pomiędzy typami
reakcji w ramach Dwuprocesowego Modelu Sądów Moralnych (ryc. nr 2).
DYLEMAT
MORALNY
Rozumowanie moralne
Oparta na zasadach kontrola poznawcza
Grzbietowo boczna kora przedczołowa,
płacik ciemieniowy dolny
Grzbietowo boczna kora przedczołowa
Konflikt poznawczy
przednia część kory zakrętu obręczy
Ocena intuicyjna
Ciało migdałowate, bruzda skroniowa
górna/skrzyżowanie skroniowo
ciemieniowe
Intuicyjna reakcja emocjonalna
przyśrodkowa część kory przedczołowej,
tylna część kory zakrętu obręczy/
skrzyżowanie skroniowo ciemieniowe
Na podstawie: Grenne i wsp. 2004, 2008; Paxton i Greene, 2010.
Rysunek 2. Procesy oceny moralnej wg Joshua Greene.
58
OCENA
MORALNY
Zgodnie z tym modelem w sytuacji dylematu moralnego mamy do czynienia z
pobudzeniem części mózgu odpowiadających za racjonalną analizę zysków i strat
(grzbietowo-boczna kory przedczołowa oraz płacik ciemieniowy dolny). Równocześnie
pobudzone zostają części mózgu związane z intuicją emocjonalną i poznaniem społecznym
(ciało migdałowate, przyśrodkowa część kory przedczołowej, tylna części kory zakrętu
obręczy i bruzda skroniowa górna wraz ze skrzyżowaniem skroniowo-ciemieniowym).
Zachodzą, więc dwa równoległe, konkurencyjne wobec siebie procesy przetwarzania:
poznawczy (analityczny) i emocjonalny (intuicyjny). Preferencje deontologiczne w
rozwiązywaniu dylematów moralnych związane są z silniejszą aktywacją obszarów mózgu
związanych z procesami emocjonalnymi. Podczas gdy tendencja do rozstrzygnięć
utylitarnych świadczą o silniejszym zaangażowaniu obszarów mózgu związanych z
procesami poznawczymi [25].
Za taką interpretacją przemawiają wyniki badań ujawniające, że większość ludzi
podejmuje decyzje i sądy utylitarne w sytuacji, dylematu nieosobistego, wywołującego
słabsze emocje. Natomiast w sytuacji dylematu osobistego, wywołującego silniejsze
emocje, przewarzają rozstrzygnięcia deontologiczne [26]. Z kolei badania w grupach
klinicznych pokazują, że osoby z uszkodzoną brzuszno-przyśrodkową korą przedczołową
mają skłonność do utylitarnych rozstrzygnięć zarówno w sytuacjach dylematów
nieosobistych jak i osobistych [27,28].
Czas reakcji jest zmienną ilościową. Określa ona czas od zapoznania się z treścią
dylematu do zgłoszenia rozstrzygnięcia moralnego.
Według J. Greene przebieg tych procesów emocjonalnych i poznawczych
monitorowany jest przez mechanizmy kontroli poznawczej związanej z aktywacją
przedniej części kory zakrętu obręczy (ryc. nr 2). Rozstrzygnięcie dylematu rozumiane
jako proces dynamiczny. Wymaga on nie tylko oszacowania zysków i strat, ale także
konieczności stłumienia negatywnych emocji wynikających z nieuchronnego naruszenia
normy moralnej. Im silniejszy konflikt pomiędzy procesami emocjonalnymi a
kalkulacyjnymi tym dłuższy czas potrzebny na rozstrzygnięcie dylematu. Wydłużenie
czasu oznacza większą aktywację przedniej części kory zakrętu obręczy, która jest
odpowiedzialna za wykrywanie błędów i monitorowanie konfliktów [29].
Osoby badane znacznie różnią się czasami potrzebnymi na udzielenie odpowiedzi
w zależności od typu dylematu. Zaobserwowano tendencję do rozwiązania dylematów
pozamoralnych i moralnych nieosobistych w czasie krótszym niż dylematy osobiste.
59
Najwięcej czasu wymaga decyzja lub sąd moralny w sytuacji dylematów osobistych
trudnych. Oznacza to, że rozstrzygnięcia moralne wymagające osobistego zaangażowania
się w wyrządzanie krzywdy, wywołują silny konflikt poznanie-emocje [18,30]. Zależności
te nie dotyczą jednak psychopatów, którzy podejmują rozstrzygnięcia moralne w
dylematach osobistych łatwych i trudnych z taką samą szybkością [31].
Zakończenie
Zastosowanie dylematu w badaniach nad decyzjami moralnymi wymaga dużej
świadomości metodologicznej. Nie każde opowiadanie, które zawiera w sobie problem
moralny spełnia formalne i semantyczne kryteria dylematu nadającego się do badań
neuropsychologicznych. Ponadto, właściwe przeprowadzenie badań tego typu możliwe jest
tylko przy, prawidłowym administrowaniu dylematem moralnym. Niemniej jednak dzięki
poprawnemu jego zastosowaniu można uzyskać cenne dane w postaci typów i czasów
odpowiedzi w sytuacjach moralnie problemowych. Pozwalają one na neuropsychologiczne
wnioskowanie o funkcjonowaniu mózgu w trakcie podejmowania decyzji i formułowania
sądów moralnych. Szczególnie przydatny dla oceny neuropsychologicznej wydaje się być
Dwuprocesowy Model Sądów Moralnych Greene. Nie jest to jednak jedyny możliwy
sposób interpretacji danych. Fakt, że omawiane mechanizmy nie zostały dotąd
jednoznacznie określone zachęca do ich dalszej eksploracji empirycznej.
Bibliografia
1. Fumagalli, M., Priori, A. (2012). Functional and clinical neuroanatomy of morality.
Brain, 135(7), 2006-2021.
2. De Neys, W., Glumicic, T. (2008). Conflict monitoring in dual process theories of
thinking. Cognition, 106(3), 1248-1299.
3. Huebner, B., Dwyer, S., Hauser, M. (2009). The role of emotion in moral psychology.
Trends in cognitive sciences, 13(1), 1-6.
4. Pascual, L., Rodrigues, P., Gallardo-Pujol, D. (2013). How does morality work in the
brain? A functional and structural perspective of moral behavior. Frontiers in integrative
neuroscience, 7.
5. Greene, J. D., Morelli, S. A., Lowenberg, K., Nystrom, L. E., Cohen, J. D. (2008).
Cognitive load selectively interferes with utilitarian moral judgment. Cognition, 107(3),
1144-1154.
60
6. Colby, A., Kohlberg, L., Gibbs, J., Lieberman, M., Fischer, K., Saltzstein, H. D. (1983).
A longitudinal study of moral judgment. Monographs of the society for research in child
development, 1-124.
7. Haidt, J. (2001). The emotional dog and its rational tail: a social intuitionist approach to
moral judgment. Psychological review, 108(4), 814.
8. Greene, J. D., Sommerville, R. B., Nystrom, L. E., Darley, J. M., Cohen, J. D. (2001).
An fMRI investigation of emotional engagement in moral judgment. Science, 293(5537),
2105-2108.
9. Foot, P. (1967). The problem of abortion and the doctrine of the double effect. Oxford
Review, 5, 5-15.
10. Thomson, J. J. (1976). Killing, letting die, and the trolley problem. The Monist, 204217.
11. Chyrowicz, B. (2008). O sytuacjach bez wyjścia w etyce: dylematy moralne, ich
natura, rodzaje i sposoby rozstrzygania. Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
12. Nęcka, E., Orzechowski, J., Szymura, B. (2013). Psychologia poznawcza.
Wydawnictwo Naukowe PWN.
13. Moll, J., Zahn, R., de Oliveira-Souza, R., Krueger, F., Grafman, J. (2005). The neural
basis of human moral cognition. Nature Reviews Neuroscience, 6(10), 799-809.
14. Royzman, E. B., Baron, J. (2002). The preference for indirect harm. Social Justice
Research, 15(2), 165-184.
15. Tassy, S., Oullier, O., Mancini, J., Wicker, B. (2013). Discrepancies between judgment
and choice of action in moral dilemmas. Frontiers in psychology, 4.
16. Tversky, A., Kahneman, D. (1981). The framing of decisions and the psychology of
choice. Science, 211(4481), 453-458.
17. Kahneman, D., Tversky, A. (1984). Choices, values, and frames. American
psychologist, 39(4), 341.
18. Greene, J. D., Nystrom, L. E., Engell, A. D., Darley, J. M., Cohen, J. D. (2004). The
neural bases of cognitive conflict and control in moral judgment. Neuron, 44(2), 389-400.
19. Borg, J. S., Hynes, C., Van Horn, J., Grafton, S., Sinnott-Armstrong, W. (2006).
Consequences, action, and intention as factors in moral judgments: An fMRI investigation.
Journal of cognitive neuroscience, 18(5), 803-817.
20. Christensen, J. F., Gomila, A. (2012). Moral dilemmas in cognitive neuroscience of
moral decision-making: a principled review. Neuroscience & Biobehavioral Reviews,
36(4), 1249-1264.
21. Kant, I. (2001). Uzasadnienie metafizyki moralności, Kęty.
22. Mill, J. S. (1959). Utylitaryzm. O wolności, Warszawa.
61
23. Hume, D. (1975). Badania dotyczące zasad moralności, Warszawa.
24. Pettit, P. (2002). Konsekwencjalizm,[w:] Przewodnik po etyce, red. Peter Singer,
Ksia̜żka i Wiedza, Warszawa.
25. Greene, J., Haidt, J. (2002). How (and where) does moral judgment work?. Trends in
cognitive sciences, 6(12), 517-523.
26. Hauser, M. D. (2006). Moral minds. New York.
27. Koenigs, M., Young, L., Adolphs, R., Tranel, D., Cushman, F., Hauser, M., Damasio,
A. (2007). Damage to the prefrontal cortex increases utilitarian moral judgements. Nature,
446(7138), 908-911.
28. Greene, J. D. (2007). Why are VMPFC patients more utilitarian? A dual-process theory
of moral judgment explains. Trends in cognitive sciences, 11(8), 322-323.
29. McClure, S. M., Botvinick, M. M., Yeung, N., Greene, J. D., & Cohen, J. D. (2007).
Conflict monitoring in cognition-emotion competition. Handbook of emotion regulation,
204-226.
30. Paxton, J. M., Ungar, L., & Greene, J. D. (2012). Reflection and reasoning in moral
judgment. Cognitive Science, 36(1), 163-177.
31. Dutton, K. (2012). The wisdom of psychopaths: What saints, spies, and serial killers
can teach us about success. Macmillan.
62