Scenariusz lekcji - Gimnazjum Miejskie nr 2 w Mińsku Mazowieckim

AUTOR – Izabela Saganowska
KONSPEKT LEKCJI OTWARTEJ
III etap edukacyjny – gimnazjum
Przedmiot – język polski
Klasa – III
TEMAT: Zrozumieć bohatera literackiego.
CELE OGÓLNE:
- kompetencje kluczowe – porozumiewanie się w języku ojczystym, umiejętność
rozwiązywania problemów w twórczy sposób, kompetencje społeczne;
- podstawa programowa:
 z zakresu szkoły podstawowej – II. Analiza i interpretacja tekstów kultury.
2. Analiza:
10) uczeń charakteryzuje i ocenia bohaterów.
 z zakresu gimnazjum - II. Analiza i interpretacja tekstów kultury.
3. Interpretacja:
1) uczeń przedstawia propozycję odczytania konkretnego
tekstu kultury i uzasadnia ją.
CELE OPERACYJNE:
- uczeń potrafi poddać szczegółowej analizie działanie, postępowanie wybranego bohatera
literackiego,
- uczeń charakteryzuje bohatera literackiego,
- uczeń kształci umiejętności społeczne (pracy w grupie).
PRZEBIEG ZAJĘĆ:
1. Część wprowadzająca (ok. 10 minut):
a) czynności organizacyjne,
b) określenie celu lekcji,
c) prezentacja metody drzewka ambitnego celu.(załącznik nr 1)
2. Część zasadnicza (ok. 30 minut):
a) wyjaśnienie reguł gry lekcyjnej :
- podział klasy na grupy – tworzymy 5 grup, uczniowie samodzielnie zgłaszają się do pracy
nad konkretnym bohaterem literackim; przygotowują drzewko ambitnego celu bohatera
literackiego;
- przydział punktów: 5 pkt. – grupa, która wybierze Harpagona; 6 pkt. – grupa, która wybierze
Rejenta Milczka lub Cześnika Raptusiewicza (załącznik nr 2); 7 pkt. – grupa, który
samodzielnie wybierze innego niż wskazany bohatera literackiego;
- zasady gry – każda grupa ma 15 minut na przygotowanie drzewka ambitnego celu
wybranego bohatera na papierze pakowym markerami; skorzystanie z pomocy nauczyciel – 1
raz bez utraty punktów, każdy kolejny raz – odejmujemy 1 pkt.;
- prezentacja prac na forum klasy – każda grupa może otrzymać max. 5 punktów od jury
(wybranego spośród nauczycieli obserwatorów); za uzasadnioną krytyczną uwagę lub
wprowadzenie dodatkowego, cennego elementu do pracy innej grupy zgłaszająca uwagę
grupa otrzymuje 1 pkt.;
- punktami mogą być, np. cukierki, batony, lizaki ;
- grupy, który uzyskały największą ilość punktów otrzymują oceny bdb. (5);
b) praca na realizacją projektów i prezentacja ich na forum klasy,
c) ocena praca, przyznanie grupom punktów.
3. Część podsumowująca (ok. 5 minut)
a) podsumowanie zajęć – swobodne odpowiedzi na pytanie, czego się dziś nauczyliśmy;
b) praca domowa ( do wyboru jedno polecenie) (załącznik nr 3)
 Wybierz dowolnego bohatera literackiego, zapisz pięć jego cech i je uzasadnij,
odwołując się do treści lektury (w formie tabelki):
Cecha bohatera
1.
2.
3.
4.
5.

Uzasadnienie cechy
Przygotuj drzewko ambitnego celu wybranego bohatera.
ZAŁĄCZNIK NR 1
Ambitny cel trzecioklasisty – dostać się do wymarzonej szkoły.
Przeszkody
1. Egzaminy gimnazjalne.
Cele pośrednie
- osiągnąć jak najwyższe wyniki
z egzaminów gimnazjalnych;
2. Oceny na świadectwie.
- zawalczyć o jak najwyższą
średnią na świadectwie
końcowym;
3. Duży wybór szkół
ponadgimnazjalnych.
- określić predyspozycje i
zainteresowania;
- wybrać szkołę;
4. STRES!!! I zmęczenie
- pokonać stres egzaminacyjny
- nie doprowadzić do
nadmiernego, wyczerpującego
zmęczenia organizmu;
Działania
- wziąć udział w Maratonie
Wiedzy;
- wybrać jedne zajęcia
dodatkowe i systematycznie na
nie uczęszczać;
- sprawdzić, z jakich
przedmiotów oceny mają
znacznie przy rekrutacji;
- wypracować 5 na świadectwie
z historii – przygotować
jednodniówkę z okazji rocznicy
historycznego wydarzenia;
wziąć udział w konkursie
historycznym;
- wziąć udział w zajęciach
zawodoznawczych z
pedagogiem szkolnym i
psychologiem z poradni
psychologiczno-pedagogicznej;
- wybrać się na Giełdę Szkół;
- rozmawiać ze znajomymi
starszymi kolegami i
koleżankami;
- wybrać się na dzień otwarty
do wybranych szkół;
- świętować małe sukcesy (np.
pozwalać sobie na ciacho z
przyjaciółmi z okazji „piątki”);
- racjonalnie się odżywiać
(energetyczne śniadanie to
podstawa, nie przejadać się na
kolację, zamiast batona na
odstresowanie – orzechy i
owoce);
- raz w tygodniu przez godzinę
pływać lub biegać;
- wyznaczyć sobie dzienne
limity nauki (np. mam dwie
godziny na odrobienie
wszystkich lekcji);
ZAŁĄCZNIK NR 2
Ambitny cel Harpagona – posiadać pieniądze.
Przeszkody
5. Rozrzutne dzieci.
Cele pośrednie
- ograniczyć wydatki na dzieci
- pozbyć się dzieci
6. Utrzymanie służby.
- ograniczyć wydatki na
utrzymanie służby
7. Koszty utrzymania
domu.
- ograniczyć wydatki na dom
8. Konieczność wydania
przyjęcia dla Marianny.
- zminimalizować koszty
przyjęcia
9. Potencjalni złodzieje.
- zabezpieczyć pieniądze przed
kradzieżą
Działania
- wydać Elizę za Anzelma, bo
nie chce posagu;
- robić uwagi Kleantowi
dotyczące jego stroju;
- zatrudnić Jakuba na dwóch
stanowiskach (stangreta i
kucharza);
- nie kupować służbie nowych
ubrań, niech chodzą w starych;
- drukować kalendarz z
podwójną ilością postów;
- unikać płacenia służbie pensji;
- zakazać służbie porządnego
sprzątania, wycierania mebli,
żeby się nie niszczyły;
- nie karmić porządnie konia,
skoro nie jest wykorzystywany
do pracy;
- oszczędnie gospodarować
świecami, gasić zbędne
oświetlenie domu;
- nakazać służbie, by opieszale
obsługiwała gości – gość ma
dwukrotnie prosić o coś, by to
dostać;
- służący w dziurawych strojach
mają chodzić blisko ściany, żeby
nie było widać dziury i żeby nie
kupować nowych strojów;
- kucharz ma przyrządzić
potrawy jak najtańszym
kosztem (z niczego) i ograniczyć
menu;
- oddać do sklepu to, co
zostanie;
- zakopać szkatułkę z
pieniędzmi w ogrodzie;
- przeszukiwać podejrzanych o
kradzież;
- wobec wszystkich (także
domowników i samego siebie)
być nieufnym, kontrolować i
sprawdzać;
Ambitny cel Cześnika Raptusiewicza – dokuczyć sąsiadowi.
Przeszkody
1. Próba załatania dziury
w murze przez sąsiada.
Cele pośrednie
- nie dopuścić do załatania
dziury w murze;
2. Brak informacji o
działaniach sąsiada.
- poznać pomysły sąsiada,
dowiedzieć się, co knuje;
3. Nie przegrać!
- zrobić wszystko, co możliwe,
żeby wygrać spór z sąsiadem;
4. Brak umiejętności
knucia intryg.
- spróbować uknuć intrygę
przeciw sąsiadowi;
5. Brak majątku (połowa
zamku należy do Klary).
- wzbogacić się;
Działania
- wysłać służbę na czele z
Papkinem, by przepędziła
murarzy;
- grozić sąsiadowi dubeltówką;
- krzyczeć w stronę sąsiada,
zagrzewać do walki służących i
Papkina;
- wysłać Papkina na przeszpiegi;
- nie narażać się na
nieprzyjemności, wykorzystać
zależność Papkina i zmusić go
do roli posła;
- wyzwać sąsiada na pojedynek,
licząc na swoją żwawość i
umiejętność władania szablą;
- zmusić Klarę do ślubu z
Wacławem, żeby zrobić na
złość sąsiadowi;
- ożenić się z Podstoliną;
Ambitny cel Rejenta Milczka – dokuczyć sąsiadowi.
Przeszkody
1. Konserwatyzm sąsiada.
Cele pośrednie
- sprowokować sąsiada
konkretnym działaniem;
2. Przewaga sąsiada w
aktywnym działaniu.
- wykorzystać swoje atuty do
walki;
3. Plany małżeńskie
Cześnika.
- zburzyć szczęście sąsiada;
4. Opinia otoczenia.
- uchodzić za osobę pobożną;
5. Miłość Wacława i Klary.
- wybić synowi z głowy
małżeństwo z
Raptusiewiczówną;
Działania
- wysłać mularz, żeby naprawili
dziurę w murze dzielącym
zamek;
- spisać zeznania mularzy ( i
podać sąsiada do sądu;
- zrobić wszystko, żeby zeznania
były obciążające Cześnika;
- ożenić własnego syna z
wybranka Cześnika –
Podstoliną, nawet wbrew woli
Wacława;
- wykorzystać syna jako broń
przeciwko sąsiadowi;
- często powtarzać: „Niech się
dzieje wola nieba, z nią się
zawsze zgadzać trzeba”;
- udawać pokornego,
religijnego właściciela połowy
zamku;
- ożenić Wacława z Podstoliną;
- zawrzeć umowę finansową z
Podstoliną, płacąc jej za
małżeństwo z synem;
- wykorzystać władzę ojcowską,
by przekonać syna do ślubu;
ZAŁĄCZNIK NR 3
PRACA DOMOWA – Wykonaj jedno wybrane polecenie:
1) Wybierz dowolnego bohatera literackiego, zapisz pięć jego cech i je uzasadnij,
odwołując się do treści lektury (w formie tabelki):
Cecha bohatera:
1.
2.
3.
4.
5.
Uzasadnienie cechy:
2) Przygotuj drzewko ambitnego celu wybranego bohatera literackiego.
PRACA DOMOWA – Wykonaj jedno wybrane polecenie:
1) Wybierz dowolnego bohatera literackiego, zapisz pięć jego cech i je uzasadnij,
odwołując się do treści lektury (w formie tabelki):
Cecha bohatera:
1.
2.
3.
4.
5.
Uzasadnienie cechy:
2) Przygotuj drzewko ambitnego celu wybranego bohatera literackiego.
PRACA DOMOWA – Wykonaj jedno wybrane polecenie:
1) Wybierz dowolnego bohatera literackiego, zapisz pięć jego cech i je uzasadnij,
odwołując się do treści lektury (w formie tabelki):
Cecha bohatera:
1.
2.
3.
4.
5.
Uzasadnienie cechy:
2) Przygotuj drzewko ambitnego celu wybranego bohatera literackiego.
MATERIAŁY DODATKOWE DO LEKCJI OTWARTEJ
CO TO JEST TOC
TOC (skrót od angielskiej nazwy Theory of Constraints, tłumacz. Teoria ograniczeń), to
program, który pozwala na identyfikację i zarządzanie ograniczeniami występującymi w
otaczającym nas świecie, przy czym ograniczenie rozumiane jest tu jako czynnik
spowalniający nasze osiągnięcia, czy realizację wyznaczonego celu. Program (narzędzia)
pozwalają na identyfikację ograniczeń i późniejszą ich eliminację, co wpływa na poprawę
całego systemu.
KTO WYMYSLIŁ TOC
Program powstał w latach 70-tych, a jego twórcą jest dr Eliyahu Goldratt, fizyk, lider
biznesowy i autor 12 bestsellerów w dziedzinie biznesu, m.in. Celu, czy Łańcucha
krytycznego. Dr Goldratt wykładał na uczelniach ekonomicznych na całym świecie.
Całokształt jego pracy zapewnił mu miejsce w czołówce naukowców zajmujących się
zarządzaniem w biznesie, a także tytuł Guru Biznesu, przyznany przez tygodnik
„FORBES”.
Stworzone przez siebie zasady dr Goldratt, wykorzystywał z ogromnym sukcesem w
zakresie rozwiązywania problemów w największych międzynarodowych korporacjach
takich jak General Motors, Intel Corporation, Boeing, Ford i wielu innych. Metoda ta ma
bardzo szerokie zastosowanie: w praktycznie każdej branży biznesu, armii, służbie
zdrowia, edukacji, życiu prywatnym.
TOC DLA EDUKACJI
W 1995 roku powstała Fundacja „TOC dla Edukacji” (TOCFE – TOC for Education),
której celem jest rozpowszechnianie programu na całym świecie. Dziś metoda jest znana i
stosowana w prawie 30 krajach, dzięki 100 tys. pedagogów, którzy nie tylko poznali
program, ale również pracują tymi technikami na co dzień. W efekcie ok. 8 milionów
dzieci i młodzieży uczestniczyło w warsztatach „TOC dla edukacji”, lub korzysta z tych
technik w codziennej pracy w szkole.
W Polsce program obecny jest od 2006r. W ciągu tych lat miały miejsce dwie
Międzynarodowe Konferencji „TOC dla Edukacji” z udziałem zagranicznych trenerów
(Warszawa 2008 i Płock 2011). Istnieje grupa polskich certyfikowanych trenerów, którzy
pracują w całej Polsce. Jednym z nich jest dr Agnieszka Zielińska, która prowadziła
szkolenie z technik TOC dla nauczycieli w Mińsku Mazowieckim w marcu 2103r.
FILOZOFIA TOC W SZKOLE
Co należy zmienić? – uczniowie nie rozumieją tekstów, które czytają; starają się raczej
zapamiętać niż zrozumieć; nie potrafią wyrazić swoich pomysłów; nie potrafią
zastosować w życiu wiedzy zdobytej w szkole; nie są odpowiedzialni za swoje
postępowanie; często nie widzą celu swojej nauki;
W co należy to zmienić? – nauczyć uczniów samodzielnego krytycznego myślenia!
Jak należy to zmienić? – przenieść odpowiedzialność za proces uczenia się na samych
uczniów.
NARZĘDZIA TOC
TOC w szkole to uniwersalny program w formie trzech prostych narzędzi graficznych, za
pomocą których uczymy KRYTYCZNEGO MYŚLENIA. Narzędzia można
wykorzystywać na wszystkich poziomach edukacji – od przedszkola do szkoły
ponadgimnazjalnej, na wszystkich typach zajęć (przedmiotowych, wychowawczych,
pedagogicznych, rozwijających zainteresowania, uzupełniających, dodatkowych itd.).
NARZĘDZIA TOC:
 CHMURKA – analizowanie przyczyn konfliktu, znajdowanie logicznych
rozwiązań, rozwiązywanie sporów;
 LOGICZNA GAŁĄZKA – uczy logicznego myślenia i odkrywania związków
przyczynowo-skutkowych, pomaga określać logiczne konsekwencje zdarzeń i
przewidywać następstwa własnego zachowania i podjętych decyzji;
 DRZEWKO AMBITNEGO CELU – narzędzie ułatwiające stworzenie
strategicznego planu z podziałem na etapy działania, określeniem przeszkód i
sposobem pokonywania tych przeszkód.
DRZEWKO AMBITNEGO CELU
Narzędzie to pomaga w kształtowaniu u dzieci umiejętności definiowania własnych
celów, odpowiedzialnego planowania dnia. Program wspiera dzieci i młodzież w procesie
przejmowania odpowiedzialności za osiąganie własnych czy grupowych celów.
Korzyści ze stosowania drzewka ambitnego celu:



Ustanawianie własnych celów, przewidywanie trudności oraz planowanie
sposobów uporania się z tymi trudnościami.
W domu dziecko będzie bardziej odpowiedzialne i będzie lepiej planowało swój
dzień.
W szkole dziecko będzie umiało określić własne cele i rozwinie wczesne
umiejętności przywódcze.
Opracowanie
Izabela Saganowska
(na podstawie www.toc.edu.pl)