Euronews nr 02 z dnia 30.01.2009

Opracowanie:
Warszawa, 30 stycznia 2009 r.
Sekcja Współpracy z Zagranicą, GIP
Przegląd
informacji
informacyjnych
zamieszczonych
urzędów
inspekcji
na
stronach
pracy
Unii
internetowych
i
w
biuletynach
Europejskiej
oraz
organizacji
międzynarodowych zajmujących się szeroko rozumianą problematyką zdrowia zawodowego
i ochrony pracy – wydanie 2.
EURONEWS NR 2
NIEMCY
Projekty ustaw o delegowaniu pracowników i o minimalnym wynagrodzeniu za
pracę zostały przyjęte w 2. i 3. czytaniu w niemieckim parlamencie.
„To dobry dzień dla wielu pracownic i pracowników oraz przedsiębiorców", wyjaśnił minister
(pracy: przyp. tłum.) Olaf Scholz, „obydwie ustawy stanowią część planu dotyczącego
funkcjonowania gospodarki”.
Ustawa o delegowaniu pracowników stanowi podstawę prawną do ujednolicenia stawek
minimalnego wynagrodzenia dla wszystkich pracowników określonej branŜy, niezaleŜnie od
tego, czy siedziba firmy pracodawcy znajduje się w kraju czy za granicą. Nowa wersja
ustawy jest bardziej czytelna i zrozumiała.
W nowej wersji ustawy o delegowaniu pracowników uwzględnionych zostało sześć kolejnych
branŜ:
•
Opieka (opieka nad osobami starszymi i opieka zdrowotna w domu)
•
Usługi ochroniarskie
•
Specjalne prace górnicze w kopalniach węgla kamiennego
•
Usługi pralnicze
•
Wywóz śmieci (włączając sprzątanie ulic oraz słuŜby sprzątające działające
w okresie zimowym)
•
Edukacja i kształcenie zgodnie z drugim i trzecim tomem Kodeksu Prawa Socjalnego
Ogólnie
ochroną
przed
zaniŜaniem
wynagrodzenia
gwarantowaną
ustawą
o delegowaniu pracowników określającą stawki minimalnego wynagrodzenia za pracę
objętych jest dziewięć branŜ. Początkowo ustawa regulowała poziom minimalnego
1
wynagrodzenia
dla
700.000
pracowników
firm
budowlanych.
W późniejszym okresie objęła 1,8 mln pracowników. Sześć nowoobjętych branŜ daje kolejne
1,2 mln pracowników. Minimalne stawki wynagrodzenia obowiązują pracowników krajowych
i zagranicznych.
http://www.bmas.de/coremedia/generator/30616/2009__01__22__mindestlohn.html
IRLANDIA
Minister Kelleher apeluje o poświęcenie większej uwagi problemowi chorób
zawodowych
Od kilku lat obserwujemy w Irlandii nawarstwiający się problem dotyczący chorób
związanych z pracą. Według Kelleher’a, większość pracodawców bardziej koncentrowała się
dotychczas na bezpieczeństwie pracowników aniŜeli na ich zdrowiu, które, wraz z ogólnym
dobrostanem, jest równie waŜne jak ich fizyczne bezpieczeństwo. Minister pracy zaapelował
do pracodawców, aby poświęcili wspomnianemu zagadnieniu naleŜytą uwagę.
Grupa ekspercka, powołana przez HSA, opracowała w ostatnim czasie, w ramach
przeciwdziałania
wzrostowi
liczby
chorób
zawodowych,
nową
strategię
krajową
w sprawie zdrowia zawodowego i dobrostanu pracowników. W ramach strategii
sygnalizowane są konkretne rodzaje szczególnie dotkliwych chorób zawodowych włączając
dolegliwości mięśniowo-szkieletowe, problemy ze zdrowiem umysłowym wynikające
z mobbingu bądź stresu doświadczanego w miejscu pracy, a takŜe problemy zdrowotne
będące
następstwem
hałasu
i
drgań,
choroby
skórne,
astmę
i nowotwory.
http://www.hsa.ie/eng/News_and_Events/Press_Releases_/Press_Releases_2008/Minister_
Kelleher_calls_for_greater_focus_on_occupational_illness.html
MIĘDZYNARODOWA ORGANIZACJA PRACY
„Zielone” stanowiska pracy, czyli rynek pracy a ochrona środowiska naturalnego
We wrześniu 2008 roku Międzynarodowa Organizacja Pracy opublikowała raport, w którym
przedstawia aktualną sytuację na światowym rynku pracy oraz prognozy na przyszłość
2
w kontekście coraz szerzej rozpowszechnionego dąŜenia do trwałej gospodarki, przyjaznej
dla środowiska naturalnego.
Wraz z aktualnymi problemami związanymi z nadmiernym wydobywaniem surowców
mineralnych, a przede wszystkim z globalnym ociepleniem, nieuniknione sa powaŜne zmiany
działalności gospodarczej i społecznej w niektórych sektorach na wszystkich kontynentach.
Biorąc pod uwagę choćby samą emisję gazów i jej ograniczenie, którego wymaga się od
światowej gospodarki, niezbędne są głębokie zmiany w zakresie rozwoju gospodarczego
i społecznego, sposobów produkcji i konsumpcji, a zatem równieŜ w kwestii zatrudnienia,
przychodów i zmniejszania ubóstwa. Konsekwencje te są zarazem pesymistyczne, jak
i obiecujące dla ludności zawodowo aktywnej, a zwłaszcza dla mieszkańców wysp i krajów
najsłabiej rozwiniętych.
W szerszej perspektywie zatrudnienie odpowiadające potrzebom trwałej gospodarki
przybierać będzie następujące formy:
- zostaną utworzone dodatkowe miejsca pracy - np. podczas wdraŜania procesów kontroli
zanieczyszczenia środowiska, które to procesy zostaną włączone w istniejące systemy
produkcyjne;
- niektóre stanowiska zostaną zastąpione innymi - np. wraz z zastąpieniem paliw kopalnych
przez energię odnawialną, przy produkcji wagonów kolejowych zamiast cięŜarówek, czy tez
w sytuacji rezygnacji z zakopywania, czy spalania odpadów na rzecz recyclingu;
- niektóre stanowiska pracy zostaną całkowicie zniesione - np. gdy produkcja niektórych
opakowań zostanie ograniczona lub zakazana;
- liczne zawody funkcjonujące aktualnie, takie jak elektryk, hutnik, ślusarz lub robotnik
budowlany, zostaną przekształcone i ponownie zdefiniowane w zaleŜności od dostosowania
kwalifikacji, metod pracy i profilów zawodowych do wymogów ochrony środowiska.
Dane statystyczne i prognozy na przyszłość
w kontekście środowiskowym:
- Katastrofy spowodowane zmianami klimatycznymi: 262 miliony poszkodowanych
w latach 200-2004,
- Niedobory wody: do 2005 roku 1,8 miliarda osób cierpieć będzie z powodu niedoboru
wody słodkiej, w tym większość w Azji i w Afryce,
- Migracje spowodowane zmianami klimatycznymi: 50 milionów osób będzie zmuszonych
do opuszczenia domów z powodu zmian klimatycznych w najbliŜszych latach,
3
-
Migracje
w
wyniku
powodzi:
330
milionów
ludzi
zamieszkujących
obszary
o podwyŜszonym ryzyku powodzi: w strefach przybrzeŜnych, dolinach rzek i na małych
wyspach,
- Brak Ŝywności i złe odŜywianie: dotykają dziś 180 milionów osób a liczba ta moŜe
wzrosnąć do 600 milionów do roku 2080,
- Zanieczyszczenie powietrza: kaŜdego roku 2 miliony osób na świecie umiera
przedwcześnie w wyniku zanieczyszczenia atmosfery,
- Zanikanie róŜnorodności biologicznej: większość znanych gatunków jest mniej
rozprzestrzeniona lub zmniejszyła swoją liczebność. Produkty lub procesy biologiczne
stanowią 40% światowej gospodarki. Ludność najuboŜsza, zwłaszcza Ŝyjąca w strefach
o niskiej produkcji rolnej, jest ściśle uzaleŜniona od róŜnorodności genetycznej środowiska.
w kontekście godziwej pracy:
- Ubodzy pracownicy: 1,3 miliarda osób na całym świecie uzyskuje dochód poniŜej progu
ubóstwa: 2 dolary dziennie (stanowią oni 43% światowej liczby siły roboczej),
- Bezrobotni: 190 milionów w skali światowej,
- Młodzi poszukujący pracy: w ciągu najbliŜszych lat o 500 milionów wzrośnie liczba osób
poszukujących pracy:
- Brak zabezpieczenia socjalnego: 5,3 miliarda osób nie posiada Ŝadnego zabezpieczenia
socjalnego;
- Dostęp do źródeł energii: 1,6 miliarda osób nie ma dostępu do współczesnych źródeł
energii (prawie jedna osobna na cztery),
-
Właściwe warunki mieszkaniowe: miliard mieszkańców ubogich dzielnic
Ŝyje
w szkodliwych dla zdrowia warunkach mieszkaniowych, bez dostępu do wody pitnej
i kanalizacji.
Co to są „zielone stanowiska pracy”?
Zielone
stanowiska
gospodarczych
na
pracy
redukują
środowisko
szkodliwy
naturalne,
mając
wpływ
na
przedsiębiorstw
celu
utrzymanie
i
sektorów
wskaźników
zanieczyszczenia środowiska na dopuszczalnym poziomie. Mówimy tu m.in. o pracy
w ramach ochrony ekosystemów, ograniczeniu zuŜycia energii, surowców naturalnych i wody
dzięki zastosowaniu strategii o wysokiej wydajności, w ramach zmniejszania emisji
dwutlenku węgla, maksymalnego ograniczenia lub unikania wytwarzania wszelkich odpadów
i zanieczyszczenia powietrza.
4
Te „zielone zawody” to nie tylko dodatkowa praca dla naukowców i techników, ale przede
wszystkich dla ludzi młodych, kobiet, mieszkańców wsi i ubogich dzielnic.
Dane statystyczne wskazują, Ŝe „zielone stanowiska pracy” nie są synonimem godziwej
pracy. DuŜa liczba ujętych pod tym hasłem zawodów wiąŜe się z pracą szkodliwą dla
zdrowia, trudną, czy niebezpieczną. Zatrudnienie w dziedzinach takich, jak recycling,
zarządzanie odpadami, bioenergia i budownictwo wydaje się niepewne i niezbyt dobrze
płatne. Potrzebnych jest wiele zmian i uregulowań, aby „zielone zawody” odpowiadały
definicji godziwej pracy.
Inicjatywa „Zielone stanowiska pracy”
Międzynarodowa Organizacja Pracy włączyła się do Programu Narodów Zjednoczonych ds.
Ochrony
Środowiska
w
celu
wykorzystania
moŜliwości
związanych
z
„zielonym
zatrudnieniem”.
Kluczowe dane
Światowy rynek produktów i usług ekologicznych powinien podwoić swoje obroty do 2020
roku z 1370 miliardów dolarów w 2008 roku.
- Połowę tego rynku stanowi działalność związana ze skutecznością energetyczną
a pozostała część dotyczy trwałych transportów, zaopatrzenia w wodę, systemów
kanalizacyjnych i zarządzania odpadami,
- miliony „zielonych stanowisk pracy” istnieją juŜ w krajach uprzemysłowionych,
w gospodarkach rozwiniętych oraz krajach rozwijających się: w dostawach energii odnawialne źródła energii, skuteczność energetyczna -
zwłaszcza w budownictwie,
transporcie, przemyśle cięŜkim, recyklingu, rolnictwie i leśnictwie,
- 2,3 miliona osób znalazło w ostatnich latach pracę w sektorze odnawialnych źródeł energii.
Sektor ten kryje duŜe moŜliwości, jeśli chodzi o zatrudnianie „zielonych zawodów”. Liczba
miejsc pracy w sektorze alternatywnych źródeł energii mogłaby osiągnąć 2,1 miliona
w przypadku energii wietrznej i 6,3 miliona w sektorze energii słonecznej do 2030 roku,
- sektor energii odnawialnej pozwala na zatrudnienie większej liczby pracowników, niŜ
w przypadku paliw kopalnych. Przewiduje się, Ŝe planowane do 2030 roku inwestycje
w wysokości 630 miliardów dolarów przełoŜą się na stworzenie przynajmniej 20 milionów
dodatkowych miejsc pracy w tym sektorze,
- w rolnictwie 12 milionów osób będzie mogło znaleźć zatrudnienie przy biomasie uŜywanej
do wytwarzania energii oraz gałęziach przemysłu związanych z tym procesem,
5
- energooszczędne budownictwo mogłoby stworzyć miliony miejsc pracy i zmienić na proekologiczne istniejące juŜ stanowiska 111 milionów osób pracujących w sektorze
budowlanym,
- inwestycje mające na celu poprawę wydajności w budownictwie mogłyby stworzyć od 2 do
3,5 miliona dodatkowych „zielonych stanowisk pracy” w Europie i Stanach Zjednoczonych
oraz o wiele więcej w krajach rozwijających się.
http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/--dcomm/documents/publication/wcms_098485.pdf
Raport MOP – „Globalny kryzys ekonomiczny"
Globalny kryzys ekonomiczny moŜe doprowadzić do drastycznego zwiększenia liczby
bezrobotnych – głosi Międzynarodowe Biuro Pracy w swoim raporcie „Globalne Trendy
Zatrudnienia”.
W oparciu o nowe badania dotyczące rynku pracy, w zaleŜności od efektowności
i odpowiedniego umiejscowienia w czasie wysiłków na rzecz złagodzenia kryzysu, globalne
bezrobocie w 2009 r. zwiększy się w stosunku do roku 2007 o od 18 do 30 milionów osób,
a sytuacja kolejnych 50 milionów pracowników ulegnie znacznemu pogorszeniu.
W raporcie MOP wspomniano takŜe, Ŝe ostatnie scenariusze przewidują, Ŝe około 200
milionów pracowników, głównie w krajach rozwijających się, znajdzie się w dotkliwej biedzie.
„Przesłanie MOP jest realistyczne a nie alarmujące. Stoimy w obliczu globalnego kryzysu
pracy. Wiele rządów jest tego kryzysu świadomych i podejmuje stosowne działania, jednak
potrzebne są bardziej skoordynowane działania mające na celu uniknięcie światowej recesji
socjalnej" mówi Dyrektor Generalny MOP, Juan Somavia.
„Ten kryzys podkreśla znaczenie programu MOP poświęconego pracy godziwej. Program
ten obejmuje wiele elementów promocji tworzenia miejsc pracy, pogłębiania i rozszerzania
ochrony socjalnej oraz dialogu społecznego”, mówi p. Somavia. Dyrektor Generalny MOP
wezwał, aby na zbliŜającym się spotkanie grupy G-20 w dniu 2 kwietnia br. w Londynie,
oprócz kwestii finansowych, omówiono środki stymulujące produktywne inwestycje, pracę
godziwą, ochronę socjalną i skoordynowano działania polityczne.
6
http://www.ilo.org/global/About_the_ILO/Media_and_public_information/Press_releases/lang-en/WCMS_101462/index.htm
„PROTRAV w sieci”
PROTRAV (Departament ds. Ochrony Pracy) jest departamentem wchodzącym w skład
Sektora Ochrony Społecznej (Social Protection Sector – PROTECT) Międzynarodowej
Organizacji Pracy (ILO), zajmującym się kwestiami związanym z prewencją ryzyka
zawodowego i promocją zdrowia w zakładach pracy, a takŜe dotyczącymi dobra i satysfakcji
pracowników oraz ogólnej poprawy warunków pracy.
PROTRAV dzieli się na dwie podjednostki: Międzynarodowy Program ds. bezpieczeństwa
i zdrowia w pracy i w środowisku (SAFEWORK) oraz Program ds. warunków pracy
i zatrudnienia (TRAVAIL).
Zakres funkcjonowania Departamentu ds. Ochrony Pracy obejmuje:
-
informację nt. wypadków i zachorowań
-
zapobieganie wypadkom i zachorowaniom zawodowym
-
promocję zdrowia i dobrej kondycji pracowników
-
bezpieczeństwo stosowania chemikaliów
-
kwestie związane z inspekcją pracy
-
wynagrodzenia i dochody
-
czas i organizacja pracy
-
kwestie związane z płcią
-
warunki pracy w małych i średnich przedsiębiorstwach
-
ochronę macierzyństwa
-
równowagę: praca-rodzina
-
ogólnoświatowe monitorowanie i analizę warunków pracy
-
przemoc i wykorzystywanie w pracy
Pod koniec 2008 roku Międzynarodowa Organizacja Pracy uruchomiła nową witrynę
internetową poświęconą charakterystyce działalności PROTRAV. Jest ona juŜ w pełni
dostępna (w języku angielskim) pod poniŜszym adresem :
http://www.ilo.org/public/english/protection/protrav/index.htm
7
http://www.act.gov.pt/Noticias.aspx?id=138 oraz
http://www.ilo.org/public/english/protection/protrav/index.htm
HISZPANIA
Ministerstwo Pracy i Imigracji (MTIN)
„Program PREVEA”
W grudniu 2008, Główny Sekretarz ds. Zatrudnienia – pani Maravillas Rojo, wspólnie
z Generalnym Inspektorem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych – panem Raimundo
Aragonem, wzięli udział w prezentacji nowatorskiego i pionierskiego (w Europie) programu
PREVEA, skierowanego do przedsiębiorstw zatrudniających do 50 pracowników oraz
wykazujących wysoki wskaźnik liczby wypadków zawodowych. Wypróbowywany juŜ od
października 2008 r. w regionach Katalonii, Navarry, La Rioja, Extremadury i Balearów,
program ten zyskał poparcie wszystkich Wspólnot Autonomicznych i 15 grudnia 2008 r.
został zatwierdzony przez Narodową Komisję ds. Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy.
Program opiera się na analizie samych wypadków zawodowych oraz ich przyczyn,
skłaniając tym samym przedsiębiorstwa do zaangaŜowania się w tematy dotyczące
prewencji i poprawy warunków pracy. Prevea został pomyślany w celu redukcji całkowitej
liczby wypadków w okresie maksymalnie 24 miesięcy. Jednocześnie, Inspekcja Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych zdeklarowała się nie dokonywać w tym czasie zaplanowanych
kontroli, ani nie nakładać kar na przedsiębiorstwa, z wyjątkiem tych dotyczących wypadków
powaŜnych lub śmiertelnych, chorób zawodowych lub zgłoszonych skarg.
Przedsiębiorstwa, które chcą zapisać się do programu muszą spełniać następujące
wymogi:
-
zatrudniać od 10 do 50 pracowników;
-
charakteryzować się wskaźnikiem liczby wypadków zawodowych przewyŜszającym
średnią w danej branŜy lub wchodzić w skład przedsiębiorstw objętych programem
działania przeciwko wypadkom zawodowym w swojej Wspólnocie Autonomicznej;
-
posiadać poparcie pracowników lub ich przedstawicieli w kwestii wdroŜenia
programu.
http://www.mtin.es/itss/web/Sala_de_comunicaciones/Noticias/Archivo_Noticias/2008/12/200
81217_noticia_web_portal.html
8
Ministerstwo Pracy i Imigracji (MTIN)
„Minimalna stawka wynagrodzenia na rok 2009”
W dniu 29/12/2008, podczas posiedzenia Rady Ministrów została zatwierdzona
propozycja Ministra Pracy i Imigracji – pana Celestino Corbacho – w sprawie minimalnej
stawki wynagrodzenia na rok 2009. W bieŜącym roku wynosić ona będzie 624 Euro za
miesiąc pracy. Stanowi to wzrost wspomnianej stawki o 4% w stosunku do poziomu
minimalnego wynagrodzenia w roku 2008.
W ujęciu ogólnym, minimalna stawka wynagrodzenia w roku 2009 wynosić będzie
20,80 Euro na dzień, 624 Euro miesięcznie oraz w przeliczeniu rocznym – nie mniej niŜ
8 736 Euro. W przypadku osób zatrudnionych na czas określony lub pracujących dorywczo,
których świadczenie pracy dla jednej firmy nie przekroczy 120 dni w roku, ich wynagrodzenie
nie będzie mogło być niŜsze niŜ 29,56 Euro na dzień. Natomiast ustalona minimalna stawka
wynagrodzenia dla pracowników wykonujących czynności domowe wynosić będzie 4,89
Euro za przepracowaną godzinę.
http://www.mtin.es/itss/web/Sala_de_comunicaciones/Noticias/Archivo_Noticias/2008/12/200
81229_noticia_web_portal.html
PORTUGALIA
Urząd Ds. Warunków Pracy (ACT)
„XXIV Szczyt Luzo-Hiszpański”
W dniu 22 stycznia 2009 r., w hiszpańskim mieście Zamorra, przy udziale Premiera Hiszpanii
– José Luisa Zapatero – oraz Pierwszego Ministra Rządu Portugalii – José Socratesa - miał
miejsce XXIV Szczyt Luzo-Hiszpański. Jednym z głównych tematów rozmów były skutki
aktualnego kryzysu finansowego dla rynku pracy i dla współpracy Portugalii i Hiszpanii,
o której mówi Porozumienie Ramowe z 2008 r.
Na koniec XXIV Szczytu, podczas którego zostało podpisane porozumienie dotyczące sfery
bezpieczeństwa i zdrowia w pracy, potwierdzono, Ŝe bilans dotychczasowej współpracy
między oboma krajami jest niezwykle pozytywny, a zostanie ona jeszcze bardziej
wzmocniona w obrębie walki z nielegalną działalnością gospodarczą oraz wypadkami
w zakładach pracy, szczególnie poprzez dynamiczny rozwój europejskiej sieci walki
z nielegalnym zatrudnieniem
9
Innym celem tej iberyjskiej współpracy w sferze pracy zawodowej będzie wzmocnienie
wspólnych działań inspekcyjnych o zasięgu trans-granicznym oraz w sektorach najbardziej
zagroŜonych.
http://www.act.gov.pt/Noticias.aspx?id=142
WIELKA BRYTANIA
Urząd Zdrowia I Bezpieczeństwa Pracy (HSE)
Nowa kampania HSE na rzecz rolnictwa: „JUś DOSYĆ”
W sektorze rolnym nadal odnotowuje się wysoki wskaźnik śmiertelnych wypadków przy
pracy. Mimo iŜ zrzeszonych w rolnictwie jest mniej niŜ 1,5% pracującej części społeczeństwa
(około 400 tys. pracowników), to kaŜdego roku ma miejsce w tym sektorze od 15% do 20%
ogólnej liczby śmiertelnych wypadków. To, co odróŜnia rolnictwo od innych dziedzin
przemysłu, to fakt, Ŝe tutaj w pracę często zaangaŜowane są osoby w wieku emerytalnym
oraz dzieci mieszkające w lub obok miejsca pracy. W przeciągu ostatnich 10 lat, 52%
śmiertelnych wypadków wśród samozatrudnionych dotyczyło osób po 55-tym roku Ŝycia,
z czego 28% to osoby, które przekroczyły 65 lat. Byli to zazwyczaj ludzie niechętni do
jakichkolwiek zmian, niezbyt radzący sobie w interesach i niezbyt dobrze sytuowani.
Nieprzerwanie zauwaŜalne są tendencje bezmyślnego naraŜania się na ryzyko w pracy,
natomiast zdrowie i bezpieczeństwo nie są rozpatrywane w kategoriach poprawnego
zarządzania gospodarstwem rolnym.
Przez wiele lat interwencje mające na celu walkę ze wspomnianym problemem bazowały na
kontrolach (z uwzględnieniem dochodzeń w sprawach dt. wypadków zawodowych),
wymianie informacji oraz pomocy ze strony partnerów społecznych. Na początku 2004 roku
uruchomiono strategię opartą na partnerstwie, wymianie informacji oraz interwencjach
zapobiegających głównym przyczynom wypadków i zachorowań w rolnictwie. Podjęte
inicjatywy uwzględniały:
-
„dni świadomego bezpieczeństwa i zdrowia” (SHAD), skierowane do osób
samozatrudnionych i gospodarstw domowych, z zaprezentowaniem powszechnych
zagroŜeń dt. bezpieczeństwa i zdrowia oraz rozwiązań w tej kwestii;
-
kampanie informacyjne, artykuły w prasie rolniczej i biuletynach;
10
-
pisemne i internetowe przewodniki oraz interaktywne oprogramowanie słuŜące
indywidualnemu doradztwu;
-
rozwój państwowych kwalifikacji zawodowych w dziedzinie rolnictwa (NVQs);
-
współpracę w celu ochrony pracowników zatrudnionych dorywczo, czasowo oraz
pracowników zagranicznych.
Okazało się, Ŝe proaktywne działania inspekcyjne nie są najefektywniejszą drogą do
poprawy standardów dt. zdrowia i bezpieczeństwa w gospodarstwach domowych
prowadzących własną działalność gospodarczą. Dlatego zmieniono sposób podejścia do
problemu i podjęto decyzję o zapoczątkowaniu działań w ramach inicjatywy/kampanii
Powrót do Rolnictwa.
Kampania HSE podkreśla szereg istotnych czynników, mających duŜe znaczenie
w rozwaŜanej kwestii, jak np.: starzenie się populacji oraz polepszający się, choć nadal słaby
poziom przedsiębiorczości w rolnictwie. Wcześniejsze działania przyniosły pewne rezultaty
(np. SHADs), jednak większość interwencji nie doprowadziła do zmiany zachowań
i podejścia w stosunku do zdrowia i bezpieczeństwa wśród rolników. Kompleksowe ujęcie
podmiotów, do których skierowana jest kampania oraz fakt, Ŝe wiele z nich to gospodarstwa
o mikroskopijnych (w skali rynku) rozmiarach, sprawia, Ŝe współpraca z partnerami
zewnętrznymi nadal pozostaje kluczem do sukcesu. Głównym celem działań w ramach
kampanii jest redukcja liczby śmiertelnych wypadków w rolnictwie. Będzie to moŜliwe przede
wszystkim po doprowadzeniu do
znacznych zmian w świadomości, podejściu i, jeśli to
moŜliwe, w zachowaniu rolników i ich rodzin. Silny nacisk (ale nie jedyny) zostanie połoŜony
na wymianę informacji i akcje marketingowe w ramach wykorzystania pozytywów
z wcześniejszych działań i połączenia ich z nowymi pomysłami:
-
rozszerzenie programu SHAD;
-
zintegrowana kampania publiczna - „Obiecaj, Ŝe wrócisz bezpiecznie do domu”, która
rozpoczęła się w grudniu i potrwa do lutego i polega na zamieszczaniu ogłoszeń w
prasie handlowej, bezpośrednich działaniach marketingowych oraz czynnościach
związanych z relacjami z otoczeniem - PR);
-
potrzeba doszkalania osób pracujących w tej gałęzi przemysłu (kwalifikacje
i szkolenia nt. bezpieczeństwa);
-
współpraca z producentami i dostawcami sprzętu rolniczego.
Aktualnie tworzona jest lista partnerów społecznych skupionych w obszarze rolnictwa, którzy
mogliby wesprzeć wspomnianą inicjatywę, a takŜe trwa poszerzanie i testowanie działań,
11
jakie zakłada kampania, tak Ŝeby mogła ona przybrać właściwy i zaplanowany kształt w
kwietniu 2009 r. Od tego momentu, w załoŜeniu ma ona potrwać 2 lata.
Kilka faktów:
-
w
latach
2007/08
miało
miejsce
39
śmiertelnych
wypadków
dotyczących
pracowników zatrudnionych w rolnictwie – co daje 9,7 zgonów na 100 tys.
pracowników i stanowi dwunastokrotność ogólnego wskaźnika;
-
rolnictwo charakteryzuje się drugim pod względem wielkości - zaraz po gospodarce
odpadami - wskaźnikiem wypadków śmiertelnych, natomiast biorąc pod uwagę liczby
całkowite, sektor ten plasuje się takŜe na drugim miejscu, ustępując tylko
budownictwu;
-
główną przyczyną
śmiertelnych wypadków w ostatnich 10 latach (do przełomu
2006/07) były:
o
Potrącenia i zderzenia z pojazdami znajdującymi się w ruchu (24%)
o
Upadki z wysokości (17%)
o
Uderzenia ruchomymi/spadającymi obiektami (np. snopki siana – 15%)
Źródło: Biuletyn Informacyjny brytyjskiej inspekcji pracy (HSE) - „Express” Nr 1/2009; str. 8
Kampania HSE na rzecz rolnictwa: „JUś DOSYĆ”
Strona główna kampanii jest rozbudowywana, tzn. obecnie dodano cytaty:
„Chcemy, aby kaŜdy, kto mieszka na wsi i pracuje w rolnictwie wiedział o tej kampanii, mówił
o niej i propagował ją. Razem moŜemy ograniczyć liczbę ofiar śmiertelnych z powodu
wypadków przy pracy”.
Judith Donovan, członek zarządu HSE, lider ds. rolnictwa
„KaŜda śmierć to o jedna śmierć za duŜo, zbyt często jednak ludzie giną w wypadkach na
wsi. Niszczą one Ŝycie, całe rodziny i nierzadko gospodarstwa. Kampania ma ogromne
znaczenie dla sektora rolnictwa. Powiedzie się, nawet jeŜeli tylko jeden rolnik pomyśli
o ryzyku, zrobi coś w inny sposób i pozostanie przy Ŝyciu, mieszkając nadal ze swoją
rodziną. Mamy nadzieję, Ŝe wszyscy ludzie na wsi i ci pracujący w rolnictwie dowiedzą się
o kampanii, będą o niej rozmawiać i ją propagować. Nie wystawiaj swojego Ŝycia
i przyszłości swojej rodziny na ryzyko. Wróć do domu bezpiecznie.”
Jim McLaren, Prezydent Krajowego Stowarzyszenia Rolników, Szkocja
12
„Jest to kampania, którą popieram z całego serca, poniewaŜ bez względu na to, jaką pracę
wykonujesz w gospodarstwie, trzeba, aby kaŜdy codziennie wracał do swojej rodziny. Mam
nadzieję, Ŝe członkowie ich rodzin zastanowią się, jaka jest ich praca i czy wykonują ją
bezpiecznie.”
Ian Beeby, związek zawodowy UNITE
http://www.hse.gov.uk/agriculture/makethepromise/quotes.htm
Ustawa o przestępstwach w zakresie bhp z 2008 r.
Ustawa weszła w Ŝycie 16 stycznia 2009 r.
Akt ten reguluje podwyŜszenie kar oraz przyznaje sądom większe uprawnienia związane
z wydawaniem wyroków skazujących wobec tych, którzy naruszają przepisy bhp. Ustawa
została przyjęta z duŜym zadowoleniem przez Przewodniczącą HSE, Panią Judith Hackitt.
Przepisy ustawy:
•
podnoszą wysokość maksymalnej grzywny nakładanej w sądzie niŜszej instancji do
kwoty 20 tys. funtów za większość naruszeń dotyczących wymogów bhp;
•
przewidują karę pozbawienia wolności jako jedną z moŜliwości sankcjonowania
w przypadku większej niŜ poprzednio liczby przestępstw z zakresu bhp, zarówno
w sądach niŜszej, jak i wyŜszej instancji
•
regulują, Ŝe pewne wykroczenia, podlegające obecnie rozpatrywaniu tylko w sądzie
niŜszej instancji, będą podlegały osądzeniu w sądach niŜszej lub wyŜszej instancji.
Tekst nowej ustawy jest dostępny w Internecie.
http://www.hse.gov.uk/press/2009/e09011.htm
EUROPEJSKA FUNDACJA NA RZECZ POPRAWY WARUNKÓW śYCIA I PRACY
(EUROFOUND)
Nowy program pracy Fundacji na lata 2009-2012 pt. „Pracujący europejczycy: lepsze
moŜliwości dla wszystkich” będzie realizowany od stycznia br. Obejmie on trzy szeroko
zdefiniowane obszary badań:
– Wzrost zatrudnienia i zarządzanie „podaŜą” oraz zapotrzebowaniem na pracowników;
– Więcej miejsc pracy lepszej jakości oraz większa wydajność dzięki partnerstwu;
13
– Promocja solidarności społecznej i trwałej ochrony socjalnej.
Wzmacnianie kontaktów Eurofound z Parlamentem Europejskim w roku 2008 było
realizowane w formie róŜnych działań, takich jak np. kierowanie wystąpień na przesłuchania
na forum komisji PE, organizowanie spotkań informacyjnych oraz przygotowywanie raportów
faktograficznych dostosowanych do zapotrzebowania odbiorcy.
Wykorzystanie techniki a warunki pracy w Unii Europejskiej to pełna wersja nowego
raportu Eurofound analizującego powiązania pomiędzy stosowaniem osiągnięć techniki
a warunkami pracy oraz zdrowiem i bezpieczeństwem pracowników.
Europejskie Badanie Przedsiębiorstw 2009 (ang. ECS 2009) rozpocznie się w połowie
stycznia br. od prac prowadzonych „w terenie”. Jest to drugie badanie przedsiębiorstw
prowadzone na tak szeroką skalę przez Eurofound, które obejmie zakłady pracy
w 30 krajach.
Szukanie tańszej „siły roboczej”: Azja nadal moŜe wygrywać z nowymi państwami
członkowskimi,
jako
„wymagające
niŜszych
kosztów”
miejsce
lokalizacji
zakładów
z 15 „starych” państw członkowskich EU, chociaŜ w większości przypadków przeniesienie
firmy do któregoś z nowych państw członkowskich okazało się trafne z punktu widzenia
poprawy konkurencyjności.
Negocjacje zbiorowe a agencje pracy tymczasowej: o ile w niektórych z 15 państw
dawnej UE pracownicy agencji są zorganizowani w związkach zawodowych, to w większości
krajów połączenie wysokiego wskaźnika rotacji w tej grupie pracowników oraz minimalnego
poziomu przynaleŜności związkowej oznacza, Ŝe pracownicy zatrudnieni przez wspomniane
agencje napotkają „podwójną lukę” z punktu widzenia ich reprezentowania: zarówno
w przedsiębiorstwie, na rzecz którego pracują, jak i w agencji.
Źródło: Eurofound News.
HOLANDIA
Holandia nie otwiera rynku pracy dla obywateli Bułgarii i Rumunii
Holandia nie wprowadzi wolnego przepływu pracowników z Bułgarii i Rumunii od 1 stycznia
2009 r. Oznacza to, Ŝe pracodawcy wciąŜ będą musieli występować o pozwolenie na pracę
dla pracowników pochodzących z tych państw. Tak zdecydowała Rada Ministrów na wniosek
Ministra Donner’a z Ministerstwa Spraw Socjalnych i Zatrudnienia.
14
Rozwój gospodarki jak równieŜ konsekwencje, jakie odciśnie on w sferze rozwoju
zatrudnienia są nieprzewidywalne. W związku z tym zdecydowano o nieotwieraniu w tym
momencie rynku pracy dla pracowników z Bułgarii i Rumunii. Najpierw mają zostać
rozwiązane problemy działających w złej wierze agencji pracy. Do tego czasu Rada
Ministrów prześle projekt ustawy o odpowiedzialności przedsiębiorstw zatrudniających
pracowników agencji pracy tymczasowych do NiŜszej Izby Parlamentu. Ustawa ta
spowoduje, Ŝe firmy zatrudniające pracowników tymczasowych agencji pracy będą
odpowiedzialne za wypłacanie odpowiednich wynagrodzeń itp.
http://internationalezaken.szw.nl/index.cfm?fuseaction=dsp_rubriek&rubriek_id=13002&lijstm
=0,322_6457
EUROPEJSKA AGENCJA BHP W BILBAO
Bezpieczeństwo z uśmiechem – NAPO stawia czoło zagroŜeniom w miejscu pracy
i przedstawia dobre praktyki
Na własnej stronie internetowej dobrze znany bohater kreskówek Napo stawia czoło
zagroŜeniom w miejscu pracy i pokazuje – posługując się uniwersalnym językiem – jak
radzić sobie z chorobami mięśniowo-szkieletowymi i hałasem, daje rady młodym
pracownikom, robotnikom budowlanym i pracownikom odpowiedzialnym za utrzymanie
czystości, a takŜe objaśnia znaki bezpieczeństwa. Wszystkie historyjki mają wartość
edukacyjną i mogą być wykorzystywane jako zachęta do dyskusji na temat kwestii
dotyczących zdrowia i bezpieczeństwa.
Więcej na temat filmów NAPO: www.napofilm.net
Nowy raport Obserwatorium Ryzyka: Zawodowe choroby skóry i naraŜenie skóry
Choroby skóry są jednym z najwaŜniejszych pojawiających się zagroŜeń – związanych nie
tylko z nadmiernym uŜywaniem środków chemicznych, ale równieŜ z biologicznymi
i fizycznymi czynnikami ryzyka. W raporcie omówiono w sposób ogólny naraŜenia i choroby
skóry, przedstawiono główne załoŜenia polityki UE-25 oraz stosowane praktyki, a takŜe
przedstawiono wyzwania, perspektywy i zalecenia.
Pełny tekst raportu dostępny jest pod adresem:
http://osha.europa.eu/en/publications/reports/TE7007049ENC_skin_diseases
15
Sprawozdanie: NaraŜenie na wibracje w miejscu pracy
Jeden na trzech pracowników w Europie jest naraŜony na wibracje w miejscu pracy
i problem ten staje się coraz powaŜniejszy. Niniejsze sprawozdanie stanowi przegląd
wyzwań, przed jakimi stoi środowisko BHP w zakresie zarządzania zagroŜeniami
wywołanymi przez wibracje w pracy.
Sprawozdanie na temat naraŜenia na wibracje dostępne jest pod adresem:
http://osha.europa.eu/en/publications/reports/8108322_vibration_exposure
Europejski Rok Dialogu Międzykulturowego
Europejski
Rok
Dialogu
Międzykulturowego
jest
inicjatywą
Komisji
Europejskiej
podkreślającą istotę kreatywności i innowacyjności w rozwoju osobistym, społecznym
i ekonomicznym. Wiele instytucji UE bierze udział w rozpowszechnianiu dobrych praktyk,
stymulowaniu edukacji i badań oraz promowaniu debaty na temat strategii i rozwoju.
Francuska ankieta dotycząca zdrowia SUMER 2009 gotowa do startu
Ankietę SUMER przeprowadzają lekarze-specjaliści ds. chorób zawodowych wśród swoich
częstych pacjentów i obejmuje ona zarówno fizyczne, jak i psychospołeczne czynniki
zawodowe. Celem ankiety jest stworzenie podstawy dla modelu pracy/naraŜeń. EU-OSHA
uczestniczyła w komitecie naukowym w ramach działalności Europejskiego Obserwatorium
Ryzyka.
Więcej informacji na temat ankiety SUMER i szczegółowe analizy moŜna odnaleźć pod
adresem:
http://www.travail-solidarite.gouv.fr/etudes-recherche-statistiques-dares/statistiques/santeau-travail/
Europejski Tydzień MŚP
Pierwszy Europejski Tydzień BHP adresowany do sektora małych i średnich przedsiębiorstw
będzie organizowany w dniach 6-14 maja br. ZałoŜeniem tej kampanii jest promowanie
przedsiębiorczości w całej Europie oraz informowanie pracodawców tego sektora o pomocy,
jaką mogą uzyskać na szczeblu europejskim, krajowym i lokalnym. Kampania daje
moŜliwość uzyskania szerokiego zakresu informacji, poradnictwa, wsparcia i pomysłów,
16
które pozwolą pracodawcom sektora małych i średnich przedsiębiorstw rozwinąć swoją
działalność.
Rośnie poparcie dla europejskiej kampanii na rzecz oceny ryzyka zawodowego
Osiem kolejnych ogólnoeuropejskich i międzynarodowych organizacji zobowiązało się do
udzielenia wsparcia na rzecz kampanii „Zdrowe i bezpieczne miejsca pracy" zorganizowanej
przez Europejską Agencję Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU–OSHA). Dzięki temu
liczba oficjalnych partnerów kampanii wzrosła do 17. Kampania ma na celu obniŜenie liczby
wypadków i zachorowań związanych z wykonywaniem pracy, koncentrując się na ocenie
zagroŜeń dla BHP, która jest pierwszym podstawowym krokiem w kierunku skutecznego
zarządzania zdrowiem i bezpieczeństwem w pracy. Dziedzina ta wymaga pilnych ulepszeń.
Na uzasadnienie tej potrzeby wystarczy podać jeden przykład: szacuje się, Ŝe co trzy i pół
minuty w UE ma miejsce jeden wypadek śmiertelny związany z wykonywaną pracą.
Sprawozdanie UE przedstawia przykłady dobrych praktyk w hotelach i restauracjach
Nowe sprawozdanie Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA)
koncentruje się na zagroŜeniach, z którymi stykają się pracownicy sektora hotelarskiego
i gastronomicznego (HORECA). Sprawozdanie zatytułowane „Ochrona pracowników sektora
hotelarskiego i gastronomicznego” pokazuje przykłady dobrych praktyk w zarządzaniu
ryzykiem w miejscu pracy oraz przedstawia w ogólny sposób strategię w tym obszarze
tematycznym, jak równieŜ opisuje zmiany zachodzące w sektorze.
Źródło: 82 wydanie biuletynu informacyjnego Europejskiej Agencji BHP w Bilbao
(OSHmail82)
EUROPEJSKA SIEĆ PROMOCJI ZDROWIA ZAWODOWEGO (ENWHP)
Promocja zdrowia psychicznego w miejscu pracy
Według dostępnych juŜ wyników badania ankietowego na temat osób czynnych zawodowo
za lata 2004-2005 (ang. Labour Force Survey) 509 tysięcy mieszkańców Wielkiej Brytanii
cierpi na stres, depresję lub lęki, a stan ten spowodowany został lub uległ pogorszeniu przez
ich obecną lub poprzednią pracę. Niekorzystne stany emocjonalne wpłynęły na nieobecność
17
w pracy, która wyniosła 12,8 miliona dni, co daje średnio 30,89 dni absencji w okresie 12
miesięcy.
Biuletyn informacyjny ENWHP – styczeń 2009
18