Euronews nr 07 z dnia 10.04.2009

Opracowanie:
Warszawa, 10 kwietnia 2009 r.
Sekcja Współpracy z Zagranicą, GPW
Przegląd
informacji
informacyjnych
zamieszczonych
urzędów
inspekcji
na
stronach
pracy
internetowych
i
w
biuletynach
Europejskiej
oraz
organizacji
Unii
międzynarodowych zajmujących się szeroko rozumianą problematyką zdrowia zawodowego
i ochrony pracy – wydanie 7.
EURONEWS NR 7
NIEMCY
Sojusz na rzecz siły roboczej
Federalne Ministerstwo Pracy i Spraw Socjalnych powołało Sojusz pod przewodnictwem
Ministra Federalnego Olafa Scholza w celu udzielania rządowi federalnemu porad
dotyczących zapotrzebowania na pracowników.
W ramach podjętych działań, rząd federalny zobowiązał się podejmować próby
nawiązywania dialogu ze wszystkimi środowiskami pracowniczymi tak, aby móc stosownie
reagować
na potrzeby rynku pracy. W celu umoŜliwienia wymiany informacji ma zostać stworzona
platforma, na której pojawiać się będą pomysły nt. przyszłościowych rozwiązań dotyczących
zapotrzebowania na pracowników w Niemczech i ofert pracy wg. podziału na branŜe, regiony
i kwalifikacje.
http://www.bmas.de/coremedia/generator/32698/2009__03__30__allianz__fuer__arbeitskrae
fte.html
IRLANDIA
Niezapowiedziane kontrole w gospodarstwach rolnych
Irlandzka inspekcja pracy zapowiedziała, Ŝe w ciągu najbliŜszych dwóch tygodni (6 – 20
kwietnia) będzie prowadziła intensywne działania kontrolne na farmach. Ich celem będzie
ograniczenie liczby wypadków, do których dochodzi co roku, skutkujących obraŜeniami ciała
lub śmiercią.
Tylko w tym roku odnotowano 5 wypadków śmiertelnych związanych z pracą w rolnictwie, co
stanowi 50% ogółu wypadków śmiertelnych. Fakt ten jest jeszcze bardziej niepokojący
zwaŜywszy, Ŝe w sektorze tym pracuje zaledwie 6% ogółu siły roboczej. W zeszłym roku
(2008) odnotowano w rolnictwie 21 wypadków śmiertelnych i prawie 2, 000 wypadków
skutkujących obraŜeniami.
Analiza przyczyn wypadków przeprowadzona przez irlandzką inspekcję pracy i organizację
Teagasc pokazuje, Ŝe najwięcej wypadków ma miejsce z udziałem traktorów/maszyn (49%),
Ŝywych zwierząt (15%), w wyniku upadków z wysokości (12%) i utonięć (12%).
Według Pata Griffina z irlandzkiej inspekcji pracy, większości wypadków mających miejsce
w gospodarstwach rolnych moŜna zapobiec i w tym celu, rolnicy powinni korzystać
z oferowanych im programów pomocowych.
http://www.hsa.ie/eng/News_and_Events/Press_Releases_/HSA_to_target_farmers_in_insp
ection_blitz.html
HISZPANIA
Ministerstwo Pracy i Imigracji
W marcu wszystkie hiszpańskie biura SłuŜb Zatrudnienia wspólnie odnotowały wzrost liczby
bezrobotnych zarejestrowanych o 123.543 (3,5% więcej w stosunku do miesiąca
poprzedniego). Obecnie całkowita liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Hiszpanii wynosi
3.605.402.
http://www.tt.mtas.es/periodico/Laboral/200904/LAB20090402_2.htm
W marcu w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w Hiszpanii zarejestrowanych było średnio
18.058.122 osób. Liczba ta świadczy o spadku w odniesieniu do poprzedniego miesiąca
o 54.489 pracowników. Mimo iŜ stanowi to wynik negatywny, wykazuje jednak pewną
stabilizację
i
ogólne,
wyrejestrowywania
w
ostatnich
pracowników.
miesiącach,
Według
Urzędu
zmniejszenie
Głównego
liczby
Zakładu
przypadków
Ubezpieczeń
Społecznych w Hiszpanii wskaźnik comiesięcznych wahań w tej materii w 2009 r. wynosi 6,5%.
http://www.tt.mtas.es/periodico/seguridadsocial/200904/SS20090402.htm
2
PORTUGALIA
Urząd ds. Warunków Pracy (ACT)
Unia Generalna Pracowników w Portugalii (UGT) prosi o wsparcie ze strony Urzędu ds.
Warunków Pracy (ACT) w walce ze skutkami kryzysu. Prośba ta została wystosowana
podczas XI Kongresu UGT, który odbył się w dniach 19-20 marca br., poświęconego
omówieniu kwestii podjęcia nadzwyczajnych środków w walce z kryzysem. UGT poprosiła
ACT o wzmocnienie stanowiska wobec wszystkich niezgodnych z prawem działań
przedsiębiorców, szczególnie tych związanych z masowym zwalnianiem pracowników, co
ściśle wiąŜe się z szeregiem innych promowanych przez UGT działań nawiązujących do
ochrony zatrudnienia oraz poprawy warunków opieki społecznej i zdolności podjęcia
zatrudnienia przez osoby bezrobotne.
http://www.act.gov.pt/Noticias.aspx?id=168
FRANCJA
Listy chorób zawodowych do uzupełnienia?
Międzynarodowe Centrum Badań nad Rakiem (CIRC) - instytucja ciesząca się światowym
uznaniem w dziedzinie onkologii - w oparciu o najnowsze publikacje The Lancet Oncology,
jednego
z
wiodących
periodyków
poświęconych
http://www.thelancet.com/journals/lanonc/issue/current)
onkologii
zamierza
(więcej
patrz:
uzupełnić
listę
nowotworów powstających na skutek ekspozycji na azbest o raka krtani i raka jajników.
Decyzja ta jest kluczowa z punktu widzenia Krajowego Stowarzyszenia na Rzecz Obrony
Ofiar Azbestu, które planuje wystąpić do rządu francuskiego z wnioskiem o uaktualnienie list
chorób zawodowych.
http://www.lexpress.fr/actualite/sciences/sante/amiante-et-maintenant-les-cancers-du-larynxet-des-ovaires_752938.html
WIELKA BRYTANIA
Zmiany prawodawstwa w dziedzinie bhp od 6 kwietnia br. (informacja dla prasy)
Podjęto kroki w kierunku uproszczenia zasad bhp
Urząd ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa wprowadza cztery zmiany dotyczące egzekwowanych
przez siebie przepisów:
3
•
wprowadzenie nowej i łatwiejszej w odbiorze wersji plakatu nt. przepisów prawa, który
pracodawcy muszą wywiesić w widocznym miejscu,
•
ograniczenie liczby formularzy, jakie pracodawcy muszą wypełniać,
•
uproszczenie
ustaleń
dotyczących
produkcji
i
magazynowania
materiałów
wybuchowych,
•
dostosowanie informacji o zagroŜeniach chemicznych i pakowaniu do nowych
przepisów unijnych.
Nowy plakat nt. prawa
Największa zmiana to wprowadzenie nowej wersji plakatu i ulotki, które w jaśniejszy
sposób przedstawiają pracownikom informację, Ŝe mają oni prawo do pracy w
miejscach, gdzie istnieje właściwa ochrona zdrowia i bezpieczeństwa.
Wspomniane plakaty to stały element we wszystkich zakładach pracy w Wielkiej Brytanii:
pracodawcy mają prawny obowiązek prezentować plakat w widocznym miejscu lub
przekazać kaŜdemu pracownikowi egzemplarz ulotki przedstawiającej zasadnicze elementy
przepisów bhp. Nowy, łatwy do odczytania plakat i kieszonkowe karty koncentrują się na
pracownikach i przedstawiają w prosty sposób, co pracodawcy i pracownicy muszą robić,
takŜe w przypadku wystąpienia problemów.
HSE wyznaczyło przedsiębiorstwom okres 5-letni, tzn. do 5 kwietnia 2014 roku, na wymianę
ulotek i plakatów na nowe. JeŜeli pracodawcy zdecydują się na zachowanie po tej dacie
starych plakatów, muszą zapewnić, by były one czytelne oraz zaktualizować adresy organu
egzekwowania prawa i doradczych słuŜb ds. medycyny pracy.
Rejestrowanie zakładów
Zniesienie wymogu zgłaszania zakładów oznacza, Ŝe HSE dalej ograniczyło liczbę
formularzy dot. bhp, jakie muszą wypełniać pracodawcy w Wielkiej Brytanii.
Dotychczas większość pracodawców miała obowiązek powiadomić o swoim zakładzie HSE
lub właściwe władze lokalne. Zmiany oznaczają, Ŝe:
•
prowadzący zakłady przemysłowe nie muszą juŜ wypełniać formularza powiadomienia
do HSE,
•
pracodawcy z biur i sklepów nie muszą juŜ wypełniać stosownego formularza
i powiadamiać władz lokalnych.
4
HSE i władze lokalne zbierają informacje o przedsiębiorstwach, co pomaga im
w ukierunkowaniu działań na największe zagroŜenia. Starają się takŜe poprawić sposób
gromadzenia i wykorzystywania danych o firmach poprzez wymianę informacji między sobą.
Produkcja i magazynowanie materiałów wybuchowych
Po 12-tygodniowych konsultacjach, 6 kwietnia br. weszły w Ŝycie zmiany stosownych
przepisów. M.in. ograniczą one ilość dokumentów do wypełnienia przez policję i posiadaczy
zezwoleń na materiały wybuchowe – zezwolenia będą teraz waŜne do 5 lat. Ponadto,
przepisy uniewaŜniają 224 zbiory lokalnych przepisów górniczych.
Przepisy dot. informowania o zagroŜeniach chemicznych i pakowaniu – zmiana wynika
z dostosowania ich do nowego Europejskiego Rozporządzenia w sprawie klasyfikacji,
etykietowania i pakowania substancji i mieszanin, obowiązującego od stycznia tego roku.
Źródło: Strona internetowa brytyjskiej inspekcji pracy (HSE),
http://www.hse.gov.uk/press/2009/e09029.htm
Oznaczanie cięŜarów – czy ten przewodnik jest pomocny?
Pod takim tytułem HSE ogłasza na swojej głównej stronie internetowej publiczne konsultacje,
prosząc do 20 maja br. o opinie na temat wydanego przez siebie przewodnika.
§ 4 Rozporządzenia w sprawie ręcznego przemieszczania ładunków wymaga od
pracodawców, aby podawali informacje na temat ich masy. Spełnienie tego obowiązku
zwykle nie jest ani trudne, ani kosztowne. Wytyczne zawierają dodatkowe porady, w jaki
sposób ten przepis rozporządzenia stosuje się do róŜnego rodzaju prac i jak go
przestrzegać.
HSE przypomina pracodawcom, Ŝe podanie informacji na temat masy ładunku moŜe być
przydatne, ale nie powinno być jedynym krokiem podjętym w celu spełnienia przepisów.
NaleŜy stosować przede wszystkim środki kontroli ryzyka, które mogą być najskuteczniejsze
w jego eliminacji lub ograniczaniu, np. wyjątkowo cięŜkie ładunki lepiej jest przemieszczać
mechanicznie, z wykorzystaniem pomocniczych urządzeń podnoszących lub – jeśli to
moŜliwe – podzielić je na mniejsze jednostki.
http://www.hse.gov.uk/msd/labellingloads.htm
5
EUROPEJSKA FUNDACJA NA RZECZ POPRAWY WARUNKÓW śYCIA I PRACY
W DUBLINIE
Belgia: połowa firm planuje restrukturyzację w 2009 r.
Według badań przeprowadzonych przez agencję konsultingową SD Worx, połowa
działających w Belgii firm planuje przeprowadzenie w bieŜącym roku restrukturyzacji.
Największy odsetek firm planujących restrukturyzację stanowią firmy duŜe, zatrudniające
ponad 500 pracowników oraz koncerny międzynarodowe. MiŚP i przedsiębiorstwa krajowe
są bardziej powściągliwe w tym zakresie.
Bułgaria: mieszane reakcje w sprawie ostatnich zmian prawa pracy
Pod koniec 2008 r. w Bułgarii ustanowiono szereg nowych przepisów z zakresu prawa pracy,
które weszły w Ŝycie z dniem 1 stycznia 2009 r. Nowe przepisy dotyczą rejestracji układów
zbiorowych pracy oraz rozszerzenia zakresu obowiązków pracodawcy związanych ze
stosunkiem pracy, a takŜe w zakresie szkoleń oraz bezpieczeństwa i zdrowia w pracy.
Ponadto, daleko idącym zmianom uległy przepisy o urlopach macierzyńskich. Zapowiadane
są surowsze kontrole przestrzegania prawa pracy.
Finlandia: Rozległy sprzeciw wobec rządowych planów dotyczących podniesienia
wieku emerytalnego
Rządowa propozycja podniesienia wieku emerytalnego przedstawiona bez konsultacji
z partnerami społecznymi, spotkała się ze zdecydowanym sprzeciwem związków
zawodowych. Przedstawiciele trzech organizacji oskarŜyli rząd o nieprzestrzeganie
tradycyjnego fińskiego procesu trzystronnego i zagrozili strajkiem generalnym. W efekcie
rząd rozpoczął negocjacje z partnerami społecznymi, a następnie wycofał się ze swoich
wcześniejszych planów.
Holandia: Firmy będą odpowiadać za wypłacanie pracownikom tymczasowym
zaniŜonych wynagrodzeń
Minister Spraw Socjalnych i Zatrudnienia złoŜył projekt ustawy nakładającej na firmy
zatrudniające
pracowników
tymczasowych
za
pośrednictwem
agencji
pracy
odpowiedzialność za niepłacenie lub zaniŜanie wynagrodzenia. Związki zawodowe
i organizacje pracodawców wzywały do zmiany przepisów celem zwalczenia tych praktyk.
Działająca na zasadzie ‘bona fide", zarejestrowane agencje pracy, zmagające się
z nieuczciwą konkurencją w postaci nielegalnych lub działających w złej wierze agencji,
takŜe przyjęły projekt z zadowoleniem.
6
Portugalia: Związki zawodowe obawiają się redukcji etatów w związku z nacjonalizacją
banków
Związki zawodowe sektora bankowego z zadowoleniem przyjęły decyzję Rządu z listopada
2008 r. o nacjonalizacji Portuguese Business Bank. Organizacje wezwały jednak rząd do
ochrony nie tylko interesów klientów banku, ale takŜe praw pracowników, a w szczególności
ochrony miejsc pracy. W styczniu 2009 związki zostały poinformowane o moŜliwości
zwolnienia 250 pracowników zatrudnionych na umowach o pracę na czas określony.
Promocja
zawodowa
pracowników
migrujących
–
studium
porównawcze,
marzec 2009 r.
Europejska Fundacja na rzecz Poprawy Warunków śycia i Pracy w Dublinie opracowała
studium
porównawcze
dotyczące
promocji
zawodowej
pracowników
migrujących
w państwach UE i Norwegii. Poprzednie badania wykazały, Ŝe pracownicy migrujący są
często klasyfikowani jako nisko opłacani, niewykwalifikowani i niepewni. Ostatni raport
potwierdza to zjawisko, jasno przedstawiając dowody na istnienie barier dla promocji
zawodowej pracowników migrujących – takich jak np. rozpowszechnienie zatrudnienia
tymczasowego,
w
szkoleniach,
zbyt
wysokie
nieuznawanie
wykształcenie,
kwalifikacji
ograniczone
pracowników.
W
moŜliwości
drugiej
uczestnictwa
części
raportu
przedstawiono wzory dobrych praktyk i przykłady działań, mających na celu poprawę
promocji zawodowej pracowników migrujących – w tym programy edukacyjne i szkoleniowe,
inicjatywy w zakresie negocjacji zbiorowych itp. W badaniu podkreślono brak dobrze
udokumentowanych
przykładów
stosowania
takich
praktyk,
jak
równieŜ
potrzebę
zwiększenia nadzoru nad tego rodzaju inicjatywami.
Studium porównawcze zostało opracowane w oparciu o krajowe raporty sporządzone przez
korespondentów Obserwatorium Europejskich Stosunków Przemysłowych w odpowiedzi na
przygotowany przez Fundację kwestionariusz. Pełną treść studium porównawczego jak
równieŜ wszystkie poszczególne raporty krajowe moŜna znaleźć na stronie Europejskiej
Fundacji Poprawy Warunków śycia i Pracy po adresem:
http://www.eurofound.europa.eu/ewco/studies/tn0807038s/index.htm
źródło: http://www.eurofound.europa.eu/eiro/
7
MIĘDZYNARODOWA ORGANIZACJA PRACY
Globalny kryzys ekonomiczny i jego wpływ na pracowników migrujących
Obecny kryzys ekonomiczny spowodował powaŜne spowolnienie światowego wzrostu
gospodarczego i znaczne ograniczenie zatrudnienia. MOP przewiduje gwałtowny wzrost
bezrobocia na świecie i liczby pracowników Ŝyjących w ubóstwie. W 2009 r. poziom
bezrobocia w skali globu moŜe wzrosnąć z 18 do 30 milionów osób, a nawet do 50 milionów,
jeŜeli sytuacja będzie się nadal pogarszać.
Utrata pracy i pracownicy migrujący
Bessa gospodarcza moŜe mieć róŜny wpływ na pracowników migrujących w zaleŜności od
sektorów. Początkowo kryzys w sektorze finansowym w USA i Europie mógł wpłynąć na
wykwalifikowanych pracowników-imigrantów. Inne sektory, które najbardziej odczuły kryzys
i jednocześnie zatrudniają duŜą liczbę imigrantów to budownictwo, przetwórstwo
przemysłowe i usług. Skala działalności w budownictwie zmalała w rozwiniętych krajach
Europy, Ameryki Północnej i krajach Arabskich. Stosunkowo duŜa liczba imigrantów pracuje
w budownictwie w Grecji, Włoszech, Portugalii, Hiszpanii i USA.
Mniejsze szanse na zatrudnienie
Wydaje się, Ŝe szanse zatrudnienia w przyszłości dla pracowników migrujących takŜe
maleją. Wiele rządów podjęło kroki, aby lepiej dostosować rynek pracy do pracowników
krajowych. Na przykład, rządy w Wielkiej Brytanii i Australii ogłosiły politykę ograniczania
dopuszczania do pracy wykwalifikowanych obcokrajowców, aby zapewnić więcej miejsc
pracy dla rodzimych absolwentów wyŜszych uczelni. W USA ustawa zakazuje instytucjom
korzystającym z programu ulg występować o wizy dla wysoko wykwalifikowanych
imigrantów, jeŜeli instytucje te zwolniły obywateli USA. W Hiszpanii „program dobrowolnych
powrotów” dla bezrobotnych, legalnie mieszkających imigrantów oferuje robotnikom wypłaty
zasiłków dla bezrobotnych w zamian za zobowiązanie do niewracania do Hiszpanii przez
3 lata. Oczekuje się, Ŝe po wdroŜeniu planu 87 tys. osób powróci do swoich krajów
pochodzenia.
Wraz z malejącą dostępnością miejsc pracy, spada równieŜ skala imigracji do krajów
będących tradycyjnie docelowymi. Porównując dane za czwarty kwartał 2007 i 2008, liczba
osób poszukujących pracy z 8 nowych państw członkowskich UE w starych krajach UE
zmalała z 53 tys. do 29 tys.
Pogarszające się warunki pracy i ograniczanie praw imigrantów
8
Nawet jeśli nie następuje utrata pracy, pracownicy migrujący mogą być zmuszani do
akceptacji niŜszego wynagrodzenia i zgody na gorsze warunki pracy, tylko po to, aby
utrzymać zatrudnienie. Jak pokazują wcześniejsze doświadczenia „pracownicy migrujący,
szczególnie kobiety i osoby mające nieuregulowany status zatrudnienia najcięŜej
doświadczają sytuacji kryzysowych”. Inne moŜliwe zjawiska to wzrost nieformalnych form
zatrudnienia imigrantów i ograniczanie ochrony socjalnej. O ile utrata pracy przez część
imigrantów jest nieunikniona, to trzeba jednak zapewnić wszystkim imigrantom wypłaty
wynagrodzeń i innych naleŜności. Trzeba równieŜ wspierać zasady zapewniające
przenoszenie ich praw z tytułu ubezpieczeń społecznych.
http://www.ilo.org/public/english/support/lib/financialcrisis/featurestories/story11.htm
9