drodzy rodzice dziecka leworęcznego ii

DRODZY RODZICE DZIECKA LEWORĘCZNEGO!!!
Oto podstawowe zasady które pomogą Wam kształtować
gotowość do pisania Waszego dziecka
1.Właściwa postawa wobec leworęczności
• Leworęczność jak praworęczność jest naturalnym przejawem
dominacji jednej z półkul ( poza szczególnymi wypadkami nie
jest to powód do niepokoju i przeuczania dziecka na prawą rękę)
• Nie jest wskazane ani nadmierne ochranianie tych dzieci ani
tworzenie klimatu wyjątkowości czy odmienności, który
powoduje, że dziecko czuje się gorsze od innych lub na
,,specjalnych prawach” a to może powodować wyobcowanie ze
środowiska kolegów
2.Wczesna diagnoza leworęcznego dziecka
• Konieczna jest możliwie wczesna diagnoza, najpierw obserwacja
w wieku poniemowlęcym i przedszkolnym a następnie badanie
diagnostyczne w 5-6 r.ż., które obejmuje ocenę lateralizacji,
motoryki rąk, orientacji w schemacie ciała i przestrzeni,
orientacyjną ocenę poziomu rozwoju umysłowego i osobowości
dziecka, ze zwróceniem uwagi na występujące zaburzenia
towarzyszące lewo lub oburęczności
3.Trafna decyzja co do dalszego postępowania z dzieckiem
leworęcznym
Zasady, którymi powinno się kierować przy podejmowaniu
decyzji o dalszych losach dziecka:
• Nie przeuczamy dzieci:
- lewostronnie zlateralizowanych
- oburęcznych i lewoocznych
- o wczesnych przejawach lateralizacji i silnym stopniu przewagi
lewej ręki
- mało sprawnych motorycznie
- opóźnionych w rozwoju umysłowym
- u których występują zaburzenia tj. jąkanie, objawy nerwicowe,
objawy pisma zwierciadlanego podczas pisania prawą ręką
- nie akceptujących prób przeuczania
• Próby przeuczania na prawą rękę mogą być podejmowane w
przypadku:
- dzieci oburęcznych i dzieci o słabej przewadze ręki lewej
- dzieci oburęcznych i jednocześnie prawoocznych
- dzieci prawidłowo rozwiniętych umysłowo, wykazujących
dobrą sprawność ruchową prawej ręki i nie przejawiających
dodatkowych zaburzeń mowy i zaburzeń o charakterze
emocjonalnym
-przy pełnej akceptacji prób przeuczania przez samo
dziecko!
4.Prawidłowa postawa ciała dziecka leworęcznego podczas pisania
• Podczas pisania i rysowania dziecko siedząc przy stole powinno
mieć obie stopy oparte o podłogę a przedramiona o stół, plecy
wyprostowane tak, aby centralna oś ciała(linia kręgosłupa) była
pionowa; należy dbać, aby głowa i górna część tułowia nie
odchylały się od tej osi
• Tułów nie powinien opierać się o ławkę, zapewniając swobodę
ruchów rąk
• Dziecko leworęczne siedząc w ławce szkolnej powinno mieć
sąsiada po swojej prawej stronie- ręka, która pisze znajduje się
na zewnątrz i tym samym zapobiega to nieumyślnemu zderzeniu
dominujących rąk obydwojga dzieci i zapewnia im swobodę
ruchów
• Najlepiej gdy światło pada na zeszyt dziecka z przodu lub z
prawej strony; w klasie dziecko powinno siedzieć w środkowym
rzędzie, gdzie światło jest najbardziej rozproszone i nie daje zbyt
widocznego cienia
5.Właściwe położenie zeszytu
Najbardziej optymalne położenie zeszytu podczas pisania dla
leworęcznego dziecka jest następująca;
• Zeszyt w czasie pisania powinien znajdować się w pewnej
odległości od ciała osoby piszącej, a tym samym od brzegu
stołu czy ławki; dzięki temu jest możliwe oparcie na ławce
całego przedramienia piszącej ręki
• Zeszyt leworęcznego dziecka powinien być ułożony na ławce
ukośnie, nachylony w prawą stronę- oznacza to, że lewy górny
róg jest skierowany ku górze, zaś prawy górny róg ku dołowi;
dziecko powinno dowolnie regulować kąt nachylenia zeszytu,
nawet tak dalece, że może on znajdować się w położeniu
niemal pionowym do krawędzi ławki; przy takim ułożeniu
zeszytu dziecko kreśli litery w liniaturze w kierunku z góry ku
dołowi duży kąt nachylenia zeszytu pozwala dziecku
kontrolować wzrokiem czynność pisania- gdy zeszyt jest
ułożony przez długi czas równolegle do krawędzi ławki
dziecko zamiast obrócić zeszyt skręca tułów w lewą stronę i
tym samym krzywi kręgosłup
• Zeszyt powinien się znajdować nieco na lewo od osi ciała
leworęcznego dziecka; zapewnia to swobodę ruchu piszącej
lewej ręce- dzięki temu przesuwa się ona płynnym ruchem od
strony lewej ku osi ciała- centralne ustawienie zeszytu
powoduje konieczność przekraczania osi ciała , ograniczenie
swobody ruchów i kontroli wzrokowej a tym samym prowadzi
do skrzywienia kręgosłupa
6.Prawidłowy sposób trzymania pióra
Od pierwszych prób wykonywania przez leworęczne dziecko
czynności graficznych zwracamy uwagę na następujące sprawy:
• Chwyt ołówka, pióra powinien być poprawny- leworęczne
dziecko trzyma ołówek i pióro w trzech palcach: pomiędzy
kciukiem i lekko zgiętym palcem wskazującym, opierając go na
palcu środkowym
• Ręka trzymająca pióro powinna znajdować się w odległości
około 2cm od powierzchni papieru; trzymanie pióra zbyt nisko
sprawia, że dziecko ma trudności ze śledzeniem napisanego
tekstu, pisze więc z głowa zawieszona nad zeszytem często
przekrzywiając ja na bok
• Zanim dziecko leworęczne zacznie posługiwać się piórem
byłoby najlepiej, aby naukę pisania rozpoczęło od posługiwania
się ołówkiem- ułatwi to: prawidłowe ułożenie zeszytu,
organizację ruchów podczas pisania od strony lewej do prawej;
prawidłowy chwyt możemy także kształtować dzięki
zastosowaniu specjalnej nasadki na pióro lub długopis- można je
kupić w sklepach z artykułami dla osób leworęcznych- także
przez Internet
7. Prawidłowy układ dłoni, nadgarstka i przedramienia
Prawidłowy układ dłoni, nadgarstka i przedramienia
leworęcznego dziecka powinien być podczas pisania następujący:
• Dłoń wraz z nadgarstkiem stanowi przedłużenie przedramienia
(układ liniowy)
• Brzeg dłoni, nadgarstka i ramię opierają się cały czas o stół
i zeszyt, na którym pisze dziecko i przesuwają podczas pisania
• Koniec pióra powinien być skierowany ku lewemu
przedramieniu a dokładniej znajdować się w połowie odległości
między ramieniem a łokciem
• Podczas pisania przedramię lewej ręki powinno być mniej
więcej prostopadłe do liniatury zeszytu; ta pozycja jest jednak
możliwa tylko wówczas, gdy zeszyt jest ułożony po lewej
stronie od osi ciała i nachylony w prawo
• Dłoń i palce trzymając pióro powinny się znajdować poniżej
liniatury zeszytu, gdyż wówczas nie zasłaniają zapisywanego
tekstu i pozwalają na jego stałe kontrolowanie wzrokiem
8. Organizacja ruchów pisania
W procesie wdrażania prawidłowych ruchów podczas nauki
pisania leworęcznych dzieci jest wskazane:
• Dbanie o prawidłowe zapisywanie liter poprzez ćwiczenie
pisania liter zgodnie z obowiązującym wzorcem- ważne jest
utrwalenie nawyków ruchowych polegających na kreśleniu linii
pionowych z góry na dół i poziomych od lewej do prawej
• Trening w zakresie płynnego przesuwania ręki od lewej do
prawej krawędzi zeszytu- pomocne jest ułożenie zeszytu na lewo
od dziecka tak, by jego ręka zmierzała ku osi ciała
• Wdrażanie dziecka do opanowania płynnego przesuwania dłoni
po papierze podczas pisania kolejnych wyrazów, po to aby dłoń i
przedramię cały czas pozostawały w kontakcie z zeszytem a
tylko pióro unoszone było ku górze podczas zapisywania
znaków diaktrycznych i odrywane od papieru gdy dziecko
przechodzi do zapisywania następnego wyrazu
• Podczas przesuwania ręki z końca jednej linijki do początku
drugiej powinna przesuwać się dłoń i przedramię zaś łokiec
powinien opierać się na ławce w tym samym miejscu
• Ręka pisząca powinna przesuwać się od strony lewej ku prawejod zewnątrz ku osi ciała lecz bez jej przekraczania
Nieprawidłowe ruchy podczas pisania powinny być
korygowane!!!
9.Kontrola i regulowanie napięcia mięśniowego
Zbyt słabe napięcie mięśniowe objawia się w słabym nacisku na
ołówek a konsekwencją tego są mało czytelne rysunki i pismo-ślad
pozostawiony jes mało widoczny a linie bywaja zazwyczaj niepewne,
drżące i cienkie
Nadmierne napięcie mięśniowe wyraża się w całej sylwetce dziecka,
które jest przygarbione, przywarte do ławki, kurczowo trzyma ołówek
w palcach a czasem w całej dłoni i zbyt silnie naciska na ołówek co
powoduje łamanie grafitu, dziurawienie kartki lub wyginanie stalówki
w piórze takiemu napięciu towarzyszą współruchy- czyli ruchy
mimowolne tj. wysuwanie języka podczas pisania, gryzienie warg;
jeśli dziecko nie nadąża za klasa i towarzyszą mu reakcje lękowe
może wystąpić reakcja nerwicowa, bolesny skurcz mięśni tzw. Skurcz
pisarski
Należy dbać o to, aby:
• Dziecko leworęczne potrafiło sobie uświadomić własne napięcie
mięśniowe
• Umiało świadomie kontrolować i regulować swe napięcie
mięśniowe
• Napięcie ograniczało się do pracy potrzebnych grup mięsni bez
nie potrzebnego włączania grup mięśni, które nie uczestniczą w
danej czynności
10. Koordynacja ruchów obu rąk
• W procesie pisania uczestniczą obie górne kończynywspółdziałają ze sobą, ręka wiodąca pisze zaś druga:
przytrzymuje zeszyt, aby nie poruszał się podczas pisania,
przesuwa zeszyt ku górze w miarę jak dziecko pisze w kolejnych
linijkach i zmierza ku dołowi kartki; dzięki temu ręka wiodąca
jest stabilna
Ważne jest nie tylko usprawnianie ręki dominującej lecz także
ćwiczenie precyzji ruchów każdej z rąk oraz rozwijanie ich
współdziałania ze sobą podczas czynności wymagających ich
współpracy!!!
11. Współdziałanie oka i ręki
Warunkiem poprawnego zapisu, szybkiego tempa i dobrego
poziomu graficznego pisma jest śledzenie wzrokiem czynności
pisania- powstającego zapisu i ruchu ręki!
Zaburzenia tego procesu mogą wynikać z: nieprawidłowego
funkcjonowania wzroku i motoryki ( konsekwencją jest wolne tempo
pisania, niski poziom graficzny pisma i błędy w pisaniu);
skrzyżowania oka i ręki( konsekwencją może być dysleksja lub
dysortografia)
W celu dobrej współpracy ręki i oka podczas pisania ważne jest:
• Usprawnianie współdziałania czynności ruchowych lewej ręki i
wzroku poprzez ćwiczenia
• Rozwijanie współdziałania ręki i okaz znajdujących się po tej
samej stronie; u dzieci oburęcznych należy usprawniać rękę
która znajduje się po stronie oka dominującego
• Umożliwianie ciągłego śledzenia wzrokiem czynności pisania
dzięki poprawnej pozycji ręki piszącej, zeszytu, właściwego
położenia palców i uchwytu pióra
Najważniejszą zasadą jest ta, która uznaje prawo dziecka
leworęcznego do posługiwania się lewą ręką!!!!!!
Opracowała Katarzyna Wodnicka-Sałacińska
Bibliografia:
1. Bogdanowicz Marta : Psychologia kliniczna dziecka w wieku
przedszkolnym. - Wyd. 2 popr.. - Warszawa : WSiP, 1991. - S. 129-142 :
Lateralizacja i jej zaburzenia.
2. Bogdanowicz Marta : Leworęczność u dzieci. - Wyd. 2. - Warszawa :
WSiP, 1992
3. Bogdanowicz Marta, Rożyńska Małgorzata : Lewa ręka rysuje i pisze.
Ćwiczenia przygotowujące do pisania dla dzieci leworęcznych (cz. 1,2,3)
- Gdańsk : Harmonia, 2003
4. Healey Jane : Leworęczność : Jak wychowywać leworęczne dziecko w
świecie ludzi praworęcznych. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo
Psychologiczne, 2004