MINISTERSTWO ZDROWIA PODSEKRETARZ STANU Adam

MINISTERSTWO ZDROWIA
PODSEKRETARZ STANU
Adam Fronczak
2008 -08- 1088 r.
Warszawa, dnia
MZ- ZP- D-077 -1197 4- 2/J C/08
Pani
Wanda Nowicka
Przewodniczaca Federacji
na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny
W odpowiedzi na skierowany do Ministra Zdrowia List Otwarty prezentujacy
Federacji
cesarskich
na rzecz Kobiet i Planowania
ciec
na
zyczenie",
na
Rodziny
wstepie
"w sprawie
pragne
stanowisko
zapowiadanego
zdementowa~
zakazu
informacje
jakoby
Ministerstwo Zdrowia planowalo wprowadzic taki zakaz.
Uprzejmie
informuje,
do administracyjnego
ze
Minister
ograniczenia
Zdrowia
uprawnien
nie
lekarzy
dysponuje
wynikajacych
uprawnieniami
z ustawy
z dnia
5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r.
Nr 226, poz. 1943, ze zm.). W ustawie tej zostaly okreslone zasady i warunki wykonywania
zawodu lekarza. Zgodnie z postanowieniami
art. 2 ust. 1 tej ustawy, wykonywanie zawodu
lekarza polega na udzielaniu przez osobe posiadajaca wymagane kwalifikacje, potwierdzone
odpowiednimi
zdrowia,
udzielaniu
dokumentami,
rozpoznawaniu
porad
swiadczen
chorób
lekarskich,
zdrowotnych,
i zapobieganiu
a takze wydawaniu
w szczególnosci:
im, leczeniu
opinii
badaniu
i rehabilitacji
i orzeczen
lekarskich.
stanu
chorych,
Prawo
wykonywania zawodu przyznaje okregowa rada lekarska osobom, które spelniaja wymagania
okreslone w art. 5 ust. 1, wymienionej wczesniej ustawy. Zgodnie z art. 4 tej ustawy, lekarz
ma obowiazek
wykonywac zawód, zgodnie ze wskazaniami
aktualnej wiedzy medycznej,
dostepnymi mu metodami i srodkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie
z zasadami etyki zawodowej oraz
Z
nalezyta starannoscia.
Zgodnie z postanowieniami
art. 34 ust 1 i 2 wymienionej ustawy ,,Lekarz moze wykonac
zabieg operacyjny albo zastosowac metode leczenia lub diagnostyki stwarzajaca podwyzszone
ryzyko dla pacjenta, po uzyskaniu jego pisemnej zgody. Przed wyrazeniem zgody przez
pacjenta w sytuacji, o której mowa w ust. 1, lekarz ma obowiazek udzielenia mu informacji
zgodnie z art. 31". Przywolany artykul 31 ust. 1 ustawy stanowi, ze ,,Lekarz ma obowiazek
udzielac pacjentowi lub jego ustawowemu przedstawicielowi przystepnej informacji o jego
stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz mozliwych metodach diagnostycznych,
leczniczych, dajacych sie przewidziec nastepstwach ich zastosowania albo zaniechania,
wynikach leczenia oraz rokowaniu". Tak wiec,
zgodnie
z postanowieniami
ustawy
o zawodach lekarza i lekarza dentysty, lekarz podejmuje decyzje o wyborze odpowiedniej
metody
postepowania
nastepstwa
leczniczego
zastosowanej
metody.
w oparciu
o stwierdzone
Podejmowanie
przez
wskazania
lekarza
i ewentualne
dzialania
niezgodnego
ze wskazaniami medycznymi stanowiloby blad w sztuce lekarskiej.
Informuje, ze w ostatnich dniach ukazalo sie szereg publikacji dotyczacych problemu "ciec
cesarskich na zyczenie", zawierajacych
tendencyjne
i niesprawdzone
informacje na temat
dzialan prowadzonych przez Ministerstwa Zdrowia, zwiazanych z wymienionym problemem.
Chcialbym poinformowac,
ze aktualnie trwaja prace Zespolu powolanego
przez Ministra
Zdrowia zarzadzeniem z dnia 31 pazdziernika 2007 r. w sprawie powolania Zespolu do spraw
opracowania standardu opieki okoloporodowej (Dz. Urz. Min. Zdrow. Nr 16, poz. 90,
z pózno zm). Celem tego Zespolu jest opracowanie
aktu prawnego, okreslajacego
postepowania
i
medycznego
w
okresie
porodu
pologu.
Swiadczenia
standard
wynikajace
z opracowanego standardu beda w pelni finansowane ze srodków publicznych.
W toku dotychczasowych
prac Zespolu
ustalono,
ze ze wzgledu
na specyfike
opieki
zdrowotnej w okresie ciazy, porodu i pologu, niezbedne jest opracowanie 4 standardów, tzn.:
opieki nad kobieta ciezarna, opieki okoloporodowej
kobieta w pologu oraz opieki nad noworodkiem.
nad kobieta podczas porodu, opieki nad
Trzy ostatnie standardy beda mogly byc
wydane na podstawie delegacji art. 9 ust. 3 ustawy o zakladach opieki zdrowotnej, natomiast
standard dotyczacy opieki nad kobieta w ciazy zostanie wdrozony w trybie nowelizacji
rozporzadzenia
Ministra Zdrowia w sprawie zakresu swiadczen opieki zdrowotnej, w tym
badan przesiewowych, oraz okresów, w których te badania sa przeprowadzane (Dz. U.
Nr 276, poz. 2740). Aktualnie jest uzgadniana
rozporzadzenia,
okreslajacego
szczególowy
tresc zalacznika do wyzej wymienionego
zakres
2
profilaktycznych
swiadczen
opieki
zdrowotnej
u kobiet w okresie ciazy wraz z okresami
zakonczenia
prac majacych
na celu opracowanie
ich przeprowadzania.
projektu
Termin
standardu porodu jest scisle
zwiazany z pracami (funkcjonujacego niezaleznie) zespolu ekspertów Polskiego Towarzystwa
Ginekologicznego,
opracowujacego
rekomendacje
postepowania
medycznego
podczas
porodu. Zgodnie z informacja przekazana nam przez Wiceprezesa Polskiego Towarzystwa
Ginekologicznego,
akceptacja aktualnie opracowywanych
rekomendacji, tego Towarzystwa,
planowana jest na wrzesien biezacego roku.
Ze wzgledu na aktualny stan prac ww. Zespolu, aktualnie nie jest mozliwe przesadzanie
o ostatecznym ksztalcie opracowywanych
standardów. Nalezy jednakze stwierdzic, ze sposób
rozwiazania ciazy jest jednym z elementów opieki okoloporodowej,
bedacych przedmiotem
zainteresowania Zespolu.
Odnoszac sie do sposobu rozstrzygania o sposobie leczenia, w tym takze prowadzenia ciazy
oraz porodu,
towarzystwa
biezacego
chcialbym
poinformowac,
medyczne, opracowujac
roku
Polskie
rekomendacje
dotyczace
w
wydaniu
majowym
Rekomendacje
ze znaczaca
odpowiednie
Towarzystwo
ciecia
role w tym wzgledzie
rekomendacje.
Ginekologiczne
cesarskiego.
"Ginekologii
Polskiej"
sa wyrazem merytorycznego
W pierwszym pólroczu
opracowalo
Rekomendacje
(Ginekol
spelniaja
i
zaakceptowalo
te zostaly
opublikowane
Pol.
2008,
79,
378-384).
stanowiska ekspertów Polskiego Towarzystwa
ginekologicznego w tej sprawie. Dotycza one:
- wskazan do ciecia cesarskiego,
- rodzajów ciec cesarskich,
- metod znieczulenia do ciecia cesarskiego,
- porodu po cieciu cesarskim,
- ciecia cesarskiego na zyczenie, bez wskazan medycznych,
- formularza swiadomej zgody pacjentki na ciecie cesarskie.
Odnosnie ciec cesarskich na zyczenie, Polskie Towarzystwo
Ginekologiczne
przedstawilo
stanowisko stwierdzajace, ze ,,Decyzja o chirurgicznym wkroczeniu w jame brzuszna powinna
nalezec wylacznie do lekarza specjalisty ginekologa-poloznika,
posiadanym
doswiadczeniu
klinicznym
oraz doglebnej
który opierajac sie na wiedzy,
analizie indywidualnej
sytuacji -
wybiera rozwiazanie najbardziej korzystne dla zdrowia i zycia pacjentki oraz jej dziecka.".
3
W konkluzji stanowiska w tej sprawie, Polskie Towarzystwo Ginekologiczne stwierdza, iz "nie
rekomenduje wykonywania ciec cesarskich na zyczenie, bez wskazan medycznych".
Przedstawiajac
powyzsze
informacje,
pragne
równiez
poinformowac,
ze
glównymi
przyczynami umieralnosci niemowlat sa przede wszystkim choroby okresu okoloporodowego
(51 % ogólnej liczby zgonów noworodków) oraz wady rozwojowe (31 % ogólnej liczby zgonów
noworodków). Inne czesto wystepujace przyczyny zgonów noworodków to: choroby zakazne
i pasozytnicze,
choroby ukladu oddechowego
chorób okresu okoloporodowego,
oraz zewnetrzne przyczyny zgonów. Sposród
majacych najwiekszy
wplyw na umieralnosc
niemowlat,
najczesciej wystepujacym jest skrócone trwanie ciazy oraz niedotlenienie wewnatrzmaciczne.
Natomiast
najczesciej
wskaznika
umieralnosci
noworodków
wystepujacymi
niemowlat
wadami
rzutuje
przede
w okresie okoloporodowym,
przedwczesnych.
okoloporodowej.
Instytut
sa wrodzone
zwiazany
Matki i Dziecka
prowadzi
wady
wszystkim
serca. Na wysokosc
wysoki
z czestoscia
odsetek
wystepowania
zgonów
porodów
systematyczna
analize umieralnosci
Analiza ta wskazuje, ze umieralnosc okoloporodowa
lub martwe urodzenia
noworodków sa scisle zwiazane z bardzo niska lub niska masa urodzeniowa noworodka.
W zwiazku z powyzszym
nieuprawnione
jest stwierdzenie
(zawarte w Liscie Otwartym)
wskazujace, ze cesarskie ciecia przyczynily sie do obnizenia smiertelnosci okoloporodowej.
Ponadto Swiatowa Organizacja Zdrowia uchwalila zalecenia dotyczace opieki okoloporodowej
(Fortaleze w Brazylii, kwiecien 1985 r.). Zgodnie z tym zaleceniami"W
najnizszy odsetek smierci okoloporodowej,
krajach, w których jest
odsetek cesarskich ciec wynosi mniej niz lO%.
W zadnym rejonie geograficznym odsetek cesarskich ciec nie powinien przekraczac 10 -15%".
W Polsce odsetek cesarskich ciec systematycznie
wiec
wiazanie
liczby
ciaz
zakonczonych
wzrasta i obecnie wynosi blisko 30%. Tak
cieciem
cesarskim
ze
stopniem
cywilizacyjnego jest równiez nieuprawnione.
Adam Fronczak
4
rozwoju