Sprawozdanie za rok 2012 - Program dla Odry – 2006

Pełnomocnik Rządu
do Spraw Programu dla Odry-2006
SPRAWOZDANIE
Pełnomocnika Rządu do Spraw Programu dla Odry - 2006
za 2012 r.
Wrocław, 4 czerwca 2013 r.
1
SPIS TREŚCI
1. Informacje wprowadzające _________________________________________________________________ 5
2. Koordynacja i współpraca w zakresie realizacji zadań Programu dla Odry-2006 ______________________ 7
3. Współpraca w ramach Międzynarodowej Komisji Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem (MKOOpZ) ___ 15
4. Wykorzystanie rezerwy celowej przeznaczonej na realizację Programu dla Odry-2006 w 2012 r. ________ 16
5. Efekty rzeczowe uzyskane w ramach realizacji Programu dla Odry-2006 w 2012 r. ___________________ 18
6. Kontrole oraz monitoring inwestycji realizowanych w ramach Programu dla Odry-2006 ______________ 19
7. System Informacji Przestrzennej Dorzecza Odry (SIPDO) _________________________________________ 23
8. Aktualizacja Programu dla Odry-2006________________________________________________________ 26
9. Informacja o kontrolach przeprowadzonych przez Najwyższą Izbę Kontroli w 2012 r. _________________ 27
10. Podsumowanie _________________________________________________________________________ 29
2
SPIS TABEL
Tabela 1. Rozliczenie wykorzystania rezerwy celowej budżetu państwa
na Program dla Odry-2006 w 2012 r. ___________________________________________________________ 16
Tabela 2. Efekty rzeczowe realizowanych zadań osiągnięte w 2012 r. _________________________________ 18
Tabela 3. Zestawienie zadań inwestycyjnych wytypowanych do kontroli w 2012 r._______________________ 19
Tabela 4. Zestawienie wizystacji monitorujących realizację zadań przy udziale
środków Programu dla Odry-2006 _____________________________________________________________ 22
Tabela 5. Wykaz danych przestrzennych przekazanych celem wykorzystania
do rozbudowy SIPDO ________________________________________________________________________ 24
WYKAZ ZAŁĄCZNIKÓW
Załącznik 1. Wykaz osób uczestniczących w posiedzeniach Komitetu Sterującego
Programu dla Odry-2006 w 2012 r. _____________________________________________________________ 31
3
Objaśnienie skrótów użytych w Sprawozdaniu Pełnomocnika Rządu do Spraw Programu
dla Odry-2006 za 2012 r.
ANR – Agencja Nieruchomości Rolnych
BKP OPDO – Biuro Koordynacji Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej Dorzecza Odry
BRRE – Bank Rozwoju Rady Europy
BWP – Biuro Wdrażania Projektu
DGLP – Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych
FS – Fundusz Spójności
JV CES – Joint Venture w składzie: CES Consulting Engineers Salzgitter GmbH, Royal Haskoning
Division Water, Pracownia Ekosystem S.A.
KZGW – Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej
MBOiR – Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju
MKOOpZ – Międzynarodowa Komisja Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem
NFOŚiGW – Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
NIK – Najwyższa Izba Kontroli
RDLP – Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych
RZGW – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej
UE – Unia Europejska
WWW – Wrocławski Węzeł Wodny
DZMiUW we Wrocławiu – Dolnośląski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych we Wrocławiu
K-PZMiUW we Włocławku – Kujawsko - Pomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych
we Włocławku
LZMiUW w Zielonej Górze – Lubuski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Zielonej Górze
ŚZMiUW w Katowicach – Śląski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Katowicach
WZMiUW w Poznaniu – Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Poznaniu
Rejonowy Oddział WZMiUW w Ostrowie Wielkopolskim – Rejonowy Oddział Wielkopolskiego
Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Ostrowie Wielkopolskim
WZMiUW w Opolu – Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Opolu
ZZMiUW w Szczecinie – Zachodniopomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Szczecinie
od km 62+291 do km 64+355 lub w km 464,3 - 466,6 – określenie lokalizacji i długości odcinków rzek
lub wałów przeciwpowodziowych, na których prowadzone było zadanie realizowane w ramach
Programu. Jest to standardowy sposób określania położenia obiektów hydrotechnicznych oraz miejsc
prowadzonych regulacji cieków stosowany w hydrologii i hydrotechnice.
4
1. Informacje wprowadzające
Program dla Odry-2006, zwany dalej ,,Programem”, swoim zakresem obejmuje modernizację
Odrzańskiego Systemu Wodnego. Realizowany jest przez Radę Ministrów na podstawie ustawy
z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego ,,Program dla Odry-2006” (Dz. U. Nr 98,
poz. 1067 i Nr 154, poz. 1800, z 2002 r. Nr 216, poz. 1827, z 2008 r. Nr 220, poz. 1427
oraz z 2009 r. Nr 161, poz. 1277), zwanej dalej ,,ustawą”.
W ustawie zostały określone cele oraz nakłady na finansowanie zadań Programu.
Jej integralną część stanowią załączniki, które określają:

planowany model finansowania Programu - nakłady roczne 2002-2016, poziom cen 2001 r.
(załącznik nr 1),

planowane środki finansowe na realizację zadań Programu (załącznik nr 2),

planowane nakłady na realizację Programu w zakresie zadań inwestycyjnych, poziom cen
2001 r. (załącznik nr 3),

planowane nakłady na realizację Programu w zakresie zadań modernizacyjnych
(załącznik nr 4).
Podstawowe zadania Programu zostały wymienione w art. 2 ustawy. Są to:

zbudowanie systemu biernego i czynnego zabezpieczenia przeciwpowodziowego,

ochrona środowiska przyrodniczego i czystości wód,

usuwanie szkód powodziowych,

prewencyjne zagospodarowanie przestrzenne oraz renaturyzacja ekosystemów,

zwiększenie lesistości,

utrzymanie i rozwój żeglugi śródlądowej,

energetyczne wykorzystanie rzek.
Pełnomocnikiem Rządu do Spraw Programu dla Odry-2006, zwanym dalej ,,Pełnomocnikiem”,
jest Wojewoda Dolnośląski. Nadzór nad działalnością Pełnomocnika sprawuje Prezes Rady Ministrów.
W 2012 r. funkcję Pełnomocnika sprawował Aleksander Marek Skorupa.
Zgodnie z § 2 rozporządzenia z dnia 12 marca 2002 r. w sprawie ustanowienia Pełnomocnika
Rządu do Spraw Programu dla Odry-2006 (Dz. U. Nr 31, poz. 278), Pełnomocnik upoważniony jest
do podejmowania działań w zakresie:
1) koordynowania realizacji zadań Programu, o którym mowa w ustawie;
2) współpracy w zakresie działań w dorzeczu Odry, podejmowanych w ramach Inicjatywy
Szczecińskiej, MKOOpZ oraz innych inicjatyw międzynarodowych;
3) współpracy z międzynarodowymi organizacjami i instytucjami, a także międzyrządowej
współpracy w zakresie problematyki zrównoważonego rozwoju dorzecza Odry;
5
4) współpracy w zakresie środków pochodzących z funduszy wspólnotowych;
5) współpracy z instytucjami rządowymi, samorządowymi oraz innymi podmiotami finansującymi
Program;
6) opracowywania projektów dokumentów niezbędnych do określenia w ustawie budżetowej
środków na realizację Programu oraz opracowywanie preliminarza wydatków zgodnie
z kierunkami zadań, ustalonymi przez Komitet Sterujący Programu dla Odry-2006;
7) przygotowywania
planów
finansowo-rzeczowych
oraz
harmonogramu
działań
pozabudżetowych
środków
podejmowanych w ramach Programu;
8) podejmowania
działań
zmierzających
do
pozyskiwania
finansowych na realizację Programu ze źródeł krajowych i zagranicznych;
9) analizowania i oceniania rozwiązań prawnych i ekonomicznych z dziedzin związanych
z realizacją Programu;
10) inicjowania kontroli przebiegu realizacji inwestycji i projektów Programu;
11) realizacji innych zadań powierzonych przez Radę Ministrów lub Prezesa Rady Ministrów,
związanych z Programem oraz ze zrównoważonym rozwojem dorzecza Odry.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy organem opiniodawczo-doradczym Rady Ministrów jest
Komitet Sterujący Programu dla Odry-2006, w skład którego wchodzą:

przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów jako Przewodniczący,

przedstawiciele ministrów właściwych do spraw: gospodarki wodnej, finansów publicznych,
administracji publicznej, członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, rozwoju
wsi, rozwoju regionalnego, gospodarki, transportu, gospodarki morskiej i środowiska,

przedstawiciele wojewodów: śląskiego, opolskiego, dolnośląskiego, kujawsko-pomorskiego,
lubuskiego, łódzkiego, wielkopolskiego, zachodniopomorskiego,

przedstawiciele zarządów województw: śląskiego, opolskiego, dolnośląskiego, kujawsko-pomorskiego, lubuskiego, łódzkiego, wielkopolskiego, zachodniopomorskiego,

przedstawiciele nauki reprezentujący dziedziny ekologii, gospodarki wodnej i ochrony wód,

przedstawiciele organizacji ekologicznych.
Zadania Komitetu zostały wymienione w art. 5 ust. 4 ustawy. Są to:

ustalanie kierunków realizacji zadań,

inicjowanie działalności związanej z realizacją zadań Programu,

ocenianie stanu prac oraz wyznaczanie kierunków ich realizacji,

opiniowanie i inicjowanie aktów prawnych związanych z realizacją zadań Programu,

prowadzenie konsultacji społecznych przy realizacji Programu oraz poszczególnych inwestycji
przewidzianych w Programie.
6
Pracami Komitetu kieruje Prezydium, w skład którego wchodzi Przewodniczący oraz dwóch
członków Komitetu, powoływanych przez Prezesa Rady Ministrów. W związku z wyborami
parlamentarnymi, które odbyły się w 2011 r., skład Prezydium Komitetu został zaktualizowany.
W 2012 r. Prezydium Komitetu Sterującego Programu dla Odry-2006 stanowili:
1. Aleksander Marek Skorupa – Przewodniczący,
2. Janusz Wiśniewski – Wiceprzewodniczący – przedstawiciel Ministra Środowiska,
3. Marek Michalski – Wiceprzewodniczący – przedstawiciel Ministra Rozwoju Regionalnego.
W ubiegłym roku posiedzenia Komitetu Sterującego Programu dla Odry-2006 odbyły się
w dniach: 3 kwietnia i 11 grudnia. Wykaz osób uczestniczących w posiedzeniach stanowi załącznik
nr 1 do niniejszego Sprawozdania.
Zgodnie z § 11 ust. 1 Regulaminu pracy Komitetu Sterującego Programu dla Odry-2006,
Sprawozdanie z działalności Komitetu Sterującego za pierwsze półrocze 2012 r. przesłane zostało
Prezesowi Rady Ministrów w dniu 9 lipca 2012 r., natomiast za 2012 r. w dniu 29 stycznia 2013 r.
W 2012 r. obsługę Pełnomocnika zapewniał Wydział Programu dla Odry-2006 Dolnośląskiego
Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu, którego Dyrektorem jest Stanisław Zięba.
2. Koordynacja i współpraca w zakresie realizacji zadań Programu dla Odry-2006
a) umowa pożyczki z Międzynarodowym Bankiem Odbudowy i Rozwoju oraz Bankiem Rozwoju
Rady Europy
W dniu 11 maja 2007 r. z inicjatywy ówczesnego Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji została podpisana umowa pożyczki pomiędzy Rządem Rzeczypospolitej Polskiej
oraz MBOiR na częściowe sfinansowanie Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej Dorzecza Odry.
Projekt ten obejmuje realizację dwóch najważniejszych zadań ujętych w Programie: Budowę suchego
zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny oraz Modernizację Wrocławskiego Węzła Wodnego.
Wartość pożyczki z Banku Światowego wynosi 140,1 mln euro. Ponadto zawarta została
z BRRE umowa kredytu na kwotę 204,9 mln euro. Całkowita wartość projektu wynosi 505 mln euro,
w tym zaplanowano pozyskanie co najmniej 130 mln euro z FS. Nadzór nad realizacją Projektu
sprawują Minister Administracji i Cyfryzacji (do dnia 8 września 2012 r., tj. do dnia wejścia w życie
ustawy z dnia 13 lipca 2012 r. o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych
innych ustaw (Dz. U. poz. 908) - Minister Spraw Wewnętrznych) oraz Minister Środowiska.
b) Komitet Sterujący Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej w Dorzeczu rzeki Odry
W 2012 r. posiedzenia Komitetu Sterującego Projektu odbyły się w dniach:
-
8 marca w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych
7
Podczas
spotkania
omówiono
aktualny
stan
realizacji
zadań
Projektu
Ochrony
Przeciwpowodziowej w dorzeczu rzeki Odry. W ramach modernizacji Wrocławskiego Węzła Wodnego
nie stwierdzono większych zakłóceń w przebiegu działań. Jedyny problem dotyczył zadania
,,Przebudowa jazu Wrocław I” (Podkomponent B2-4.2). Z uwagi na toczące się postępowanie sądowe
o wydanie tego urządzenia RZGW we Wrocławiu przez spółkę Tauron, nie było możliwości
niezwłocznego rozpoczęcia prac budowlanych. Następnie przedstawiono problemy związane
z realizacją zbiornika Racibórz. Podnoszono między innymi kwestie niedotrzymania terminów
oraz braku skuteczności działań podejmowanych przez RZGW w Gliwicach. W związku z krytyczną
sytuacją organizacyjną jednostki, Pan prof. Janusz Zaleski zaproponował przejęcie przez Konsultanta
BKP OPDO zadania kierowania BWP w Raciborzu i bezpośredniego zarządzania projektem
w zakresie przygotowania do realizacji budowy zbiornika. Zaproponowane rozwiązanie zostało
zaakceptowane przez Komitet Sterujący Projektu, który zastrzegł jednak, że należy je również
uzgodnić z MBOiR. W trakcie spotkania poruszono także problem związany z niepodpisaniem przez
RZGW w Gliwicach aneksu do umowy z Konsultantem pomocy technicznej dotyczącego wyłączenia
z zakresu umowy przygotowania projektu budowlanego. W związku z tym, jednostka ta nadal
posiadała zawarte dwie różne umowy na wykonanie aktualizacji projektu budowlanego.
Członków Komitetu Sterującego Projektu poinformowano o konieczności zmiany montażu
finansowego Projektu, czyli przesunięcia środków między zadaniami, a także zmiany czasu
zakończenia i rozliczenia Projektu z 2015 na 2017 r. Zaznaczono, że w nowej inżynierii finansowej
wartość Projektu wzrosła z 505 mln EURO do ok. 826 mln EURO. W związku z tym zaplanowano,
że dodatkowe środki w wysokości 45 mln EURO zostaną zaktywizowane jako środki zagraniczne,
a pozostałe pochodzić będą z Programu oraz środków NFOŚiGW.
Na spotkaniu omówiono także stan pozyskiwania gruntów zamiennych na potrzeby realizacji
Planu Przesiedleń w ramach budowy zbiornika Racibórz i Nowej Wsi Nieboczowy II (pozyskano
łącznie 54 działki, czyli 22,06 ha). Ponadto ustalono, że w ramach działań prowadzących
do ujednolicenia warunków umów na roboty budowlane zawieranych w ramach Projektu, w zakresie
sposobu rozstrzygania sporów pomiędzy inwestorem a wykonawcami tych robót, postępowania
arbitrażowe prowadzone będą przed instytucją mającą siedzibę na terenie Polski.
-
24 lipca w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych
Podczas spotkania przedstawiono wyniki audytu Projektu ochrony przeciwpowodziowej
w dorzeczu rzeki Odry za 2011 r. NIK wydała opinię bez zastrzeżeń do rocznego Sprawozdania
Finansowego Projektu, natomiast negatywnie oceniła stan realizacji zadań w ramach Projektu.
Zdaniem NIK niezbędne jest podjęcie skutecznych działań dla przyśpieszenia realizacji Projektu,
8
a ponadto w związku ze wzrostem kosztów realizacji Projektu zaistniała konieczność zweryfikowania
realności i możliwości jego finansowania.
Następnie omówiono działania podejmowane w ramach Modernizacji Wrocławskiego Węzła
Wodnego. W ramach zadania ,,Modernizacja obwałowania Blizanowie – Trestno” (Podkomponent
B1-1) przekazano plac budowy i rozpoczęto roboty budowlane. MBOiR zaakceptował wybór
wykonawcy zadania ,,Modernizacja i udrożnienie Kanału Powodziowego i Starej Odry od jazu Psie
Pole do Mostów Poznańskich” (Podkomponent B2-3.1). Na pozostałych zadaniach trwały prace
przygotowawcze lub procedury mające na celu wyłonienie wykonawców robót. Poinformowano
także, że Bank Światowy nie wyraził zgody na realizację kontraktów w formie ,,zaprojektuj i wybuduj”
i w związku z tym wymaga to przesunięcia środków z Podkomponentu B3 do B4. Następnie
przedstawiono najważniejsze kwestie związane z realizacją zbiornika Racibórz. W związku z brakiem
poprawy działań RZGW Gliwice i BWP zaistniała konieczność zainicjowania i wdrożenia tzw. ,,planu
ratunkowego”, polegającego na przejęciu kierowania BWP przez konsultanta zatrudnionego
przez BKP OPDO. Omówiono także kwestię zakończenia współpracy z konsultantem wsparcia
technicznego RZGW Gliwice oraz opracowania dokumentacji przetargowej dla wyboru wykonawcy
zbiornika Racibórz przez konsultanta wsparcia technicznego RZGW Wrocław. Poinformowano,
że w dniu 29 czerwca 2012 r. RZGW Gliwice złożył do Wojewody Śląskiego poprawiony wniosek
o wydanie decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji.
Na zakończenie przekazano informację, że zgodnie z nową inżynierią finansową Projektu
szacowana wartość zadania pn. ,,Budowa suchego zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny”
wynosi 1 036,33 mln zł. Wskazano następujące źródła jego finansowania: MBOiR, BRRE, budżet
państwa, środki Programu oraz NFOŚiGW.
c) budowa zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny na rzece Odrze (województwo
śląskie)
W dniu 19 czerwca 2012 r. z inicjatywy Pełnomocnika odbyła się w siedzibie Urzędu Miasta
Racibórz cykliczna narada robocza dotycząca skoordynowania przygotowań do rozpoczęcia realizacji
zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny. W spotkaniu tym uczestniczyli między innymi
przedstawiciele: Wojewody Opolskiego i Marszałka Województwa Śląskiego, Pan Ryszard Galla Poseł
na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, przedstawiciele: inwestora bezpośredniego, czyli RZGW
w Gliwicach oraz BKP OPDO. W naradzie tej udział brali również wójtowie gmin, na terenie których
ma być zlokalizowana inwestycja.
W ramach przedmiotowej inwestycji nie zostały podjęte jeszcze zasadnicze prace budowlane.
W dniu 30 marca 2012 r. Dyrektor RZGW w Gliwicach złożył do Wojewody Śląskiego wniosek
o wydanie decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji. Po analizie przekazanych dokumentów
9
Wojewoda wezwał pismem z dnia 12 kwietnia 2012 r. o uzupełnienia wniosku ze względu na jego
niekompletność. W dniu 29 czerwca 2012 r. skorygowany i uzupełniony wniosek został ponownie
złożony w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim. Po przeprowadzeniu pełnego postępowania
administracyjnego, w dniu 26 listopada 2012 r. Wojewoda Śląski wydał na podstawie art. 4 ust. 1
ustawy z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji
w zakresie budowli przeciwpowodziowych (Dz. U. Nr 143, poz. 963 oraz z 2012 r. poz. 951), decyzję
o pozwoleniu na realizację zbiornika Racibórz.
Na podstawie wydanej decyzji rozpoczęto wyprzedzające badania archeologiczne, które były
prowadzone na terenie 17 udokumentowanych stanowisk archeologicznych w pasie realizacji
inwestycji. RZGW w Gliwicach przeprowadził również procedurę wyboru wykonawcy wycinki ponad
11 000 drzew oraz wykonawcy modernizacji sieci piezometrów. Zgodnie ze zaktualizowanym
Harmonogramem Realizacji Projektu pierwsze prace budowlane zbiornika Racibórz rozpoczną się
w II kwartale 2013 r.
W 2012 r. proces przygotowania terenu pod inwestycję, w szczególności polegający
na przygotowaniu do przejęcia oraz wysiedlenia wsi Ligota Tworkowska i Nieboczowy, przebiegał
w sposób zaplanowany. Nie odnotowano niepokoi społecznych, gdyż na bieżąco prowadzony dialog
z lokalną społecznością doprowadził do współpracy stron przy realizacji planu przesiedleń.
Prowadzono także, przy udziale opolskiego oddziału ANR, proces zamiany nieruchomości
dla pozyskania terenów pod budowę zbiornika, oferując w zastępstwie tereny rolne znajdujące się
poza obszarem budowy, należące do zasobu Skarbu Państwa. Kontynuowano również proces
pozyskiwania terenów dla potrzeb realizacji nowej wsi (nabyto 69 działek ewidencyjnych o łącznej
powierzchni 27,20 ha). W dniu 27 grudnia 2012 r. RZGW w Gliwicach podpisał umowę dotyczącą
powierzenia realizacji infrastruktury nowej wsi gminie Lubomia. Takie rozwiązanie przyśpieszy
uzyskanie stosownych decyzji administracyjnych oraz realizację inwestycji.
Ze względu na duże opóźnienie w pracach przez konsultanta wsparcia technicznego JV CES
nad opracowaniem dokumentacji przetargowej na wybór wykonawcy zbiornika Racibórz,
RZGW w Gliwicach podpisał w dniu 17 lipca 2012 r. porozumienie z RZGW we Wrocławiu, deklarujące
wsparcie ze strony konsultanta wsparcia technicznego RZGW we Wrocławiu w przygotowaniu
tych dokumentów przetargowych. W konsekwencji, wobec braku możliwości współpracy
i nie spełniania wymaganych oczekiwań, RZGW w Gliwicach rozwiązał umowę z konsultantem
wsparcia technicznego JV CES. W następstwie tego rozpoczęto procedury wyboru indywidualnych
konsultantów wspierających BWP w Raciborzu oraz inżyniera kontraktu dla nadzorowania inwestycji.
Z uwagi na przesunięcie terminu realizacji zbiornika i brak możliwości rozliczenia środków
FS w terminach wskazanych przez UE, zaistniała konieczność przesunięcia ich na zadania realizowane
w ramach Modernizacji Wrocławskiego Węzła Wodnego (bez zadania ,,Przebudowa kanału
10
przeciwpowodziowego w dolinie Widawy”). Takie rozwiązanie przyczyni się do efektywnego
wykorzystania i rozliczenia tych środków w obecnej perspektywie finansowej UE. Natomiast, w razie
potrzeby, z chwilą rozpoczęcia budowy zbiornika, środki kredytowe przeznaczone na WWW będą
mogły być częściowo przesunięte na realizację zbiornika Racibórz.
d) inne spotkania
W 2012 r. w ramach koordynacji zadań oraz współpracy, Pełnomocnik lub wyznaczeni
przez niego przedstawiciele uczestniczyli w następujących spotkaniach i konferencjach:

6 lutego przedstawiciele Pełnomocnika uczestniczyli w spotkaniu w Ministerstwie Transportu,
Budownictwa i Gospodarki Morskiej, którego przedmiotem było omówienie propozycji projektów
z zakresu inwestycji śródlądowych dróg wodnych o charakterze transportowym, planowanych
do współfinansowania z funduszy europejskich w latach 2014-2020.

21 lutego Dyrektor Wydziału Programu dla Odry-2006 uczestniczył w konferencji pod tytułem
,,Odra-854 km możliwości” zorganizowanej we Wrocławiu z inicjatywy prof. Ryszarda Legutko
Posła do Parlamentu Europejskiego. W spotkaniu udział wzięli między innymi: przedstawiciel
Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Dyrektor RZGW we Wrocławiu,
Dyrektor Urzędu Żeglugi Śródlądowej we Wrocławiu oraz Wojewoda Dolnośląski, Pełnomocnik
Rządu do Spraw Programu dla Odry-2006 w latach 2005-2007,

28 lutego przedstawiciel Pełnomocnika uczestniczył w Warszawie w V krajowym Forum Wodnym,
na którym przedstawiono wstępne wyniki badania opinii społecznej na temat projektów dwóch
dokumentów: ,,Harmonogramu i programu prac związanych z aktualizacją planów
gospodarowania wodami”
oraz ,,Przeglądu istotnych problemów
gospodarki wodnej
dla obszarów dorzeczy”.

22 marca odbyły się dolnośląskie obchody Światowego Dnia Wody pod hasłem ,,Woda
a bezpieczeństwo żywnościowe”, objęte honorowym patronatem Wojewody Dolnośląskiego.
W trakcie imprezy Pełnomocnik wraz z Dyrektorem Wydziału Programu dla Odry-2006
uczestniczyli w panelach dyskusyjnych, natomiast przedstawiciele Pełnomocnika zaprezentowali
zainteresowanym informacje na temat głównych inwestycji Programu.

26 i 27 marca Pełnomocnik w ramach koordynacji realizacji Programu dokonał przeglądu zadań
realizowanych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, a także zapoznał się
z problemami występującymi w zlewni rzeki Noteci. W pierwszym dniu pobytu wizytował zbiornik
Gopło oraz Pakość, natomiast w kolejnym śluzę Dębinek oraz śluzę na Starej Noteci
Rynarzewskiej. Wizytę zakończyło spotkanie władz szczebla wojewódzkiego, powiatowego
i gminnego oraz instytucji odpowiedzialnych za gospodarkę wodną regionu kujawsko-pomorskiego. W jego trakcie podsumowano problemy wynikające z dotychczasowych zdarzeń
11
powodziowych na Noteci oraz wskazywano na potrzebę modernizacji urządzeń wodnych.
Pełnomocnik zachęcał do większego wykorzystywania środków unijnych.

16 i 17 kwietnia w Bad Schandau (Republika Federalna Niemiec) odbyła się 36 narada Grupy
Roboczej W5 ,,Planowanie” polsko-niemieckiej Komisji do Spraw Wód Granicznych, w której
uczestniczył przedstawiciel Pełnomocnika. W jej trakcie poruszano między innymi kwestie
monitoringu dla polskiej i niemieckiej części obszaru dorzecza rzeki Nysy Łużyckiej, a także
tematy bilansu wodnego dla Nysy Łużyckiej i bilansu ilościowo-jakościowego rzeki Odry.

10 maja przedstawiciele Pełnomocnika uczestniczyli w spotkaniu w Ministerstwie Transportu,
Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie ustalenia formalno-prawnej strony współpracy
w zakresie wykorzystania Systemu Informacji Przestrzennej Dorzecza Odry na potrzeby Studium
integracji przestrzennej polskiej części pogranicza Polski i Niemiec (IPPON).

16 maja we Włocławku odbyło się III posiedzenie Komitetu Sterującego Programu
Bezpieczeństwa Powodziowego w Dorzeczu Wisły Środkowej, na którym omawiano stan prac
nad przygotowywanym ,,Programem Bezpieczeństwa Powodziowego w Dorzeczu Wisły
Środkowej”.
Podczas
dyskusji
panelowej
przedstawiciel
Pełnomocnika
poinformował
o doświadczeniach i problemach związanych z realizacją Programu.

13 czerwca Pełnomocnik wraz z Dyrektorem Wydziału Programu dla Odry-2006 uczestniczyli
w posiedzeniu Parlamentarnego Zespołu Przyjaciół Odry, na którym poruszana była tematyka
ochrony przeciwpowodziowej Dolnego Śląska, w tym kwestie związane z nowelizacją ustawy
ustanawiającej Program oraz dalszego finansowania inwestycji, a następnie wzięli udział
w spotkaniu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych w sprawie przepływów finansowych
realizowanych w ramach Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej Dorzecza Odry.

21 i 22 czerwca w Saksońskim Landtagu w Dreźnie odbyła się konferencja zamykająca projekt
LABEL pn. ,,Wszyscy płyniemy jedną łódką - 10 lat międzynarodowej współpracy w zarządzaniu
ryzykiem powodziowym na rzece Łabie”, w której uczestniczyli Pełnomocnik oraz Dyrektor
Wydziału Programu dla Odry-2006. Na konferencji zaprezentowano wyniki projektu,
w tym liczne prace wykonane od powodzi na Łabie w 2002 r. oraz omawiano tematykę ochrony
przed katastrofami naturalnymi. Pełnomocnik w swoim wystąpieniu wskazał na zbieżność celów
projektu LABEL oraz Programu, którego strategicznym celem jest wzrost bezpieczeństwa
przeciwpowodziowego
w
dorzeczu
Odry.
Ponadto,
scharakteryzował
znaczenie
fundamentalnych, dla osiągnięcia celów Programu, zadań inwestycyjnych, tj. budowę suchego
zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz oraz Modernizację Wrocławskiego Węzła Wodnego.

11 lipca przedstawiciel Pełnomocnika wziął udział w posiedzeniu Dolnośląskiego Zespołu
Parlamentarnego, na którym poruszano sprawy związane z ochroną przeciwpowodziową Dolnego
Śląska, a w szczególności budowę nowoczesnego systemu ostrzegania przed zagrożeniami
12
powodziowymi, uzupełnienie luk w systemie obwałowań przeciwpowodziowych, a także
zapewnienia finansowania zadań z zakresu ochrony przeciwpowodziowej.

21 sierpnia z inicjatywy Pełnomocnika w Słubicach odbyło się spotkanie koordynacyjne, którego
tematem były przygotowania do realizacji zadania ,,Ochrona przeciwpowodziowa miasta
Słubice”. W trakcie narady, w której udział wzięli także Wojewoda Lubuski i Członek Zarządu
Województwa Lubuskiego, Burmistrz Słubic oraz przedstawiciele Lubuskiego Zarządu Melioracji
i Urządzeń Wodnych, omawiano zagadnienia związane z infrastrukturą przeciwpowodziową.
W drugiej części pobytu Pełnomocnik wizytował fragment wałów na odcinku śródmiejskim.

10 i 11 września w Strasburgu odbyły się oficjalne spotkania przedstawicieli Dolnego Śląska
i Alzacji, zorganizowane w ramach współpracy partnerskiej, w których uczestniczył Dyrektor
Wydziału Programu dla Odry-2006. Głównym tematem spotkań było zagospodarowanie Renu
i Odry. Omawiana była między innymi tematyka transportu wodnego i zarządzania portami,
tworzenia planu gospodarowania wodami, a także kwestie ochrony przeciwpowodziowej,
ochrony środowiska i monitoringu rzek. Podsumowano także przedsięwzięcia zrealizowane
w ramach porozumienia o współpracy w dziedzinie środowiska.

19 i 20 września Pełnomocnik wraz z Dyrektorem Wydziału Programu dla Odry-2006 uczestniczył
w Międzynarodowej Konferencji Żeglugi Śródlądowej i Gospodarki Wodnej WATERWAYS EXPO
2012, która odbyła się we Wrocławiu podczas Międzynarodowych Targów zorganizowanych
przez Zarząd Targów Warszawskich S.A. Podczas konferencji Dyrektor odniósł się do planów
modernizacji
Odrzańskiej
Drogi
Wodnej
w
świetle
nowelizacji
Programu,
a
także
do zagadnień z zakresu ochrony przeciwpowodziowej realizowanych w ramach Programu.

16 października z inicjatywy Pełnomocnika, w siedzibie Starostwa Powiatowego w Kaliszu odbyło
się spotkanie robocze w sprawie realizacji zbiornika Wielowieś Klasztorna na rzece Prośnie,
w którym udział wzięli między innymi Wojewoda Wielkopolski i Członek Zarządu Województwa
Wielkopolskiego, p.o. Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, Starosta Kaliski, a także
Dyrektor WZMiUW w Poznaniu oraz Dyrektor RZGW w Poznaniu. W trakcie spotkania
podsumowano dotychczasowe działania związane z przygotowaniem budowy zbiornika
oraz plany zmierzające do rozpoczęcia robót budowlanych. Pełnomocnik w swojej wypowiedzi
podkreślił, że zaawansowanie i szacowany koszt tego przedsięwzięcia pozwala i wymusza
pozyskanie środków z nowej projekcji finansowej UE. W części terenowej wizyty zaprezentowano
Pełnomocnikowi fragment przebiegu linii przyszłego zbiornika na terenie gminy Brzeziny.

26 listopada Pełnomocnik uczestniczył w uroczystym podpisaniu przez Wojewodę Śląskiego
Zygmunta Łukaszczyka, decyzji o pozwoleniu na realizację zbiornika Racibórz Dolny. Formalne
wydanie zgody poprzedziła konferencja pt. „Funkcja i rola zbiornika przeciwpowodziowego
Racibórz Dolny na rzece Odrze w województwie śląskim”, podczas której przedstawiono
13
dotychczasową historię przygotowań do budowy zbiornika oraz cele jakie uda się osiągnąć dzięki
jego realizacji.

28 listopada Pełnomocnik, w ramach koordynacji realizacji Programu, odwiedził tereny należące
do gminy Cisek w województwie opolskim, gdzie zapoznał się ze stanem prac związanych
z budową lewostronnego obwałowania rzeki Odry na granicy województw: śląskiego
i opolskiego. W spotkaniu udział wzięli także Wojewoda Opolski, Wicewojewoda Śląski, Członek
Zarządu Województwa Opolskiego oraz Dyrektorzy Wojewódzkich Zarządów Melioracji
i Urządzeń Wodnych w Opolu i w Katowicach.

13 grudnia Pełnomocnik wziął udział w posiedzeniu Sejmowej Komisji Spraw Wewnętrznych,
podczas którego omawiano kwestię zabezpieczenia kraju przed powodziami. W swoim
wystąpieniu
przedstawił
Komisji
stan
realizacji
Programu
w
zakresie
ochrony
przeciwpowodziowej.

19 grudnia przedstawiciele Pełnomocnika uczestniczyli w konferencji nt. ,,Kooperacja na rzecz
regionu”
przy
zorganizowanej
współudziale
przez
Departamentu
Wojewódzkie
Rozwoju
Biuro
Urbanistyczne
Regionalnego
Urzędu
we
Wrocławiu
Marszałkowskiego
Województwa Dolnośląskiego. W jej trakcie przedstawiciele Pełnomocnika zaprezentowali
narzędzie informatyczne wspierające nadzór Pełnomocnika nad realizacją Programu, jakim jest
System Informacji Przestrzennej Dorzecza Odry (SIPDO). Konferencja miała na celu
zaprezentowanie szerszemu gronu administracji samorządowej Dolnego Śląska roli monitoringu
przestrzennego w rozwoju regionalnym, a dodatkowo rozeznaniu możliwych instytucjonalnych
sieci współpracy w tym zakresie.
3. Współpraca w ramach Międzynarodowej Komisji Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem
(MKOOpZ)
W dniu 12 lutego 2008 r. decyzją Ministra Środowiska Pan Stanisław Zięba Dyrektor Wydziału
Programu dla Odry-2006 Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu włączony został
do składu delegacji Rzeczypospolitej Polskiej w MKOOpZ, a następnie do polskiej części Grupy
Roboczej ,,Powódź” (G2).
W dniach 20 i 21 marca 2012 r. w siedzibie Sekretariatu Komisji we Wrocławiu odbyła się
18 Narada tej Grupy. W trakcie posiedzenia, w związku z wdrażaniem Dyrektywy 2007/60/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka
powodziowego i zarządzania nim (Dz. Urz. UE L 288 z 06.11.2007, str. 27), zwanej dalej ,,Dyrektywą
2007/60/WE”, delegacja polska poinformowała o opracowaniu, w ramach projektu pn. Informatyczny
system osłony kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami (ISOK), wstępnej oceny ryzyka
14
powodziowego,
wskazującej
obszary,
na
których
istnieje
znaczące
ryzyko
powodziowe
lub wystąpienie znaczącego ryzyka powodziowego jest prawdopodobne. Ponadto, członkowie
delegacji podejmowali kwestie dotyczące przygotowania
danych hydraulicznych niezbędnych
do sporządzenia map ryzyka i zagrożenia powodziowego.
19 Narada Grupy Roboczej ,,Powódź” została zwołana w dniach 15 i 16 listopada 2012 r.
w siedzibie Sekretariatu MKOOpZ we Wrocławiu. W jej trakcie zaprezentowane zostały między
innymi najważniejsze ustalenia z 17 narady Przewodniczących Delegacji, która odbyła się w czerwcu
2012 r. Przewodniczący uchwalili następujące dokumenty: ,,Wstępną ocenę ryzyka powodziowego
dla Międzynarodowego Obszaru Dorzecza Odry” oraz ,,Koncepcję wdrażania Dyrektywy Powodziowej
na Międzynarodowym Obszarze Dorzecza Odry”.
W trakcie narady Grupy Roboczej poszczególne delegacje przedstawiały informacje
na temat inwestycji realizowanych w zakresie ochrony przeciwpowodziowej. Pan Janusz Zaleski
rzecznik polskiej delegacji przekazał informacje na temat realizacji dwóch kluczowych zadań
Programu, tj. budowy suchego zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny oraz Modernizacji
Wrocławskiego Węzła Wodnego. Pan Janusz Wiśniewski Przewodniczący delegacji polskiej
w MKOOpZ poinformował także o stanie zaawansowania prac dotyczących najważniejszych
inwestycji
przeciwpowodziowych
w
Kotlinie
Kłodzkiej,
w
tym
modernizacji
zbiornika
wodnego Nysa.
Ponadto, dyskutowano o dalszym postępowaniu przy implementacji Dyrektywy 2007/60/WE.
W związku z tym, Przewodniczący Grupy przypomniał, iż kolejnym priorytetowym zadaniem
jest sporządzenie dla ustalonych obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi map
zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego. Uzgodniono, że w ramach MKOOpZ
należy przede wszystkim opracować mapy dla obszarów wód granicznych, natomiast stworzenie map
dla pozostałych obszarów będzie zadaniem poszczególnych delegacji, wynikających z wymogów
Dyrektywy 2007/60/WE.
W dniach 4 i 5 grudnia 2012 r. odbyło się w siedzibie Sekretariatu MKOOpZ we Wrocławiu
15 Posiedzenie Plenarne Komisji. W jego trakcie przedstawiono Sprawozdanie z działalności MKOOpZ
i Sekretariatu MKOOpZ za rok 2012 oraz Protokół z 14 posiedzenia rewidentów MKOOpZ za rok 2011.
Członkom delegacji zaprezentowane zostały działania podjęte przez Sekretariat w ramach promocji
MKOOpZ.
Ponadto, przedstawiono sprawozdania z działalności grup i podgrup roboczych MKOOpZ
oraz omówiono i uchwalono harmonogram pracy Komisji na 2013 r.
15
4. Wykorzystanie rezerwy celowej przeznaczonej na realizację Programu dla Odry-2006
w 2012 r.
Z rezerwy celowej budżetu państwa przeznaczonej w 2012 r. na realizację Programu
wynoszącej 85 977 000,00 zł wykorzystana została kwota 77 582 581,42 zł, tj. 90,24 %. Szczegółowe
informacje dotyczące wydatkowania rezerwy przez poszczególnych dysponentów przedstawione
zostały w tabeli 1.
Tabela 1. Rozliczenie wykorzystania rezerwy celowej budżetu państwa na Program dla Odry-2006 w 2012 r.
Plan po
zmianach
Wykonanie
budżetu
6.
35 610 000,00
5.
(kol.6+7)
32 479 719,00
Kwota
niewydatko
wana
7.
30 244 190,20
2 235 528,80
10 100 000,00
13 152 000,00
5 250 000,00
7 108 000,00
10 100 000,00
12 158 442,00
3 695 582,00
6 525 695,00
10 099 998,56
10 177 584,72
3 638 000,89
6 328 606,03
1,44
1 980 857,28
57 581,11
197 088,97
1 681 000,00
1 681 000,00
1 643 702,13
37 297,87
15 573 000,00
15 415 000,00
15 381 757,09
33 242,91
10 173 000,00
400 000,00
5 000 000,00
10 173 000,00
242 000,00
5 000 000,00
10 169 783,37
215 061,69
4 996 912,03
3 216,63
26 938,31
3 087,97
85/04
3 061 000,00
1 781 000,00
1 781 000,00
0,00
85/08
85/10
85/16
85/24
85/30
85/32
4 027 000,00
2 413 000,00
7 000 000,00
1 050 000,00
8 257 000,00
4 027 000,00
2 413 000,00
7 158 000,00
1 050 000,00
8 257 000,00
4 027 000,00
2 168 715,36
6 939 364,19
840 790,00
2 843 865,04
0,00
244 284,64
218 635,81
209 210,00
5 413 134,96
7 305 000,00
11 715 281,00
11 712 197,41
3 083,59
Część 83 Rezerwa celowa na realizację
Programu dla Odry 2006 w 2012 r.
85 977 000,00
85 977 000,00
77 582 581,42
8 394 418,58
Lp.
Dysponent
Część
budżetu
1.
2.
3.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Minister Środowiska
w tym:
RZGW w Gliwicach
RZGW we Wrocławiu
RZGW w Szczecinie
RZGW w Poznaniu
Minister Środowiska-Lasy
Wojewoda Dolnośląski
w tym:
DZMiUW we Wrocławiu
Pełnomocnik
Gmina Wrocław
Wojewoda Kujawsko-Pomorski
Wojewoda Lubuski
Wojewoda Łódzki
Wojewoda Opolski
Wojewoda Śląski
Wojewoda Wielkopolski
Wojewoda
Zachodniopomorski
22
41
85/02
Kwota decyzji
Ministra
Finansów
4.
W 2012 r. z przyznanych przez Ministra Finansów środków finansowych nie została
wykorzystana kwota 8 394 418,58 zł, stanowiąca 9,76 % rezerwy celowej. Przyczyny takiego stanu
przedstawiono poniżej:

Wojewoda Wielkopolski nie wydatkował 5 413 134,96 zł w tym kwotę 4 590 802,22 zł
na zadaniu Zbiornik Wielowieś Klasztorna na rzece Prosna. Przyczynami takiej sytuacji były
nieuregulowane stany prawne nieruchomości w tym m.in. wątpliwości związane z obciążeniem
16
hipotek wykupowanych nieruchomości oraz wyjaśnienia wydanych decyzji administracyjnych
o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, a także brak zakończenia podziałów
gruntów. Przy realizacji pozostałych zadań nie wydano zaplanowanych środków finansowych
z powodu różnic pomiędzy środkami zaplanowanymi do wydatkowania, a osiągniętymi
w przetargach oraz z uwagi na brak możliwości uzyskania decyzji RDOŚ.

RZGW we Wrocławiu nie wykorzystał kwoty 1 980 857,28 zł (m.in. na zadaniach: Dokończenie
budowy stopnia wodnego Malczyce na rzece Odrze w km 300, Odtworzenie zabudowy
regulacyjnej rz. Ścinawka m. Tłumaczów–Ścinawka oraz Regulacja potoku Wilczka
w m. Wilkanów w km 5+750-10+400). Powodem niewydatkowania środków były: zmiana
podwykonawcy na realizowanym zadaniu i konieczność przeprowadzenia inwentaryzacji
wykonanych robót, przedłużające się procedury przetargowe i uzgodnieniowe z organizacjami
ekologicznymi oraz zmniejszenie tempa realizacji robót budowlano-montażowych.

Wojewoda Łódzki nie wykorzystał kwoty 244 284,64 zł. Powodem niewykorzystania środków
były: niezakończone postępowania wywłaszczeniowe i w zakresie pozyskania tzw. działek
drogowych na potrzeby zbiornika Smardzew, przeszacowanie wartości robót budowlano-montażowych
wykonywanych
na
zbiorniku
Smardzew
(rozliczono
je
kosztorysem
powykonawczym na podstawie faktycznie wykonanego pomiaru rzeczowego), a ponadto
przedłużające się procedury związane z wydawaniem pozwolenia wodnoprawnego oraz brakiem
uzgodnień z PKP S.A. w przypadku sporządzenia dokumentacji projektowej dla zadania
inwestycyjnego dot. Doliny Warty VI A.

Wojewoda Opolski nie wykorzystał kwoty 218 635,81 zł. Powodem tej sytuacji była niemożność
zapłacenia odszkodowań za zajęte pod inwestycję grunty, w związku z koniecznością
uregulowania przez właścicieli zapisów w księgach wieczystych swoich nieruchomości.

Wojewoda Śląski nie wykorzystał 209 210,00 zł z powodu odstąpienia od realizacji dokumentacji
projektowej do czasu udostępnienia przez wykonawców projektu cyfrowego modelu terenu
oraz map zagrożenia powodziowego.

RZGW w Poznaniu nie wykorzystał kwoty 197 088,97 zł. Powodem niewykorzystania środków
były: ograniczenia zakresu raportu na środowisko, przy zachowaniu pełnej realizacji zadania,
osiągnięcie w przetargu niższej niż zaplanowano ceny oraz rezygnacja z części niekoniecznych
do wykonania robót budowlano-montażowych.

RZGW w Szczecinie nie wykorzystał kwoty 57 581,11 zł. Powodem niewydatkowania środków
była mniejsza niż zaplanowano liczba nadzorów autorskich.

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Szczecinie nie wykorzystała 37 297,87 zł
z powodu sfinansowania części zadania własnymi środkami finansowymi.
17

Pełnomocnik nie wykorzystał kwoty 26 938,31 zł z powodu osiągnięcia w przetargu niższej
niż zaplanowano ceny oraz niższych niż zaplanowano kosztów sporządzenia operatów
szacunkowych odszkodowań za nieruchomości niezbędne do realizacji inwestycji Programu.
W pozostałych czterech jednostkach suma niewykorzystanych środków wyniosła 9 389,63 zł.
5. Efekty rzeczowe uzyskane w ramach realizacji Programu dla Odry-2006 w 2012 r.
W tabeli 2 przedstawiono uzyskane w 2012 r. w ramach realizacji Programu efekty rzeczowe.
Tabela 2. Efekty rzeczowe realizowanych zadań osiągnięte w 2012 r.
Grupa zadań
Budowle regulacyjne
Żegluga
Budowle przeciwpowodziowe
Lasy
Rodzaj zadań
Regulacja rzek i potoków
Urządzenia regulacyjne
Śluzy i przejścia żeglowne
Budowa i przebudowa wałów
Budowa zbiorników retencyjnych
Modernizacja zbiorników wodnych
Odbudowa struktury drzewostanów
Zalesienia gruntów
Budowa i odbudowa zbiorników małej
retencji
Urządzenia na obiektach małej retencji
(zastawki, przelewy itp.)
Efekt
rzeczowy
30,32
13
3
19,36
1
1
1 903,12
71,89
Jednostka
miary
km
szt.
szt.
km
szt.
szt.
ha
ha
23
szt.
30
szt.
6. Kontrole oraz monitoring inwestycji realizowanych w ramach Programu dla Odry-2006
W dniu 21 grudnia 2011 r. został sporządzony w Wydziale Programu dla Odry-2006 plan
kontroli na rok 2012, w którym zostały ujęte zadania przewidziane do realizacji przy udziale środków
Programu w 2012 r.
Wykaz zadań wytypowanych do kontroli zawiera tabela 3.
Tabela 3. Zestawienie zadań inwestycyjnych wytypowanych do kontroli w 2012 r.
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
Jednostka realizująca
zadanie
Wyszczególnienie zadań do kontroli
Budowa stopnia wodnego Malczyce
RZGW we Wrocławiu
Lwówek Śląski – zabezpieczenie przeciwpowodziowe
miasta Lwówek Śląski
Kotlina Kłodzka – ochrona przeciwpowodziowa
doliny rzeki Białej Lądeckiej pow. Kłodzko
Ubezpieczenie prawego (wschodniego) brzegu
rz. Odry Zachodniej w km 0,0 – 29,5
Budowa suchego zbiornika Krzanowice
w gm. Krzanowice
18
DZMiUW we Wrocławiu
DZMiUW we Wrocławiu
RZGW w Szczecinie
ŚZMiUW w Katowicach
Dysponent
środków
Minister
Środowiska
Wojewoda
Dolnośląski
Wojewoda
Dolnośląski
Minister
Środowiska
Wojewoda
Śląski
Ad.1
W dniach 16-20 kwietnia 2012 r. pracownicy Ministerstwa Środowiska przeprowadzili doraźną
kontrolę w zakresie wieloletniego zadania inwestycyjnego pn. ,,Budowa stopnia wodnego Malczyce”
realizowanego przez RZGW we Wrocławiu. W trakcie kontroli stwierdzono, że wydłużenie cyklu
realizacji przedsięwzięcia wynikało z braku dostatecznego finansowania w początkowym okresie
realizacji inwestycji, a ponadto z konieczności dostosowania wytworzonej dokumentacji
do zmieniających się przepisów prawa. Negatywny wpływ na sprawność realizacji przedmiotowej
inwestycji miało podpisywanie umów i otrzymywanie środków finansowych najczęściej dopiero
w III kwartale danego roku. Sytuacja taka nie sprzyjała szczegółowemu zaplanowaniu robót na całej
budowie, a w konsekwencji prowadziła do nierytmicznej ich realizacji. W związku z tym zalecono
podjęcie działań, w tym rozmów z NFOŚiGW, mających na celu przyśpieszenie pozyskiwania środków,
a także przedkładanie corocznej informacji na temat zaawansowania rzeczowo-finansowego
oraz najistotniejszych problemów i zagrożeń dla sprawnej i terminowej realizacji zadania. Ponadto,
w celu stworzenia spójnej wizji realizacji inwestycji zalecono wypracowanie ostatecznego kształtu
struktury organizacyjnej i kompetencyjnej zarządzającej zadaniem.
Ad. 2 i 3
Przedmiotem kontroli, przeprowadzonej przez Marszałka Województwa Dolnośląskiego
w okresie od 21 czerwca do 24 września 2012 r. (z przerwami) była realizacja dwóch wieloletnich
zadań inwestycyjnych, tj. ,,Lwówek Śląski – zabezpieczenie przeciwpowodziowe miasta Lwówek
Śląski” oraz ,,Kotlina Kłodzka – ochrona przeciwpowodziowa doliny rzeki Białej Lądeckiej
pow. Kłodzko”. Kontrola objęto okres realizacji zadania od początku 2011 r. do dnia 30.06.2012 r.
W zakresie realizacji zadania pn.: ,,Lwówek Śląski – zabezpieczenie przeciwpowodziowe
miasta Lwówek Śląski” ustalono, że kontynuowane były roboty budowlano-montażowe, wynikające
z opracowanej wcześniej dokumentacji projektowej. Przeprowadzona przez zespół kontrolny wizja
terenowa wykazała poprawną realizację zadania, zgodną z harmonogramem rzeczowo-finansowym.
W trakcie kontroli dokumentacji finansowej stwierdzono, że środki rezerwy celowej budżetu państwa
przeznaczone na inwestycję w ramach Programu były wykorzystywane przez jednostkę prawidłowo
i w wysokości odpowiadającej podpisanym umowom.
Natomiast dla zadania pn. ,,Kotlina Kłodzka – ochrona przeciwpowodziowa doliny rzeki Białej
Lądeckiej pow. Kłodzko” ustalono, że w 2011 r. prace projektowe w zakresie opracowania
dokumentacji wykonawczej realizowane były zgodnie z zakresem rzeczowym zadania. Skontrolowana
w tym okresie dokumentacja finansowo-księgowa dotycząca ww. zadania prowadzona była w sposób
poprawny, a środki rezerwy celowej Programu wykorzystane zostały zgodnie z przeznaczeniem.
19
W I półroczu 2012 r. nie była możliwa realizacja tego zadania z uwagi na brak środków finansowych
na jego kontynuację, a dodatkowo brak współpracy w tej sprawie pomiędzy RZGW we Wrocławiu
i DZMiUW we Wrocławiu. W związku z tym, kontrolujący w wystąpieniu pokontrolnym zalecili
podejmowanie działań w celu nawiązania współpracy w zakresie przygotowania oraz realizacji
przedsięwzięcia pomiędzy wymienionymi jednostkami.
Kontrolujący pozytywnie ocenili realizację przez DZMiUW we Wrocławiu ww. zadań
inwestycyjnych.
Ad. 4
W dniach 16-18 lipca 2012 r. odbyła się kontrola doraźna zarządzona przez Ministra
Środowiska (realizowana przez Prezesa KZGW) zadania pn. ,,Ubezpieczenie prawego (wschodniego)
brzegu rz. Odry Zachodniej w km 0,0-29,5”. W ramach czynności kontrolnych zapoznano się
z opracowaną, w celu realizacji przedsięwzięcia, niezbędną dokumentacją, a także z wydanymi
decyzjami administracyjnymi.
Zespół kontrolny ustalił, że RZGW w Szczecinie przeprowadził
postępowanie przetargowe w sprawie wykonania ubezpieczeń brzegowych dla 4 najbardziej
zniszczonych odcinków, w rezultacie czego wyłonił wykonawcę robót budowlanych, natomiast
w ramach realizacji pozostałych odcinków zadania zawarł umowę na wykonanie dokumentacji
projektowej oraz formalno-prawnej. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w realizacji
przedmiotowego zadania oraz zagrożeń w wykorzystaniu środków finansowych przyznanych
z Programu na jego realizację.
W okresie od 23 sierpnia do 15 października 2012 r. Wojewoda Śląski przeprowadził kontrolę
zadania pn. ,,Budowa suchego zbiornika Krzanowice w gm. Krzanowice” w zakresie wykorzystania
środków przyznanych z rezerwy celowej na poprawę zabezpieczenia przeciwpowodziowego
w dorzeczu Odry. Zakres kontroli obejmował realizację finansową i rzeczową zadania w roku 2011,
a ponadto został rozszerzony o realizację finansową w roku 2009 w związku z nieprawidłowościami
wykazanymi przez NIK. W okresie objętym kontrolą działalność ŚZMiUW w Katowicach oceniono
pozytywnie z nieprawidłowościami. W trakcie kontroli ustalono, że środki rezerwy celowej budżetu
państwa przeznaczone na realizację zadania w ramach Programu były wydatkowane prawidłowo
i zgodnie z przeznaczeniem, a ponadto rzetelnie wykazane w sprawozdaniach budżetowych.
Stwierdzone nieprawidłowości w większości odnosiły się do realizacji finansowej zadania w 2009 r.
i dotyczyły: nieterminowego regulowania płatności, niedostosowania polityki rachunkowości
do potrzeb i zasad obowiązujących w jednostce, nieterminowego przekazania placu budowy
oraz braku harmonogramu robót budowlanych. W związku z tym, zalecono podjęcie działań mających
na celu wyeliminowanie powyższych uchybień, w tym zwiększenie nadzoru podczas realizacji
inwestycji.
20
Pozytywnie zespół kontrolny ocenił realizację zamówienia publicznego dla przedmiotowego zadania
w 2011 r. Postępowanie przetargowe przeprowadzono prawidłowo, rzetelnie i zgodnie
z obowiązującymi przepisami prawa.
Ponadto, w związku z potrzebą stałego monitorowania postępu wykonania założeń
Programu, Pełnomocnik wystąpił do dysponentów środków z prośbą o udzielenie informacji na temat
kontroli przeprowadzonych z własnej inicjatywy w roku 2012, a dotyczących zadań realizowanych
w ramach Programu.
Wojewoda Wielkopolski poinformował Pełnomocnika, że w dniach 19 i 20 marca 2012 r.
odbyła się kontrola zadania pn. Zbiornik Wielowieś Klasztorna na rzece Prośnie etap I –
– dokumentacja, wykupy” realizowanego przez Rejonowy Oddział WZMiUW w Ostrowie
Wielkopolskim. Zakres jej obejmował wykorzystanie środków finansowych przekazanych w 2011 r.
z
rezerwy
celowej
budżetu
państwa
na
realizację
Programu.
W
trakcie
kontroli
nie stwierdzono nieprawidłowości, a przyznane środki wykorzystano, zgodnie z przeznaczeniem,
na wykupy gruntów pod czaszę zbiornika.
Natomiast z informacji uzyskanych od Wojewody Lubuskiego wynika, iż w okresie
od 12 do 29 czerwca 2012 r. przeprowadzono kontrolę problemową w Urzędzie Marszałkowskim
Województwa Lubuskiego. W jej trakcie skontrolowano między innymi zrealizowane w 2011 r.
przez LZMiUW w Zielonej Górze zadania inwestycyjne pn. ,,Zabezpieczenie przeciwpowodziowe
miasta Bytom Odrzański-etap II”, ,,Gorzów-Borek-Ciecierzyce - etap II - modernizacja wałów rzeki
Warty na długości 4,0 km”, ,,Młynkowo etap II – odbudowa i modernizacja prawego odcinka wału
przeciwpowodziowego w km 442,27-445,5 rzeki Odry” oraz ,,Zbiorniki małej retencji gm. Czerwieńsk,
zbiornik Stróżyna, zbiornik Czerwieńsk o poj.108,3 tys.m3”. Otrzymane środki z dotacji celowej
budżetu państwa na realizację ww. zadań w ramach Programu zostały w pełni wykorzystane, zgodnie
z przeznaczeniem i zatwierdzonym przez Wojewodę Lubuskiego planem inwestycyjnym.
Ponadto, w 2012 r. pracownicy Wydziału Programu dla Odry – 2006 Dolnośląskiego Urzędu
Wojewódzkiego we Wrocławiu przeprowadzili wizytacje monitorujące stan realizacji zadań
przy udziale środków Programu. Monitoringiem objęto wybrane zadania w różnej fazie realizacji.
W jego trakcie zapoznano się z dokumentacją danej inwestycji, a także przeprowadzano wizje
terenowe na całym obszarze jej realizacji. Ustalenia i wyniki wizytacji zostały udokumentowane
notatkami służbowymi. Wykaz wizytacji przedstawia tabela 4.
21
Tabela 4. Zestawienie wizytacji monitorujących realizację zadań przy udziale środków Programu dla Odry-2006
Lp.
1.
Data wizytacji
12.09.2012 r.
Miejsce
RZGW
w Poznaniu
RDLP
w Szczecinie,
Nadleśnictwo
Bogdaniec
2.
14.09.2012 r.
3.
10.10.2012 r.
ZZMiUW
w Szczecinie
4.
24.10.2012 r.
K-PZMiUW
we Włocławku
5.
08.11.2012 r.
6.
13.11.2012 r.
7.
14.11.2012 r.
RZGW
we Wrocławiu
LZMiUW
w Zielonej Górze
Gmina Wrocław
8.
15.11.2012 r.
9.
20.11.2012 r.
10.
29.11.2012 r.
RDLP
we Wrocławiu,
Nadleśnictwo
Oława
WZMiUW
w Opolu
DZMiUW
we Wrocławiu
Nazwa zadania realizowanego w ramach Programu
Budowle przeciwpowodziowe - Pompownia odwrotna
przy śluzie Morzysław (fot. 4)
Zbiornik retencyjny w Nadleśnictwie Bogdaniec
w leśnictwie Tarnów, oddz. 147c, woj. lubuskie,
pow. gorzowski, gm. Lubiszyn
Zbiornik retencyjny w Nadleśnictwie Bogdaniec
w leśnictwie Zacisze, oddz. 46h, woj. lubuskie,
pow. gorzowski, gm. Witnica
Zbiornik retencyjny w Nadleśnictwie Bogdaniec
w leśnictwie Lubiszyn, oddz. 37d, woj. lubuskie,
pow. gorzowski, gm. Lubiszyn
Zabezpieczenie przeciwpowodziowe Szczecina, Polic
i terenów przyległych do Jeziora Dąbie i Zalewu Szczecińskiego Wyspa Pucka
Zabezpieczenie przeciwpowodziowe miasta Gryfino
Regulacja rzeki Orli od km 62+291 do km 64+355
i Rowu Kawelskiego od km 0+000 do km 9+215
wraz z budowlami – etap II przebudowa budowli na Rowie
Kawelskim, gm. Sępolno Krajeńskie pow. sępoleński
woj. kujawsko-pomorskie
Dokumentacja techniczna oraz modernizacja zbiornika
Świerzawa na rzece Kaczawie (fot. 1)
Głęboka – Ledno – modernizacja wałów rzeki Odry
w km 464,3 - 466,6
Budowa wału przeciwpowodziowego na osiedlu Kozanów
od mostu Maślickiego wzdłuż ulicy Nadrzecznej, Gwareckiej
i Ignuta – do siedziby Policji przy ul. Połbina (fot. 2)
Przebudowa drzewostanów w Nadleśnictwie Oława,
woj. dolnośląskie, pow. oławski, wrocławski, oleśnicki
Budowa, przebudowa i modernizacja lewostronnego
obwałowania rzeki Odry w km 65+500 – 67+000
oraz wału bocznego w m. Miejsce Odrzańskie, gm. Cisek (fot. 3)
Lipki – Oława – modernizacja obwałowań, gm. Oława
i Jelcz Laskowice. Modernizacja wału W-4 (S)
Lipki – Oława – modernizacja obwałowań, gm. Oława
i Jelcz Laskowice. Modernizacja wału W-1 (OM)
zasuw
Fot. 1 - Wloty upustów dennych zb. Świerzawa
(źródło: zasoby własne)
Fot. 2 - Wał Kozanów – zakończony odcinek wału
(źródło: zasoby własne)
22
Fot. 3 - Budowa lewostronnego wału rzeki Odry
w miejscowości Miejsce Odrzańskie
(źródło: zasoby własne)
Fot. 4 - Pompownia Morzysław - budowa komory
(źródło: zasoby własne)
7. System Informacji Przestrzennej Dorzecza Odry (SIPDO)
SIPDO jest narzędziem informatycznym wspomagającym zarządzanie realizacją zadań
oraz inwestycjami Programu, których realizacja wiąże się bezpośrednio lub pośrednio z działalnością
Pełnomocnika. Spełnia ono również funkcję informacyjną dla jednostek realizujących zadania
Programu, jak również dla ogółu użytkowników z dostępem do Internetu.
W 2012 r. pracownicy Wydziału Programu dla Odry-2006 kontynuowali prace związane
z funkcjonowaniem i rozwojem Systemu. Mając na uwadze zaawansowany wiek infrastruktury
sprzętowej, jak również ograniczoną funkcjonalność zdezaktualizowanego oprogramowania podjęto
decyzję o aktualizacji SIPDO. W grudniu zakupiono nowy serwer, który przejmie funkcje wysłużonych
i awaryjnych serwerów nabytych w 2004 r. w trakcie budowy Systemu. Pojedynczy serwer zastąpi
zarówno serwer bazodanowy, gdzie zgromadzone są dane będące zasobem SIPDO, jak również
serwer aplikacyjny odpowiedzialny za internetowy portal mapowy, który udostępnia te zasoby
na zewnątrz (m.in. instytucjom realizującym zadania Programu oraz wszystkim zainteresowanym
podmiotom).
Oprócz
modernizacji
sprzętowej
Systemu
dokonano
również
aktualizacji
oprogramowania, w oparciu o które działa SIPDO. Aktualizacja polegała na wznowieniu wsparcia
technicznego posiadanych już licencji komercyjnych, które umożliwia aktualizację oprogramowania
do najnowszych wersji. Zakup powyższej usługi poprzedziły testy na 90-dniowej wersji ewaluacyjnej
oprogramowania serwerowego, jak również szkolenia z obsługi nowej aplikacji.
Ponadto, w 2012 r. w celu rozbudowy oraz aktualizacji SIPDO wystąpiono do wskazanych
w poniższej tabeli instytucji, z prośbą o udostępnienie danych przestrzennych w formacie *.shp
(współrzędne prostokątne w układzie PUWG-92, współrzędne geograficzne geodezyjne w układzie
EUREF-89).
23
Tabela 5. Wykaz danych przestrzennych przekazanych celem wykorzystania do rozbudowy SIPDO
Adresaci wniosków
o przekazanie danych
przestrzennych
KZGW w Warszawie
Zakres wnioskowanych danych
Przekazane dane
Dane przestrzenne dotyczące
opracowanej w ramach ISOK-u
Wstępnej Oceny Ryzyka
Powodziowego,
a w szczególności obszarów
narażonych na niebezpieczeństwo
powodzi, znaczących powodzi
historycznych, obszarów na
których wystąpienie powodzi jest
prawdopodobne
Udostępniono wnioskowane dane
w postaci map obejmujących
swoim zasięgiem obszary
województw z dorzecza Odry, oraz
map dla zasięgu całego kraju. Pliki
w formatach *.jpg, *.tiff oraz *.pdf
RZGW w Gliwicach
Dane dot. Studiów ochrony przed
powodzią oraz stref i map
zagrożeń powodziowych dla
wybranych cieków na obszarze
administrowanym przez jednostkę
Warstwy w formacie *.shp
zawierające tereny zalewowe
o określonym
prawdopodobieństwie wystąpienia
dla dopływów Górnej Odry:
(zlewnie Bierawki, Kłodnicy, Olzy,
Opawy, Psiny, Rudy)
RZGW w Poznaniu
Dane dot. Studiów ochrony przed
powodzią oraz stref
i map zagrożeń powodziowych dla
wybranych cieków na obszarze
administrowanym przez jednostkę
Skany arkuszy map ze studiów
bezpośredniego zagrożenia
powodzią dla rzek będących
w administracji RZGW w Poznaniu
(cieki: Boży Stok, Gwda, Kanał
Bydgoski, Kanał Górnonotecki,
Noteć, Prosna, Warta). Dane
w formacie *.jpg
RZGW w Szczecinie
Dane dot. Studiów ochrony przed
powodzią oraz stref
i map zagrożeń powodziowych dla
wybranych cieków na obszarze
administrowanym przez jednostkę
Warstwy w formacie *.shp
zawierające strefy zalewowe
o prawdopodobieństwie
przewyższenia p=1%
oraz p=10%, obszary potencjalnego
zagrożenia powodzią (chronione
wałami przeciwpowodziowymi)
oraz lokalizację wałów
przeciwpowodziowych
RZGW we Wrocławiu
Dane dot. Studiów ochrony przed
powodzią oraz stref i map
zagrożeń powodziowych dla
wybranych cieków na obszarze
administrowanym przez jednostkę
Orientacyjne zasięgi zalewów Q1%
oraz Q10% dla rzek Barycz,
Widawa i Osobłoga. Dane w
formacie *.pdf
24
DGLP w Warszawie
Dane dotyczące dokładnych
adresów leśnych dla nadleśnictw,
na terenie których realizowano,
realizuje się lub przewidziano do
realizacji zadania
współfinansowane
ze środków rezerwy celowej
Programu
Dane wektorowe w formacie *.shp
z zasięgami obrębów, leśnictw,
oddziałów
i wydzieleń dla 29 wskazanych
nadleśnictw (Lubliniec, Koszęcin,
Brzeg, Rybnik, Katowice, Prudnik,
Rudziniec, Brynek, Kup, Ruszów,
Chocianów, Węgliniec, Przemków,
Wałbrzych, Miękinia, Wołów,
Legnica, Żmigród, Lwówek Śląski,
Oława, Trzebież, Chojna, Goleniów,
Lubniewice, Bogdaniec, Krotoszyn,
Góra Śląska, Włoszakowice,
Szprotawa) z terenu pięciu RDLP
W roku 2012 kontynuowana była także współpraca w zakresie tworzenia Studium integracji
przestrzennej polskiej części pogranicza Polski i Niemiec (IPPON). Jej rozpoczęcie nastąpiło
w październiku 2011 r., kiedy Pełnomocnik, w odpowiedzi na pismo z ówczesnego Ministerstwa
Infrastruktury, wyraził wstępną zgodę na wykorzystanie SIPDO jako środowiska informacji
przestrzennej dla prac nad Studium. W minionym roku pracownicy Wydziału Programu dla Odry-2006 wzięli udział w szeregu spotkań roboczych dla stron biorących udział w tym projekcie,
czego efektem było określenie zakresu udziału Pełnomocnika w pracach nad Studium oraz ogólne
zasady udostępnienia SIPDO.
W ubiegłym roku System SIPDO został także wykorzystany do opracowywania dokumentu
pn. „Plan i harmonogram realizacji zadań Programu dla Odry-2006 w latach 2012-2016”,
w tym do generowania załączników mapowych dla poszczególnych zadań inwestycyjnych. Ponadto,
zgromadzone w SIPDO dane przestrzenne, zawierające informacje na temat lokalizacji inwestycji
Programu, wykorzystywane były do opracowywania planów zagospodarowania przestrzennego
na terenie województwa śląskiego. Z inicjatywy Wicemarszałka Województwa Śląskiego, jednostki
samorządowe z tego województwa, które przystępowały do sporządzenia miejscowych planów
zagospodarowania
przestrzennego
lub
nanoszenia
w
nich
zmian,
zobowiązane
zostały
do występowania do Pełnomocnika z prośbą o weryfikację lokalizacji zadań wynikających z inwestycji
celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, objętych Programem i ujętych w Planie
Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego.
8. Aktualizacja Programu dla Odry-2006
W dniu 3 czerwca 2008 r. Komitet Sterujący Programu dla Odry-2006 postanowił
o konieczności podjęcia prac mających na celu Aktualizację Programu. Stanowisko to wynikało
z doświadczenia przy dotychczasowej realizacji poszczególnych zadań Programu oraz było
odpowiedzią na pismo Pana Adama Leszkiewicza Podsekretarza Stanu - Zastępcy Szefa Kancelarii
25
Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2008 r., w którym zwrócił się z prośbą o podjęcie takich
działań.
Realizując powyższe zalecenia, przygotowano projekt dokumentu, który w dniu 21 lipca 2009 r.
został przyjęty Uchwałą Nr II/2009 przez Komitet Sterujący Programu dla Odry-2006 (26 głosów
za, 0 przeciw, 2 osoby wstrzymały się od głosu).
Celem strategicznym Aktualizacji jest wzrost bezpieczeństwa przeciwpowodziowego
z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju dorzecza Odry oraz poszanowanie bogatych na tym
obszarze zasobów przyrody i stanu środowiska. Realizacja pełnego zakresu Programu pozwoli
zabezpieczyć dorzecze Odry przed katastrofalnymi skutkami powodzi oraz uzyskać odbudowaną
i zmodernizowaną drogę wodną o zróżnicowanej wprawdzie zabudowie poszczególnych odcinków,
ale umożliwiającą stały wzrost przewozów. Ponadto, w jego efekcie zostaną stworzone warunki
do dalszej rozbudowy Odrzańskiej Drogi Wodnej po 2015 r. Planowane działania zapewnią zarówno
bezpieczeństwo jak i zrównoważony rozwój całego dorzecza, gwarantujący wzrost gospodarczy,
zachowanie walorów środowiska i racjonalną gospodarkę wodną.
Komitet, przyjmując projekt zobowiązał jednocześnie Pełnomocnika do podjęcia czynności
skutkujących przyjęciem Aktualizacji Programu przez Radę Ministrów. Mimo, że obowiązek ten został
spełniony, tzn. dokonane zostały wszelkie niezbędne czynności, włącznie z opracowaniem prognozy
oddziaływania aktualizacji na środowisko i przekazaniem w 2011 r. zgodnie z ustaleniami, kompletnej
dokumentacji do ówczesnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, żadne dalsze prace względem
przedmiotowego dokumentu nie zostały podjęte. W 2012 r. jeszcze dwukrotnie występowano
do Ministra Administracji i Cyfryzacji w tej sprawie.
Biorąc powyższe pod uwagę oraz mając na względzie fakt, że kontynuowanie realizacji
Programu ma bardzo istotne znaczenie dla ochrony przeciwpowodziowej oraz zrównoważonego
rozwoju dorzecza Odry, Pełnomocnik wystąpił w styczniu br. bezpośrednio do Szefa Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów - Przewodniczącego Zespołu do Spraw Programowania Prac Rządu, z prośbą
o ujęcie prac nad aktualizacją w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów, zwolnienie z obowiązku
opracowania założeń do ustawy oraz wskazanie właściwego, najbardziej optymalnego sposobu
dalszego procedowania w tej sprawie.
9. Informacja o kontrolach przeprowadzonych przez Najwyższą Izbę Kontroli w 2012 r.
W drugiej połowie 2012 roku NIK przeprowadziła w Dolnośląskim Urzędzie Wojewódzkim
kontrolę wykorzystania przez Wojewodę Dolnośląskiego środków publicznych na zabezpieczenie
przeciwpowodziowe i likwidację skutków powodzi w latach 2010 – 2012 (do 30.06.2012 r.). Kontrolą
objęto także Program.
26
W wystąpieniu pokontrolnym z dnia 10 stycznia 2013 roku NIK, podobnie jak rok wcześniej,
negatywnie oceniła stan zaawansowania realizacji Programu wskazując m.in. na fakt zbyt niskiego
zaangażowania finansowego w stosunku do okresu jego realizacji. Powody takiego stanu rzeczy
zostały przez Pełnomocnika wyjaśnione w odpowiedzi na zalecenia pokontrolne kontroli zakończonej
w maju 2011 roku i obszernie omówione w Informacji o realizacji zadań Programu dla Odry – 2006
w roku 2011. Dokument ten był także przedmiotem debaty sejmowej w dniu 22 lutego 2013 roku
podczas 34. posiedzenia Sejmu RP.
NIK negatywnie oceniła także fakt wydatkowania przez Pełnomocnika, środków z rezerwy
celowej będącej w jego dyspozycji na opracowania ściśle związane z aktualizacją Programu
oraz rozbudową systemu informatycznego (SIPDO), wspierającego i usprawniającego zarządzanie
Programem, kwalifikując je jako wydatki niecelowe i niegospodarne. Zdaniem Pełnomocnika miał
on do tego prawo na podstawie § 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 marca 2002 roku
w sprawie ustanowienia Pełnomocnika Rządu do Spraw Programu dla Odry-2006, w którym
dopuszcza się, w zakresie niezbędnym do realizacji zadań, zlecanie ekspertyz, opinii, aplikacji
projektów, studiów wykonalności, prac projektowych oraz innych opracowań. Tymczasem NIK stała
na stanowisku, że wydatki te, zgodnie z dyspozycją § 7 przywołanego wyżej rozporządzenia, w którym
obsługę merytoryczną, organizacyjno-prawną, techniczną i kancelaryjno-biurową Pełnomocnika,
zobowiązany był ponieść Dolnośląski Urząd Wojewódzki. Wobec tak odmiennej interpretacji
przepisów, rzutującej bezpośrednio na ocenę kontrolowanego, Pełnomocnik wystąpił w dniu
30 stycznia 2013 r. do Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów z prośbą o wyjaśnienie przepisów
regulujących zakres obsługi świadczonej Pełnomocnikowi przez Dolnośląski Urząd Wojewódzki.
W odpowiedzi Podsekretarz Stanu, Zastępca Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów podzielił opinię
Pełnomocnika stwierdzając, że „nie można w sposób bezkrytyczny zgodzić się ze stanowiskiem,
że działania realizowane przez Pełnomocnika Rządu do Spraw Programu dla Odry-2006
na podstawie § 6 rozporządzenia – spełniające przesłankę niezbędności dla realizacji zadań
Pełnomocnika – powinny być poniesione przez Dolnośląski Urząd Wojewódzki. Brak jest przepisu
nakładającego na Dolnośląski Urząd Wojewódzki takie obciążenie finansowe, a ponadto obszar
działania Pełnomocnika określony w § 6 rozporządzenia wykracza poza zakres czynności
obciążających Dolnośląski Urząd Wojewódzki. Uznać należy, że gdyby działania Pełnomocnika Rządu
do Spraw Programu dla Odry – 2006 podejmowane na obszarze, o którym mowa w § 6
rozporządzenia, miały być pokrywane z budżetu Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego, to takie
obciążenie finansowe wynikałoby z przepisów rozporządzenia w sposób jednoznaczny.” Należy
sądzić, że wyjaśnienie to rozwiewa ostatecznie wątpliwości co do interpretacji intencji ustawodawcy
w tej kwestii.
27
W zaleceniach z tej kontroli NIK ponownie wskazała na konieczność opracowania procedury
określającej zasady, według których następować będzie ustalanie wysokości dofinansowania
poszczególnych zadań w ramach Programu oraz zaniechanie finansowania z rezerwy celowej
Pełnomocnika zadań nieprzewidzianych w Programie. W odpowiedzi Pełnomocnik poinformował,
że w dniu 12 grudnia 2012 r. zaakceptował Zasady podziału środków rezerwy celowej Programu
dla Odry – 2006 w 2013 roku. Bazę podziału dla jej dysponentów i jednostek realizujących zadania
Programu stanowi ich planowany udział finansowy w rezerwie w latach 2008 – 2012. Z wyliczonej
w ten sposób kwoty mogą być finansowane zadania inwestycyjne oraz modernizacyjne przyjęte
uchwałami: nr I/2012 z dnia 3 kwietnia 2012 r. i nr II/2012 z dnia 11 grudnia 2012 r. Komitetu
Sterującego Programu dla Odry-2006.
Wysokość dofinansowania zadania ustala jednostka je realizująca w porozumieniu
z nadzorującym jej działania dysponentem części budżetowej, a następnie przekazuje, w formie planu
rzeczowo-finansowego, do akceptacji Pełnomocnika. Uznając w ten sposób istotną rolę inwestora
w procesie planowania i realizacji inwestycji uzyskuje on możliwość dostosowania harmonogramu
realizacji zadań Programu do lokalnych uwarunkowań technicznych i formalno-prawnych.
Wyżej opisany sposób postępowania uwzględnia m.in. uwagi sformułowane w Informacji
o wynikach kontroli realizacji ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczu Odry w oparciu o „Program
dla Odry – 2006” z dnia 20 grudnia 2011 r. (kontrola NIK – Delegatura we Wrocławiu w okresie
od dnia 8.12.2010 r. do dnia 18.03.2011 r.) cyt. „Wydłużone uzgadnianie i kwalifikacja zadań
planowanych do wykonania w roku kalendarzowym, przekładały się na późniejsze przyznawanie
i uruchamianie środków finansowych, co skutkowało opóźnieniami w przygotowaniu inwestycji
(sporządzenia dokumentacji projektowej, uzyskiwaniu wymaganych decyzji administracyjnych,
dokonywaniu wyboru wykonawcy) oraz rozpoczęciu robót budowlanych w niekorzystnych
dla ich prowadzenia warunkach atmosferycznych (na początku lub końcu roku kalendarzowego),
koncentracją wydatków w ostatnich miesiącach roku budżetowego, a także niepełnym
wykorzystaniem przyznanych środków.” W tym kontekście fakt pozytywnej oceny NIK w zakresie
opracowania i przyjęcia Planu Wieloletniego Programu dla Odry – 2006, zawierającego wykaz zadań
inwestycyjnych i modernizacyjnych finansowanych w ramach Programu, wymaga szczególnego
podkreślenia, bowiem zdaniem Izby przyczyni się to do jego sprawniejszej realizacji.
28
10. Podsumowanie
W okresie objętym niniejszym Sprawozdaniem Pełnomocnik realizował nałożone na niego
rozporządzeniem obowiązki, przede wszystkim kontynuując działania w zakresie koordynowania
realizacji zadań Programu. Polegało to między innymi na organizowaniu spotkań z inwestorami
poszczególnych
zadań,
dokonywaniu
przeglądów
inwestycji,
jak również
monitorowaniu
oraz inicjowaniu kontroli realizowanych przedsięwzięć. Pełnomocnik każdorazowo wskazywał
przedstawicielom jednostek realizujących zadania na konieczność większego zaangażowania
w pozyskiwanie pozabudżetowych środków na finansowanie inwestycji, ze szczególnym wskazaniem
na środki UE.
W 2012 r. Pełnomocnik zwołał dwa posiedzenia Komitetu Sterującego ,,Programu dla Odry-2006”. Członkowie Komitetu w swoich pracach skupiali się głównie na kwestiach dotyczących
realizacji zadań Programu, w tym ich finansowaniu oraz zaawansowaniu. Ponadto, w celu
wzmocnienia nadzoru nad realizacją Programu został uchwalony, na posiedzeniu w dniu 3 kwietnia,
Plan i harmonogram realizacji zadań Programu dla Odry-2006 w latach 2012-2016 (środki
przeznaczone na realizację Programu zostały skoncentrowane na realizacji zadań wskazanych
w przedmiotowym Planie). Wprowadzanie do niego zmian dopuszczalne będzie tylko w wyjątkowych
i uzasadnionych przez wnioskodawcę przypadkach, a więc w sytuacji, kiedy proponowana korekta
będzie miała istotne znaczenie dla osiągnięcia celu Programu.
Podobnie jak w latach ubiegłych, Pełnomocnik w sposób szczególny angażował się w prace
dotyczące
realizacji
dwóch
priorytetowych
zadań
Programu,
warunkujących
ochronę
przeciwpowodziową w górnym i środkowym biegu Odry, tj. zbiornika Racibórz oraz Modernizacji
Wrocławskiego Węzła Wodnego. Działania Pełnomocnika w przypadku tych zadań koncentrowały się
zwłaszcza na stałym monitorowaniu stanu realizacji tych inwestycji. Należy przy tym zaznaczyć,
że Pełnomocnik pełniąc jednocześnie funkcję Wojewody Dolnośląskiego miał wpływ na działania
organów administracji zarówno na terenie województwa dolnośląskiego, jak i ze względu
na współpracę z Wojewodą Śląskim na tamtejsze organy administracji publicznej.
W tym miejscu należy także podkreślić, że rok 2012 był bardzo znaczący dla wyżej
wymienionych inwestycji, gdyż nastąpiło przyśpieszenie działań przygotowawczych budowy zbiornika
Racibórz. W tym zakresie uzyskano m.in. decyzję pozwolenia na realizację inwestycji, rozpoczęto
wyprzedzające badania archeologiczne, opracowano dokumentację przetargową dla wyboru
wykonawcy budowy zbiornika, a także zakończono proces prekwalifikacji wykonawców. Natomiast
w ramach Modernizacji Wrocławskiego Węzła Wodnego zawarte zostały umowy na realizację ośmiu
(z dziesięciu) kontraktów. Po podpisaniu umów wykonawcy rozpoczęli mobilizację i roboty
przygotowawcze, zaś na 3 kontraktach (B1-1, B1-2 oraz B2-3.1) zasadnicze prace budowlane.
29
Podsumowując, należy także zaznaczyć, że w bieżącym roku niezbędne jest podjęcie
efektywnych prac nad przyjęciem Aktualizacji Programu, gdyż pomimo coraz bardziej widocznych
jego efektów, cel Programu nadal nie został osiągnięty, natomiast władze nadodrzańskich
województw upatrują w konsekwentnej jego realizacji szansę nie tylko na skuteczną ochronę
przeciwpowodziową, ale także na kontynuację rozwoju tych terenów.
30
Załącznik nr 1. Wykaz osób uczestniczących w posiedzeniach Komitetu Sterującego Programu dla Odry-2006 w 2012 r.
L.p.
Przedstawiciel
Imię i Nazwisko
03.04.2012 r.
11.12.2012 r.
1.
Prezesa Rady Ministrów,
Przewodniczący Prezydium
Komitetu Sterującego
Aleksander Marek Skorupa
+
+
2.
Ministra Środowiska
Janusz Wiśniewski
+
+
3.
Ministra Finansów
Agnieszka Icińska-Cieślak
-
-
Ministra Administracji
i Cyfryzacji
Tadeusz Łunkiewicz
+
-
4.
od 28.11.2012 r.
Zbigniew Śwircz
-
-
5.
Ministra Transportu, Budownictwa
i Gospodarki Morskiej
Janina Mentrak
wz. Monika Niemiec-Butryn
+
6.
Ministra Rolnictwa
i Rozwoju Wsi
Marek Kaczmarczyk
+
-
7.
Ministra Rozwoju Regionalnego
Marek Michalski
+
+
8.
Ministra Gospodarki
Janusz Pilitowski
wz. Łukasz Tomaszewski
-
9.
Ministra Spraw Zagranicznych
Rafał Dziadosz
+
-
10.
Wojewody KujawskoPomorskiego
Andrzej Baranowski
+
+
11.
Wojewody Lubuskiego
Grzegorz Dłubek
+
+
12.
Wojewody Łódzkiego
Marek Sokołowski
+
+
13.
Wojewody Opolskiego
Ryszard Wilczyński
+
+
14.
Wojewody Śląskiego
Andrzej Szczeponek
wz. Bogdan Jelonek
+
31
15.
Wojewody Wielkopolskiego
Prof. dr hab. Andrzej Gajtkowski
+
+
16.
Wojewody Zachodniopomorskiego
Andrzej Kreft
+
-
17.
Zarządu Województwa
Dolnośląskiego
Rafał Jurkowlaniec
wz. Joanna Gustowska
wz. Joanna Gustowska
18.
Zarządu Województwa KujawskoPomorskiego
Franciszek Złotnikiewicz
+
+
19.
Zarządu Województwa Lubuskiego
Augustyn Filipczak
+
+
20.
Zarządu Województwa Łódzkiego
Bogumił Kazulak
+
+
21.
Zarządu Województwa Opolskiego
Antoni Konopka
+
wz. Zbigniew Bahryj
22.
Zarządu Województwa Śląskiego
Andrzej Baksik
+
-
23.
Zarządu Województwa
Wielkopolskiego
Arkadiusz Błochowiak
+
+
24.
Zarządu Województwa
Zachodniopomorskiego
Tomasz Płowens
wz. Michał Durka
wz. Michał Durka
25.
Nauki
Prof. dr hab. Dariusz Tarnawski
+
+
26.
Nauki
Prof. Dr hab. Janusz Zaleski
wz. Bogdan Nowak
wz. Witold Krochmal
27.
Nauki
Krzysztof Szczęsny
-
-
28.
Organizacji ekologicznej
Dr Jan Błachuta
+
-
29.
Organizacji ekologicznej
Piotr Nieznański
-
-
30.
Organizacji ekologicznej
Dr Krzysztof Świerkosz
-
-
32