PROGRAM KOŁA EKOLOGICZNEGO „Eko Wituś z pomysłem – z

PROGRAM KOŁA EKOLOGICZNEGO
„Eko Wituś z pomysłem – z ekologią za pan brat””
DLA KLAS I—VI
AUTORSTWA HANNY KOPEĆ
nauczyciela Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Witowie
„Jednym z naszych najważniejszych zadań jest poznanie wszystkich tych fascynujących procesów i cykli,
którymi żyje nasza planeta.
Dopiero, gdy wystarczająco dobrze je zrozumiemy, będziemy mogli traktować Ziemię z szacunkiem,
na jaki zasługuje.”
WSTĘP
Zajęcia koła ekologicznego mają na celu wyposażenie uczniów w wiedzę umożliwiającą im poznanie
otaczającego świata, a także kształtowanie odpowiednich umiejętności i postaw oraz rozbudzanie
ciekawości przyrodniczej.
Samo przekazanie wiedzy nie wywoła u uczniów nastawienia emocjonalnego ani nie pobudzi motywacji do
działania na rzecz środowiska przyrodniczego. Przede wszystkim własne przeżycia oraz praca w tym
środowisku mają trwały wpływ na zachowanie uczniów.
Doskonałą okazję ku temu stwarzają zajęcia koła ekologicznego. Nauczyciel w większym stopniu może być
inspiratorem samodzielnej pracy uczniów. W sposób bardziej pośredni kieruje ich pracą jako doradca i
ekspert. Sprzyja to kształtowaniu postawy odpowiedzialności i zaangażowania uczniów, co czyni proces
dydaktyczny bardziej skutecznym.
Powinnością szkoły jest nauczanie, wychowanie i uświadamianie najmłodszym, w jakim stopniu człowiek
odpowiada za degradację środowiska, jak może z niego korzystać, aby go nie niszczyć. Jestem pewna, że
dzięki bogato wyposażonej i nowoczesnej ekopracowni oraz zaangażowaniu nauczyciela wykorzystującego
aktywne metody nauczania w oparciu o technologię informacyjną, cel ten zostanie osiągnięty.
CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU
Program zajęć szkolnego koła ekologicznego przeznaczony jest dla uczniów klas I -VI. Uczestnictwo
w zajęciach daje uczniom możliwość samorealizacji, poszerzania własnych horyzontów, łączenia teorii z
praktyką oraz odkrywania tajemnic przyrody na drodze eksperymentów.
Realizacja programu przewidziana jest na czas jednego roku szkolnego w wymiarze jednejgodziny
tygodniowo. W kolejnych latach program będzie dostosowywany do oczekiwań dzieci i możliwości
organizacyjnych szkoły.
Proponowane metody, techniki i formy pracy umożliwiają realizację założonych celów.
Trudne zjawiska przyrodnicze uczniowie będą mogli bezpośrednio zaobserwować poprzez działanie
różnorodnych zestawów demonstracyjnych lub pomocy dydaktycznych, które zostaną zakupione w ramach
projektu.
1. Za pomocą mikroskopu – uczniowie będą obserwować budowę komórkową różnorodnych organizmów
żywych i składników organicznych. Sami będą przygotowywać proste preparaty mikroskopowe.
2. Lupa, lornetka – przyczynią się do prowadzenia obserwacji przyrodniczych prowadzonych w terenie.
3. Model obiegu wody w przyrodzie ukaże dzieciom, w jaki sposób para wodna przemienia się w deszcz.
4. Zestawy plansz dydaktycznych uatrakcyjnią przekaz dydaktyczny nauczyciela, co w znacznej mierze
przyczyni się do lepszego przyswajania wiedzy przez uczniów.
1
Program „Koła ekologicznego” dla klas IV-VI -opracowany przez mgr Hannę Kopeć
5. Wykorzystując gotowe modele: budowy ucha, szkieletu ryby, czy faz rozwoju jedwabnika uczniowie
znacznie szybciej zapamiętają niezbędną wiedzę i będą mieli większe możliwości wykorzystania jej
w praktyce (np. – jak myć uszy, aby nie uszkodzić błony bębenkowej lub warstwy ochronnej ucha, jak
obrać rybę, żeby nie zadławić się ośćmi).
6. Atlasy, mapy i globusy służące do prezentacji wyników badań w geografii czy geodezji – rozbudzają
wyobraźnię i wzniecają zmysły poznawcze. Przygotują także uczniów, aby w przyszłości korzystali
w sposób mądry i zaplanowany z dobrodziejstwa turystyki.
7. Zestawy
np.:
cylindrów
różnej
wielkości,
magnetyczne,
przewodnictwa
cieplnego
i przewodnictwa prądu, zestawy elektryczne oraz dotyczące maszyn prostych ułatwią uczniom
zrozumienie bardzo trudnych zjawisk fizycznych.
8. Wszelkie zestawy służące do optyki w obrazowy sposób ukażą młodym przyrodnikom skomplikowane
zjawiska załamania i powstawania światła oraz powstawania obrazu.
9. Zestawy typu: gleba, energia odnawialna, pojemnik do degradacji i zestawy do segregacji odpadów
w ciekawy sposób wyjaśnią zagadnienia dotyczące ekologii.
10. Eko system umożliwia przeprowadzenie najróżniejszych naukowych aktywności jak: analizowanie
jakości wody, hodowla roślin i eksperymenty z naturalnym obiegiem wody, zasiewanie i obserwowanie
roślin we własnym ekosystemie.
11. Zegar z baterią owocową ma w spektakularny, obrazowy sposób wykazać, że rośliny i różne organizmy
żywe posiadają własną energię, którą można wykorzystać np. do uruchomienia zegara elektronicznego.
Zadaniem tego zestawu jak i wielu innych jest zafascynowanie ucznia światem przyrody i pobudzanie go
do poszukiwania odpowiedzi na różnorodne pytania dotyczące otaczającego nas świata.
12. Maszyna elektrostatyczna sprawi, że temat elektryczności będzie dla uczniów wyjątkowo atrakcyjny.
Nic nie jest w stanie bardziej interesująco rozpocząć zajęć i zainteresować uczniów, aniżeli pioruny
płynące z maszyny influencji elektrostatycznej. Maszyna wytwarza pioruny, którym towarzyszy
powietrze powstałe po burzy.
13. Model wulkanu zademonstruje, jak powstają wybuchy wulkaniczne, jak lawa spływa po jego
wzgórzach.
Zajęcia będą prowadzone w 4 strefach tematycznych.
1. Eksperymantarium - służące do przeprowadzania badań, doświadczeń i eksperymentów. Na tablicy
korkowej uczniowie będą mogli eksponować wyniki swoich działań w postaci dokumentacji
przyrodniczej (zdjęcia, rysunki, schematy przyrodnicze i notatki z doświadczeń). W obrębie okna będzie
zorganizowany punkt obserwacji pogody.
2. Baza multimedialna - W jej skład wchodzi: tablica interaktywna, rzutnik, laptop, aparat fotograficzny,
zestaw głośników oraz mikroskop z kamerą i wejściem USB. Dzięki zastosowaniu sprzętu
multimedialnego będzie można prowadzić wiele ćwiczeń z edukacji przyrodniczej w formie
interaktywnej, oglądać przygotowane przez uczniów prezentacje w formie zdjęć i nagrań oraz filmy
edukacyjne. Ponadto dzięki mikroskopowi z kamerą USB zaobserwują i przedyskutują wyniki swojej
pracy na forum swojej grupy. Dzięki dostępowi do Internetu oraz profesjonalnego sprzętu
audiowizualnego możliwe będzie również e-nauczanie tzw. nauczanie elearningowe.
W tym celu zamierzamy korzystać z gotowych platform edukacyjnych.
3. Sekcja ekologiczna - To miejsce, w którym uczniowie teoretycznie i praktycznie zagłębią się
w zagadnienia ochrony środowiska. Zapoznają się tam z pojęciem recyklingu, segregacji odpadów
i biodegradacji, a także z innymi zjawiskami ekologicznymi. Zestaw koszy umożliwi przećwiczenie
prawidłowej segregacji odpadów, w wyniku czego uczniowie w swoich domach będą dokonywać
świadomej segregacji odpadów. Tablica korkowa posłuży do zamieszczania plansz o tematyce
2
Program „Koła ekologicznego” dla klas IV-VI -opracowany przez mgr Hannę Kopeć
ekologicznej, referatów i plakatów wykonanych przez uczniów. Na fototapetę przedstawiającej
krajobraz, będzie można dokładać różne elementy przyrody ożywionej i nieożywionej. Elementy te będą
wykonane przez nauczyciela i uczniów.
4. Kącik obserwacji organizmów żywych – Punktem centralnym obserwatorium będzie niewielki
dywan, na którym uczniowie będą mogli siedzieć i w miłej, domowej atmosferze prowadzić obserwacje
zwierząt i roślin. Będą tam mieli możliwość sporządzania dokumentacji przyrodniczej oraz wykonywać
różnorodne zadania z elementami dramy. Miejsce to będzie odgrywało bardzo istotną część edukacji
ekologicznej. W pracowni jest umieszczone akwarium z rybami. Dzieci będą mogły obserwować
środowisko wodne na co dzień. Poznają budowę, sposób żywienia, rozmnażania, różnorodność
gatunków ryb i roślin wodnych, by później wykorzystać tę wiedzę w praktyce. Obok akwarium
umieścimy terrarium. Służyć ono będzie do obserwacji zachowań, budowy, sposobu poruszania się
i odżywiania różnych zwierząt typu dżdżownica, pająk, ślimak itp. Część tego obserwatorium będzie
stale się zmieniała w zależności od zagadnień lekcyjnych. Zwierzęta po obserwacji będą wypuszczane
do swojego naturalnego środowiska. W kąciku będą też ustawione interesujące pod względem wymagań
hodowlanych rośliny kwiatowe. Wszystkie okazy roślin i zwierząt będą miały opracowane tabliczki
znamionowe wykonane przez uczniów. W obserwatorium nasi podopieczni będą mogli ćwiczyć
umiejętności obserwacji i wyrabiać sobie cechy dobrego obserwatora takie jak: cierpliwość,
sumienność, systematyczność i dokładność.
Różnorodne, fascynujące zestawy doświadczalne, programy interaktywne, atlasy w formie foliogramów
oraz szereg atrakcyjnych pomocy dydaktycznych, pozwolą uczniom naszej placówki rozbudzić ciekawość
i zainteresowanie światem przyrody. Program ekologiczny pozwala na realizację ciekawych tematów
z dziedziny edukacji ekologicznej, liczne konkursy, zajęcia terenowe, akcje proekologiczne oraz
wycieczki edukacyjne. Założeniem programu jest, aby zaraz na początku roku szkolnego zorganizować
wyjazd z uczniami klasy IV - VI do Centrum Nauki „Kopernik” w Warszawie. Celem takiej wycieczki jest
ukazanie dzieciom, że warto poznawać świat poprzez wielokierunkowe doświadczanie go a także że, nauka
wcale nie musi być nudna. Bogaty program zajęć ma na celu wzbudzenie wśród uczniów świadomości
ekologicznej, rozwój kompetencji kluczowych oraz uczenie ich szacunku dla przyrody i potrzeby jej
ratowania. Akcje o charakterze humanitarnym mają uczulić uczniów, że każdy człowiek na Ziemi, każde
stworzenie żywe zasługuje na godne traktowanie i pomoc ze strony innych.
GŁÓWNY CEL PROGRAMU
1. Nauczanie przyrody poprzez bezpośrednie doświadczanie.
2. Uczeń w roli obserwatora, badacza przyrody i inicjatora oddziaływań na rzecz ochrony środowiska.
3. Uczeń w roli działacza ekologicznego oraz uczestnik różnorodnych akcji humanitarnych
i charytatywnych.
CELE SZCZEGÓŁOWE
1. Kształtowanie postawy badawczej ucznia i uczenie dostrzegania zależności w przyrodzie
przez przykłady zastosowania wiedzy w praktyce oraz propozycje prostych doświadczeń i obserwacji;
2. Rozwijanie aktywności poznawczej uczniów, kształtowanie postawy badacza przyrody i odkrywcy
zjawisk przyrodniczych;
3. Wskazywanie użyteczności posiadanej wiedzy:
1) odwoływanie się do doświadczeń życiowych, wyobraźni i emocji uczniów – przykłady z życia
codziennego;
2) podawanie przykładów praktycznego wykorzystania wiedzy przyrodniczej;
3) dostrzeganie zależności w przyrodzie.
3
Program „Koła ekologicznego” dla klas IV-VI -opracowany przez mgr Hannę Kopeć
4. Angażowanie uczniów, rozbudzanie ich ciekawości i wyobraźni.
5. Promowanie wizerunku szkoły oraz szkolnych działań ekologicznych na tle bliższego i dalszego
środowiska.
6. Stwarzanie okazji do zdobywania i promowania wiedzy oraz działań proekologicznych w trakcie udziału
w różnorodnych akcjach i konkursach.
7. Poszerzenie zakresu działań dydaktyczno- wychowawczych o dodatkowe zajęcia pozalekcyjne.
8. Rozwijanie współpracy z instytucjami i organizacjami ekologicznymi.
9. Prezentacja na forum posiadanych wiadomości, umiejętności i działań z zakresu ekologii.
10. Przygotowanie projektu zmian w swojej miejscowości dla ochrony środowiska.
SPODZIEWANE EFEKTY
Po programie uczniowie będą:
1. Umieć scharakteryzować najbliższe środowisko przyrodnicze,
2. Umieć oceniać jego stan i zagrożenia,
3. Proponować planować i podejmować działania na rzecz ochrony środowiska,
4. Znać formy ochrony przyrody w najbliższej okolicy,
5. Rozumieć potrzebę i sposoby ich ochrony,
6. Samodzielnie rozwijać swoje zainteresowania przyrodnicze przy wykorzystaniu różnych źródeł,
7. Świadomie i aktywnie uczestniczyć w przedsięwzięciach ekologicznych,
8. W codziennym życiu zachowywać się w sposób proekologiczny,
9. Poprzez swoją wiedzę i postawę propagować ekologiczny styl życia w swojej rodzinie i najbliższym
otoczeniu.
10. Świadczyć pomoc ludziom na całym świecie.
METODY
1. Pogadanki, prelekcje, spotkania z ciekawymi ludźmi,
2. Zajęcia terenowe, wycieczki, spacery,
3. Obserwacje, doświadczenia i eksperymenty,
4. Drama, inscenizacje, akcje i imprezy ekologiczne
5. Wystawy, gazetki tematyczne, dokumentacja obserwacyjna
6. Pokazy filmów wideo, prezentacji i programów multimedialnych,
metody aktywizujące:
1. Burza mózgów,
2. Metaplan,
3. Drzewo decyzyjne, itp.
4. Inscenizacja ekologiczna
5. Port folio
6. Projekt
7. Akcje proekologiczne i humanitarne
8. Happeningi
FORMY PRACY:
1. Grupowa,
2. Indywidualna
3. Zespołowa
4. Środowiskowa
4
Program „Koła ekologicznego” dla klas IV-VI -opracowany przez mgr Hannę Kopeć
EWALUACJA PROGRAMU
Ewaluacja niniejszego programu odbywać się będzie poprzez obserwację zaangażowania dzieci podczas
zajęć, pozytywną zmianę ich postaw oraz analizę prac uczniów, ankiet, konkursów.
PRZYDATNE STRONY WWW
www.eduseek.pl
www.edukacja.edux.pl
www.profesor.pl
www.literka.pl
www.learningapps.org – strona do tworzenia ćwiczeń interaktywnych
www.uczę.pl
www.scholaris.pl
www.totylkofizyka.pl –ciekawe doświadczenia
www.lesson.org.pl – „ściśle ciekawa lekcja”
www.mlodyekolog.pl
www.klasoteka.pl
www.encyklopediainteractica.com – fazy rozwoju, funkcjonowanie organizmów
www.atlas-zwierzat.pl
www.czaswlas.pl
www.erys.pl
www.grzyby.pl
www.otopjunior.org.pl
www.pasozyty.eu
www.ptaki.luzik.proste.pl
www.zielonalekcja.pl
www.przyroda.opracowania.pl
http://sztuczkichemiczne.blogspot.com
www.npk.parkilodzkie.pl
http://ecopolska.org/start/
www.ekologia.pl
https://play.google.com/store/search?q=Lider%20Elektrorecyklingu&hl=p – gra lider recyklingu
www.cudaczek .pl – eksperymenty
http://www.pah.org.pl - Polskie Akcje Humanitarne
platform edukacyjna SQULA - www.naukaizabawa.squla.pl
https://www.youtube.com/watch?v=91V4fRq6tGw
Agnieszka Oleszkiewicz
koordynator konkursu Mistrz Recyklingu Maks
tel.kom 608 633 593
PROGRAMY MULTIMEDIALNE
1. CD - eduROM Przyroda
2. CD - Lekcjoteka
ANKIETA EWALUACYJNA DLA UCZNIA
1. Czy chętnie uczestniczyłeś w zajęciach Kółka ekologicznego?
5
Program „Koła ekologicznego” dla klas IV-VI -opracowany przez mgr Hannę Kopeć
TAK
NIE
NIE MAM ZDANIA
2. Która forma pracy podobała Ci się najbardziej?
……………………………………………………………………………….
3. Co sprawiło Ci najwięcej trudności?
……………………………………………………………………………...
4. Czy będziesz segregował odpady?
TAK
NIE
5. Określ w skali 1-6 swoje zaangażowanie w realizację zadań na zajęciach.
1
2
3
4
5
6
6. Twoje uwagi.
………………………………………………………………………………
7. Czy chciałbyś, aby koło ekologiczne funkcjonowało w przyszłym roku szkolnym?
TAK
NIE
8. Co chciałbyś robić w przyszłym roku szkolnym?
..............................................................................................................................................................................
...............................................................................................
WIELOLETNI PLAN PRACY KOŁA EKOLOGICZNEGO
Na podstawie wieloletniego planu pracy nauczyciel, zgodnie z potrzebami uczniów, tworzy plan pracy na
dany rok szkolny.
LP.
ZAGADNIENIA TEMATYCZNE
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
WRZESIEŃ
Wycieczka do Centrum Kopernika w Warszawie
PAŹDZIERNIK
Przedstawienie programu zajęć. Opieka nad roślinami
doniczkowymi. Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych przy
roślinach doniczkowych.
Organizacja kącików tematycznych w ekopracowni.
Poznawanie potrzeb poszczególnych roślin doniczkowych.
Wyliczanie i opisywanie najczęściej uprawianych roślin
doniczkowych. Wykonanie tabliczek znamionowych.
Zanieczyszczenia gleby.
LISTOPAD
Inscenizacja o tematyce ekologicznej przygotowywana na
otwarcie nowej ekopracowni „Moja Ziemia”
Próby wystawienia inscenizacji – przygotowanie eksponatów do
przedstawienia
Zwierzęta w pracowni – jak prowadzić różne hodowle zwierząt.
Poznanie warunków życia poszczególnych zwierząt.
8.
Wykonanie tabliczek znamionowych
9.
GRUDZIEŃ
Pospolite gatunki roślin zwierząt i grzybów występujące w
UWAGI O REALIZACJI
Przesadzanie kwiatów
znajdujących się w
pracowni
Encyklopedie z
roślinami
doniczkowymi, internet
Obserwacje ryb
awaryjnych, świnek
morskich, patyczaków.
Filmik edukacyjny
Komputer, drukarka,
laminator
Atlasy, foliogramy,
6
Program „Koła ekologicznego” dla klas IV-VI -opracowany przez mgr Hannę Kopeć
najbliższym otoczeniu. Zwierzęta leśne. Wykonanie port folio.
10. „Polowanie z aparatem” – szukanie piękna najbliższej okolicy
oraz ciekawostek przyrodniczych. Świat widziany zimą.
11. Zanieczyszczenia gleby. Niektóre substancje szkodliwe zawarte
w glebie i ich źródła (nawozy sztuczne, środki ochrony roślin,
ścieki, opady).
Szkody wyrządzone przez posypywanie dróg solą:
reakcje liści roślin na sól kuchenną
kiełkowanie nasion rzeżuchy na podłożu z solą
(szalki Petriego, roztwór soli o różnych stężeniach,
nasiona rzeżuchy).
Drzewa wrażliwe na sól kuchenną: świerk, grab pospolity,
kasztanowiec, klon buk, lipa.
STYCZEŃ
12. Gatunki ptaków występujących w naszej okolicy - dokarmianie
zwierząt zimą. Renowacja karmników.
13. Zwierzęta zimujące w Polsce i w najbliższym otoczeniu opisywanie sposobu odżywiania się tych zwierząt.
14. Akcja ekologiczna –– „nie daj się zafoliować”. Segregacja
odpadów.
LUTY
15. Mały chemik – cykl ciekawych doświadczeń chemicznych i
fizycznych
16. Preparaty mikroskopowe.
17.
18.
19.
20.
MARZEC
Zioła w naszej kuchni. Jak zdrowo żyć?
Badanie stanu czystości powietrza w naszej okolicy.
Rozpoznawanie form porostów występujących na korze drzew.
Posługiwanie się skalą porostową. Co to jest kwaśny deszcz?
Określanie zapylenia powietrza. Badanie kwasowości opadów
atmosferycznych. Przyczyny zanieczyszczeń i wyjaśnienie ich
skutków. Możliwości przeciwdziałania zanieczyszczeniom
powietrza.
KWIECIEŃ
Drzewa i krzewy rosnące w okolicy. Rozpoznawanie gatunków –
posługiwanie się przewodnikami i atlasami. Drzewa odporne na
zanieczyszczenia: klon jesionolistny, robinia akacjowa, topola
czarna, wierzba iwa.
Wykonanie plakatów "Kochaj las, póki czas". Rozumienie
i dostrzeganie potrzeby ochrony lasów. Uzasadnianie
konieczności zbierania makulatury.
zdjęcia
Zdjęcia, dokumentacja
przyrodnicza, lornetka,
lupa
Zestaw badawczy
Atlas ptaków, lornetka,
szkice, karmniki
przyszkolne.
Atlas, internet
happening
Eksperymenty i
doświadczenia
chemiczne i fizyczne
Mikroskop z kamerą
USB, tablica
interaktywna
Internet , atlasy roślin
Badania w terenie
Badanie kwasowości
wody. Paski
Atlas drzew i krzewów
Plakat ekologiczny
7
Program „Koła ekologicznego” dla klas IV-VI -opracowany przez mgr Hannę Kopeć
21. Wykonanie tablic znamionowych dla drzew i krzewów
rosnących na terenie szkoły.
22. Ciekawostki świata zwierząt.
MAJ
23. Żywienie, a zdrowie. Żywność wyprodukowana metodami
ekologicznymi. Oznakowanie żywności z gospodarstw
ekologicznych. Jak kupować żywność? Błędy w żywieniu.
24. Turniej Wiedzy Ekologicznej
25. Zbiór i przygotowanie roślin do zasuszenia, wykonanie
metryczek roślin. Zapoznanie z techniką wykonania zielnika.
Wyliczanie i rozpoznawanie pospolitych gatunków
występujących w najbliższej okolicy
26. Prezentacja i ocena zielników
CZERWIEC
27. Przyroda w poezji. Konkurs poezji o tematyce przyrodniczej –
twórczość własna uczniów lub wybrane wiersze polskich
poetów.
28. Polska Czerwona Księga Zwierząt. Kategorie zagrożenia
zwierząt umieszczonych w Czerwonej Księdze Zwierząt.
29. Co w trawie piszczy? Obserwacja roślin łąkowych i polnych.
Rozpoznawanie gatunków różnorodnych roślin. Przedstawienie
swoich wrażeń w formie wystawy fotograficznej.
ZADANIA DODATKOWE
30. Udział w konkursach ekologicznych: szkolnych,
międzyszkolnych i ogólnopolskich
31. Udział w akcjach charytatywnych i humanitarnych na rzecz
środowiska i ludności żyjącej na naszym globie.
32. Współpraca z organizacjami takimi jak: Nadpiliczne Parki
Krajobrazowe, Polskie Towarzystwo Ornitologiczne, Polska
Akcja Humanitarna PAH
33. Upamiętnianie dni wg kalendarza ekologicznego
Komputer, drukarka,
laminator, płyta, paliki
Albumy
Opakowania zdrowej
żywności. Analiza
etykiet.
Wycieczka – zbieranie
różnych okazów
roślinnych
Prezentacja PowerPoint
Internet, plakat, ulotka
ekologiczna
konkurs fotograficzny
Prelekcje, pokazy,
gazetki, akcje,
happeningi
Gazetki, akcje
Kalendarz ekologiczny
Dni miesiąca Wydarzenia
STYCZEŃ
9
Dzień Ligi Ochrony Przyrody
28 I-2 II
LUTY
Światowe Dni Mokradeł
11
Dzień Dokarmiania Zwierzyny Leśnej
17
Światowy Dzień Kota
MARZEC
równonoc: Międzynarodowy Dzień Słońca
ostania sobota miesiąca: Godzina dla Ziemi
17
Światowy Dzień Morza
8
Program „Koła ekologicznego” dla klas IV-VI -opracowany przez mgr Hannę Kopeć
21
20 lub 21
Światowy Dzień Lasu (World Forest Day)
Pierwszy Dzień Wiosny
22
22
Światowy Dzień Wody (World Water Day)
Dzień Ochrony Morza Bałtyckiego (Baltic Day)
KWIECIEŃ
cały miesiąc: Miesiąc Zwierząt Laboratoryjnych
pierwsza niedziela kwietnia: Dzień Leśnika i Drzewiarza
1
Światowy Dzień Ptaków
1-7
Tydzień Czystości Wód
7
Światowy Dzień Zdrowia
7
22
Światowy Dzień Zdrowia
Międzynarodowy Dzień Matki Ziemi
25
Dzień Świadomości Zagrożenia Hałasem
MAJ
pierwsza niedziela maja: Dzień Leśnika i Drzewiarza
5
Leśnika i Drzewiarza
22
Dzień Praw Zwierząt
23
Światowy Dzień Żółwia
24
Europejski Dzień Parków Narodowych
24
Dzień Ślimaka
31
Dzień Bez Papierosa
31
Dzień Bociana Białego
CZERWIEC
pierwsza niedziela czerwca: Światowy Dzień Bez Samochodu, Dzień Leśnika i Drzewiarza
8
Światowy Dzień Oceanów
20 lub 21
Pierwszy Dzień Lata
LIPIEC
11
Światowy Dzień Ludności (World Population Day)
SIERPIEŃ
26
Światowy Dzień Psa (National Dog Day)
WRZESIEŃ
cały miesiąc: Akcja Sprzątania Świata, Dni miodu
16
Międzynarodowy Dzień Ochrony Warstwy Ozonowej
22
22 lub 23
27
Europejski Dzień Bez Samochodu
Pierwszy Dzień Jesieni
Światowy Dzień Turystyki
PAŹDZIERNIK
miesiąc Dobroci Dla Zwierząt
pierwsza sobota i niedziela października: Światowy Dzień Ptaków
druga środa października: Międzynarodowy Dzień Ograniczania Klęsk Żywiołowych
1
Światowy Dzień Ptaków
9
Program „Koła ekologicznego” dla klas IV-VI -opracowany przez mgr Hannę Kopeć
4-11
4
10
16
25
25
LISTOPAD
Światowy Tydzień Zwierząt (World Animal Week)
Dzień św. Franciszka z Asyżu (patron ekologów)
Światowy Dzień Drzewa
Światowy Dzień Żywności
Dzień Kundelka
Dzień Ustawy o Ochronie Zwierząt
3
Hubertus (święto leśników)
Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Wyzyskowi Środowiska Naturalnego podczas
Wojen i Konfliktów Zbrojnych
Dzień Bez Futra (No Fur Day)
Międzynarodowy Dzień Bez Zakupów
6
25
28
GRUDZIEŃ
10
11
20
21 lub 22
Międzynarodowy Dzień Praw Zwierząt (International Animal Rights Day)
Międzynarodowy Dzień Terenów Górskich
Dzień Ryby
Pierwszy Dzień Zimy
PROPOZYCJA DOŚWIADCZEŃ PRZYRODNICZYCH
1. „Uciekający
dwutlenek
węgla”
Materiały: woda mineralna gazowana
Sprzęt: szklanka lub słoiczek, miseczka
Wykonanie:
Wlej wodę mineralną do szklanki i obserwuj ją. Następnie wlej troszkę gorącej wody do miseczki
i wstaw do niej szklankę z wodą mineralną. Obserwuj.
2. Obserwacje i wnioski:
Po podgrzaniu cieczy szybkość unoszenia się pęcherzyków gazu rośnie. Wody gazowane są wytwarzane
poprzez rozpuszczenie dużej ilości gazu (dwutlenku węgla) w wodzie. Gaz jest do butelki wprowadzany
pod dużym ciśnieniem, a butelka natychmiast zamykana. Zazwyczaj gazy rozpuszczają się w cieczach,
ale podgrzewanie cieczy powoduje że gaz rozpuszcza się wolniej. To zjawisko występuje również
w przyrodzie. W czasie upalnego lata małe zbiorniki wody zostają niemal pozbawione tlenu co
powoduje że ginie tam flora i fauna.
3. Doświadczenie to może być wykorzystane w bloku tematycznym zwierzęta w pracowni – warunki życia
w akwarium.
4. „Przepływ cieczy przez łodygę”
5. Materiały:
łodyga
selera
naciowego
z
liśćmi,
zielony
barwnik
spożywczy
Sprzęt : czysta szklanka
Wykonanie:
Wlej do szklanki wodę do ¼ pojemności. Z pomocą barwnika zrób roztwór. Z końca selera odetnij
plasterek łodygi, a pozostałą część włóż do zabarwionej wody. Po upływie 24 godzin określ kolor liści
selera.
Obserwacje i wnioski
Bladozielone liście selera zrobiły się ciemnozielone. W łodygach roślin znajdują się „rurki” –
woskowate kanaliki. Tymi rurkami woda dostaje się do liści. Ciśnienie w pokoju jest większe niż
wewnątrz rośliny, dlatego woda pchana jest do góry, do liści. Jest to tzw. ruch kapilarny czyli ruch „do
10
Program „Koła ekologicznego” dla klas IV-VI -opracowany przez mgr Hannę Kopeć
6.
7.
8.
9.
góry”.
(rurki to kapilary)
Doświadczenie można wykorzystać przy omawianiu tematu „Zioła w naszej kuchni”
Badanie
zanieczyszczeń
powietrza
Sprzęt: trzy puste puszki lub słoiki, taśma samoprzylepna przezroczysta, biała kartka papieru
Wykonanie: Przymocuj po trzy paski taśmy, klejem do góry do otworów słoików. Naczynia ustaw:
jedno w otoczeniu drzew, drugie na parapecie okna domu lub szkoły, trzecie w pobliżu ulicy. Po
tygodniu zdejmij pasek z pierwszego naczynia, po dwóch tygodniach drugi, a po trzech trzeci.
Wszystkie obserwuj przez lupę.
Obserwacje i wnioski:
Do pasków przykleiły się różne zanieczyszczenia – pył, kurz, grudki o dziwnych kształtach i kolorach.
Różnią się one w zależności gdzie były umieszczone. Powietrze jest mieszaniną gazów, ale znajdują się
w nim różne zanieczyszczenia.
Doświadczenie można wykorzystać przy omawianiu tematu „Sposoby na zmniejszenie skażenia
powietrza”
Jak działają kwaśne deszcze?
Materiały:
słoik,
kawałek
skały
wapiennej,
ocet
10%
Wykonanie: do słoika wlej ocet, nadepnie wrzuć tam kawałek skały wapiennej. Zakręć słoik i obserwuj.
Możesz pozostawić skałę w słoiku z octem na kilka dni, codziennie prowadząc obserwację.
Obserwacje i wnioski:
Po wrzuceniu skały do octu na powierzchni skały utworzą się pęcherzyki. Po kilku dniach skała
wyraźnie się skurczy. Ocet to kwas, który działa w widoczny sposób na skały zawierające wapień.
Wapień pod wpływem działania kwasu rozpuszcza się. W powietrzu znajdują się różne zanieczyszczenia
m.in. tlenki siarki i azotu pochodzące np. z fabryk, które pod wpływem kontaktu z wodą tworzą kwas
(gaz rozpuszcza się w wodzie). W ten sposób tworzą się kwaśne deszcze, które oddziaływają na skały
budujące Ziemię.
Doświadczenie można wykorzystać omawiając temat „Co to jest kwaśny deszcz?”
Projekt rozkładu zanieczyszczeń „Kompostownik
sprzęt: trzykomorowy kompostownik, 3 termometry
Wykonanie: do każdej z komór wsypujemy trochę ziemi, następnie do każdej z komór wkładamy: kubek
plastikowy, odpady organiczne, papier. Nastepnie zasypujemy to warstwą ziemi i nakrywamy folią.
Obserwacje, wnioski: obserwacja procesu rozkładu. Porównywanie etapów między komorami.
Termometry wskazują poziom temperatury. Materiały szkodliwe dla środowiska.
Projekt ten można wykorzystać podczas zagadnień ekologicznych i segregacji odpadów.
Czy kwaśna woda może przeszkadzać w kiełkowaniu?
Sprzęt: nasiona rzeżuchy, 2 talerze, papierowe ręczniki, spryskiwacz z wodą, ocet, łyżka stołowa, 2
szklane przezroczyste miseczki lub torebki na mrożonki
Sposób wykonania: Połóżna każdym talerzu papierowy ręcznik. Jeden talerz spryskaj wodą, tak aby
ręcznik był dobrze nawilżony. Drugi ręcznik zwilż łyżką stołową octu. Na oba talerze wysiej
równomiernie ziarna rzeżuchy. Nałóż na każdy talerz szklane miseczki albo wsuń talerze do torebek na
mrożonki, aby woda nie wyparowała. Postaw oba talerze w ciepłym miejscu np. na parapecie.
Doświadczenie można wykorzystać przy omówieniu zagadnień zanieczyszczeń powietrza – kwaśne
deszcze.
Badanie wyparowywania wody przez rośliny
Sprzęt: 3 probówki, woda, oliwa lub olej spożywczy, liście pelargonii
11
Program „Koła ekologicznego” dla klas IV-VI -opracowany przez mgr Hannę Kopeć
Przebieg do wszystkich probówek nalewamy taką samą ilość wody, do jednej wkładamy jeden liść
pelargonii, do drugiej trzy liście, trzecią probówkę pozostawiamy z samą wodą. Do wszystkich
probówek wlewamy po kieliszku oliwy.
Obserwacja: kilkudniowa – najwięcej wody ubyło z probówki, gdzie były trzy liście, następnie tam
gdzie jeden, a wcale w probówce tylko z wodą i oliwą.
Wniosek: woda pobierana jest przez liście i wyparowuje przez blaszkę liściową.
10. Sposoby rozdzielania
mieszanin – oddzielanie soli od wody – krystalizacja substancji
sprzęt: słoiczek z silnym roztworem solnym ustawiamy w pobliżu grzejnika, na obrzeżu słoika
kładziemy patyczek z zawieszonym sznurkiem, który zanurzony jest w roztworze.
Obserwacje: Kiedy woda paruje, na sznureczku w efektowny sposób osadzają się kryształki soli.
Doświadczenie to można zastosować podczas eksperymentów fizycznych i chemicznych
11. Otrzymywanie tlenu, badanie jego właściwości
Sprzęt; kolba, długa wykałaczka, zapałk, woda utleniona, drożdże.
Do kolby (rozszerzona u dołu) wlewamy 1 cm wody utlenionej H2O2 a następnie dodajemy trochę
drożdży. Następnie do kolby wkładamy żarzącą się wykałaczkę.
Obserwacje: wydziela się bezbarwny gaz, w którym tlące się łuczywo zapala się.
Wnioski: wydzielającym się gazem jest tlen. Zachodzi reakcja chemiczna. W tlenie wszystko się spala.
12. Wpływ kwasów na aluminium. NALEŻY ZACHOWAĆ SZCZEGÓLNĄ OSTROŻNOŚĆ
Sprzęt: kolba, folia aluminiowa, kret do udrażniania rur, woda, termometr.
Przebieg: na dno kolby wrzucamy drobinki folii aluminiowej, następni wsypujemy troszkę kreta, a na to
wlewamy troszkę wody.
Obserwacje: wydziela się palny gaz wodór, folia aluminiowa się rozłożyła, wytworzyła się temperatura.
13. Czy kwas zobojętni zasadę?
Sprzęt: kolba, kwasek cytrynowy, wywar z czerwonej kapusty, kret.
Przebieg: roztwór kwasku cytrynowego (kwas siarkowy) wlewamy do kolby około 1 cm, następnie
dodajemy wskaźnik czyli wywar z czerwonej kapusty, następnie dodajemy roztwór wodorotlenku sodu –
może być roztwór kreta.
Obserwacje: roztwór z niebieskiego zmienia kolor na czerwony.
Wnioski: zasada zobojętniła kwas. Zaszła reakcja chemiczna.
14. Właściwości powietrza.
a. Objętość powietrza
Sprzęt: 2 butelki, 2 lejki, taśma izolacyjna, zabarwiona woda, zwitek papieru
Przebieg: lejek na jednej butelce bardzo szczelnie obwijamy w punkcie zetknięcia szyjki lejka
z szyjką butelki, drugi lejek nakładamy swobodnie na kolejną butelkę i między te dwa elementy
wkładamy zwitek papieru, tak aby powietrze miało ujście.
Obserwacja: Do obu lejków nalewamy jednakową ilość wody. W pierwszej butelce woda z lejka
uchodzi bardzo wolno, gdyż powietrze zawarte w niej zajmuje miejsce i woda powoli robi sobie
miejsce. W drugiej, woda z lejka spływa szybko, gdyż powietrze uchodzi swobodnie szczelinką i nie
zajmuje miejsca potrzebnego wodzie.
Wniosek: w pustej butelce jest powietrze, które zajmuje jej objętość. Powietrze, podobnie jak inne
substancje, zajmuje określoną przestrzeń.
b. Zachowanie się powietrza w czasie ogrzewania
Sprzęt: 2 butelki, wiaderko z bardzo ciepłą wodą, 2 balony
Przebieg: na szyjki butelek naciągamy baloniki, następnie jedną z nich wkładamy ¾ wysokości do
wiaderka z ciepłą wodą.
12
Program „Koła ekologicznego” dla klas IV-VI -opracowany przez mgr Hannę Kopeć
Obserwacja: balonik na butelce zanurzonej w ciepłej wodzie samoczynnie, powoli wypełnia się
powietrzem.
Wniosek: powietrze znajdujące się w butelce pod wpływem gorącej wody podgrzewa się i rozszerza
swoją objętość.
15. Wpływ powietrza na spalanie
Sprzęt: 2 świeczki (podgrzewacze), słoik
Przebieg: zapalamy obie lampki, na jedną nakładamy słoik.
Obserwacja: lampka pod słoikiem gaśnie.
Wniosek: powietrze podtrzymuje spalanie, a jednocześnie zużywa się dlatego lampka gaśnie. Paląca
lampka zużyła tlen z powietrza.
16. Badanie roślin i różnych substancji na zawartość kwasów.
Sprzęt: papierki lakmusowe, owoce, warzywa, ocet.
Obserwacje odczytywanie kolorów na paskach lakmusowych.
17. Wpływ soli na zamarzanie wody - doświadczenie należy przeprowadzić w mroźne noce
Sprzęt: 2 szklane kubeczki, sól kuchenna, termometr
Przebieg: Do dwóch szklanych kubków wlewamy: do jednego czystą wodę do drugiego z 20% (na 40 ml
– 8 gram soli) roztworem soli. Oba naczynia wystawiamy na noc na mróz
Obserwacje: wodny roztwór soli w przeciwieństwie do czystej wody nie zamarzł.
Wniosek: roztwory wodne soli mają niższą temperaturę zamarzania.
18. Sztuczka chemiczna – świetna zabawa!
Pomarańczowa ciecz: półtabletki plusza witaminowego o smaku pomarańczowym rozpuszczamy w 2
łyżkach wody i dodajemy około 10 ml jodyny (taki roztwór pozostaje pomarańczowy)
Bezbarwny składnik przygotowujemy roztwór zawiesiny skrobiowej: 1 łyżeczkę mączki ziemniaczanej
rozpuszczamy w 100 ml gorącej wody. Wlewamy do jakiegoś pojemnika 5ml zawiesiny i dolewamy 50
ml wody utlenionej oraz łyżkę zimnej wody. Im więcej dodamy witaminy, tym dłuższy jest czas
przemiany roztworu z pomarańczowego na czarny. Do białego preparatu dolewamy pomarańczowy.
19. Jajo w butelce
Sprzęt: duża butelka po Kubusiu, zapałki, ugotowane i brane jajko na twardo.
Przebieg: wkładamy zapaloną zapałkę (długa) do butelki następnie nakładamy jajko na szyjkę butelki.
Obserwacja: Zapałka ogrzewa cząsteczki powietrza w butelce, przez co odsuwają się od siebie i nieco
powietrza uchodzi z butelki. Gdy płomień gaśnie, cząsteczki powietrza się ochładzają i zbliżają do
siebie. W normalnych warunkach powietrze z zewnątrz dopełniłoby butelkę, jednak na przeszkodzie stoi
jajko. Ciśnienie powietrza na zewnątrz butelki jest tak duże, że wciska jajko do wewnątrz.
HODOWLE
1. MIKROORGANIZMY
1) Pierwotek – należy go pobrać z kory starych drzew i starych drewnianych płotach od północnej
strony
2) Skrętnica – glon jednokomórkowy żyjący w koloniach
3) Okrzemki (glony ) – należy zeskrobać brunatny nalot ze ścianek akwarium
4) Euglena zielona tzw. klejnotka – przestała woda z kwiatków ciętych lub należy pobrać próbkę mułu
5) Pantofelek – garść siana zalać 1 litrem wrzącej wody, następnie po kilku dniach dolewamy trochę
wody ze stawu. Hodowla trwa około 3 tygodni. Dobra rada: aby dokonać obserwacji mikroskopowej
należy na szkiełko nałożyć kilka włókien waty, wówczas pantofelek nie będzie znikał nam
z obiektywu.
2. Stułbia – zbieramy ją we wrześniu z rowów melioracyjnych
13
Program „Koła ekologicznego” dla klas IV-VI -opracowany przez mgr Hannę Kopeć
3. Grzyby- pleśniak – resztki zwilżonego chleba, gotowanego ziemniaka zamknąć w słoiku i postawić na
dwa dni w ciepłym i ciemnym kącie.
4. Owady – patyczaki – jako pokarm należy zerwać liście jeżyn i malin. Na okres zimowy można je
zamrozić. Można ponadto podawać bluszcz, mniszka lekarskiego, liście trzykrotki, sałatę i startą
marchew.
5. Żółwie wodno lądowe – akwarium z wysepką, karma dla żółwi
6. Świnki morskie –obszerna klatka wyłożona trocinami, karma: suchy chleb, trawa, buraki, marchew,
ziarno zbóż.
Każda hodowla musi być zaopatrzona w etykietę
Gatunek:
Data założenia hodowli
Czas trwania hodowli
Cel hodowli:
Miejsce pochodzenia
Warunki hodowli:
Wymagania
Rodzaj pokarmu
Opiekun:
LITERATURA
1. „Dlaczego? Odpowiedzi na pozornie łatwe pytania” Anna Michalak, Maria Szaraf; Centrum Edukacji
Dziecięcej
2. „Ekologia. Poznaj jej prawa i reguły”
3. „Tajemnice Natury. Encyklopedia przyrodnicza” Świat Książki
4. ‘ABC przyrody pytaniach i odpowiedziach” Przegląd Readers Digest
5. „Gry dydaktycze” Danuta Cichy; ISBN
6. „Księga przyrody” Grzegorz Baś, Maria Eskreys, Katarzyna Śnigórska’ Wydawnictwo Oleksiejuk
7. „Encyklopedyczny słownik sozologiczny (ochrony środowiska)” Wydawnictwo CPPGSMiE PAN
8. „Ptaki Polski” Jan Sokołowski; WSiP
9. „Biologia – ilustrowany słownik szkolny” David Burnie; MUZA S.A.
10. „Ochrona środowiska – księga Eko testów do pracy w szkole i w domu” Manfred Hafner; Polski Klub
Ekologiczny
11. „Szkolny atlas geografii Polski” Robert Szewczyk, Radosław Przebitkowski; Centrum Edukacji
Dziecięcej
PRZYKŁADOWE KONSPEKTY ZAJĘĆ
Scenariusz nr 1
TEMAT: Jak oszczędzać zasoby przyrody? Gospodarka odpadami.
Cel ogólny: Kształtowanie proekologicznych postaw uczniów wobec zasobów przyrody.
14
Program „Koła ekologicznego” dla klas IV-VI -opracowany przez mgr Hannę Kopeć
Uczeń:
 zna i rozumie pojęcia- odpady, recykling, biodegradacja,
 dostrzega zależność między działaniami człowieka a stanem środowiska,
 dokonuje oceny oddziaływań człowieka na środowisko naturalne,
 jest przekonany o potrzebie oszczędzania zasobów przyrody,
 przyjmuje postawę świadczącą o poczuciu odpowiedzialności za stan środowiska, planuje
i podejmuje działania ekologiczne związane z racjonalną gospodarką odpadami.
 Zna i stosuje zasady segregacji odpadów
Metody pracy: pogadanka, ćwiczenie interakcyjne, działanie praktyczne, burza mózgów, meta plan, projekt
długofalowy
Formy pracy: zbiorowa, indywidualna, grupowa.
Materiały dydaktyczne: podręcznik, magnetyczne elementy – segregacja odpadów ćwiczenie -Internet,
tablica interaktywna, worek pełen różnorodnych odpadów, trzykomorowy pojemnik z lupami do
biodegradacji.
Przebieg lekcji:
I. Część wstępna
1. Sprawy organizacyjno porządkowe. Sprawdzenie pracy domowej.
2. Przeprowadzenie pogadanki w poszukiwaniu odpowiedzi na pytania:
a) Człowiek wykorzystuje zasoby dla zaspokojenia swoich potrzeb, dla swojej wygody, ale przy okazji
produkuje dużo śmieci (odpadów).
b) Z czym kojarzy Ci się słowo „ŚMIECI” lub „ODPADY”?
Nauczyciel zapisuje na tablicy słowo ŚMIECI lub ODPADY, uczniowie metodą burzy mózgów dopisują
wyrazy kojarzące się z tym słowem.
Większość ludzi uważa, że nie ma wpływu na ilość śmieci. Wydaje im się, że jeśli wyrzucili śmieci do
kosza, to zrobili wszystko, co trzeba zrobić. Czy mają rację?
Nie. Bardzo dużo odpadów nie pleśnieje, nie gnije i nie rozkłada się. Pozostają w takiej formie, w jakiej
zostały wyrzucone. Dlatego śmieci i ich trujące wydzieliny są groźne dla środowiska.
c) Co należy zrobić, aby uporać się z tym problemem?
Należy sortować śmieci, czyli wrzucać je do oddzielnych pojemników z przeznaczeniem na papier, szkło,
plastik, złom i inne odpady, po to, by mogły po przerobieniu być ponownie wykorzystane.
II. Część zasadnicza
1. Nauczyciel zapisuje na tablicy słowa recykling, biodegradacja i ich znaczenie. (Recykling jest to
ponowne wykorzystanie odpadów). – uczniowie zapisują zdanie do zeszytu.
2. Uczniowie tworzą metaplan wykorzystując magnetycze części na tablicy zielonej
Ćwiczenie interaktywne – http://learningapps.org/740851 (uczniowie mają za zadanie wrzucić śmieci do
odpowiednich pojemników)
3. Szukanie odpowiedzi na pytania:
a) Jak jest?
Śmieci w lasach, przy drogach, wokół śmietników, na podwórkach.
15
Program „Koła ekologicznego” dla klas IV-VI -opracowany przez mgr Hannę Kopeć
b) Dlaczego tak jest?
Brak świadomości ludzi, że śmieci nam szkodzą.
Brak zasad kulturalnego zachowania się.
Brak nawyków ekologicznych.
Brak pieniędzy na inwestycje ekologiczne (sortownie).
c) Jak powinno być?
Segregacja odpadów.
d) Co należy zmienić, aby było tak, jak powinno być?
Zwiększyć liczbę pojemników do sortowania odpadów.
Zwiększyć liczbę zakładów przemysłowych wykorzystujących do produkcji odpady.
Nie zostawiać po sobie śladu pobytu.
III. Część podsumowująca.
1. Nauczyciel podkreśla znaczenie segregacji odpadów. Mobilizuje do segregacji nie tylko w szkole, ale
również w swych gospodarstwach domowych. Zachęca, by do segregacji odpadów uczniowie
włączyli wszystkich domowników.
2. Posegreguj rozsypane śmieci (uczniowie zbierają wysypane śmieci i segregują je do poszczególnych
pojemników)
3. Zadanie pracy domowej:
Napisz, w jaki sposób odbywa się segregacja odpadów w twoim domu.
IV. Zakończenie lekcji
1. Przygotowanie projektów – dwie grupy przygotowują po trzy dowolnie wybrane odpady po jednym z
grupy: tworzyw sztucznych, odpadów organicznych, papier lub szkło. Następnie uczniowie wkładają
wybrane odpady do trzykomorowego pojemnika do biodegradacji. Zadaniem grup jest systematyczna
obserwacja (przez okres jednego miesiąca) odpadów umieszczonych w komorach. Ocenie będzie
podlegała dokumentacja prowadzonych obserwacji, rysunki poglądowe oraz wyciągnięte wnioski.
2. Ocena aktywności uczniów
3. Ewaluacja – Buźka zadowolenia – uczniowie wybierają spośród trzech rodzajów buzię, która
odzwierciedla ich zadowolenie z uczestnictwa w zajęciach.
4. Pożegnanie
Opracowała mgr Hanna Kopeć
Nauczyciel Szkoły Podstawowej
im. Jana Pawła II w Witowie
16
Program „Koła ekologicznego” dla klas IV-VI -opracowany przez mgr Hannę Kopeć
Scenariusz nr 2
Cykl tematyczny: Ciekawe doświadczenia
Temat: Napięcie powierzchniowe
Formy pracy: grupowa, indywidualna
Metody: pokaz, doświadczenie - eksperyment, pogladowa, problemowa
Organizacja pracy: praca przy ławkach uczniowskich -złączone po dwie oraz w eksperymentarium przy
stole do doświadczeń
Cz. I
Samodzielne wykonanie znanych doświadczeń.
Praca w grupach dwu lub trzyosobowych.
Każda grupa otrzymuje: 1 kolbę, 1 szalkę Petriego, długie wykałaczki, paczkę zapałek, wodę
utlenioną i trochę drożdży. Sodę oczyszczoną, łyżka plastikowa, ocet, menzurkę , świeczkę
zapachową.
Cz. II praca przy stole doświadczeń
1. Wprowadzenie do tematu: dzisiaj zapoznamy się z zagadnieniem napięcia powierzchniowego.
Napięcie powierzchniowe to zjawisko fizyczne występujące na styku powierzchni cieczy z ciałem stałym,
gazem lub inną cieczą, dzięki któremu powierzchnia ta zachowuje się jak sprężysta błona.
2. Doświadczenie 1
„Uciekający pieprz” pomoce: talerzyk, woda, pieprz, wacik umoczony w płynie do naczyń
3. Doświadczenie 2
„Papierowa łódka i wirujące S” pomoce: brytfanna, woda, płyn do naczyń, papierowe elementy
4. Doświadczenie 3.
„Tornado kolorów” pomoce: talerzyk, mleko, kolorowe tusze, pipeta, wacik z płynem do naczyń
5. Doświadczenie 4.
„Pływająca szpilka i spinacz” pomoce: kubek, woda, szpilka, spinacz, papier toaletowy
6. Doświadczenie 5.
„woda, która się nie wylewa” pomoce: malutki słoiczek, woda, pipeta
7. Doświadczenie 6
„Skaczące bańki” pomoce: płyn z gliceryną, rękawiczki wełniane, słomka na końcu rozcięta na
czworo.
Cz. III
Sztuczka z atramentem – zadanie problemowe do domu pomoce dwa słoiczki, jeden z gorącą wodą
drugi z zimną, tusz niebieski, pipeta, ocet
Zadanie do wykonania: dlaczego niebieski tusz w gorącej wodzie stracił swoją barwę, a po dodaniu
octu wodę ponownie zabarwił?
17
Program „Koła ekologicznego” dla klas IV-VI -opracowany przez mgr Hannę Kopeć